Boni Kaain Ana Utu Kaiaba Neiei
N taai tabetai, e kona ni kakoauaaki n te aro ae mataata raoi ke ae e aki bwaai aika kuneaki i aantano bwa e a tia ni maiu te aomata are e taekinaki n te Baibara. N te katoto, n 2011 ao a boreetia te rongorongo ni kaineti ma anne taan rabakau aika kaain Iteraera. Ai bon 2,000 ririkin te bwaro ni mate ae e karaoaki n atibu aika tamaroa ao ni katamaroaaki are a nneaki iai riin te aomata imwini mkan rabwatana.
E koreaki i aon te bwaro ae okoro anne te koroboki ae kangai: “Miriam are natin Yeshua te aine are natini Kaiaba te mwaane are te koraki ibonga mairouni Maatia mai Beth Imri.” Boni Kaiaba te ibonga ae rietata ae te I-Iutaia are e irekereke ma kataakin ao bwainikirinan Iesu. (Ioane 11:48-50) E taekina te mwaane anne te tia korea rongorongon rimoa ae Flavius Josephus bwa bon “Ioteba, are arana naba Kaiaba.” E teretere bwa te bwaro anne boni bwaokin temanna kaain ana utu. Kioina ngkai e kuneaki mai mwaina n te bwaro are iai te koroboki i aona ae bwaokin te ibonga ae rietata are e aranna i bon irouna bwaYehosef bar Caiapha, ke Ioteba are natin Kaiaba,a are e bae n ae ai te nati Miriam iroun Ioteba.
Ni kaineti ma rongorongon te bwaro ni mate ibukini Miriam are e reke man te Israel Antiquities Authority (IAA), e bon anaaki mairouia taan iraa ake a iraea man autin te ruanimate rimoa. E boni kakoauaaki anne mani mwin tuoan raoi te bwaro ao te koroboki are i aona.
Ti reiakinaki naba te bwai ae boou man te bwaro ni mate ibukini Miriam. E taekinaki iai te kabanea n ibonga ae “Maatia” mai buakoia koraki n ibonga aika 24 mwaitiia ake a katannakoaki, a baireaki, ao a uateina te beku n te tembora i Ierutarem. (1 Rongorongo 24:18) E taekinaki n te IAA bwa e kaotaki ni koroboki ake i aon te bwaro aei bwa Maatia boni kaain naba te utu are Kaiaba.
E mwaneweaki naba n te koroboki anne Beth ʹImri. E kona ni kabwarabwaraaki mwakoron te koroboki aei n aaro aika uoua. E taekinaki n te IAA ae kangai: “Te moan, Beth ʹImri bon aran te utu n ibonga ae tibun Immera (Etira 2:36, 37; Neemia 7:39-42) are a irekereke kanoaia ma te utu are Maatia. Te kauoua, boni kaain te tabo ae [Beth ʹImri] Miriam ke ana utu ni kabane.” Ngaia are e kakoauaaki n te bwaro ni mate ibukini Miriam bwa a bon taekinaki n te Baibara aomata aika maiu ngkoa are kaain te utu ni koaua.
a Nora te kaongora ni kaineti ma te bwaro ni mate ibukini Kaiaba ae e atunaki n “The High Priest Who Condemned Jesus,” n Te Taua-n-Tantani ae bwain Tianuare 15, 2006-E, iteraniba 10-13.