Août

A ka sixú lin tamɛ dó nǔ e wú Jexóva ná wlán nyǐkɔ mɛ e xó yětɔn lɛ́ nɔ xlɛ́ ɖɔ yě nɔ ɖó sísí n’i, bo nɔ lɛ́ lin tamɛ dó nyǐkɔ tɔn jí lɛ́ é tɔn dó “flǐnwéma” ɖé mɛ é jí a? Xó e mǐ nɔ ɖɔ lɛ́ é nɔ xlɛ́ nǔ e ɖo ayi mǐtɔn mɛ é. Jezu ɖɔ: “Nǔ e gɔ́ ayi mɛ é wɛ nu nɔ ɖɔ tɔ́n.” (Mat. 12:34) Jexóva ba ɖɔ mɛ ɖěɖěe yí wǎn nú émí lɛ́ é ní ɖu gbɛ víví káká sɔ́yi ɖo gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ mɛ. Lěe mǐ nɔ ɖɔ xó gbɔn é sixú zɔ́n bɔ Jexóva ná yí gbe nú sɛn e sɛn ɛ wɛ mǐ ɖe é, alǒ gbɔ. (Ja. 1:26) Mɛ e ma yí wǎn nú Mawu ǎ é ɖé lɛ́ nɔ ɖɔ xó kpó hunnylánylá kpó, bɔ xomɛnyínyɔ́ kpó mɛɖéesɔ́hwe kpó nɔ lɛ́ tɔ́n ɖo xóɖiɖɔ yětɔn lɛ́ mɛ ǎ. (2 Tim. 3:1-5) Mǐ nɔ ba ná cí yě ɖɔhun ǎ. Kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó wɛ mǐ nɔ ba ɖɔ xó e mǐ nɔ ɖɔ lɛ́ é ní nɔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. Amɔ̌, ényí mǐ nɔ ɖɔ xó kpó xomɛnyínyɔ́ kpó ɖo kplé Klisánwun tɔn mǐtɔn lɛ́ jí, alǒ hwenu e mǐ ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é, bo ka nɔ ɖɔ alǎnnú kɔn nyi ayǐ nú mɛ e ɖo xwédo mǐtɔn mɛ lɛ́ é, hwenu e mɛɖé ma sixú se nǔ e ɖɔ wɛ mǐ ɖe é, alǒ mɔ mǐ ǎ é ɔ, nǔ mǐtɔn ka ná sixú nyɔ́ nukún tɔn mɛ a?—1 Pi. 3:7. w22.04 5 akpá. 4-5

Mawu sɔ́ linlin ɔ dó ayi mɛ nú zo wǒ lɛ́ kpó kanlin ɔ kpó bónú yě ná sú kún dó nú Babilɔ́nu Ðaxó ɔ. Nǔgbo ɔ, Jexóva ná sísɛ́ akɔta lɛ́, bɔ yě ná zán kanlin vɔvɔ cɛ́cɛ́ ɔ, é wɛ nyí Gbɛ̌ kplékplé akɔta lɛ́ tɔn, bɔ é ná tɔ́n ahwan sinsɛn nǔvú, lobo ná sú kún tɔn dó bǐ gbídígbídí. (Nǔɖe. 18:21-24) Nɛ̌ énɛ́ ka kan mǐ gbɔn? É byɔ́ ɖɔ mǐ ní tɛ́dó “sinsɛn e nyí sinsɛn mímɛ́, sinsɛn nǔgbo nǔgbo ɖo Mawu Tɔ́ ɔ nukɔn” é wú. (Ja. 1:27) Mǐ ɖó ná lɔn gbeɖé nú adingban-núkplɔ́nmɛ lɛ́, xwe pagáwun tɔn lɛ́, nǔgbododó walɔ ɖagbe tɔn e gbɛ ɔ nɔ dó vɛ̌ ná lɛ́ é kpó awǒvinúwiwa Babilɔ́nu ɖaxó ɔ tɔn lɛ́ kpó ní wa nǔ dó mǐ wú ǎ. Gɔ́ ná ɔ, mǐ ná kpo ɖo akpá gba nú mɛ ɖěvo lɛ́ wɛ ɖɔ yě ní “tɔ́n sín tɛ́ntin tɔn,” bónú Mawu ma wá xa hwɛ e é hu lɛ́ é dó kɔ nú yě lɔmɔ̌ ó.—Nǔɖe. 18:4. w22.05 11 akpá. 17; 14 akpá. 18

Mɛjitɔ́ lɛ́ mi, mi nɔ ba ali vovo e nu mi ná kplɔ́n nǔ vǐ mitɔn lɛ́ dó Jexóva wú ɖe lɛ́ é. Mi nɔ ɖɔ xó dó Jexóva kpó nǔ ɖagbe tootóbú e é wa nú mi lɛ́ é kpó wú nú yě. (Sɛ́n. 6:6, 7) Énɛ́ ɖo tají tawun, ényí xwédo e klán ɖo sinsɛn lixo é ɖé mɛ wɛ mi ɖe bo ma sixú nɔ kplɔ́n nǔ xá vǐ mitɔn lɛ́ ɖo xwégbe hwɛhwɛ ǎ ɔ nɛ́. Nɔví nyɔ̌nu e nɔ nyí Christine é ɖɔ: “Un nɔ mɔ hwenu káká ɖé dó ɖɔ xó dó Jexóva wú xá vǐ ce lɛ́ ǎ, énɛ́ wú ɔ, un nɔ zán ali ɖěbǔ e hun nú mì lɛ́ é.” Gɔ́ ná ɔ, mi nɔ ɖɔ xó ɖagbe dó tutoblónúnǔ Jexóva tɔn kpó nɔví lɛ́ kpó wú. Mi ma nɔ mɔ xó ɖɔ dó mɛxó agun tɔn lɛ́ wú ó. Nǔ e mi nɔ ɖɔ dó yě wú é sixú d’alɔ vǐ mitɔn lɛ́ bɔ yě ná nɔ yi ɖɔ xó nú yě hwenu e yě ɖó hudó alɔdó tɔn é, alǒ gbɔ. Mi bló bónú fífá ní ɖo xwédo ɔ mɛ. Nɔ ɖɔ nú asú towe kpó vǐ towe lɛ́ kpó hwɛhwɛ ɖɔ émí yí wǎn nú yě. Xó e a nɔ ɖɔ dó asú towe wú é ní nɔ ɖe xomɛnyínyɔ́ kpó sísí kpó xlɛ́; gɔ́ ná ɔ, nɔ kplɔ́n vǐ towe lɛ́ bónú yě lɔ ní nɔ wa nǔ ɖokpó ɔ. Mɔ̌ mɛ ɔ, é ná bɔkun nú vǐ towe lɛ́ hú gǎn bɔ yě ná kplɔ́n nǔ dó Jexóva wú.—Ja. 3:18. w22.04 18-19 akpá. 10-11

Nǔ e Jezu ɖɔ sɛ́dó agun e ɖo Efɛ́zi é xlɛ́ ɖɔ yě mɔ wǔvɛ́ gěgé có, yě dɛ, bo kpo ɖo Jexóva sɛn wɛ. Nǔ ɖo mɔ̌ có, yě sɔ́ ɖó wǎnyíyí lěe yě ɖó gbɔn ɖo bǐbɛ́mɛ é ǎ. Yě ɖó ná lɛ́ ɖó wǎnyíyí énɛ́, é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, Jexóva ná yí gbe nú sɛn e sɛn ɛ wɛ yě ɖe é ǎ. Mɔ̌ ɖokpó ɔ ɖo égbé ɔ, wǔvɛ́ lɛ́ kɛ́ɖɛ́ nu wɛ mǐ ɖó ná dɛ ɖe ǎ, mǐ ɖó ná lɛ́ wa nǔ hú mɔ̌. Hwɛjijɔ ɖagbe lɛ́ wɛ ɖó ná nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ ná nɔ dɛ. É nyí nǔ e mǐ nɔ wa lɛ́ é kɛ́ɖɛ́ wɛ nɔ ɖu ayi mɛ nú Mawu mǐtɔn ǎ, loɔ, nǔ e wú mǐ nɔ wa nǔ lɛ́ é lɔ nɔ ɖu ayi mɛ n’i. Nǔ e nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ wa nǔ lɛ́ é ɖo tají n’i, ɖó é nɔ ɖó nukún ɖɔ wǎnyíyí ɖaxó e mǐ ɖó nú émí é kpó nǔ émítɔn e nɔ su nukún mǐtɔn mɛ tawun é kpó wɛ ná nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ ná nɔ sɛn émí. (Nǔx. 16:2; Mak. 12:29, 30) Mǐ ɖó ná kpo ɖo wunzɛn, bo lɛ́ kpo ɖo acéjí. Nǔ vo wɛ jɛ do ɖo agun e ɖo Saadu é wú. Nǔgbó wɛ ɖɔ yě sɛn Mawu ganjí wá yi, amɔ̌, yě sɔ́ kpo ɖo mɔ̌ wa wɛ din ǎ. Jezu byɔ́ yě ɖɔ yě ní “fɔ́n.” É ɖo wɛn ɖɔ Jexóva kún ná wɔn nǔ e mǐ wa é ó.—Ebl. 6:10; Nǔɖe. 3:1-3. w22.05 3-4 akpá. 6-7

