Mwakoro 10
TeWaaki ae Boou ae Tamaroa I Aon te Aba ae E Karaoia te Atua
1, 2. Tera ae na riki imwin te buaka ni kaitiaki ae Aremaketon?
TERA mwin ana buaka ni kaitiaki te Atua ae Aremaketon? E nang moanaki te waaki ae boou ae kakukurei. A nang maeka n te waaki ane boou anne aomata aika kamaiuaki man Aremaketon, ake a kakoauaki bwa a kakaonimaki nakon ana kairiri te Atua. Ai kakukureira te tai ae boou aei, ae e na bati kakabwaiaaia aomata iai mairoun te Atua!
2 I aan ana kairiri Ana Tautaeka n Uea te Atua, a na moana katamaroaan te baretaiti naake a kamaiuaki. A na kabanea korakoraia n aki bangaomata bwa a aonga ni kakabwaiaki aomata nako aika a na maeka iai. E nang waaki karaoan te aonnaba nakon te mwenga ae rangi n tikiraoi, ae rau ao ae kakukurei nakon te botannaomata.
E a Oneaki Mwin te Buakaka n te Raoiroi
3. Tera te raunnano ae e na namakinaki imwin Aremaketon?
3 A na bane ni kakororaoaki baikai, ni kamaunakin ana waaki Tatan. A nang mauna Aaro aika kewe, botaki ao tautaeka aika kaokoroia aomata ngkai. E na aki manga mwamwanaia aomata Tatan n ana rongorongo ni kewe; ao a nang bane ni mauna botaki ake a boutokaia n iraanako bwakan ana waaki. Iangoa aei: e nang mauna nako ana waaki Tatan ni kabane aika buakaka! Ai karaunanora!
4. Kabwarabwaraa te bitaki ae na karaoaki ni kaineti ma te angareirei.
4 E nang oneaki mwin aia waaki n tautaeka aomata aika urubwai, n te reirei ae kaunganano ae nako mairoun te Atua. “A na bane natim n reireiaki iroun Iehova.” (Itaia 54:13) Ibukina bwa e na waakinako te reirei ae kaunganano aei n te ririki teuana ma teuana, “a na buta aonaba n atakin Iehova, n ai aron taari ngkae e kabuta marawa.” (Itaia 11:9) A nang aki manga reireiia aomata ni baika bubuaka, bwa “a reireiia n te raoiroi akana maeka i aonaba.” (Itaia 26:9) A na bane ni kaunganano iango ao mwakuri aika a na karaoaki ni katoabong.—Mwakuri 17:31; I-Biribi 4:8.
5. Tera ae e na riki nakon te buakaka ni kabane ao aomata aika buakaka?
5 E na akea te tiritiri, te kakeru, te tautau, te iraa ke uruakan tuua riki tabeua. Akea ae e na manga karawawataki man buakakan aia mwakuri tabemwaang. E taku Taeka N Rabakau 10:30, BK: “E na teimatoa aron te aomata ae e raoiroi; e na aki maekana te aba te aomata ae e buakaka.”
Kaokan te Marurung ae Kororaoi
6, 7. (a) Baikara kangaanga ake a na katokaki n ana kairiri te Tautaeka n Uea? (b) E kanga Iesu ni kaotiota aei ni menana i aon te aba?
6 A nang katokaki mwin nako aia mwakuri aika bubuaka taani moani karitei, n te waaki ae boou i aon te aba. N te katoto, e nang katokaki te aoraki ma te kara i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea. E ngae ngke ko namakina te marurung n te bong aei, ma te kangaanga bwa ngkana ko a rikirake ni kara, ko nang aki bati n noraaba, a na wirekareka wim, a na ibe taningam, e na bwarukuruku kunim, a na uruaki bwain rabwatam, ao tokim bon te mate.
7 A nang atongaki baika urui nanora aikai, ake ti karekei mairouia ara moani karo, bwa bwain rimoa. Ko uringa ngkoa te baere e kaotiotia Iesu ni kaineti ma marurungia aomata ni menana i aon te aba? E taku te Baibara: “A nako Ina aomata aika uanao, ao a kairiia mauku, ma mataki, ma ake a bae neweia, ma ake a uruaki bwain rabataia, ao raoia n aoraki aika bati, ao a katikuia i rarikini waen Iesu; ao E kamaiuia: ao a mimi aomata ngke a noriia ake a bae neweia ba a taetae, ao ake a uruaki bwain rabataia ba a maiu, ao mauku ba a nakonako, ao mataki ba a noraba.”—Mataio 15:30, 31.
8, 9. Kabwarabwaraa te kakukurei n te waaki ae boou i aon te aba, ngkana e a kaokaki te marurung ae kororaoi.
