RAIBURARI N TE INTANETE ibukin Te Taua-n-Tantani
Taua-n-Tantani
RAIBURARI N TE INTANETE
Kiribati
  • BAIBARA
  • BOOKI
  • MEETINGS
  • w06 1/1 i. 17-i. 20 bar. 10
  • Reirei Aika Kakawaki Man te Boki ae Etira

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Reirei Aika Kakawaki Man te Boki ae Etira
  • Te Taua-n-Tantani—2006
  • Atu n Reirei
  • Baika Irekereke ma Ngaia
  • MANGA KATEAN TE TEMBORA
  • (Etira 1:1–6:22)
  • E ROKO I IERUTAREM ETIRA
  • (Etira 7:1–10:44)
  • E Kakoroi Bukin Ana Berita Iehova
  • E Kona n Teimatoa Am Onimaki n Taai ni Kangaanga Aika Aki Kantaningaaki
    Te Taua-n-Tantani ae Tataekina Ana Tautaeka n Uea Iehova (Reirei)—2023
  • E Angareirei Etira n Ana Tua te Atua
    Karekea Reireiam Man te Baibara
  • E Tangiriia Iehova Ana Toro Aika Kan Anga Ngaiia
    Maiura ni Kristian ao Ara Mwakuri ni Minita—Te Boki n Reirei 2016
  • Etira—Kanoana
    Te Baibara ae Tabu te Rairai ae te Aonnaba ae Boou
Noria riki
Te Taua-n-Tantani—2006
w06 1/1 i. 17-i. 20 bar. 10

E Maiu Ana Taeka Iehova

Reirei Aika Kakawaki Man te Boki ae Etira

E REITA nako te rongorongo bokin te Baibara ae Etira man tokin te Kauoua n Rongorongo. Te tia koreia bon Etira are te ibonga, ao e moana rongorongona ma taekan kabutanakoan ana moti Uean Botia ae Tairati ike e a kariaia iai I-Iutaia ake a kataenikaiaki i Baburon bwa a na okiri abaia. E motikaki te karaki n rongorongon Etira ngke e kaitiakia te koraki ake a a tia ni kabarekaia irouia kaain te aba n aanga tabeua. A koreaki n te boki aei, rongorongon baika riki i nanon 70 te ririki, ae man 537 nakon 467 B.C.E.

Ni korean te boki aei, e teretere raoi ana kaantaninga Etira aei: e kani kaota aron Iehova ni kakoroi bukin Ana berita ibukin kainaaomataia Ana aomata ake a kataenikaiaki i Baburon ao ni manga kaoka te taromauri ae koaua i Ierutarem. Mangaia are, e kaatuui ana rongorongo Etira ni baike a reitaki ma te kaantaninga aei. Te boki ae Etira bon rongorongon aron manga katean te tembora ao aron manga moani waakinan taromaurian Iehova, n aki ongea te totoko mairouia tabeman, ao aki-kororaoia ana aomata te Atua. E rangi ni kakawaki te rongorongo aei ibukira, kioina ngkai ti a mena naba ngaira n te tai are a nang manga kaokaki bwaai nakon aroia. A mwaiti aika raanga nakon “ana maunga Iehova,” ao a na “kaonaki aonaba n ataakini mimitongin Iehova.”​—Itaia 2:2, 3; Abakuka 2:14.

MANGA KATEAN TE TEMBORA

(Etira 1:1–6:22)

Ibukin irakin ana moti Tairati ni kaineti ma te kainaaomataki, a okira Ierutarem I-Iutaia ake a kataenikaiaki aika tao 50,000 mwaitiia, i aan ana kairiri te Kowana ae Terubabera, ke Tetibata. A waekoa taan okirikaki ni katea te baonikarea, ao a angakarea nakon Iehova.

N te ririki are imwina, a kawenea aan mwaneaban Iehova tibun Iteraera. A teimatoa kairiribai ni katabetabe nakon te mwakuri ni manga kateitei ao n tokina a a tokanikai ngke e a roko ana kaetieti te uea bwa e na katokaki te mwakuri. A kaungai nanoia aomata burabeti ake Akai ao Tekaria n te aro are a a manga moana katean te tembora n aki ongea katabuan aia mwakuri. Taani kairiribai a maaku n urua te tua ni Botia ae aki kona ni bitaki, ae e a kamani kateaki iroun Tairati, ao e a toki iai aia tutuki. E a kuneaki ana kaetieti Tairati imwin ana ukeuke temanna kaain te tautaeka ae “taekan maneaban te Atua i Ierutarem.” (Etira 6:3) E a butiraoi te waaki ni mwakuri ni karokoa tiana.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i aon te Baibara:

1:3-6​—A mamaara aia onimaki tibun Iteraera ake a aki kan oki nako abaia? Tao a aki okira Ierutarem tabeman ibukina bwa a mataai ni kanibwaibwai ke a kaakea manen te taromauri ae koaua, ma e aki kaineti aei nakoia aomata ni kabane. Te moanibwai, anaun te mwananga ae 1,600 te kiromita nako Ierutarem e na kabanea aua ke nimaua te namwakaina. Irarikin anne, te maeka n te aba ae e a tia ni kamaroaeaki i nanon 70 te ririki ao karaoan te manga kateitei iai, e kainnanoa te korakora ae bati. Mangaia are, akea te nanououa bwa a aki oki tabeman ibukin aorakin rabwataia, te kara, ao katabetabe i nanon te utu.

