Buokiia Mwaane Bwa A Na Rikirake N Te Onimaki

“Mangkai ao ai konam aomata aika maiu.”—RUKA 5:10.

1, 2. (a) Tera aroia mwaane ni butimwaea ana uarongorongo Iesu? (b) Tera ae e na rinanoaki n te kaongora aei?

NANA tai Iesu n uarongorongo ma taan rimwina ni kabutaa Kariraia, ao a a tokara te booti bwa a na nako n te tabo ae akea kaaina. Ma a rianna n rimwia te koraki aika bati. Mwaitiia ake a roko n te bong arei, tao ‘nimanga mwaane n ikotaki riki ma aine ao ataei.’ (Mataio 14:21) N te taina, a a manga roko naba te koraki ae uanao iroun Iesu bwa a kani kamaiuaki ao a kan ongora irouna. I buakoia bon “angaa mwaane, ao aine naba ma ataei.” (Mataio 15:38) E teretere bwa a bati mwaane mai buakoia aomata aika a roko iroun Iesu, ao a kaota te kan ongora n ana angareirei. Ni koauana, e kantaningaiia aika bati Iesu bwa a na butimwaea ana rongorongo, bwa e tuanga te tia rimwina ae Timon imwini karekeani konana iika n te aro ni kakai ni kangai: “Mangkai ao ai konam aomata aika maiu.” (Ruka 5:10) A na kabwakai aia karaun taan rimwina nakon te marawa ae taekan te botannaomata, ao a kona ni kantaningaia ae a na reke mwaane aika bati i buakoni ‘konaia.’

² N taai aikai, a kaota naba te kan ongora mwaane n te rongorongo man te Baibara ae ti tataekinna, ao a butimwaeia. (Mataio 5:3) Ma e ngae n anne a bati mwaane aika tabwarabwara ao a aki rikirake n te onimaki. Ti na kanga ni buokiia? E ngae ngke e aki kaonota ana mwakuri n uarongorongo Iesu ibukin ukeraia mwaane, ma e boni kakaaei aanga ibukini kanakoraoani baike a tabeaianga iai mwaane ake n ana tai. Ni kamanenaan ana katoto, ti na rinanoi ngkai arora ni buokiia mwaane n itera aika tenua ake a tabeaianga riki iai mwaane n taai aikai: (1) te kareketianti ibukin te maiu, (2) maakakin aia iango angiia aomata, ao (3) namakinan te aki tau.

Te Kareketianti Ibukin te Maiu

3, 4. (a) Tera te bwai ae a rangi n tabeaianga riki iai mwaane aika bati? (b) E aera ngkai a moanibwaia riki te kareketianti ibukin te maiu mwaane tabeman nakon uaiakinani baika irekereke ma te onimaki?

³ E taku te tia koroboki temanna nakon Iesu: “Te tia Reirei, N na iriko nako ike ko nangi nako iai.” Ma ngke e tuangnga Iesu bwa “akea nnen Natin te aomata ae e na kawenea atuna iai,” ao e a manga nanokokoraki te tia koroboki aei. E nanououa teuaei bwa e na reke ia kanana, ke e na maeka ia, ao aei are e a aki nakoraoi irouna bwa akea taekana ae e riki bwa te tia rimwini Kristo.—Mataio 8:19, 20.

⁴ N angiin te tai ao mwaane a karimoaa kamanoaia n te kaubwai, nakon ukerani baika irekereke ma te onimaki. E moanibwai irouia angiia mwaane karekean te reirei ae rietata ao te mwakuri ae bubura te boo iai. N aia iango, e rangi ni kakawaki riki ao ni manena karekean te mwane ae bati nakoni kakabwaia ake a kona n reke man reiakinan te Baibara, ao karekean te iraorao ae kaan ma te Atua. Tao e anaaki nanoia n te reirei man te Baibara ma e karibwaaki kan ongoraeia n “raraomaeakinani bwain te maiu aei, [ao] tangiran te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba.” (Mareko 4:18, 19) Iangoa aron Iesu ni buokiia taan rimwina ni bitii baike a moanibwaia ni maiuia.

5, 6. Tera ae buoka Anterea, Betero, Iakobo, ao Ioane bwa a na bitii baika a moanibwai irouia nakon uataboan te uarongorongo ao te kareketianti ibukin te maiu?

