Kakatonga Iroun Atuani Kamaiuara

“Ao N na boni kimareirei naba iroun Iehova, N na kakatonga iroun Atuani kamaiuau.”​—ABAKUKA 3:18.

1. Taekan tera ana miitara Taniera, are e reke irouna imwain bwakan Baburon n 539 B.C.E.?

TEBWI tabun te ririki imwain bwakan Baburon n 539 B.C.E., te katumara ae Taniera e nora te miitara ae rangi ni kamimi. E burabetinaki iai bwaai aika a na riki n te aonnaba n uaa rokon te buaka ae kakawaki imarenaia aian Iehova, ao te Uea are e rineia ae Iesu Kristo. Tera are e namakinna iai Taniera? E kangai: “I kiro, ao I aoraki tabe bong . . . n te mi ni burabeti arei.”​—Taniera 8:27.

2. Tera te kauntaba are e noria Taniera n te miitara, ao tera am kaantaninga ibukin kaanna?

² Tera arora iai? Ti maiu ngkai n te tai ae e rangi ni maan mai imwin anne! Tera arora ngkai ti ataia bwa te kauntaba are e noraki iroun Taniera n te miitara arei—ae taekan ana buaka te Atua ae Aremaketon—e a rangi ni kaan? Tera arora ngkana ti ataia bwa te buakaka ae kaotaki n ana taeka ni burabeti Abakuka e a taabangaki n te aonnaba ngkai n te aro ae e a riai naba n roko kamaunakiia aian te Atua? Tao a boraoi ara kaantaninga iai ma ana kaantaninga Abakuka aika a kabwarabwaraki n te katenua ni mwakoro n ana boki ni burabeti.

Tataro Abakuka ni Bubutii Nanoangakin te Aba Iroun te Atua

3. E tataro ibukia antai Abakuka, ao ti na kanga ni kona n rootaki n ana taeka?

³ Abakuka mwakorona 3 bon te tataro. N aron are e kaotaki n te kibu 1, e a tataro n anene ni bwaebwaeti ke n riritang. E tabekaki te tataro aei n te aro ae kaanga te burabeti e tataro ibon ibukina. Ma n etina, Abakuka e taetae ibukin ana botannaomata te Atua are e rineia. Ni boong aikai, e korakora nanon ana tataro ibukia ana aomata te Atua, aika a tabe n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea. Ngkana ti uringa anne n ara tai ni wareka Abakuka mwakorona 3, e koaua bwa ana taeka iai a kaonira n te maaku ma te kimwareirei naba. Ana tataro ke ana bwaebwaeti Abakuka e anganira bukina ae kakawaki ae ti na kimwareirei iroun Iehova, ae Atuan kamaiuara.

4. Bukin tera ngke e maaku Abakuka, ao ti riai ni kakoaua bwa te Atua e na kaota mwaakana n te aro ra?

⁴ N aron are ti a tia n noria inanon kaongora aika uoua aika imwain aei, e rangi ni bati te buakaka i Iuta n ana bong Abakuka. Ma te Atua e na aki kariaia waakinan te aro anne n aki toki. E na boni mwakuri iai Iehova, n ai arona naba ma are mai imwaina. E aki kamimi ngkanne, ngke e takarua ni kangai te burabeti: “[Iehova], I a tia n ongo taekam, a kakamaku am makuri”! (BK) Tera are e nanonna iai? ‘Taekan Iehova,’ bon rongorongo ake a a tia ni koreaki n taekan ana mwakuri te Atua aika kamimi, n aron are e karaoia i Taari ae Uraura, n te rereua, ao i Ieriko. Mwakuri aikai a rangi n ataaki iroun Abakuka, ao e a kakamaakaki iai ibukina bwa e ataia ae Iehova e na manga kabongana riki mwaakana ngke e ekiia nako aiana iai. Ngkana ti nora buakakan te botannaomata n taai aikai, ti ataia naba bwa Iehova e na manga mwakuri n aron are e a mwakuri naba iai rimoa. Ti bon raraoma iai? Eng! Ma e ngae n anne, ti tataro n aron naba Abakuka: “Ko na manga kamaiua am makuri i buakon ririki. Ko na kaotiko i buakon ririki. I buakon unim, Ko na uringa te nanoanga.” (Abakuka 3:2) E bia manga kabongana mwaakana ae kamimi te Atua, “i buakon ririki” n ana tai ae e a tia ni baireia. Ao n te tai anne, e bia uringnga n nanoangaiia akana a tangiria!

E Waaki Nako Iehova!