8 Ai boni kakukureira rokon te waaki ae boou i aon te aba, bwa a nang kamaunaki iai aorakira ni kabane! E nang aki manga urui nanora te karawawataki ae reke man te aoraki. “Ane maeka iai e na aki kangai, I aoraki.” “A na kaureaki iai mataia akana mataki, ao a na kaukaki taningaia akana a bono taningaia. Ane e na ewewe iai te mauku n ai aron te ria, ao e na anene ni kimareirei newen ane e bae newena.”—Itaia 33:24; 35:5, 6.
9 E aki ngkanne kakukurei ngkana ti a uti ni katoa ingabong ma namakinan te marurung raoi? Tiaki e na kakukurei nakoia kaara ataakin ae a a okiri aia bong n ataei, ao ni karekea te kororaoi are moan reke ngkoa irouia Atam ma Ewa? E berita te Baibara ni kangai: “E na raoiroi riki irikona nakon irikon te tei; e a manga okiri ana bong n ataei.” (Iobi 33:25) Ai kakukureira kaakan kiraati ni mataki, bwaai ni kakauongo ibukia bonotaninga, kaai n nakonako ibukia mwauku, aia kaa mwauku, ao ai bwainnaoraki! A nang aki manga kainnanoaki onnaoraki, taokita ao taani karaowi.
10. Tera ae e na riki nakon te mate?
10 A na rawa ni mate aomata aika nora kakimwareirein te aeka ni marurung aei. Ao a na aki manga mate bwa e nang aki ituaki te botannaomata n te aki kororaoi ao te mate. “E na uea [Kristo], ni karokoa te bong are a na bane iai ni kakiaki ana kairiribai i aani waena i Rouna.” “Ana bwai n tituaraoi te Atua te maiu are aki toki.”—1 I-Korinto 15:25, 26; I-Rom 6:23; nora naba Itaia 25:8.
11. E kanga Te Kaotioti ni kabwarabwarai kakabwaia ni kaineti ma te waaki i aon te aba ae boou?
11 A kabwarabwaraki taiani kakabwaia mairoun te Atua ae mwamwannano, ni kabanean bokin te Baibara nakoia aomata aika a na maeka n te Baretaiti ni kangai: “E na kabane rannimataia te Atua ni kaoi mai mataia. Ao e na akea riki te mate, ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang ma te maraki: ba a mauna nako bwaai rimoa.”—Te Kaotioti 21:3, 4.
A a Uti Maate
12. Tera aron Iesu ni kaota mwaakana ni kautiuti are e anganna te Atua?
12 E bati ae e karaoia riki Iesu nakon tii kamarurungaia aoraki ao katokan mwaukuia. E kautiia naba maate man te ruanimate. Mangaia are e kaota mwaakana ni kautiuti ae e anganaki iroun te Atua. Ko uringa ngkoa te tai are e roko iai Iesu n ana auti teuare e mate natina ae te teinnaine? E taku Iesu nakon neierei: “Te teinaine, I taku nako im, Uti.” Tera mwina? “Ao te teinaine e tei rake naba, ao e nakonako.” Ngke a nora arei aomata ao “a mimi n te mimi ae bati.” A aikoa kona n taua kukureia!—Mareko 5:41-43; nora naba Ruka 7:11-16; Ioane 11:1-45.
13. Aekaki n aomata raa aika a na kautaki?
13 Iai n te waaki ae boou i aon te aba, “manga-utiia akana raoiroi ao akana aki raoiroi.” (Mwakuri 24:15) N te tai anne ao e na kabongana mwaakana Iesu are e anganna te Atua ni kautiia maate, bwa e kangai: “Boni Ngai te manga-uti, ao te maiu: ane onimakinai, ngkana tao e boni mate, ao e na boni manga maiu.” (Ioane 11:25) E taku naba: “A na bane iai n ongo bwanana [bwanan Iesu] aomata ake a mena i nanon ruaia ni mate [ake a uringaki taekaia iroun te Atua], ao a na oti nako.”—Ioane 5:28, 29.
14. Ibukina bwa e nang akea te mate, baikara baika a nang aki manga noraki?
14 E na korakora te kimwareirei n te aonnaba ni kautakia maate te korakina imwin te korakina bwa a na manga maiu i rarikia naake a tangiraki irouia! E nang aki manga katanoataki te taeka n rainanoanga ae karerekea te nanokawaki nakoia ake a tiku ni maiu. N onean mwin anne, e nang riki raoi kaitaraana. Tao a nang kakatanoataki mangautia aomata ae te bwai ae na kakimwareireiia naake a tangiriia. Mangaia are ai akea te manga botaki ibukin te mate, te taunimate ae kaakaraoaki iai kabuekaia maate, te auti ni mate ae a kakabuekaki iai maate, ke ruanimate!