2:43​—Antai taian Netinim? Bon aomata aika tiaki tibun Iteraera ake a mwakuri n te tembora bwa tooro ke touati. Ibuakoia te koraki aikai, bon aia bakatibu I-Kibeon ake n ana bong Iotua, ao tabeman “ake e anga Tawita ma tooka ba a na buoka aia mwakuri n taromauri tibun Rewi.”​—Etira 8:20.

2:55​—Antai natiia ana toro Toromon? Te koraki aikai bon ake tiaki tibun Iteraera ake a anganaki mwiokoaia ae kakawaki n ana mwakuri Iehova. Tao a mwakuri bwa taani koroboki n te tembora ke n taabo ni mwakuri tabeua.

2:61-63​—Te koaua bwa iai irouia te koraki ake a oki man te kataenikaiaki te Urim ao te Tummim, ake a kamanenaki ngke e kainnanoaki te kaeka mairoun Iehova? Te koraki ake a taku bwa a riai n anganaki te nakoa n ibonga ake a kabwaka ni katea rikiia iai, a kona ni kabongana te Urim ao te Tummim bwa aia bwai ni kakoaua. E taekina aei Etira bwa tao e kona n riki anne. E aki taekinaki n te Baibara kabonganan te Urim ao te Tummim n te tai anne ke imwina riki. Ni kaineti ma aia koaua I-Iutaia, e ira mauna nakon te tembora n 607 B.C.E te Urim ao te Tummim.

3:12​—Bukin tera bwa a tang “unimwaane ake a nora te moa ni maneaba” ibukin Iehova? A uringa aron tamaroan te tembora are e kateaki iroun Toromon. Aan te tembora are kaweneaki are a noria, titeboo ma “akea bongana i mataia” ngkana a kabotaua ma are rimoa. (Akai 2:2, 3) A titirakinia i bon irouia ni kangai: Ti kona ni kaoka mimitongin te tembora are mai imwaina? Tao a a bwara nanoia mangaia are a tang.

3:8-10; 4:23, 24; 6:15, 16​—Iraua te ririki ae kabaneaki ibukin manga katean te tembora? E kaweneaki aan te tembora n 536 B.C.E.—​“ni kauouan ririkin rokoia.” E toki te mwakuri ni kateitei n ana bong te Uea ae Atatokititi n 522 B.C.E. E reiti nako katabuan te mwakuri ni karokoa 520 B.C.E., n ana kauoua n ririki te Uea ae Taraiati. E bobonga raoi te tembora n ana kaonoua n ririki te uea aei, ke n 515 B.C.E. (Nora te bwaoki ae e atunaki ni, “Uean Botia Man 537 nakon 467 B.C.E.”) Mangaia are e kabaneaki 20 tabun te ririki ibukin katean te tembora.

4:8–6:18 (4:8)​—Bukin tera bwa a koreaki kiibu aikai n te taetae n Aramwaike? N te mwakoro aei, ao a mwaiti iai katoton reeta mairouia kaain te tautaeka nakoia uea ao kaekaaia. E kaewei Etira man aia rongorongo botannaomata, bitineti, ao tautaeka ake a koreaki n te taetae n Aramwaike. Mwakoron riki te Baibara tabeua aika koreaki n te taetae aei ae aia taetae natannaomata ake a riki mairoun Tem, bon Etira 7:12-26, Ieremia 10:11, ao Taniera 2:4b–7:28.

Reireiara:

1:2. A a koro bukin baike e taetae ni burabetin Itaia 200 tabun te ririki n nako. (Itaia 44:28) A kokoro bukin taetae ni burabeti aika n ana Taeka Iehova n taai nako.

1:3-6. N aroia tibun Iteraera tabeman ake a tiku i Baburon, a mwaiti Ana tia Kakoaua Iehova ake a aki kona ni kabwanina aia tai n te mwakuri ni minita, ke ni buoka te mwakuri n taabo ake e korakora kainnanoan te ibuobuoki iai. Ma a boutokaia ao ni kaungaia ake a konaa ao n anga bwaintangira aika nako mai nanoia ibukin kabutanakoan rongorongon te Tautaeka n Uea ao karekeaia taan rimwin Kristo.