5. E a kanga n “roko te Atua mai Teman,” ao tera are e kaotaki iai ibukin Aremaketon?

⁵ Tera ae e na riki ngkana e ongora ara tataro Iehova, ae ti bubutii iai te nanoanga? Ti kunea kaekan anne n Abakuka 3:3, 4. E kangai moa te burabeti: “E roko te Atua mai Teman, ao Teuare tabu man te maunga are Baran.” N ana bong te burabeti are Mote, a rirarikin Teman ao Baran tibun Iteraera ngke a ri nanon te rereua, i aoni kawaiia ni kaea Kanaan. Ngke te botannaomata ae abwabwaki ae Iteraera a waakina nako mwanangaia, ai aron ae e a mwananga naba Iehova, ao bon akea te bwai ae e kona n tukiia. E kangai Mote tii teutana imwain matena: “E nako mai Iehova mai Tinai, ao E ooti mai Teira nako ia; E oota man te maunga are Baran, ao E nako mai mairouia taian rebu [n anera] aika moa n raoiroi.” (Te Tua-Kaua 33:2) E na iai naba manga kaotan te mwaaka ae moan te korakora ngke e mwananga Iehova ni kaitaraia aiana n Aremaketon.

6. Irarikin mimitongin te Atua, tera ae e noraki naba irouia Kristian aika wanawana?

⁶ E kangai naba Abakuka: “E rabuna karawa [mimitongin Iehova], ao a on aonaba ni kamoamoana. Ao raneaneana ai aron te oota.” Ai kamimi ra taraakin anne! Te koaua bwa aomata a aki kona n taratara Iehova ae te Atua ma ni maiu. (Te Otinako 33:20) Ma a mataneaki matan nanoia ana toro ngkana a iangoa aron mimitongin te Atua. (I-Ebeto 1:18) Ao Kristian aika wanawana a nora riki te bwai teuana, irarikin mimitongin Iehova. E motikia ni kangai Abakuka 3:4: “Iai baika kaanga buraeni matan taai i Rouna aika oti nako mai nanoni baina: Ao e mena karabani mwakana iai.” Eng, ti noria bwa e a tauraoi ni mwakuri Iehova, ma ni kabongana angataina ae korakora ma ni mwaaka.

7. Tera ae e nanonaki ni mwanangan te Atua n tokanikai ibukia aomata aika a karitei nakoina?

⁷ Ana waaki n tokanikai te Atua e karika te kabuanibwai nakoia aomata aika a karitei nakoina. E kangai Abakuka 3:5: “E ri moana te aoraki are kamamate, ao i tinanikuni waena te kabuebue ae e bora te mate iai.” Ngke a kaan I-Iteraera ma tian te Aba ni Berita n 1473 B.C.E., a mwaiti mai buakoia ake a karitei iai, ao a karaoa te wene ni bure ma n taromauri bouannanti. Ibukin anne, a raka riki nakon 20,000, mwaitiia mai buakoia aika a kamateaki n te aoraki ae kamamate mairoun te Atua. (Warekaia Iteraera 25:1-9) N te tai ae e a kaan n roko ngkai, ngke Iehova e mwananga nakon “te buaka n te bong are kakanato are ana bongi te Atua ae Moan te Mwaka,” aomata aika a karitei nakoina a na kammarakaki ibukin aia bure. Tabeman a kona naba ni mate n te aoraki ae kamamate.​—Te Kaotioti 16:14, 16.

8. N aron are e taekinaki n Abakuka 3:6, tera ae mena imwaia aian te Atua?

⁸ Ongora ngkai ana kabwarabwara ae kamaiu te burabeti, n taekan ana mwakuri Iehova ae Atuaia taanga ni buaka. Ti wareka ae kangai n Abakuka 3:6: “E tei [Iehova ae te Atua,] ao E kamaeieia aonaba; E taratara, ao E karuruia botanaomata ni kamaeia nako: Ao a kamaeaki nako maunga aika matoa, a karinanoaki tabuki ake akea tokiia; Nakonakona ai aron ake ngkoangkoa.” E “tei” moa Iehova n aki kakamwakuri, n ai aron te mataniwi n te taanga ni buaka are e taratara te marae ni buaka. A ruru ni maaku aiana. A noria bwa antai ae a na kaitara ma ngaiia, ao a kakiriweaki nanoia n te aro are a ewewerake n un iai. Iesu e burabetina taekan te tai are “a na bane n tang kaain aonaba.” (Mataio 24:30) E na rangi n rimwi ngke a tibwa ataia bwa akea ae e kona n tei n eka nako Iehova. Aia botaki aomata—n ikotaki naba ma botaki aika a tara n nene, n ai aroia “maunga aika matoa” ao “tabuki ake akea tokiia”—a na bane ni kamaenakoaki. E na manga riki, n ai aron ‘nakonakon te Atua ngkoangkoa,’ are arona ni mwamwakuri rimoa.