⁵ A uaia ni mwakuri Timon Betero ma tarina ae Anterea n aia karikirake ae te akawa. Ai aron naba Ioane ma tarina ae Iakobo ao tamaia ae Tebetaio. E nakoraoi aia karikirake n te aro are a a kainnanoa buokaia irouia mwaane ake a na kabooia. (Mareko 1:16-20) A kakoauaa raoi Anterea ma Ioane bwa e a reke irouia te Mesia, ngke a moan reiakina taekan Iesu iroun Ioane te tia Bwabetito. E tibwaa te rongorongo anne Anterea nakon tarina ae Timon Betero, ao tao anne naba aron Ioane nakon tarina ae Iakobo. (Ioane 1:29, 35-41) N namwakaina ake imwina, a a kabanea aia tai naaka aman aikai ma Iesu n uarongorongo i Kariraia, i Iuta, ao i Tamaria. Imwina ao a a manga okira aia karikirake ae te akawa taan rimwin Iesu aika aman aikai. A tabeakini baika irekereke ma aia onimaki, ma e aki moanibwai irouia tabeakinan te mwakuri ni minita.

⁶ Teutana te tai imwin anne, e a kaoia Betero ma Anterea Iesu bwa a na iria ao n riki bwa “taan akawa aika [konaia] aomata.” Tera aroia naaka uoman aikai ni butimwaea aei? “A kitan aia karaun n te tai naba arei, ao a iria.” Anne naba aroia Iakobo ma Ioane. “A kitana te booti ao tamaia n te tai naba arei, ao a iria.” (Mataio 4:18-22) Tera ae buokiia naakai bwa a na butimwaea te mwakuri n uarongorongo ni kabwanina aia tai? E a bon rio naba aia motinnano n te tai arei n akea iangoana raoi? A bon aki! N namwakaina ake imwaina ao a ongongora mwaane aikai iroun Iesu, a noria ni karaoi kakai, a matakuakina ingaingana ibukin te raoiroi, ao a nora naba kamimin butimwaean ana uarongorongo. Ibukin anne, e a korakora riki onimakinan ao mwiokoan Iehova irouia!

7. Ti na kanga ni buokiia aomata ake ti reirei ma ngaiia n te Baibara bwa a na karikirakea onimakinan aron Iehova ni kona ni katauraoi baika kainnanoi ana aomata?

⁷ Ti na kanga ni kakairi iroun Iesu ni buokiia aomata ake ti reirei ma ngaiia n te Baibara, bwa a na karikirakea onimakin Iehova? (Taeka N Rabakau 3:5, 6) E rangi n ibuobuoki arora n angareirei n te itera aei. Ngkana ti angareirei, ti kona ni katereterea ana berita te Atua bwa e na kabatiai kabwaiara, ngkana ti karimoai baika irekereke ma te Tautaeka n Uea. (Wareka Maraki 3:10; Mataio 6:33.) E ngae ngke ti kona ni kabonganai kiibu aika kakaokoro ni katuruturua iai aron Iehova ni katauraoi baika kainnanoi ana aomata, ma e aki riai n tarariaoaki manenan ara katoto are ti boni kaotiotia. E kona n rangi n ibuobuoki nakoia aomata ake ti reirei ma ngaiia bwa a na karikirakea onimakinan Iehova, maroroakinan rongorongoni maiura. Ti kona naba ni maroroakin rongorongo ake ti wareki n ara boki.a

8. (a) E aera ngkai e kakawaki iroun te aomata ae reirei n te Baibara bwa e na “kata Iehova ma n noria ba E raoiroi”? (b) Ti na kanga ni buoka te aomata ae ti reirei ma ngaia n te Baibara bwa e na nora raoiroin Iehova?