Salomɔ́ɔ ylɔ́ awǎjijɛ e sixú tɔ́n sín azɔ̌syɛ́nsyɛ́nwiwa mɛ é ɖɔ ‘nǔníná Mawu tɔn.’ (Nǔt. 5:17, 18) Salomɔ́ɔ tuun ɖɔ xó énɛ́ nyí nǔgbó. Azɔ̌syɛ́nsyɛ́nwatɔ́ wɛ n’i! É sá xwé, tun vǐwun, bló jikpá, bo lɛ́ kun tɔ gěgé. É lɛ́ gbá toxo ɖaxó gěgé. (1 Axɔ́. 9:19; Nǔt. 2:4-6) Azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n wɛ nyí énɛ́ lɛ́ bɔ é wa, b’ɛ ɖo wɛn ɖɔ yě gɔ́ so nú awǎjijɛ tɔn. Amɔ̌, Salomɔ́ɔ tuun ɖɔ bónú émí ná ɖó awǎjijɛ jɔ awǎjijɛ ɔ, émí ɖó ná wa nǔ hú mɔ̌. Énɛ́ wú ɔ, é lɛ́ wa nǔ gěgé nú Jexóva. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é kpé nukún dó tɛ́npli susunɔ e mɛ è ná sɛn Jexóva ɖe é gbígbá wú; xwe tɛ́nwe wɛ azɔ̌ ɔ ɖu! (1 Axɔ́. 6:38; 9:1) Hwenu e Salomɔ́ɔ ko wa nǔ vovo énɛ́ lɛ́ bǐ gúdo é ɔ, é wá mɔ ɖɔ nǔ tají hú gǎn e gbɛtɔ́ sixú wa é wɛ nyí ɖɔ é ní sɛn Jexóva. É wlán ɖɔ: “Xó e ka sú ta nú xó énɛ́ lɛ́ bǐ é ɖíe: Ðǒ sísí nú Mawu bo bló nǔ e é zɔ́n lɛ́.”—Nǔt. 12:13. w22.05 22 akpá. 8

Kpɔ́ndéwú mɛ ɖěɖěe Jexóva sɔ́ hwɛ kɛ faa lɛ́ é tɔn gěgé wɛ ɖo Biblu mɛ. Mɛ̌ ka wá ayi mɛ nú we? A sixú ko flín axɔ́sú Manasée. Nya dǎkaxotɔ́ énɛ́ dó nǔ baɖabaɖa gěgé sin dó hu hwɛ dó Jexóva. É sɔ́ vodúnsinsɛn ɖ’ajo. É hu vǐ éɖésúnɔ tɔn lɛ́, bo sɔ́ yě dó sá vɔ̌ nú nǔmɛsɛn lɛ́. É tlɛ hun káká bo yi sɔ́ vodún ɖokpó sín bǒcyɔ́ ɖó tɛ́npli mímɛ́ Jexóva tɔn mɛ. É wú wɛ Biblu ɖɔ xó élɔ́ dó: ‘É nɔ fɔ́n, bo nɔ ɖo nǔ e ma nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ ǎ é wa wɛ, bo dó dó xomɛsin xomɛ n’i.’ (2 Tan 33:2-7) Amɔ̌, ée Manasée lɛ́ kɔ sín hwɛ tɔn lɛ́ gúdo nǔgbó nǔgbó é ɔ, Jexóva sɔ́ hwɛ kɛ ɛ faa. (2 Tan 33:12, 13) A sixú ko lɛ́ flín axɔ́sú Davídi e hu hwɛ syɛ́nsyɛ́n gěgé dó Jexóva é; hwɛ e é hu é ɖé lɛ́ wɛ nyí mɛsi e é ba é kpó mɛ e é hu é kpó. Amɔ̌, hwenu e Davídi lɛ́ kɔ sín hwɛ tɔn lɛ́ gúdo nǔgbó nǔgbó, bo yí hwɛ tɔn lɛ́ gbe é ɔ, Jexóva sɔ́ hwɛ kɛ é lɔmɔ̌. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Nǔgbó ɔ, mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva ɖo gbesisɔmɛ bo ná nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ. w22.06 3-4 akpá. 7

É nɔ bɔ wǔ hwebǐnu bónú è ná kpo ɖo hlɔ̌nhlɔ́n ná nukúnɖíɖó mɛtɔn wɛ ǎ. Te ninɔ kpɔ́n Mawu bónú é ná ɖe akpá tɔn lɛ́ sixú jɛ lǐnlín jí ɖo nukún mǐtɔn mɛ. Ðó Jexóva ko tíin sín do, bo ka ná lɛ́ tíin káká sɔ́yi wútu ɔ, linlin e é nɔ ɖó dó hwenu wú é gbɔn vo nú mǐdɛɛ lɛ́ tɔn. (2 Pi. 3:8, 9) É ná ɖe akpá e é dó lɛ́ é ɖo ali ɖagbe hú gǎn ɔ nu; é sixú gɔn hwenu e ɖó nukún dó wɛ mǐ ɖe é nyí. Ée mǐ ná ɖó suúlu, bo ɖo te kpɔ́n akpá Mawu tɔn lɛ́ sín jijɛnu é ɔ, étɛ́ ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná kpo ɖo hlɔ̌nhlɔ́n ná nukúnɖíɖó mǐtɔn wɛ? (Ja. 5:7) Mǐ ní vɛ́ xá Jexóva, ɖó é wɛ ná bló bɔ nǔ e ɖó nukún wɛ mǐ ɖe lɛ́ é ná jɛnu. Nǔgbó ɔ, Biblu tínmɛ ɖɔ nukúnɖíɖó kpó nǔ ɖiɖi ɖɔ Jexóva tíin, “bo nɔ ná ajɔ mɛ e ɖo biba ɛ wɛ lɛ́” é kpó cá kan. (Ebl. 11:1, 6.) Ényí mǐ kú d’é jí nǔgbó nǔgbó ɖɔ Jexóva tíin ɔ, mǐ ná ɖó jiɖe ɖɔ é ná ɖe akpá e é dó lɛ́ é bǐ. Bónú nukúnɖíɖó mǐtɔn ná lɛ́ jɛjí ɔ, mǐ ɖó ná nɔ xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva, bo ná nɔ lɛ́ xa Xó tɔn. Mǐ sixú mɔ Jexóva ǎ, amɔ̌, mǐ sixú sɛkpɔ́ ɛ. Mǐ sixú ɖɔ xó n’i ɖo ɖɛ mɛ bo ɖeji ɖɔ é ná ɖótó mǐ.—Jel. 29:11, 12. w22.10 26-27 akpá. 11-13

Dǒ nukún nǔ élɔ́ mɛ kpɔ́n. Jɔbu ɖo ayǐjínjɔ́n ɖo afín mɛ, bo ɖo wǔvɛ́ se wɛ kpowun. (Jɔb. 2:8) Xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ ɖo ɖiɖɔ wɛ magbokɔ ɖɔ é kún nyí mɛ ɖagbe ó, lé nǔ e é ka ko wa lɛ́ é ɖě kún xɔ akwɛ́ ó. Awǐnnya ɖaxó e kpɛn tawun lɛ́ é ɖɔhun wɛ tagba tɔn lɛ́ cí bo ɖo kɔ jí n’i, bɔ ɖo hwe ɖokpó ɔ nu ɔ, wǔvɛ́ e se wɛ é ɖe ɖó vǐ tɔn lɛ́ e kú é wú é lɔ d’azɔn ayi tɔn. Ðo bǐbɛ́mɛ ɔ, Jɔbu ɖɔ xó ɖěbǔ ǎ. (Jɔb. 2:13) Amɔ̌, ényí súnnu énɛ́ lɛ́ e nyí xɔ́ntɔn nyíjɛtɔ́ Jɔbu tɔn lɛ́ é mɔ ɖɔ mɔ̌ e é wa é ɔ, Jexóva ná gbɛ́ wɛ é ɖe hǔn, yě blɛ́ yěɖée. É wá su hweɖénu bɔ Jɔbu ɖɔ: “Káká nú un ná kú ɔ, un ná jó gbejíninɔ ce dó ǎ!” Vlafo é sixú ko nyí ɖɔ kɔ wɛ é jlɔ́, bo kpɔ́n xɔ́ntɔn nyíjɛtɔ́ tɔn lɛ́ dáán bo ɖɔ xó énɛ́. (Jɔb. 27:5, nwt) Étɛ́ ka d’alɔ Jɔbu bɔ wǔvɛ́ tɔn lɛ́ bǐ ɖo fínɛ́ có, é kpankɔ́n, lobo lɛ́ ɖó hlɔ̌nhlɔ́n sɔmɔ̌? Awakanmɛ ko ɖibla kú i bǐ có, é ka ɖeji ɖɔ Mawu wǎnyíyínɔ émítɔn ná bló bɔ émí ná mɔ kɔ dó sa fún. É tuun ɖɔ ényí émí ná bo tlɛ kú ɔ, Jexóva ná fɔ́n émí.—Jɔb. 14:13-15. w22.06 22-23 akpá. 9