9, 10. Tera ae ti kauringaki iai n Abakuka 3:7-11?

⁹ E a ‘riki ni kabuebue unin’ Iehova nakoia aiana. Ma baikara bwaai ni buaka ake e na kabonganai n ana buaka ae kakannato? Ongora ngkai e kabwarabwara te burabeti ni kangai: “E buutaki nako ni kaotaki am kainikatebe; E on am bua ni kanoan te kai ni katebe. Ko katabwena aontano ni karikia ba karanga. A noriko maunga, ao a ngirangira; A nurakina te karau taian nang; E rurunga marawa. E manuokina otina tai, ao namakaina e tei ni nena n aki mwamwaee, n ootani kanoan ana kainikatebe ngke a tebe nako, n raneanean am raanti ae raititi.”​—Abakuka 3:7-11.

¹⁰ N ana bong Iotua, Iehova e karaoa taai ao namwakaina bwa a na tei n aki buti, ngke e kaota mwaakana ae kamimi. (Iotua 10:12-14) Ana taeka ni burabeti Abakuka a kauringira bwa Iehova e na boni manga kabongana te mwaaka aei n Aremaketon. N 1513 B.C.E., Iehova e kaota mwaakana i aon taari, ngke e kabongana Taari ae Uraura ibukin kamaunan ana taanga ni buaka Barao. Abwi te ririki imwin anne, karangan Ioretan ae e rangi n iabubuti e aki kona n tuka riniia I-Iteraera n tokanikai, nako nanon te Aba ni Berita. (Iotua 3:15-17) N ana bong Nei Tebora are te burabeti, te ironga ni karau e uotiia nako ana ka ni buaka aian Iteraera ae Titera. (Taani Motiki-Taeka 5:21) Bwaai aika mwaaka aikai, n aron te ieka, te ironga ni karau, ao taari, a na boni mena naba inanoni bain Iehova n tain Aremaketon. Iai naba inanoni baina taiani baa ao iiti, aika ai aron kanoan te kainikatebe ke te raanti.

11. Tera ae e na riki ngkana Iehova e kaota mwaakana ae korakora?

¹¹ Te koaua bwa e na rangi ni kamimi aron Iehova ni kabongana mwaakana ae korakora. Ana taeka Abakuka a kaotia bwa te bong e na onikaki nakon te ngaina, ao e na raneanea riki te ota, nakon otan taai. E ngae ngkana bwaai aika a burabetinaki ibukin Aremaketon aikai a na bon riki ni koaua ke ni kaikonaki, ma bon iai te bwai teuana ae koaua raoi—e na tokanikai iai Iehova, ao akea te kairiribai ae e na rawea maiuna iai.

A na Boni Kamaiuaki Ana Aomata te Atua!

12. Tera ae e na karaoia te Atua nakoia aiana, ao antai aika a na kamaiuaki?

¹² E reitia nako te burabeti ni kabwarabwara ana mwakuri Iehova ngkana e kamaunaia Aiana. Ti wareka ae kangai n Abakuka 3:12: “Ko mananga ri buakon te aba ngke e bono nanom, Ko toutouia botanaomata n te un.” Ma e na bon aki kamaunaia aomata n aki akaka Iehova. Bon iai aomata tabeman aika a na kamaiuaki. “Ko oti nako ni kani kamaiuia am aomata, ni kani kamaiua ae kabiraki i Roum,” e taekinna Abakuka 3:13. Eng, Iehova e na kamaiuiia ana toro aika kabiraki aika a kakaonimaki. E na tia ngkanne, kamaunan Baburon ae Kakannato, ae te botaki n Aro ae kewe ae katobibia te aonnaba. Ma ni boong aikai, botannaomata a kataia ni kamauna te taromauri ae itiaki. E aki maan ao ana toro Iehova a na niniaki irouia ana taanga Koka ma Makoka. (Etekiera 38:1–39:13; Te Kaotioti 17:1-5, 16-18) E na bon nakoraoi ana buaka Tatan anne? E na bon aki! E na bono nanon Iehova ao e na orea aiana kaanga n ai aron te uita ae touaki ma ni kamanatuaki. Ma e na kamaiuia akana a taromauria ma te taamnei ao te koaua.​—Ioane 4:24.

