Karekean Ataakin “Ana Iango Kristo”
“‘Antai ae e ata ana iango [Iehova]? Antai ae e na wiwinna?’ Ma ngaira, iai ana iango Kristo iroura.”—1 I-KORINTO 2:16, BK.
1, 2. Rinanon ana Taeka, tera te bwai ae e noria Iehova bwa e riai ni kaotiotia ibukin Iesu?
TERA aron taraakin Iesu? Tera karan iran atuna? kunna? matana? Abwakira ngaia? Iraua rawatana? Inanon tienture ake a a tia n nako, taamnei ake a koreaki bwa aongkoa katotongan Iesu a rangi ni kaokoro, ao iai ae tao a raraoi, ma iai naba aika a rangi n raroa ma ae riai. Tabeman a a tia ni kaotia bwa te mwaane ae buraaintoa, ao tabeman riki a kaotia bwa te aomata ae ngore ae mamaii.
2 Ma te Baibara e aki katuua taekan taraakin Iesu. Ma Iehova e nora riain kaotiotan te bwai ae kakawaki riki nakon anne: ae aroaron Iesu. Taian Euangkerio a aki tii kaotii bwaai ake e taekin Iesu, ma a kaota naba aron korakoran nanona ao ana iango aika a aana ana taeka ao ana mwakuri. Rongorongo aika aua aika a kairaki koreaia aikai a buokira bwa ti na kona n nenera are e taekinaki iroun Bauro bwa “ana iango Kristo.” (1 I-Korinto 2:16, BK) E kakawaki bwa ti na ataa ana iango, ana namakin, ao aroaron Iesu. Bukin tera? Ibukin bwaai aika uoua moa.
3. Karekean ataakin ana iango Kristo iroura e na kaota tera nakoira?
3 Te moan, ana iango Kristo e buokira bwa ti na nora naba ana iango Iehova ae te Atua. E rangi ni kinaa Tamana Iesu, n te aro are e kona ni kangai: “Akea ae ata te Nati, ma ti te Tama ae ataia; ao akea ae ata te Tama, ma ti te Nati ae ataia, ao ane E kani kaotia te Nati nako ina.” (Ruka 10:22) Ai aron are e kangai Iesu, ‘Taraai ngkana ko kan ataa aron Iehova.’ (Ioane 14:9) Mangaia are ngkana ti reirei n taian Euangkerio n taekan aron ana iango ao ana namakin Iesu, ao ti a reireiaki iai taekan ana iango ao ana namakin Iehova. Te atatai aei e buokira bwa ti na kaania riki Atuara.—Iakobo 4:8.
4. Ngkana ti na boni katotonga raoi Kristo, tera moa ae ti riai n reireinira, ao bukin tera?
4 Te kauoua, ataakin ana iango Kristo e buokira bwa ti na “tou mwini mwanekana.” (1 Betero 2:21) Te kakairi iroun Iesu bon tiaki tii mwanewean ana taeka ao katotongan ana mwakuri. Kioina ngkai ana taetae nikawai te aomata e nako man te iango ao te namakin, te kakairi iroun Kristo e nanonna bwa ti riai naba ni karekea te “nano” ae mena irouna. (I-Biribi 2:5) Ke n taeka tabeua, ngkana ti na katotonga raoi aron Kristo, ti riai moa n reireinira bwa ti na kona n iango ao n namakin n aron are e iango ao e namakin iai, n aron ae ti kona, kioina ngkai aomata aika ti aki kororaoi ngaira. Mangaia are ti na nenera ana iango Kristo, n aia ibuobuoki taani korei taian Euangkerio. Ti na maroroakin moa bwaai aika a kaira ana iango ao ana namakin Iesu.
Maiuna Ngke E Tuai n Roko i aon te Aonnaba
5, 6. (a) Ti na kanga ngaira ni kona n rootaki irouia raoraora? (b) Tera te iraorao ae reke iroun Natin te Atua ae te karimoa i karawa, imwain rokona i aon te aonnaba, ao tera aron rootakina iai?