Mɛ e bló jǐnukúnsin kpó ayǐkúngban kpó é ná nǔ xɔ akwɛ́ ɖé mǐ; é yí gbe bɔ mǐ nɔ xo ɖɛ sɛ́dó è. Lin tamɛ dó nǔ élɔ́ jí: Mǐ sixú ɖɔ nǔ e ɖo ayi mǐtɔn mɛ lɛ́ é bǐ nú Jexóva hweɖébǔnu, dó gbe ɖěbǔ mɛ. Ényí mǐ ná bo tlɛ ɖo azɔnzan jí ɖo dotóoxwé oo, alǒ mǐ ɖo gankpá mɛ oo, mǐ sixú xo ɖɛ sɛ́dó Tɔ́ mǐtɔn wǎnyíyínɔ ɔ, bo ɖeji ɖɔ é ná ɖótó mǐ. Nǔníná énɛ́ su nukún mǐtɔn mɛ tawun. Wǔ e è jɔ axɔ́sú Davídi bɔ é ná nɔ xo ɖɛ é su nukún tɔn mɛ tawun. É ji han élɔ́ sɛ́dó Jexóva: “Ðɛ e xo wɛ un ɖe ɔ ní wá gɔ̌n towe zǎlínkpɔ́n sín azɔ ɖɔhun.” (Ðɛh. 141:1, 2) Ðo Davídi sín hwenu ɔ, è nɔ sɔ́ nǔ nú zǎlínkpɔ́n mímɛ́ e vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ lɛ́ nɔ zán bo ná dó sɛn Mawu lěe é ba gbɔn é é ganjí. (Tín. 30:34, 35) Davídi nɔ ba ná lin tamɛ ganjí dó nǔ e é ná byɔ́ Jexóva ɖo ɖɛ tɔn mɛ lɛ́ é jí, lěe è nɔ sɔ́ nǔ nú zǎlínkpɔ́n ɔ gbɔn é ɖɔhun. Nǔ e mǐ lɔ nɔ jló tawun bá wa é nɛ́. Mǐ nɔ jló ɖɔ ɖɛ mǐtɔn lɛ́ ní nɔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. w22.07 20 akpá. 1-2; 21 akpá. 4

Jexóva wɛ nɔ ba hlɔn. Jexóva ná mǐ acɛ bónú mǐ ná ba hlɔn hwenu e mɛɖé hu hwɛ dó mǐ é ǎ. (Hlɔ̌. 12:20, 21) Ðó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ mǐtɔn ɖó dogbó, bo ma ka nɔ lɛ́ sɔgbe hwebǐnu ǎ wútu ɔ, mǐ sixú ɖɔ hwɛ bɔ nǔ bǐ ná vɔ ɖ’é wú Mawu ɖɔhun ǎ kpowun bɔ xó fó. (Ebl. 4:13) Gɔ́ ná ɔ, hweɖélɛ́nu ɔ, mǐ nɔ ná tɛn lěe nǔ nɔ cí nú mǐ é bɔ é nɔ xlɛ́ ali mǐ nyi do; énɛ́ sixú zɔ́n b’ɛ ná vɛ́ wǔ nú mǐ bɔ mǐ ná tuun nǔ ɖagbe e mǐ ná wa é. Jexóva sɔ́ dó ayi mɛ nú Jaki, bɔ é wlán ɖɔ: “Xomɛsin gbɛtɔ́ tɔn nɔ wa nǔ sɔgbe xá nǔjlɔ́jlɔ́wiwa Mawu tɔn ǎ.” (Ja. 1:20) Mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva ná wa nǔ kpó hwɛjijɔ kpó, bo ná mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ è ɖɔ hwɛ jlɔ́jlɔ́ nú mǐ. Hwɛ sísɔ́ kɛ mɛ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖeji dó hwɛjijɔ Jexóva tɔn wú. Mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖeji dó Jexóva wú ɖɔ é ná jlá nǔ e hwɛhuhu hɛn gblé lɛ́ é bǐ ɖó, ényí mǐ jó xó ɔ dó alɔ mɛ n’i ɔ nɛ́. Ðo gbɛ yɔ̌yɔ́ e sín akpá é dó nú mǐ é mɛ ɔ, mǐ sɔ́ ná flín akpa e è dó mǐ wú ɖo lěe nǔ nɔ cí nú mɛ é linu lɛ́ é ǎ; “yě sɔ́ ná wá ayi mɛ nú [mǐ gbeɖé] ǎ.”—Eza. 65:17. w22.06 10-11 akpá. 11-12

Wǎngbɛ́númɛ alɔkpa énɛ́ lɛ́ e sín wǔvɛ́ se wɛ mǐ ɖe é xlɛ́ ɖɔ nǔ mǐtɔn nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. (Mat. 5:11, 12) Awǒvi wɛ ɖo gǔdo nú gbeklánxámɛ énɛ́. Amɔ̌, Jezu ka ɖó hlɔ̌nhlɔ́n tawun hú Satáan! Alɔ e Jezu nɔ dó mǐ é zɔ́n bɔ mǐ kpo ɖo wɛn ɖagbe ɔ jlá wɛ gbɔn akɔta lɛ́ bǐ mɛ. Mǐ ní gbéjé kúnnuɖenú ɖé lɛ́ kpɔ́n. Ðó mǐ nyí wɛnɖagbejlátɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn lɛ́ wútu ɔ, mǐ nɔ lɛ́ mɔ wǔvɛ́ ɖěvo, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ mɛ gěgé nɔ dó gbe e mǐ ma se ǎ lɛ́ é. Ðo nǔ e Jezu ɖe xlɛ́ mɛsɛ́dó Jaan é mɛ ɔ, é ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ wɛn ɖagbe ɔ ná xo wǔvɛ́ énɛ́ zlɛ́ ɖo azǎn mǐtɔn gbe. (Nǔɖe. 14:6, 7.) Gbɔn nɛ̌ é? Mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n gbɔn alɔkpa lɛ́ bǐ mɛ bo nɔ bló bɔ mɛ gěgé nɔ se wɛn Axɔ́súɖuto ɔ tɔn. Égbé ɔ, ɖó wěma jínjɔ́n Biblu jí mǐtɔn lɛ́ ko ɖo gbe hú gǎn 1000 mɛ ɖo tɛn Ɛntɛnɛ́ti tɔn mǐtɔn jw.org jí wútu ɔ, mɛ ɖěɖěe gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ lɛ́ é sixú ɖu le tɔn! Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ná gbe bónú è ná lílɛ́ wěma Ðu gbɛ víví káká sɔ́yi! ɔ dó gbe 700 jɛjí mɛ; azɔ̌wanú tají énɛ́ wɛ mǐ nɔ zán dó kplɔ́n nǔ mɛ lɛ́ bónú yě ná húzú ahwanvú. w22.07 9 akpá. 6-7

Jezu nɔ se wǔvɛ́ xá mɛ. Mɛsɛ́dó Matíe wlán ɖɔ: “Ée é mɔ ahwan ɔ é ɔ, nǔ yětɔn blá wǔ n’i, ɖó é mɔ ɖɔ è gbídí kɔ nú yě bo lɛ́ dó vɛ̌ nú yě lɛ̌ngbɔ́ e ma ɖó lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ɖě ǎ lɛ́ é ɖɔhun.” (Mat. 9:36) Bɔ nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú Jexóva? Jezu ɖɔ: “Mɔ̌ ɖokpó ɔ, Tɔ́ ce e ɖo jǐxwé é ba ɖěbǔ ɖɔ mɛ kpɛví élɔ́ lɛ́ ɖokpó vɔ́vɔ́ ní dɔn ǎ.” (Mat. 18:14) Énɛ́ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ tawun! Lěe mǐ ɖo Jezu tuun d’é jí wɛ sɔ é ɔ, mɔ̌ wɛ wǎn e mǐ yí nú Jexóva é nɔ ɖo jijɛjí wɛ sɔ. Ényí a nɔ zán hwenu ɖó kpɔ́ xá nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó e zin ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é, bo tuun yě ɔ, énɛ́ lɔ sixú zɔ́n bɔ wǎn e a yí nú yě é ná jɛjí, bɔ a ná yi nukɔn ɖo gbigbɔ lixo. Nɔ ɖ’ayi lě do yě ɖ’awǎjijɛ sɔ é wú. Gbeta ɔ kɔn e yě wá bo ɖo Jexóva sɛn wɛ é vɛ́ nú yě kpɔ́n ǎ. Nɔ byɔ́ yě ɖɔ yě ní ɖɔ nǔ e yě ko mɔ kpɔ́n ɖo sinsɛnzɔ́ e wa nú Jexóva wɛ yě ɖe é mɛ é ɖé lɛ́ nú we. Nɔ ba alɔdó yětɔn hwenu e a jló ná wá gbeta tají ɖé kɔn é. Nɔ flín ɖɔ “mɛ e ná ɖe wě dó [nǔ] wú lɛ́ sukpɔ́ ɔ,” é nɔ kpa mɛ. w22.08 3-4 akpá. 6-7