3:1-6. A anga aia moani karea te koraki ake a oki ake a kakaonimaki n te kaitiua n namwakaina n 537 B.C.E. (Tetiri, ae titeboo ma Tebetembwa/Okitobwa). E a tia n rin i Ierutarem te Uea ae Nebukaneta n te kanimaua n namwakaina (Ab, ae titeboo ma Turai/Aokati) n 607 B.C.E. ao imwin uoua te namwakaina, e a tia ni kamaroaeaki te kaawa. (2 Uea 25:8-17, 22-26) N aron are e taetae ni burabetinaki, e toki kamaroaean Ierutarem ae 70 te ririki n te tai are e a tia n taekinaki. (Ieremia 25:11; 29:10) E kokoro bukin te bwai nako ae taetae ni burabetinaki n Ana Taeka Iehova.

4:1-3. A rawa ni butimwaea te bwaintangira taian nikira, are e na reke iai te boraraoi ibukin te reitaki ma taan taromauri ni kewe. (Te Otinako 20:5; 34:12) A kakairi naba taan taromauria Iehova ni boong aikai n aki ibuokanibwai ma aia mwakuri Aaro.

5:1-7; 6:1-12. E kona ni kaangaraoi bwaai nako Iehova bwa a na tokanikai ana aomata iai.

6:14, 22. E karekea akoara ao kakabwaiakira iroun Iehova karaoan ana mwakuri ma te ingaingannano.

6:21. E a reke aia iango kaain Tamaria ake a maeka n abaia Iutaia ao te koraki ake a oki nako abaia ake a a tia n irarang irouia beekan bwa a nang bitii maiuiia, ngke a noria bwa e a rikirake te mwakuri ibukin Iehova. Tiaki te koaua ngkanne bwa ti riai ni kukurei ni karaoa te mwakuri ae mwiokoira iai te Atua, n ikotaki naba ma tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea?

E ROKO I IERUTAREM ETIRA

(Etira 7:1–10:44)

E a bwakanako 50 te ririki imwin katabuan mwaneaban Iehova are e a manga kateaki. Te ririki anne bon 468 B.C.E. E kitana Baburon Etira n nako Ierutarem ao e kairiia nikiraia ana aomata te Atua ao angabwai mwaane. Tera are e kunea ikekei?

A taku tooka nakon Etira: “A tuai ni kaokoroia aomata ake Iteraera ma ibonga ma tibun Rewi mairouia botanaomatan nako aaba aikai ni kaineti ma aia bwai aika bati n ribaki.” Irarikin anne, “a rine n te bure aei baiia tooka ma taan tautaeka.” (Etira 9:1, 2, NW) E rangi ni maraki nanon Etira. E kaungaaki nanona bwa e na ‘aki maaku ma ni waakina ana mwakuri.’ (Etira 10:4, BK) E kaeti aaro tabeua Etira ao a kukurei iai aomata.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i aon te Baibara:

7:1, 7, 11​—Te koaua bwa a kaineti kiibu aikai ma Atatokititi are e katoka te mwakuri ni kateitei? A aki. Atatokititi bon te ara ke te nakoa ae kaineti ma uean Botia aika uoman. Temanna bon Bardiya ke Gaumata, are e anga ana kaetieti bwa e na toki mwakurian te tembora n 522 B.C.E. N rokon Etira i Ierutarem, te Atatokititi n te tai anne, bon Atatokititi Longimanus.

7:28–8:20​—Bukin tera bwa a mwaiti I-Iutaia i Baburon aika a rawa n ira Etira n nako Ierutarem? E uarereke aon Ierutarem ae maekanaki e ngae ngke e a raka i aon 60 te ririki imwin okiia te moani koraki mai buakoia I-Iutaia nako abaia. Te okirikaki nako Ierutarem e nanona waakinan te maiu ae boou i aan aroaro aika kangaanga ma ni karuanikai. A aki anaki nanoia te koraki ake a toronibwai i Baburon n te aroaro ni maiu i aon Ierutarem ni boong akekei. E riai n aki-tarariaoaki karuanikain te mwananga naba. Ngkana a na oki taan oki nako Ierutarem, e riai ngkanne n nene onimakinan Iehova irouia, a na ingainga nanoia nakon te taromauri ae koaua, ao n ninikoria naba. E kakorakoraki naba Etira ni bain Iehova. A a ira Etira utu aika 1,500 aika kaainaki irouia aomata aika tao 6,000, man ana kaungaunga. Imwin karaoan aanga tabeua riki iroun Etira, a a manga iria 38 aika tibun Rewi ao 220 aika Netinim.