13. E na kanga ni kakoroaki nanon Abakuka 3:13?

¹³ E a kaman burabetinaki kamaunaia aomata aika buakaka ni kabane n taeka aikai: “[Iehova] Ko urua mwengan teuare e buakaka ni karokoa aana ae te bwaa.” (Abakuka 3:13, BK) Te “mwenga” aei bon te waaki ae buakaka ae kairaki rikirakena iroun Tatan te Riaboro. E na kamaenikunaki. E na kamaunaki “teuare” te mataniwi ke taani kairiri aika a riba te Atua. E na boni uruaki te auti anne ni karokoa aana. Ai bon akea ngkanne. Ai raoiroi ra anne!

14-16. N aron are e kaotaki n Abakuka 3:14, 15, tera ae na riki nakoia ana aomata Iehova ao nakoia aiaia?

¹⁴ N tain Aremaketon, a na kamangaongaoaki akana a kataia ni kamauna ana ‘aomata ae kabiraki’ Iehova. N aron are e taekinaki n Abakuka 3:14, 15, e taetae nakon te Atua te burabeti arei ni kangai: “Ko ewari atuia mataniwiia ana tia buaka n ana kai: A roko n ai aron te ukeukenanti ba a na kamaeai nako: Aia kimareirei kaanga te kania akana akea aia bwai ni karabaia. Ko toutoua tari irouia am aoti, ae tabukin tari aika korakora.”

¹⁵ Ngke e kangai Abakuka “ana tia buaka . . . a roko n ai aron te ukeukenanti ba a na kamaeai nako,” te burabeti arei e taetae ibukia ana toro Iehova aika kabiraki. N ai aroia taani kamwarua ni karan, botannaomata a na manga bwakaria taan taromauria Iehova bwa a aonga ni kamaunaia. Aian te Atua ao ana aomata aikai, a na “kimareirei” bwa a kakoaua bwa a na tokanikai. Kristian aika kakaonimaki a na tara ni mamaara, n ai aroia akana “akea aia bwai.” Ma ngkana taanga aika a riba te Atua aika a ninia ana aomata, Iehova e na kairiia bwa a na boni manga kabonganai aia bwai ni buaka bwa a na oroia ibon irouia. A na kabonganai aia bwai ni buaka ke aia “kai” n oroia oin aia tia buaka iai.

¹⁶ Ma iai riki bwaai aika a na riki. Iehova e na kabonganai taamnei aika mwaaka ake i karawa bwa a na katiaa kamaunaia aiana. E na kabonganai ana “aoti” aika ana taanga i karawa aika a kairaki iroun Iesu Kristo ni waakinako n tokanikai rinanon “tabukin tari aika korakora,” ae taekan te botannaomata ae kairiribai aika mwaiti kurikuri. (Te Kaotioti 19:11-21) Ao ngkanne, a na taekaki taani buakaka mai aon te aonnaba. Ai korakora ra kaotan te mwaaka ao te kaeti taeka ae riai, iroun te Atua!

I Aoni Kawaina n Roko Ana Bong Iehova!

17. (a) Bukin tera ngkai ti kona n onimakina kakoroan bukin ana taeka Abakuka? (b) Ti na kanga ngaira ni katotonga Abakuka ngkai ti kaantaninga rokon ana bong ae kakannato Iehova?

¹⁷ Ti kona ni kakoaua bwa a nang kakoroaki nanon ana taeka Abakuka. A na aki iremwe. Tera arom ngkai ko atai bwaai aika a nang riki? Uringnga bwa e koroboki Abakuka ngke e kairaki iroun te Atua. E na boni mwakuri Iehova, ao e na riki te kabuanibwai i aon te aonnaba n te tai anne. Tiaki te kamimi ngkai e korea ae kangai te burabeti arei: “I ongo, ao e ruru birotou, a ruru matanriau n te bwana arei; E rin te mka i nanon riu, ao I ruru ni neu: Ma N na kaantaninga bongin te kai are e na roko i aon te botanaomata are nang buakanira n taanga.” (Abakuka 3:16) E rangi ni kiriwe nanon Abakuka—ao e aki kamimi anne. Ma e mamaara ana onimaki iai? E aki! E kukurei n tataninga imwain ana bong ae kakannato Iehova. (2 Betero 3:11, 12) Tiaki te koaua bwa boni ngaia naba ara kaantaninga ngkai? Boni ngaia! Ti onimakinna raoi bwa e na kakoroaki bukin ana taeka ni burabeti Abakuka. Ma ti na taona nanora n tataninga ni karokoa te tai anne.