⁸ E kainnanoaki ae bati riki ibukini karikirakean te onimaki ae nene nakon ae tii warekan ao ongoraeakinan aroia tabemwaang n nora ana kakabwaia Iehova. E kainnanoia naba te aomata ae reirei n te Baibara bwa e na bon nora raoiroin Iehova. E anene ni kangai te tia areru: “Kam na kata Iehova ma n noria ba E raoiroi: E a kabaia te aomata ae onimakinna.” (Taian Areru 34:8, BG) Ti na kanga ni buoka te aomata ae reirei n te Baibara bwa e na nora raoiroin Iehova? Iangoia bwa e tabeaianga ni kaineti ma te mwane te aomata ae reirei n te Baibara ao e kataia naba n tokanikai i aon te aroaro ae buakaka, n aron te moko, te takaakaro n te mwane, ke te koro ni manging. (Taeka N Rabakau 23:20, 21; 2 I-Korinto 7:1; 1 Timoteo 6:10) Tiaki bwa e na nora raoiroin Iehova te aomata ae reirei n te Baibara, ngkana e reiakinaki tataroakinan ana ibuobuoki te Atua ibukin tokanikaina i aon te aroaro ae buakaka? Iangoa naba te bae kona n riki ngkana ti kaungaa te aomata ae reirei n te Baibara bwa e na moanibwai baika irekereke ma te onimaki, n arona ni kamwawaa ana tai ibukin te reirei n te Baibara ni katoa wiki, ao ana katauraoi ibukini bobotaki ni Kristian ao kaeana. E na rikirake n nene ana onimaki ngkana e nora kakabwaiaan ana kekeiaki iroun Iehova!

Maakakin Aia Iango Angiia Aomata

9, 10. (a) E aera ngke a karabai nanoia ni kan ongora taekan Iesu Nikotemo ao Ioteba ae te I-Arimataia? (b) E aera ngkai a aki waekoa n rimwini Kristo mwaane tabeman n taai aikai?

⁹ A kona mwaane tabeman n aki waekoa n rimwini Kristo ibukin te iraraang irouia tabonroroia. A karabai nanoia ni kan ongora taekan Iesu Nikotemo ao Ioteba ae te I-Arimataia, ibukina bwa a maakui baika kona n taekin ke ni karaoi Iutaia ngkana a kuneaki. (Ioane 3:1, 2; 19:38) Bon iai bukini maakuia naakai. E rangi ni korakora ribaakin Iesu irouia mataniwi n Aaro bwa ngkana iai ae e kakoauaa ao e a kabaneaki naba man te tinakoka.—Ioane 9:22.

¹⁰ N taabo tabeua n taai aikai, ao ngkana iai te mwaane ae rangi ni kan ongora taekan te Atua, te Baibara, ke te Aro, e kona ni bwainikirinaki irouia raona ni mwakuri, raoraona, ke ana koraki. N taabo riki tabeua, e kona ni karuanikai taekinan ae e na bita ana Aro te aomata. E kona ni korakora riki te iraraang iroun te mwaane mairouia tabonrorona ngkana e beku n te taanga ni buaka, n te waaki n tautaeka, ke n te tabo are maeka iai. N te katoto, e taku te mwaane temanna i Tiaman: “E koaua te baere kam uarongorongoia man te Baibara ngkami taani Kakoaua. Ma ngkana I riki bwa te tia Kakoaua n te bong aei, a na bon ataa taekan aei ningabong aomata nako. Tera ae a na iangoia aomata n au tabo ni mwakuri, n au kaawa, ao n te kirabu are I kaainna ma au utu? I a bon aki kona moan anne.”

11. E kanga Iesu ni buokiia taan rimwina bwa a na tokanikai i aoni maakakia aomata?

¹¹ E ngae ngke a aki kibiubiu ana abotoro Iesu, ma a bane ni kakorakoraia naakai ni kaineti ma maakakia aomata. (Mareko 14:50, 66-72) E kanga ni buokiia Iesu ni karikirakeia n aki ongei kairoroaia irouia tabonroroia? E karaoi bwaai tabeua Iesu ni katauraoiia taan rimwina imwain taian totoko ake a na aitara ma ngaai. E taku: “Kam a kukurei ngkana kam riribaaki irouia aomata, ao ngkana a katinanikuingkami ma ni kabwainrangingkami, ao ngkana a kabuakakai arami ibukin Natin te aomata.” (Ruka 6:22) E anga te kauring nakoia taan rimwina Iesu bwa a na kariaa te kamaamaeaki. A na boni kamaamaeaki “ibukin Natin te aomata.” E karaui naba nanoia Iesu bwa e na boni boutokaiia te Atua ngkana a teimatoa n onimakinna ibukin te ibuobuoki ao te korakora. (Ruka 12:4-12) Irarikin anne, e kaoia naba aomata aika boou Iesu bwa a na karekea reitakia ae kaan ma taan rimwina, ao n riki bwa raoraoia.—Mareko 10:29, 30.