Te Aonnaba ae Rau ni Koaua
15. E na kanga ni kakororaoaki raoi ana taetae ni burabeti Mika?
15 E nang namakinaki te rau ni koaua ni waaki ni kabane. A nang riki buaka, taani boutokai buaka, ao karaoan bwaai ni buaka bwa bwaini ngkoa. Bukin tera? Ibukina bwa e nang mauna te kaiangatoa ibukin kakaokoron te aba, te baronga ao te reeti. A nang kakororaoaki raoi taeka ake “a na aki tabeka te kabaang te botanaomata teuana n eka nako te botanaomata teuana, ao a na aki manga reireiia te buaka.”—Mika 4:3.
16. Tera ae e na karaoia te Atua bwa e na aki kona ni boo te buaka?
16 E na taraa ni kamimi aei n ataakin ana katuturaraa te botannaomata n taiani buaka n taai aika nako. Ma e riki anne, ibukina bwa e mena ngkoa te botannaomata i aan aia kairiri aomata ao taimonio. Ma aio te bwai ae na riki i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea n te waaki ae boou i aon te aba: “Mai, nori ana makuri Iehova . . . E katoki buaka, ao tokina tabon aonaba. E otea te kainikatebe, ao E koroua te kai ni buaka; E kabuoki kaa-ni-buaka n te ai.”—Taian Areru 46:8, 9.
17, 18. Tera aron te reitaki i marenan te aomata ao te man, n te waaki ae boou i aon te aba?
17 E na iai naba te rau i marenaia aomata ma maan, n aron are i Eten ngkoa. (Karikani Bwaai 1:28; 2:19) E taku te Atua: “N na karaoa te berita i bukiia n te bong arei ma manin te tawana, ma manin aan-nang, ma maan aika kawakawa i aontano: ao N na . . . kaweneia raoi.”—Otea 2:18.
18 Raababara te rau anne? “E na maeka te kameanti i rarikin te tiibutetei, ao e na wene te rebari i rarikin te koti te tei; ao te kao te tei ao te raian te tei ao te kao ae kamarikaki, ni botaki; ao e na kaiririia te tei ae uarereke.” A nang aki manga kakamaaku maan irouia aomata ke bon i marenaia. Bwa “te raian e na katotonga te kao ni kaakang uteute aika mau.”—Itaia 11:6-9; 65:25.
Oneakin te Aonnaba Nakon te Baretaiti
19. E na oneaki te aonnaba nakon tera?
19 E na oneaki te aonnaba ni kabutaa nakon te baretaiti bwa mwengaia te botannaomata. Anne bukina ae e berita iai Iesu nakon te mwaane are e onimakinna ni kangai: “Ko na mena ma Ngai i Baretaiti.” E taku te Baibara: “E na kukurei te raereke ma te tabo ae kamaroa; ao e na kimareirei te rereua, ao e na ue n ai aron te roti . . . a na koburake raan i nanon te raereke, ao karanga i nanon te rereua.”—Ruka 23:43; Itaia 35:1, 6.
20. E aera ngkai e nang aki manga rotakibuaka te botannaomata n te baki?
20 A nang aki manga rotakibuaka aomata aika mirion ma mirion n te baki i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua. “Ane e na bati te uita i aon te aba i aon taubukini maunga; e na maiei uaana.” “E na uaa kain te tawana, ao e na anga baika riki rake aontano, ao a na rau i abaia.”—Taian Areru 72:16; Etekiera 34:27.
21. Tera ae na riki nakoia ake akea mwengaia, a maeka n taabo aika kamwengabuaka, ao aika rotakibuaka irouia taani kakeru?
21 Akea te manga maiu ni kainnano, aomata aika akea mwengaia, aomata aika maeka n taabo aika kamwengabuaka, ke te rotakibuaka irouia taani kakeru. “A na katei auti, ao a na maeka i nanoia; ao a na uniki kurebe, ao a na kang uaaia. A na aki katea ae e na maeka i nanona temanna; a na aki unika ae e na kana uaana temanna.” E “na tekateka, temanna i aan ana kurebe ma ana biku, ao temanna i aan ana kurebe ma ana biku; ao akea ae na kamakuia.”—Itaia 65:21, 22; Mika 4:4.
22. E kanga te Baibara ni kabwarabwaraa te kakabwaia n ana kairiri te Atua?
22 A na kakabwaiaki aomata ni baikai ni kabane, ao n ae bati riki n te Baretaiti. E taku Taian Areru 145:16: “[Te Atua] Ko kaurea baim, ao ko kabaneia akana maiu ni kanuaiia n te bwai ae a tangiria.” Maroaka ae e kangai te taetae ni burabeti n te Baibara: “A na abana te aba akana nimamanei; ao a na kukurei ni kabatian te raoi. . . . A na abana te aba akana raoiroi, ao a na mamaeka iai n aki toki.”—Taian Areru 37:11, 29.