Mǐ mɛ bǐ wɛ ná mɔ wǔvɛ́ ɖé lɛ́. É ɖo mɔ̌ có, mǐ ná ɖí xwi xá wǔvɛ́ lɛ́ mǐɖokpónɔ gbeɖé ǎ. Tɔ́ wǎnyíyínɔ ɖé ɖɔhun ɔ, Jexóva nɔ kpé nukún dó mǐ wú hwebǐnu. É ɖo akpá mǐtɔn, bo ɖo gbesisɔmɛ bo ná ɖótó xó e mǐ nɔ sú sɛ́ dó è dó byɔ́ ɛ alɔdó é, bɔ akpakpa lɛ́ ɖo sísɔ́ ɛ wɛ bɔ é ná nɔ gǔdo nú mǐ. (Eza. 43:2) Mǐ kú d’é jí ɖɔ mǐ sixú ɖí xwi xá wǔvɛ́ mǐtɔn lɛ́, ɖó Jexóva nɔ hun alɔ dó ná nǔ e sín hudó mǐ ɖó bá dɛ ɖo yě nu lɛ́ é bǐ mǐ wútu. É jɔ wǔ mǐ bɔ mǐ ná nɔ xo ɖɛ sɛ́dó è, bo ná mǐ Biblu, nǔɖuɖu gbigbɔ tɔn e túnflá lɛ́ é, gɔ́ nú kplékplé nɔví lɛ́ tɔn wǎnyíyínɔ ɖé, bɔ é ná nɔ d’alɔ mǐ hwenu e mǐ ɖo hudó mɛ é. Xomɛ nɔ hun mǐ tawun ɖɔ mǐ ɖó Tɔ́ jǐxwé tɔn e nɔ kpé nukún dó mǐ wú é! “É wɛ zɔ́n bɔ xomɛ mǐtɔn bǐ gba wɔ̌.” (Ðɛh. 33:21) Mǐ sixú xlɛ́ Jexóva ɖɔ nukún e é nɔ kpé dó mǐ wú kpó wǎnyíyí kpó é nɔ su nukún mǐtɔn mɛ, ényí mǐ nɔ ɖu nǔ e é sɔ́ nǔ ná bo ná dó d’alɔ mǐ lɛ́ é bǐ sín vǐví ganjí ɔ nɛ́. Mǐ lɔ ɖó nǔɖé bo ná wa, bo ná dó sixú kpo ɖo vǐví nukún e Mawu nɔ kpé dó mǐ wú é tɔn ɖu wɛ. Ðo xógbe ɖěvo mɛ ɔ, ényí mǐ kpo ɖo nǔ e wú mǐ kpé é bǐ wa wɛ, bo nɔ se tónú nú Jexóva, lobo nɔ lɛ́ wa nǔ e sɔgbe ɖo nukún tɔn mɛ lɛ́ é ɔ, é ná nɔ kpé nukún mǐ wú tɛgbɛ. w22.08 13 akpá. 15-16

Égbé ɔ, mɛ gěgé sɔ́ tuun mɛ e wú yě ná ɖeji dó é ǎ. Yě nɔ kanbyɔ́ yěɖée ɖɔ mɛ ɖěɖěe wú émí nɔ ɖeji dó lɛ́ é, ɖi toxóɖɔtɔ́ lɛ́, nǔnywɛ́ xwítíxwítízɔ́watɔ́ lɛ́, alǒ ajɔ̌tɔ́ lɛ́ ɔ, nǔ émítɔn ka nɔ ɖu ayi mɛ nú yě dóó a jí. Gɔ́ ná ɔ, yě nɔ mɔ yɛ ɖo ta nú sinsɛngán ɖěɖěe nɔ ɖɔ ɖɔ émí nyí klisánwun lɛ́ é ǎ. Énɛ́ wú ɔ, jiɖe e mɛ lɛ́ ma nɔ ɖó dó Biblu e nyí wěma e sinsɛngán lɛ́ nɔ ɖɔ ɖɔ émí nɔ se tónú ná enyíi é wú ǎ é, sɔ́ nɔ kpácá mǐ ǎ. Mɛsɛntɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ bǐ wɛ tuun ɖɔ é wɛ nyí “Mawu e nɔ ɖɔ nǔgbó é,” bo nɔ ba nǔ e nyɔ́ hú gǎn é nú mǐ hwebǐnu. (Ðɛh. 31:5, nwt; Eza. 48:17) Mǐ tuun ɖɔ mǐ sixú ɖeji dó nǔ e mǐ xa ɖo Biblu mɛ lɛ́ é wú. Mǐ yí gbe nú xó élɔ́ e akɔwé Biblu tɔn ɖokpó ɖɔ é: “Nǔ e Mawu ɖɔ lɛ́ é ɖě nyí nǔvú ǎ, ɖě ka ná gɔn jijɛnu ǎ. Togun Mawu tɔn sixú gán jɛ nǔ e Biblu ɖɔ lɛ́ é wú, ɖó é ɖeji dó Mawu e ɖɔ xó e ɖo Biblu mɛ lɛ́ é wú wútu.” w23.01 2 akpá. 1-2

Ényí mǐ nɔ bló bɔ nǔɖiɖi nɔví mǐtɔn lɛ́ tɔn nɔ lí dó hǔn, wǔsyɛ́n dó lanmɛ nú yě wɛ mǐ ɖe nɛ́. Mɛɖé lɛ́ tíin bɔ mɛ e ma nyí nǔɖitɔ́ ǎ lɛ́ é nɔ cá yě ko. Mɛ ɖěvo lɛ́ tíin bɔ yě ɖo xwi ɖí xá azɔn syɛ́nsyɛ́n wɛ, alǒ yě ɖo gǎn dó wɛ bá bló bónú akpa e è dó yě wú ɖo lěe nǔ nɔ cí nú mɛ é sín ali nu é ná kú. Mɛ ɖěvo lɛ́ ɖo nukún ɖó gbɛ élɔ́ sín vivɔnu wɛ. Ninɔmɛ énɛ́ lɛ́ sixú tɛ́n nǔɖiɖi klisánwun lɛ́ tɔn kpɔ́n ɖo égbé. Wǔvɛ́ syɛ́nsyɛ́n mɔ̌hun lɛ́ wɛ mɛ e nɔ agun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn mɛ lɛ́ é mɔ. Mɛsɛ́dó Pɔ́lu zán Biblu dó ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi nɔví tɔn lɛ́ tɔn. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, vlafo Jwifu ɖěɖěe nyí klisánwun lɛ́ é tuun nǔ e yě ná ɖɔ dó ɖɔ e hɛ̌nnumɔ yětɔn ɖěɖěe ma nyí nǔɖitɔ́ ǎ lɛ́ é nɔ ɖɔ ɖɔ sinsɛn Jwifu lɛ́ tɔn ɖo nukɔn nú klisánwun lɛ́ tɔn é wú é ǎ. É ɖo wɛn ɖɔ wěma e Pɔ́lu sɛ́ dó klisánwun Eblée lɛ́ é dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú yě titewungbe tɔn. (Ebl. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Yě sixú zán nǔjlɛ́dónǔwú tɔn agbɔ̌nnɔ lɛ́ dó xwe gbeklánxámɛtɔ́ yětɔn lɛ́ sín nu dó xɔ. w22.08 23-24 akpá. 12-14