12. Baikara aanga tabeua ake ti kona ni buokiia iai aomata aika boou bwa a na tokanikai i aoni maakakia aomata?

¹² Ti riai naba ngaira ni buokiia aomata aika reirei n te Baibara bwa a na tokanikai i aoni maakakia aomata. N angiin te tai e bebete riki kaitaraan te kangaanga ngkana e a kaman iangoaki raoi. (Ioane 15:19) N te katoto, e aera ko aki buoka te aomata ae reirei n te Baibara bwa e na katauraoi kaeka nakon titiraki aika bebete man riai aika boto man te Baibara, ao taeka n totoko ake a kona n tabeki raona ni mwakuri ke aomata riki tabeman? Irarikin ae ti riki bwa raoraona, ti kona naba ni kairia nakoia kaain te ekaretia tabeman bwa a na kinaa, ai moarara riki te koraki ake tao titeboo aroia ma ngaia. Ma ae kakawaki riki, ti riai n reireinna bwa e na katoatai n tataro mai nanona. E kona ni buokaki n aei bwa e na kaania te Atua ae Iehova ao ni karikia bwa Nnena ni Kamaiu ao ana Bwaa ae Rietata.—Wareka Taian Areru 94:21-23; Iakobo 4:8.

Namakinan te Aki Tau

13. E kanga namakinan te aki tau ni kairiia tabeman bwa a na tabwarabwara nakoni baika irekereke ma te onimaki?

¹³ A tabwarabwara mwaane tabeman nakoni baika irekereke ma te onimaki ibukina bwa a aki rangi n rabakau ni wareware, ke a babanga ni kaotii raoi nanoia, ke a mamaamaa. Tabeman mwaane a kabi aroia ni kaotii aia iango ke aia namakin i mataia aomata. A kona n taonakinako n iangoan ae a na ukeuke n reirei, a na anga aia kaeka n taiani bobotaki ni Kristian, ke a na tibwaa aia koaua nakoia tabemwaang. E taku te tari mwaane temanna, “Ngke te teei ngai, I waekoa ni kawara mataroan te auti ao I baka ni katanga te beero, ao imwina, I karaurau ni kitana te auti anne, ma kantaningaan ae akea te aomata ae e na ongo ke n norai. . . . E karika aorakiu iangoani kawaran te auti teuana ma teuana.”

14. E aera ngke a aki kona taan rimwin Iesu ni kamarurunga te teinimwaane ae taniaki n te taimonio?

¹⁴ Iangoia taan rimwin Iesu ngke e a kerikaaki onimakinan aia konabwai i bon irouia, ngke a aikoa kona ni kamarurunga te teinimwaane ae taniaki n te taimonio. E kawara Iesu taman te teinimwaane aei ao e taku: “E kakaatikitiki [natiu te mwaane] ao e mamaara, bwa e bati ana tai ni bwaka n te ai ao n te ran. I uotia nakoia taan rimwim ma a aki kona ni kamarurungnga.” E kanakoa te taimonio Iesu ao e kamarurunga te teinimwaane. Rimwi riki ao a a kawara Iesu taan rimwina ao a titiraki ni kangai: “E aera ngkai ti aki kona ni kaotinakoa?” E kaeka ni kangai Iesu: “Ibukina bwa e karako ami onimaki. I tuangingkami te koaua bwa ngkana iai ami onimaki ae uarerekeni koraan te matitati, ao kam kangai nakon te maunga aei, ‘Mwemwenako maikai nako ikekei,’ ao e a mwemwenako naba, ao akea te bwai ae kam na aki kona ni karaoia.” (Mataio 17:14-20) E kainnanoaki onimakinan Iehova bwa ti aonga n tokanikai i aoni bwaai n tutuki aika ai aron te maunga. Tera ae e na riki ngkana e a kakeaa bongan aei te aomata ao e a kaatuua riki onimakinan oin ana konabwai? Kabwakana n tokanikai e na kona ni karekea mamaaran onimakinan ana konabwai.

15, 16. Ti na kanga ni kona ni buoka te aomata ae reirei n te Baibara bwa e na tokanikai i aon namakinan te aki tau?