Kaokan Baike A Riki Ngkoa Nakon Aroia
23. E na kanga Ana Tautaeka n Uea te Atua ni kabooa mwin te karawawataki ni kabane ae ti a tia n rinanona?
23 E na kabooa mwin te uruakinnano ni kabane ae riki nakoia aomata i nanon onoua tenga te ririki n nako ana Tautaeka n Uea te Atua. E nang taonaki nako te karawawataki are a a tia n rinanona aomata, n taiani kimwareirei n te tai anne. E nang aki manga uruanaki te maiu iai n uringan taiani karawawataki n taai aika nako. A nang tabe ni maunanako uringan baike a rangi ni kauruakinano, ni baika kaakaraoaki ni katoabong irouia aomata ma aroia n iango n te tai ae na roko.
24, 25. (a) Tera ae e na riki ae e taetae ni burabetinna Itaia? (b) E aera ngkai ti koaua raoi bwa a nang tabe ni bua uringan karawawataki ake rimoa?
24 E taku te Atua ae mwamwannano aei: “I karika karawa nabangkai [te tautaeka ae boou mai karawa ae na kairia aomata] ma aonaba [te botannaonata ae raoiroi] nabangkai: ao a na aki uringaki baike rimoa, ao a na aki manga rin n te nano. Ma kam na aki toki ni kakatonga ma ni kimareirei n ae I karikia.” “A raoi aonaba ni bane, ao a rau: a karebwe nako n anene.”—Itaia 14:7; 65:17, 18.
25 Mangaia are e na onei baika bubuaka ni kabane te Atua, ake a waakinaki n te tai ae rangi ni maan rinanon ana Tautaeka n Uea. E na bwaka ni karau ana kakabwaia n aki toki ni kabooan mwin marakira n taai aika nako, bwa e na kaota iai mwamwannanoara. A nang tabe ni bua uringan kangaanga ake ti kaaitarai ngkoa, ngkana iai uringaia iroura.
26. E aera te Atua ngkai e kabooa mwin karawawatakira n taai aika nako?
26 Anne aron te Atua ni kabooa mwin karawawatakira ake ti a tia ni kananomwaakaira iai. E ataia ae tiaki ngaira ae ti karekea bungiara n aki kororaoi, bwa ti ituaki iai mairouia ara moani karo. Tiaki ngaira ae ti karekea ae ti na bungiaki nakon te aonnaba ae kairaki iroun Tatan, bwa ngke arona bwa a kakaonimaki Atam ma Ewa, ao ti na boni bungiaki nakon te baretaiti. Mangaia are e na kaota ana nanoanga te Atua ae moan te bati, n oneakin baika bubuaka ni kabane ake a riki ngkoa ae ti rotakibuaka iai.
27. Baikara taetae ni burabeti aika a na noraki kakoroani bukia aika tamaroa, n te waaki ae boou i aon te aba?
27 A nang inaomata te botannaomata aika a na maiu n te waaki ae boou i aon te aba, are e taetae ni burabetinaki n I-Rom 8:21, 22 ni kangai: “A na kanakoaki naba aika karikaki man te toronaki ni mate nako nanon te kainaaomataki are ana bwai neboakiia natin te Atua. Ba ti atai baika karikaki ba a bane ni ngirangira nako ma n ariri ni maraki ni karokoa te bong aei.” A nang nora kakoroan bukin te tataro n te aro ae tabwanin ae kangai: “E na roko ueam. E na tauaki am taeka i aonaba, n ai aron tauana i karawa.” (Mataio 6:10) E na kaotaki raoiroin te waaki i karawa n tamaroan te Baretaiti.
[Taamnei n iteraniba 23]
A na okira aia bong n ataei kaara,
n te waaki ae boou i aon te aba
[Taamnei n iteraniba 24]
A na katokaki aoraki nako ao mwauku
n te waaki ae boou i aon te aba
[Taamnei n iteraniba 25]
A na kautaki maate
n te waaki ae boou i aon te aba
[Taamnei n iteraniba 26]
‘Akea ae e na manga reireinna te buaka’
[Taamnei n iteraniba 27]
A na maeka n rau
aomata ma maan n te Baretaiti
[Taamnei n iteraniba 27]
‘E na kauka baina te Atua ao e na kabaneia akana maiu ni kanuaia n te bwai ae a tangiria’
[Taamnei n iteraniba 28]
E na kabooa mwin karawawatakira ni kabane Ana Tautaeka n Uea te Atua, ake ti a tia n rinanona