Mɛ e ɖo gbɛ Satáan tɔn mɛ lɛ́ é tuun mɛ e wú yě ná ɖeji dó é ǎ. Hwɛhwɛ ɔ, lěe ajɔ̌tɔ́ lɛ́, toxóɖɔtɔ́ lɛ́ kpó sinsɛngán lɛ́ kpó nɔ wa nǔ gbɔn é nɔ kú awakanmɛ nú yě. Mɛ gěgé nɔ lɛ́ mɔ ɖɔ émí kún sixú ɖeji dó mɛ élɔ́ lɛ́ wú ó: xɔ́ntɔn émítɔn lɛ́, nɔzo émítɔn lɛ́, káká jɛ mɛ e ɖo xwédo émítɔn mɛ lɛ́ é jí. Énɛ́ ɖó ná kpácá mǐ ǎ. Biblu ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ: “Ðo azǎn gǔdo gúdo tɔn lɛ́ mɛ . . . ɔ, gbɛtɔ́ lɛ́ . . . ná nɔ ɖó sísí nú nǔ e nyí Mawu tɔn lɛ́ ɖě ǎ. . . . Yě ná nɔ ɖɔ mɛ nú; . . . yě ná nɔ sa mɛ ɖu.” Ðo xógbe ɖěvo mɛ ɔ, gbɛtɔ́ lɛ́ ná cí Satáan e nyí Mawu gbɛ élɔ́ tɔn e wú è ma sixú ɖeji dó ǎ é ɖɔhun. (2 Tim. 3:1-4; 2 Kɔ. 4:4) Amɔ̌, klisánwun wɛ mǐdɛɛ lɛ́ nyí, bɔ mǐ tuun ɖɔ mǐ sixú ɖeji dó Jexóva wú bǐ mlɛ́mlɛ́. Mǐ kú d’é jí ɖɔ é yí wǎn nú mǐ, bo kún ná “jó” mɛ e nyí xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ é dó gbeɖé ó. (Ðɛh. 9:11) Mǐ sixú lɛ́ ɖeji dó Klísu Jezu wú, ɖó é sɔ́ gbɛ tɔn jó dó xɔ gbɛ nú mǐ. (1 Pi. 3:18) Nǔ e mǐɖésúnɔ mɛtún ɔ ko mɔ kpɔ́n lɛ́ é kplɔ́n mǐ ɖɔ wěɖexámɛ ɖejidéwú lɛ́ ɖo Biblu mɛ.—2 Tim. 3:16, 17. w22.09 2 akpá. 1-2

Awǎjijɛ adodwé ɔ nyí xomɛ ní hun mɛ sín hweɖénu jɛ hweɖénu kpowun ǎ. É sixú nɔ ayǐ nú gbɛhwenu mɛɖé tɔn bǐ. Gbɔn nɛ̌ é? Jezu tínmɛ ɖo Mawuxó e é ɖɔ ɖo só jí é hwenu bo ɖɔ: “Awǎjijɛnɔ wɛ nyí mɛ e tuun ɖɔ émí ɖó hudó Mawu tɔn lɛ́ é.” (Mat. 5:3) Jezu tuun ɖɔ è dá gbɛtɔ́ lɛ́ kpódó jlǒ ɖaxó ɖé kpó, bónú yě ná tuun Gbɛɖótɔ́ yětɔn Jexóva Mawu, bo lɛ́ sɛn ɛ. Gɔ́ ná ɔ, ɖó “Mawu awǎjijɛnɔ” ɖé wɛ Jexóva nyí wútu ɔ, mɛ e ɖo sinsɛn ɛ wɛ lɛ́ é lɔ sixú ɖó awǎjijɛ. (1 Tim. 1:11, nwt) É byɔ́ ɖɔ nǔ bǐ ní ɖo yiyi nú mǐ wɛ ganjí ɖo gbɛ mɛ cóbɔ mǐ ná ɖó awǎjijɛ wɛ a? Éǒ. Ðo Mawuxóɖiɖɔ só jí tɔn Jezu tɔn hwenu ɔ, é ɖɔ ɖɔ “mɛ e ɖo aluwɛ mɛ” lɛ́ é tlɛ sixú ɖó awǎjijɛ. Jezu lɛ́ ɖɔ ɖɔ “mɛ e è dó ya ná ɖó nǔjlɔ́jlɔ́wiwa wú” lɛ́ é lɔ sixú ɖó awǎjijɛ. (Mat. 5:4, 10, 11) Kplɔ́nkplɔ́n mǐ wɛ Jezu ɖe ɖɔ é kún byɔ́ ɖɔ nǔ bǐ ní ɖo yiyi nú mǐ wɛ ganjí ɖo gbɛ mɛ, cóbɔ mǐ ná ɖó awǎjijɛ ó. É nyɔ́ wa ɔ, ényí mǐ sú hudó Mawu tɔn e mǐ ɖó é sín do, lobo vɛ́ kpó é kpó ɔ, mǐ ná ɖó awǎjijɛ.—Ja. 4:8. w22.10 6-7 akpá. 1-3

Ayiɖote ná d’alɔ klisánwun ɖé bɔ é ná tuun ɖɔ “hwenu e è na nɔ abwɛ̌ dó ɔ ɖe, bɔ hwenu e è ná ɖɔ xó dó é ɖe.” (Nǔt. 3:7) Mɛ gěgé nɔ ɖɔ ɖɔ “xóɖiɖɔ xɔ akwɛ́ hú kpatágan, bɔ xwíí cící ka xɔ akwɛ́ hú siká.” Ðo xógbe ɖěvo mɛ ɔ, xwíí cící hweɖélɛ́nu nɔ nyɔ́ hú xóɖiɖɔ. Kpɔ́ndéwú ɖé ɖíe. È nɔ byɔ́ mɛxó agun tɔn e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé hwɛhwɛ ɖɔ é ní wá d’alɔ agun ɖěvo lɛ́ ɖo tagba e ɖí xwi xá wɛ yě ɖe lɛ́ é kɔn. Ð’ayi nǔ e mɛxó agun tɔn ɖěvo ɖɔ dó wǔ tɔn é wú: “É nɔ ɖ’ayi te tɛgbɛ, bo nɔ ɖɔ kpáxó e kúnkplá agun ɖěvo lɛ́ é gbeɖé ǎ.” Ðó mɛxó agun tɔn énɛ́ ɖó nǔnywɛ́ tawun wútu ɔ, mɛxó agun tɔn ɖěvo e ɖo agun tɔn mɛ lɛ́ é nɔ ɖó sísí n’i. Yě kú d’é jí ɖɔ é kún ná ɖɔ kpáxó yětɔn lɛ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́ ó. Nǔ ɖěvo e nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ nyí mɛ ɖejidéwú é wɛ nyí nǔgbóɖiɖɔ. Mǐ nɔ ɖeji dó mɛ e nɔ ɖɔ nǔgbó é wú, ɖó mǐ tuun ɖɔ é ná nɔ ɖɔ nǔgbó hwebǐnu.—Efɛ́. 4:25; Ebl. 13:18. w22.09 12 akpá. 14-15

Ényí nǔnywɛ́ jɔ nǔnywɛ́ “ɖo xó sú wɛ gbɔn alixo alixo” ɔ, mɛ gěgé nɔ dó tókúse mɛ. (Nǔx. 1:20) Sɔgbe xá Biblu ɔ, gbɛtɔ́ gbɛ̌nu atɔn e nɔ gbɛ́ nǔnywɛ́ lɛ́ é wɛ nyí: “Gɔgɔnɔ lɛ́,” “mɛcákotɔ́ lɛ́,” kpó “xlonɔ lɛ́” kpó. (Nǔx. 1:22-25) “Gɔgɔnɔ lɛ́” wɛ nyí mɛ ɖěɖěe nɔ ɖi nǔ nú nǔ e yě nɔ se lɛ́ é bǐ, bɔ è nɔ yá wǔ dɔn yě yi bú lɛ́ é. (Nǔx. 14:15) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó gbɛtɔ́ lǐvi mɔ̌kpán e sinsɛngán lɛ́, alǒ toxóɖɔtɔ́gán lɛ́ nɔ flú lɛ́ é wú. Mɛɖé lɛ́ tíin bɔ ényí yě wá ɖ’ayi wú ɖɔ adingban ɖó nú émí wɛ gǎn énɛ́ lɛ́ ɖe ɔ, é nɔ vɛ́ nú yě tawun. Amɔ̌, mɛ ɖěɖěe xó Nǔnywɛ́xó 1:22 ɖɔ lɛ́ é wá gbeta ɔ kɔn bá kpo ɖo gɔgɔnɔ nyí wɛ ɖó é nɔ nyɔ́ yě nukúnmɛ mɔ̌ wútu. (Jel. 5:31) Yě nɔ ba ná kplɔ́n nǔ e Biblu ɖɔ lɛ́ é, alǒ nyi sɛ́n tɔn lɛ́ ǎ. É ɖo wɛn ɖɔ mǐ kún ná jló ná wa nǔ mɛ énɛ́ lɛ́ e nɔ sɔ́ jlǒ dó dóvɛ̌ nú nǔ lɛ́ é ɖɔhun ó!—Nǔx. 1:32; 27:12. w22.10 19-20 akpá. 5-7