¹⁵ Te anga teuana ae raoiroi ibukini buokan te aomata ae kabokorakora ma namakinan ae e aki tau, boni kaungaana bwa e na kaatuua ana iango i aon Iehova ao tiaki ngaia. E korea ae kangai Betero: “Kam na kananorinanoingkami i aani bain te Atua ae mwaaka, bwa e aonga ni karietataingkami n taina ae riai, ngkai kam kabanei ami iango n raraoma ni kaaki i aona.” (1 Betero 5:6, 7) E kainnanoaki iai bwa ti na buoka te aomata ae ti reirei ma ngaia n te Baibara bwa e na rikirake n te onimaki. A rangi ni kakawaki baika irekereke ma te onimaki iroun te aomata ae onimaki. E tangira Ana Taeka te Atua ao e kaotiota “uaan te taamnei” ni maiuna. (I-Karatia 5:22, 23) Bon te aomata ngaia ae tatataro. (I-Biribi 4:6, 7) Irarikin anne, e onimakina te Atua ibukin te ninikoria ao te korakora ae kainnanoia ibukini kaitaraan te kangaanga teuana ke kakororaoan raoi mwiokoana.—Wareka 2 Timoteo 1:7, 8.

¹⁶ Tao a kainnanoa te ibuobuoki ni kaineti ma aia wareware, aia maroro, ke aia konabwai n taetaenikawai aomata tabeman ake ti reirei ma ngaiia. Tao a namakinna ake tabeman riki bwa a aki tau ni beku ibukin te Atua ibukin aia mwakuri aika buakaka ake a kakaraoi imwain ataakin Iehova. Ngkana a riki baikai, tao a kona ni kainnanoa ara ibuobuoki ae irianaki n te tangira ao te nanorinano. E taku Iesu, “A aki kainnanoa te taokita aomata aika marurung, ma a kainnanoia akana aoraki.”—Mataio 9:12.

Karekeia Riki “Konam” Mwaane

17, 18. (a) Ti na kanga ni buokiia mwaane aika bati riki n ara uarongorongo? (b) Tera ae ti na reiakinna imwina?

¹⁷ Ti tangiria bwa a na bati riki mwaane aika a na butimwaea te rongorongo ae rangi ni karaunano ae e tii kona n reke n te Baibara. (2 Timoteo 3:16, 17) Mangaia ae ti na kanga n buokiia mwaane aika bati riki n ara uarongorongo? Mani kabanean ara tai ae bati riki n uarongorongo n te tairiki, ni bwakantaain te wikeen, ke ni boong ni motirawa, ngkana a titiku mwaane aika bati ni mwengaia. A kona taari mwaane ni kakaaeia mwaanen te auti bwa a na maroro ma ngaia ngkana e angaraoi. Ti bia uarongorongo n te tai ae aki baireaki nakoia raora ni mwakuri aika mwaane ngkana e angaraoi, ao ni buokiia buumwaane n te ekaretia aika tiaki kaain te onimaki.

¹⁸ Ngkana ti uarongorongo nakoia aomata nako ake ti kaitiboo ma ngaiia, ti kona ni kakoauaa bwa a na boni butimwaea te rongorongo te koraki ake iai te kakaitau i nanoia. Ti bia taotaon nanora ni buokiia aomata ni kabane ake a kaota te kan ongora n te koaua. Ti na kanga ngkanne ni buokiia mwaane aika a tia ni bwabetitoaki n te ekaretia bwa a na uaiakin tiia, ao n tau ibukin te mwioko n ana botaki te Atua? E na maroroakinaki kaekaan te titiraki aei n te kaongora ae imwina.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko na Kanga ni Kaeka?

• A na kanga ni buokaki mwaane bwa a na moanibwaia uaiakinan baika irekereke ma te onimaki?

• Ti na kanga ni buokiia aika boou bwa a na tokanikai man te iraraang irouia tabonroroia?

• Tera ae kona ni buokiia tabeman bwa a na tokanikai i aon namakinan te aki tau?

[Taamnei n iteraniba 25]

Ko kaangaraoi am tai ni buokiia mwaane n te rongorongo ae raoiroi?

[Taamnei n iteraniba 26]

Ko na kanga ni katauraoa ane ko reirei ma ngaia n te Baibara bwa e na kaaitarai kataaki?