9:1, 2​—Tera aron karuanikain te iein ma kaain te aba? Taben te natannaomata are e a manga kaokaki boni kateimatoaan taromaurian Iehova ni karokoa rokon te Mesia. E na ruanikai te taromauri ae koaua n te iein ma kaain aaba tabeua. Ibukina bwa a a tia tabeman ni karekea te boraraoi ibukin te mare ma aomata aika taromauri boua, e a kona ngkanne te botannaomata anne ni kukurei ni maeka ma beekan. E kona ni mauna te taromauri ae itiaki mai aon te aba. E na nakon antai ngkanne te Mesia? Maroaka are e rangi ni maraki nanon Etira ngke e nora te bwai are riki!

10:3, 44​—Bukin tera bwa a kairaki ataei irarikia tinaia ake a kanakoaki? Ngkana a katukaki ataei, e kona n reke iai okia tinaia. Irarikin anne, a kainnanoa naba tararuakia ataei aika uarereke irouia tinaia.

Reireiara:

7:10. E a tia ni katea te katoto ibukira Etira, kioina ngkai bon te tia reiakina Ana Taeka te Atua ao te tia reirei ae mwaatai ngaia. E tataro bwa e aonga ni katauraoa nanona ibukin te ukeuke n Ana Tua Iehova. Ngke e ukeuke i nanona, e mutiakin ana taeka Iehova ma nanona ni kabane. E maiuakin bwaai ake e a tia n reiakin Etira ao e a manga kakorakoraa n reireinia aomata.

7:13. E tangiriia ana toro aika ingainga nanoia Iehova.

7:27, 28; 8:21-23. E kamoamoaa Iehova Etira ao e tataro ma nanona ni kabane nakoina imwain moanakin mwanangana ae abwabwaki man karuanikai nako Ierutarem, ao e ingainga nanona ni kakeaa bongan maiuna ibukin kamoamoan te Atua. Mangaia are, e a tia teuaei ni katea te katoto ae tamaroa ibukira.

9:2. Ti riai ni kakaonimaki nakon te kaungaunga ae ti na mare “ti i nanon te Uea.”​—1 I-Korinto 7:39.

9:14, 15. E aki kukurei Iehova n te bobotaki ma aomata aika buakaka.

10:2-12, 44. A rairi nanoia aomata ake a a tia ni karekei buuia aika ianena ao a kaeti aroia aika bure. A a rangi n raraoi aroaroia ma aia mwakuri.

E Kakoroi Bukin Ana Berita Iehova

E rangi ni manena te boki ae Etira nakoira! N taina are e a tia n taekinna iai, e kakoroa nanon ana berita Iehova ni kainaaomataia ana aomata man te taenikai i Baburon ao e a manga kaoka te taromauri ae koaua i Ierutarem. E aki ngkanne kakorakoraki onimakinan Iehova ma ana berita iroura man anne?

Iangoi katoto aika n te boki ae Etira. E kaotiotaki tangiran te Atua ae moan te tamaroa iroun Etira ao te nikira ake a oki, bwa a na ibuobuoki nakon manga kaokan te taromauri ae itiaki i Ierutarem. E kabwarabwaraki naba n te boki aei aia onimaki ianena aika mamaaka te Atua, ao nanorinanoia n raraoma taani bure. Ni koauana, a anga te bwai ni kakoaua ae mataata ana taeka Etira aika kairaki koreaia bwa “ana taeka te Atua e maiu, ao e mwaka.”​—Ebera 4:12.

[Taibora/Taamnei n iteraniba 18]

Uea I Botia Man 537 Nakon 467 B.C.E.

Tairati te Kakannato (Etira 1:1) E mate n 530 B.C.E.

Cambyses, ke Aatueruti (Etira 4:6) 530-22 B.C.E.

Atatokititi​—Bardiya ke Gaumata (Etira 4:7) 522 B.C.E. (E tiringaki imwin

ueana ae tii itua te namwakaina)

Taraiati I (Etira 4:24) 522-486 B.C.E.

Tokititi, ke

Aatuerutia 486-75 B.C.E. (E tautaeka ma

Taraiati I man 496-86 B.C.E.)

Atatokititi Longimanus (Etira 7:1) 475-24 B.C.E.

[Kabwarabwara ae nano]

a Akea rongorongon Tokititi n te boki ae Etira. E aranaki bwa Aatueruti ni bokin te Baibara ae Etira.

[Taamnei]

Aatueruti

[Taamnei n iteraniba 17]

Tairati

[Taamnei n iteraniba 17]

E kaotaki n te koroboki ae arana te Cyrus Cylinder te kaetieti ibukin okia taani kataenikaiaki nako abaia

[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]

Cylinder: Photograph taken by courtesy of the British Museum

[Taamnei n iteraniba 20]

Ko ataia bwa e kanga n riki Etira bwa te tia reirei ae mwaatai?

    Kiribati Publications (2000-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kiribati
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Te Boraraoi
    • Te Boraraoi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share