Tutoblónúnǔ Mawu tɔn nɔ xlɛ́ ali mǐ dó lěe mǐ ná nɔ ayijayǐ mɛ gbɔn é wú. Hwɛhwɛ wɛ è nɔ flín mǐ ɖɔ mǐ ní nɔ ná alǒkankɛ́n mǐtɔn e ɖo azɔ̌ wa wɛ din lɛ́ é mɛxó agun tɔn lɛ́. È sixú lɛ́ ɖɔ fí e mǐ ná nɔ é nú mǐ; é sixú nyí xwé mǐtɔn gbe alǒ fí ɖěvo. È sixú lɛ́ xlɛ́ ali mǐ dó lěe mǐ ná mɔ sɔhɛnmɛ sín nǔ lɛ́ gbɔn é, alǒ lěe mǐ ná d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́ gbɔn é kpó hwenu e mǐ ná wa mɔ̌ é kpó wú. Ényí mǐ ma se tónú ǎ ɔ, mǐ sixú sɔ́ gbɛ mǐtɔn kpó mɛxó agun tɔn e ɖo nukún kpé dó mǐ wú wɛ lɛ́ é kpó tɔn ɖó axɔ́ nu. (Ebl. 13:17) Nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó gěgé sɛ tɛn, ɖó adla, ahwan, alǒ hunnyahunnya to tɔn wútu. É ɖo mɔ̌ có, yě wa nǔ e wú yě kpé é bǐ bo húzú sɔgbe xá ninɔmɛ yětɔn yɔ̌yɔ́ ɔ, bo lɛ́ jɛ alɔ ɖó ɖo Axɔ́súɖuto ɔ sín nǔ lɛ́ mɛ jí tlóló tlóló. Klisánwun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn ɖěɖěe hɔn ɖó yadónúmɛ wútu lɛ́ é ɖɔhun ɔ, yě nɔ kpo ɖo “wɛn ɖagbe jlá wɛ.” (Mɛ. 8:4) Wɛnɖagbejíjlázɔ́ ɔ nɔ d’alɔ yě bɔ yě nɔ sɔ́ ayi ɖó Axɔ́súɖuto ɔ jí, b’ɛ nɔ nyí dó ninɔmɛ yětɔn jí ǎ. Wǎgbɔ tɔn ɔ, yě nɔ kpo ɖo awǎjijɛ kpó fífá kpó e yě ko ɖó ɖ’ayǐ é ɖó wɛ. w22.12 19-20 akpá. 12-13

Mǐ mɛ ɖokpó ɖokpó xɔ akwɛ́ nú Jexóva. Cóbónú Jezu ná sɛ́ mɛsɛ́dó tɔn lɛ́ dó wɛn ɖagbe ɔ jlá gbé ɔ, é d’alɔ yě bɔ yě ɖu ɖo xɛsi e yě nɔ ɖi nú gbeklánxámɛ é jí. (Mat. 10:29-31) É wa mɔ̌ gbɔn xóɖiɖɔ dó xɛví e mɛ lɛ́ tuun hú gǎn ɖo Izlayɛ́li lɛ́ é ɖokpó wú gblamɛ: gboli wɛ. Xɛví énɛ́ lɛ́ xɔ akwɛ́ káká ɖé ɖo Jezu hwenu ǎ. Amɔ̌, é ɖɔ nú ahwanvú tɔn lɛ́ ɖɔ: “Ðokpó yětɔn ná flɛ́ jɛ kɔ́mɛ bónú Tɔ́ mitɔn ná gɔn tuuntuun ǎ.” Énɛ́ gúdo ɔ, é ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Mi xɔ akwɛ́ hú gboli gěgé.” Mɔ̌ mɛ ɔ, Jezu ná gǎnjɛwú ahwanvú tɔn lɛ́ ɖɔ yě mɛ ɖokpó ɖokpó xɔ akwɛ́ nú Jexóva, énɛ́ wú ɔ, yě ɖó hwɛjijɔ ɖěbǔ bo ná ɖi xɛsi nú gbeklánxámɛ ǎ. É ɖo wɛn ɖɔ ahwanvú lɛ́ flín xó Jezu tɔn, hwenu e yě ɖo mawuxó ɖɔ wɛ gbɔn toxo lɛ́ kpó gletoxo lɛ́ kpó mɛ, bo mɔ gboli lɛ́ é. Hweɖébǔnu e a ná mɔ xɛví kpɛví ɖé é ɔ, flín ɖɔ hwiɖésúnɔ xɔ akwɛ́ nú Jexóva, ɖó hwi lɔmɔ̌ “xɔ akwɛ́ hú gboli gěgé.” Kpó alɔdó Jexóva tɔn kpó ɔ, a sixú ɖí xwi xá gbeklánxámɛ kpó jiɖiɖe kpó. w23.03 18 akpá. 12

Hweɖélɛ́nu ɔ, mǐ nɔ ɖí xwi xá wǔvɛ́ lěhun lɛ́, gbeklánxámɛ xwédo tɔn, alǒ azɔ̌gblédómɛ. Ényí mǐ ɖo didɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu wɛ ɔ, é ko lín ɔ, mǐ sixú ba nukúnɖíɖó kpo, bɔ awakanmɛ lɛ́ kú mǐ. Satáan nɔ gbɔn yɛdo énɛ́ lɛ́ mɛ, bo nɔ tɛ́n kpɔ́n bo ná bló bónú mǐ ná xo nǔ kpɔ́n dó wǎn e Jexóva yí nú mǐ é wú. Awǒvi nɔ ba ɖɔ mǐ ní lin ɖɔ Jexóva, alǒ tutoblónúnǔ tɔn wú wɛ wǔvɛ́ mǐtɔn lɛ́ nɔ sín. Nǔ mɔ̌hun jɛ dó Izlayɛ́li ví lɛ́ jí hwenu e yě ɖo Ejípu é. Ðo bǐbɛ́mɛ ɔ, yě ɖi ɖɔ Jexóva wɛ sɛ́ Mɔyízi kpó Aalɔ́ɔn kpó dó bónú yě ná ɖe yě sín kannumɔgbénu. (Tín. 4:29-31) Amɔ̌, nukɔnmɛ hwenu e Falawɔ́ɔn bló bɔ gbɛ vɛ́ wǔ nú yě d’é jí é ɔ, yě dó hwɛ Mɔyízi kpó Aalɔ́ɔn kpó ɖɔ yě wú wɛ wǔvɛ́ émítɔn lɛ́ sín. (Tín. 5:19, 20) Yě dó hwɛ mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ Mawu tɔn lɛ́. É blá wǔ tawun! Ényí a ko ɖo didɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu wɛ sín hwenu línlín ɖíe ɔ, nɔ ɖɔ nǔ e ɖo ayi towe mɛ lɛ́ é bǐ nú Jexóva ɖo ɖɛ mɛ, bo nɔ ba alɔdó tɔn. w22.11 15 akpá. 5-6

Jexóva wɛ nɔ ná mɛ gbɛ, bo ɖó acɛ e nɔ fɔ́n mɛ sín kú é. Jexóva ná acɛ gbeyíɖɔ Elíi bɔ é fɔ́n vǐ súnnu asúkúsi Salɛpútanu ɔ tɔn. (1 Axɔ́. 17:21-23) Nukɔnmɛ ɔ, kpó alɔdó Jexóva tɔn kpó ɔ, gbeyíɖɔ Elizée fɔ́n nyɔ̌nu Cunɛ́munu ɖé sín vǐ. (2 Axɔ́. 4:18-20, 34-37) Fínfɔ́n sín kú énɛ́ lɛ́ kpó ɖěvo lɛ́ kpó xlɛ́ ɖɔ Jexóva ɖó acɛ e nɔ fɔ́n mɛ sín kú é. Hwenu e Jezu ɖo ayǐkúngban jí é ɔ, é xlɛ́ ɖɔ Tɔ́ émítɔn ná émí acɛ énɛ́. (Jaan 11:23-25, 43, 44) Jǐxwé wɛ Jezu ɖe din, bo ko ɖó “acɛ lɛ́ bǐ ɖo jǐxwé kpó ayǐkúngban jí kpó.” Énɛ́ wú ɔ, é ɖo tɛn e jɛxá é mɛ bo ná bló bɔ akpá e ɖɔ ɖɔ “mɛkúkú lɛ́ ná se gbe tɔn, bo ná fɔ́n” é ná jɛnu.—Mat. 28:18; Jaan 5:26-29. w22.12 5 akpá. 10