18. E ngae ngke e kaantaningai taian rawawata Abakuka, ma tera aroarona iai?

¹⁸ Te buaka e karika te rawawata nakoia aomata, ao nakoia naba taan tokanikai iai. Tao e kona n tare te amwarake. A kona ni bua aia bwai aomata. E kona n uruaki te mweeraoi. Tera ae ti na karaoia ngkana ngaia anne are e riki? Moanibaan te raoiroi ana kaantaninga Abakuka iai bwa e kangai: “Ba ngkana tao e aki ue te biku, ao ngkana akea naba uaani kurebe; Ao e toki uaan te oriwa, ao ngkana a aki karika te amarake tawana; Ao ngkana a kamateaki tiibu mani neia, ao ngkana akea riki kao i nanoni neia n amarake: Ao N na boni kimareirei naba iroun Iehova, N na kakatonga iroun Atuani kamaiuau.” (Abakuka 3:17, 18) E karaoa ae riai Abakuka ngke e kaantaningai rokon taian rawawata, ae tao te rongo. Ma e ngae n anne, e aki bua kimwareireina iroun Iehova, are boni ngaia nen te kamaiu.

19. Baikara kangaanga aika a namakinaki irouia Kristian aika mwaiti ni boong aikai, ma tera ae ti kona n onimakinna, ngkana ti moanibwaia Iehova i aoni maiura?

¹⁹ A mwaiti aomata aika a rootaki n rawawata aika korakora ni boong aikai, e ngae ngkai e tuai n roko ana buaka Iehova i aoia aomata aika buakaka. E burabetinna Iesu bwa a na noraki buaka, rongo, mwaeiein te aba, ao aoraki aika a kamamate, bwa kanoan te ‘kanikina ae kaotia bwa e mena ma aomata’ ma mwaakana n uea. (Mataio 24:3-14; Ruka 21:10, 11) A mwaiti raora n onimaki aika a maiu ngkai n aaba aika a rangi n rootaki ni kakoroan bukin ana taeka Iesu aikai, ao a rangi n rawawata iai. Tao Kristian tabeman a na rootaki naba n te aro anne nakon taai aika imwaira. Ao iroura, ngaira aika ti a mwaiti riki, tao e na ‘aki uaa te biku’ imwain rokon te toki. Ma e ngae n anne, ti ataa bukin rikin bwaai aikai, ao ti a kakorakoraki iai. Irarikin anne, ti a buokaki naba iai. N aron are e beritanna Iesu: “Kam na ukoukora moa uean te Atua ma ana raoiroi [te Atua]; ao a na bane n raonaki baikai nako imi.” (Mataio 6:33) E aki nanonaki iai bwa akea ara kangaanga ni maiura ngkai, ma e boni kakoaua nakoira bwa ngkana ti moanibwaia Iehova i aoni maiura, ao e na kawakinira.—Taian Areru 37:25.

20. E ngae ngkai iai kangaanga moa ngkai, ma tera ae ti riai ni kamatoai nanora bwa ti na karaoia?

²⁰ N aki ongea bwa tera kangaanga aika a kai toki aika a na kaitara ma ngaira, ma ti na aki kabua onimakinan mwaakan Iehova ni kakamaiu. A mwaiti tari-mwaane ao tari-aine i Aberika, Eurobe Mainiku, ao taabo tabeua riki, aika a kaitara ma kangaanga aika rangi ni korakora, ma e ngae n anne, a teimatoa ni ‘kakatonga iroun Iehova.’ Ti bia katotongiia, ma n aki toki ni karaoa naba anne. Uringnga bwa te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova, bon Nibwan ‘korakorara.’ (Abakuka 3:19) Ti aki kona ni maneang irouna. E na bon roko Aremaketon, ao e na bon roko naba ana aonnaba ae boou te Atua ae beritanaki. (2 Betero 3:13) Ao ngkanne, e “na kaonaki aonaba n atakini mimitongin Iehova, n ai aron taari ngkai a kabuta marawa.” (Abakuka 2:14) Ni karokoa rokon te tai ae kamimi anne, ti bia kakairi n ana katoto ae raoiroi Abakuka. Ti bia ‘kakatonga iroun Iehova ma ni kimwareirei n Atuani kamaiuara’ n taai nako.’

Ko Uringnga?

• Tao ti na kanga ni kona n rootaki n ana tataro Abakuka?

• Bukin tera ngkai kaanga e na mwaati Iehova?

• Tera ana taeka Abakuka ibukin te kamaiuaki?

• Tera aroarora ae ti riai ni bwainna ngkai ti tabe n tataninga rokon ana bong ae kakannato Iehova?

[Taamnei n iteraniba 23]

Ko ataia bwa baikara bwaai aika mwaaka ake e na kabonganai te Atua ni buakania aomata aika buakaka n Aremaketon?