Gbɛ̌ e togun ɔ gbɛ́ Ezekiyɛ́li é xlɛ́ ɖɔ Jexóva gbɛ́ wɛ é ɖe mɔ̌ nɛ́. Xógbe e ɖo tɛ́si égbé tɔn mɛ lɛ́ é ná gǎnjɛwú Ezekiyɛ́li ɖɔ gbɛ̌ e togun ɔ gbɛ́ ɛ é kún xlɛ́ ɖɔ é xo gbeyíɖɔzɔ́ tɔn kpo ó. Jexóva lɛ́ ná gǎnjɛwú Ezekiyɛ́li ɖɔ hwenu e wɛn hwɛɖónúmɛ tɔn e é jlá lɛ́ é ná jɛnu é ɔ, togun ɔ “ná tuun ɖɔ gbeyíɖɔ Mawu tɔn ɖokpó ɖo émí mɛ.” (Ezek. 2:5; 33:33) É ɖo wɛn ɖɔ xógbe gbɔdónúmɛ tɔn énɛ́ lɛ́ ná Ezekiyɛ́li hlɔ̌nhlɔ́n e sín hudó é ɖó bo ná wa sinsɛnzɔ́ tɔn é. Tuun e mǐ tuun ɖɔ Jexóva wɛ sɛ́ mǐ lɔ dó é nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n mǐ. É wlí yɛ̌yi nú mǐ bo nɔ ylɔ́ mǐ ɖɔ “Kúnnuɖetɔ́” tɔn lɛ́. (Eza. 43:10) Wǔjɔmɛ ɖaxó tɛ́ ɖíe! Jexóva ɖɔ nú Ezekiyɛ́li ɖɔ é ní “ma . . . ɖi xɛsi nú yě ó,” b’ɛ cí ɖɔ é ɖo ɖiɖɔ nú mǐ lɔmɔ̌ wɛ ɖɔ “mi ma ɖi xɛsi ó” ɖɔhun. (Ezek. 2:6) Étɛ́wú mǐ ma ka ɖó hwɛjijɔ ɖěbǔ bo ná ɖi xɛsi nú gbeklánxámɛtɔ́ mǐtɔn lɛ́ ǎ? Ðó Ezekiyɛ́li ɖɔhun ɔ, Jexóva wɛ sɛ́ mǐ dó, bo ka ɖo gǔdo nú mǐ.—Eza. 44:8. w22.11 3-4 akpá. 4-5

Égbé ɔ, mɛxó agun tɔn kpó devízɔ́watɔ́ sinsɛnzɔ́wiwa tɔn kpó ɖejidéwú mǐtɔn lɛ́ sín nǔ nɔ su nukún mǐtɔn mɛ tawun. Nɔví súnnu gbejínɔtɔ́ énɛ́ lɛ́ nɔ kpé nukún dó mǐ wú ganjí bɔ mǐ nɔ dó kú nú Jexóva ɖó yě wú! Amɔ̌, ali tɛ́ lɛ́ nu mǐ ka sixú xlɛ́ ɖɔ mǐ nyí mɛ ɖejidéwú ɖe? Mǐ yí wǎn nú nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó mǐtɔn lɛ́ bɔ ganjíninɔ yětɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ. Amɔ̌, mǐ ɖó ná nɔ jlɛ̌ jí bo ɖó sísí nú kpáxó yětɔn lɛ́. Mɛɖé lɛ́ ɖo agun klisánwun xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn mɛ, bo “húzú xóɖɔ́xóɖɔ́, bo nɔ hɛn xó ɖé xomɛ ǎ, bo nɔ ɖo xó e yě ma ɖó ná ɖɔ ǎ lɛ́ ɖɔ wɛ.” (1 Tim. 5:13) É ɖo wɛn ɖɔ, mǐ kún ba ná cí yě ɖɔhun ó. Amɔ̌, mǐ ní ɖɔ ɖɔ mɛɖé ɖɔ kpáxó tɔn nú mǐ bo ɖɔ ɖɔ mǐ ní ma ɖɔ nú mɛ ɖěbǔ ó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví nyɔ̌nu ɖé sixú ɖɔ lanmɛzɔn e ɖí xwi xá wɛ é ɖe é, alǒ tagba e ɖí xwi xá wɛ é ɖe é ɖěvo lɛ́ nú mǐ bo ɖɔ ɖɔ xó ɔ ní nɔ xo mǐtɔn mɛ. Mǐ ɖó ná wa nǔ e é byɔ́ mǐ é. w22.09 10 akpá. 7-8

È sixú tínmɛ xógbe Glɛ̌kigbe tɔn e è tínmɛ bɔ é nyí “ayi mitɔn sín hǔzúhúzú” é, bɔ é lɛ́ nyí “azɔ̌ wa ɖo linlin mɛtɔn wú.” Hǔn, énɛ́ ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ é kún nyí nǔ ɖagbe kwín we ɖé kpowun wɛ mǐ ná wa ó. É nyɔ́ wa ɔ, mǐ ɖó ná gbéjé mɛ alɔkpa e mǐ nyí ɖo ayi gɔngɔn mǐtɔn mɛ é kpɔ́n, bo bló hǔzúhúzú ɖěbǔ e é byɔ́ é, énɛ́ ɔ, mǐ ná se tónú nú nǔgbódodó Jexóva tɔn lɛ́ lěe mǐ kpé wú gbɔn é bǐ. Azɔn ɖokpó wɛ mǐ ɖó ná wa mɔ̌ ǎ, loɔ, mǐ ɖó ná kpo ɖo mɔ̌ wa wɛ. Ényí mǐ húzú mɛ maɖóblɔ̌ ɔ, mǐ ná kpé wú bo ná nɔ wa nǔ e nɔ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ é hwebǐnu. Din hwɛ̌ ɔ, mǐ ɖó ná kpo ɖo azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n wa wɛ bónú nǔ mǐtɔn ná dó nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ. Ð’ayi wú ɖɔ ɖo Hlɔ̌manu lɛ́ 12:2 mɛ ɔ, Pɔ́lu ɖɔ ɖɔ é byɔ́ ɖɔ mǐ ní húzú ayi mǐtɔn bá dó tuun nǔ e Mawu ba ɖɔ mǐ ní wa é. Mǐ ɖó ná lɔn nú gbɛ nyanya élɔ́ ná wa nǔ dó mǐ wú ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, nǔ nukɔntɔn e mǐ ná wa é wɛ nyí ɖɔ mǐ ná gbéjé mǐɖée kpɔ́n, bo ná kpɔ́n lě do mǐ nɔ jó linlin Mawu tɔn lɛ́ dó, bɔ yě nɔ xlɛ́ ali nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖe lɛ́ é kpó gbeta e kɔn mǐ nɔ wa lɛ́ é kpó gbɔn é. w23.01 8-9 akpá. 3-4

Jexóva ka nɔ wa nǔɖé ɖo ninɔmɛ e mɛ mǐ nɔ gbɔn lɛ́ é bǐ mɛ wɛ a? É ka nɔ ɖó nu ɖo nǔ e nɔ jɛ ɖo gbɛzán mǐtɔn mɛ lɛ́ é bǐ mɛ, káká bɔ mǐ ná ɖɔ ɖɔ nǔ nyanya e nɔ jɛ lɛ́ é ɔ, hwɛjijɔ ɖagbe ɖé wú wɛ yě nɔ jɛ wɛ a? Éǒ, Biblu nɔ gǔdo nú linlin énɛ́ ǎ. (Nǔt. 8:9; 9:11) Amɔ̌, mǐ tuun nǔ élɔ́: Ényí mǐ ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ gbɔn wɛ ɔ, Jexóva nɔ tuun, bo nɔ lɛ́ se xó e mǐ nɔ sú dó byɔ́ alɔdó é. (Ðɛh. 34:16; Eza. 59:1) Hú mɔ̌ ɔ, Jexóva sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná dɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ nu, b’ɛ ná kpa mǐ. Gbɔn nɛ̌ é? Ali e nu Jexóva nɔ d’alɔ mǐ ɖe lɛ́ é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ é nɔ dó gbɔ nú mǐ, lobo nɔ lɛ́ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mǐ, bɔ hwɛhwɛ ɔ, é ka nɔ nyí ɖo hwenu e nyɔ́ hú gǎn é. (2 Kɔ. 1:3, 4) Lin tamɛ dó hwenu e Jexóva dó gbɔ nú we, lobo lɛ́ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú we hwenu e a ɖó hudó tɔn hú gǎn ɖo gbɛzán towe mɛ é jí. Hwɛhwɛ ɔ, hwenu e mǐ xo mɛtɛ́nkpɔ́n ɖé zlɛ́ é gúdo jɛ́n mǐ nɔ wá ɖ’ayi lěe Jexóva d’alɔ mǐ bɔ mǐ dɛ ɖ’é nu gbɔn é wú. w23.01 17-18 akpá. 13-15

Gběkanlin élɔ́ ɖibla nyí nǔ ɖokpó ɔ kpó gběkanlin ta tɛ́nwenɔ ɔ kpó, loɔ, éyɛ́ nyí vɔvɔ cɛ́cɛ́. È ylɔ́ ɛ ɖɔ “kanlin nukɔntɔn ɔ sín akpajlɛ́,” bo ɖɔ dó wǔ tɔn ɖɔ é nyí “axɔ́sú tántɔngɔ́ ɔ.” (Nǔɖe. 13:14, 15; 17:3, 8) È ɖɔ dó “axɔ́sú” énɛ́ wú ɖɔ é ko tíin, énɛ́ gúdo ɔ, é sɔ́ wá tíin ǎ, bɔ ɖo nukɔnmɛ ɔ, é lɛ́vɔ́ wá xwetɔ́n. Tínmɛ énɛ́ sɔgbe tawun xá Gbɛ̌ kplékplé akɔta lɛ́ tɔn; é wɛ nɔ xo nukɔnyiyi tuto toxóɖiɖɔ tɔn e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ é tɔn sín kan! É ko tíin ɖ’ayǐ, bɔ è ylɔ́ ɛ ɖɔ Akɔjijɛ akɔta lɛ́ tɔn. Énɛ́ gúdo ɔ, ɖo Wɛ̌kɛ́hwan wegɔ́ ɔ hwenu ɔ, é sɔ́ tíin ǎ. Nukɔnmɛ ɔ, é lɛ́vɔ́ wá xwetɔ́n, bo nɔ nyí Gbɛ̌ kplékplé akɔta lɛ́ tɔn. Gběkanlin lɛ́ nɔ gbɔn nǔ e jlá wɛ yě nɔ ɖe ɖo toxóɖiɖɔ linu é sín yɛkan mɛ dó flɔ́ zo dó glɔ̌ nú gbe e klán xá Jexóva kpó togun tɔn kpó wɛ mɛ lɛ́ ɖe é. Ðo nǔjlɛ́dónǔwú linu ɔ, yě xo “axɔ́sú e ɖo ayǐkúngban ɔ bǐ jí lɛ́” é kplé nú ahwan Aamagedɔ́ni tɔn, énɛ́ wɛ nyí, ahwan e è ná fun ɖo “Mawu Nǔbǐwúkpétɔ́ ɔ sín azǎn ɖaxó ɔ gbe é.”—Nǔɖe. 16:13, 14, 16. w22.05 10 akpá. 10-11

Ée Jezu kplɔ́n bo nɔ xa Nǔwlánwlán mímɛ́ lɛ́ éɖésúnɔ é ɔ, é wá tuun Mawuxówéma ɔ ganjí, yí wǎn ná, lobo nɔ lɛ́ ná tɛn ɛ bɔ é nɔ xlɛ́ ali nǔwiwa tɔn lɛ́. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, flín nǔ e jɛ ɖo tɛ́npli ɔ mɛ hwenu e é ɖo xwe 12 kpowun ɖó wɛ é. “Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tɔn kpó xósin tɔn lɛ́ kpó nɔ jí wǔ” nú sɛ́nkplɔ́nmɛtɔ́ e tuun Mɔyízisɛ́n ɔ ganjí lɛ́ é. (Luk. 2:46, 47, 52) Ényí mǐ lɔmɔ̌ nɔ xa Xó Mawu tɔn hwɛhwɛ ɔ, mǐ ná kplɔ́n bo tuun Mawuxówéma ɔ, lobo lɛ́ yí wǎn ná. Nǔ e Jezu ɖɔ nú mɛ e tuun Sɛ́n ɔ ganjí lɛ́ é sixú kplɔ́n nǔ mǐ; yě mɛ ɖé lɛ́ wɛ nyí sɛ́nkplɔ́nmɛtɔ́ lɛ́, Falizyɛn lɛ́ kpó Saduseɛn lɛ́ kpó. Sinsɛngán énɛ́ lɛ́ nɔ xa Mawuxówéma ɔ hwɛhwɛ, amɔ̌, yě nɔ ɖu le nǔ e yě nɔ xa lɛ́ é tɔn ǎ. Jezu tɛ ɖɛ̌ nǔ e súnnu énɛ́ lɛ́ ɖó ná ko wa, bo ná ɖu le nǔ e yě nɔ xa lɛ́ é tɔn ganjí é atɔn jí. Xó e é ɖɔ nú yě lɛ́ é ná d’alɔ mǐ bɔ nǔwúkpíkpé e mǐ ɖó bo nɔ wa nǔ élɔ́ lɛ́ é ná jɛjí: (1) nukúnnú mimɔ jɛ nǔ e mǐ xa lɛ́ é mɛ, (2) nǔ xɔ akwɛ́ lɛ́ biba, (3) Xó Mawu tɔn jíjódó bónú é ná w’azɔ̌ ɖo mǐ wú. w23.02 8-9 akpá. 2-3

Nǔ élɔ́ lɛ́ ɖo awǒvinú ɖěɖěe mǐ ɖó ná nyi alɔ ná lɛ́ é mɛ: alɔlwɛ́ ɖúɖú, ahan nu díngan, nǔ ɖu zɛ xwé wú, xó gblégblé ɖiɖɔ, káká jɛ video e mɛ dǎkaxixo ɖe lɛ́ é, fɔtóo nǔblíblíwiwa tɔn lɛ́ kpó nǔ mɔ̌hun ɖěvo lɛ́ kpó kpínkpɔ́n jí. (Ðɛh. 101:3) Awǒvi nɔ ɖo ali e nu é ná gbɔn bo ná wa nǔ dó xɔ́ntɔn e mǐ zun xá Jexóva é wú é ba wɛ hwebǐnu. (1 Pi. 5:8) Ényí mǐ ma ɖo acéjí ǎ ɔ, Satáan sixú dó mɛnújlójló, nǔgbómaɖɔ, nukúnkɛn, wǎngbɛ́númɛ, goyíyí kpó mɛhɛndóxomɛ kpó dó ayi mǐtɔn mɛ. (Ga. 5:19-21) Ényí mǐ ma yá wǔ nya yě dó gbě ǎ ɔ, yě ná kpo ɖo susu wɛ ɖo ayi mǐtɔn mɛ, bo ná wá wa nǔ dó mǐ wú, lěe nǔ aɖǐvɛ́nɔ ɖé nɔ wa nǔ dó mɛ wú gbɔn é ɖɔhun. (Ja. 1:14, 15) Awǒvinú e ma nɔ jɛ wě mɔ̌ ǎ é ɖé wɛ gbɛ̌ nyanya lɛ́ dídó nyí. Mǐ ɖó ná flín ɖɔ mɛ e kpó mǐ kpó nɔ zán hwenu ɖó kpɔ́ lɛ́ é nɔ wa nǔ dó mǐ wú titewungbe tɔn; é sixú nyí dó ɖagbe jí, alǒ dó nyanya jí. (1 Kɔ. 15:33) Ényí mǐ nɔ cɔ́ mǐɖée ɔ, mǐ ná nyi alɔ nú gbɛ̌ e ma ɖo dandan ǎ lɛ́ é dídó xá mɛ ɖěɖěe ma nɔ zán gbɛ sɔgbe xá nǔgbódodó Jexóva tɔn ǎ lɛ́ é. (Luk. 21:34; 2 Kɔ. 6:15) Mǐ ná mɔ awǒvinú lɛ́ lobo nyi alɔ ná. w23.02 16-18 akpá. 7, 10-11

Wǎn e a yí nú Jexóva é lɛ́ jɛjí, ɖó nǔ e a kplɔ́n dó wǔ tɔn d’é jí é wú. É ɖo wɛn ɖɔ, a ba ná sɛkpɔ́ ɛ d’é jí din, bo ná lɛ́ kpo ɖo mɔ̌ wa wɛ káká sɔ́yi. É ka sixú kpa we. É dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú we kpó xomɛnyínyɔ́ kpó ɖɔ a ní hɛn xomɛ émítɔn hun. (Nǔx. 23:15, 16) A sixú wa mɔ̌ gbɔn xó towe lɛ́ kpó nǔwiwa towe lɛ́ kpó gblamɛ. Lěe a nɔ zán gbɛ gbɔn é ná xlɛ́ ɖɔ a yí wǎn nú Jexóva nǔgbó nǔgbó. Nǔ ɖagbe hú gǎn e gbé a sixú nya ɖo gbɛ mɛ é nɛ́. Nɛ̌ a ka sixú ɖe xlɛ́ ɖɔ émí yí wǎn nú Jexóva gbɔn? Nukɔntɔn ɔ, xo ɖɛ bǔnɔ ɖé sɛ́dó Mawu nǔgbó ɖokpó e tíin é bo sɔ́ hwiɖée jó n’i. (Ðɛh. 40:9) Énɛ́ gúdo hǔn, blǒ batɛ́mu dó ɖe xlɛ́ ɖo agbawungba ɖɔ émí sɔ́ émíɖée jó nú Jexóva. Hwenu awǎjijɛ tɔn ɖé wɛ batɛ́mu e a bló é nyí ɖo gbɛzán towe mɛ, bo lɛ́ nyí hwenu tají. A jɛ gbɛ yɔ̌yɔ́ ɖé zán jí, é ka nyí nú hwiɖée ǎ, loɔ, nú Jexóva. (Hlɔ̌. 14:8; 1 Pi. 4:1, 2) Afɔ énɛ́ ɖiɖe sixú cí gbeta ɖaxó e kɔn a ná wá é ɖé ɖɔhun; mɔ̌ ka wɛ nǔgbó. É ka nɔ hun gbɛ ɖagbe hú gǎn e è sixú zán é sín ali nú mɛ. w23.03 5-6 akpá. 14-15