5 Raoraora aika ti kaani ma ngaiia a kona n roota aroarora, n te aro ae a kona ni kaira ara iango, ara namakin, ao ara mwakuri, n te aro ae raoiroi ke n te aro ae buakaka.a (Taeka N Rabakau 13:20) Iangoa te iraorao ae waakinaki iroun Iesu ngke e mena i karawa imwain rokona i aon te aonnaba. Ana Euangkerio Ioane e kaota maiun Iesu ngke e tuai n roko i aon te aonnaba, ao arona ae “te Taeka,” ke te tia Taetae ibukin te Atua. E kangai Ioane: “Bon iai te Taeka n te moantai, ao e memena te Taeka iroun te Atua, ao bon te atua temanna te Taeka. E memena iroun te Atua teuarei n te moantai.” (Ioane 1:1, 2, NW) Kioina ngke akea moan rikin Iehova, menan te Taeka iroun te Atua “n te moantai” e nanona moan waakinan ana mwakuri ni karikibwai te Atua. (Taian Areru 90:2) Iesu bon “te moa ni bungiaki i maini bai ni kabane aika a karikaki.” Mangaia are bon iai ngaia imwain karikaia taamnei ake i karawa ao rabwatan te iuniweeti.—I-Korote 1:15, BK; Te Kaotioti 3:14.
6 N aia katautau taan rabakau tabeman, e a tia n tei rabwatan te iuniweeti inanon te maan ae 12 tabun te birion te ririki. Ngkana a bon eti katautau aikai, ao nanona ngkanne bwa e iraorao te Nati ae ana karimoa te Atua ma Tamana inanon ririki aika mwaiti kurikuri, imwain karikan Atam. (Kabotaua ma Mika 5:2.) E a rikirake imarenaia te iraorao n tangira ae korakora. Kioina ngkai bon rabwatanakin te wanawana ngaia, e kaotaki taekan te Nati ae te karimoa aei n arona imwain rokona i aon te aonnaba n taeka aikai: “Ana bwai ni kukurei [Iehova] ngai n te bong ae koraki, ao I kimareirei i matana n aki toki.” (Taeka N Rabakau 8:30) Te koaua bwa kabanean te tai ae rangi ni maan n iraorao ma Nibwan te tangira, e a rangi n roota aron Natin te Atua! (1 Ioane 4:8) E reke iroun te Nati aei, ataakin ao katotongan ana iango Tamana, ana namakin, ao kawaina, n te aro ae e aki kona n ataaki irouia aomata tabemwaang.—Mataio 11:27.
Maiuna Rimoa ao te Kairiri Nakoina
7. Tera bukina teuana ae e riai n roko i aon te aonnaba Natin te Atua ae te karimoa?
7 Iai riki bwaai ake e riai n reiakin Natin te Atua, bwa Iehova e kaantaningaia bwa e na kataea nangin Natina n riki bwa te Mataniwi n Ibonga ae nanoanga ae e kona n “nanoangaira i bukini mamarara.” (Ebera 4:15) Kakoroan bukin bwaai aika kainnanoaki ibukin te nakoa aei, boni ngaia bukina teuana are e a roko te Nati i aon te aonnaba, n arona n aomata. Ngke e mena ikai n irikona ao raraana, Iesu e namakin aaro ao bwaai ni kairiri ake e tuai man namakin rimoa, ma e tii noria mai karawa. E kona ngkai n namakina aia namakin ao nanoia aomata ibon irouna. N taai tabetai e namakina te kua, te taka, ao te baki. (Mataio 4:2; Ioane 4:6, 7) Irarikin anne, e nanomwaaka i aan kangaanga ao rawawata aika kakaokoro nako. Mangaia are e “reireiaki naba te ongeaba” iai, ao e a riki n tau iai ibukin nakoana ae te Mataniwi n Ibonga.—Ebera 5:8-10.
8. Tera ae ti ataia ibukin maiun Iesu i aon te aonnaba ngke e ataei riki?
8 Ma tera aron bwaai aika a riki nakon Iesu ngke e mena i aon te aonnaba? E bon kimototo rongorongon ana tai n rikirake. Ao bon tii Mataio ma Ruka aika a karakin rongorongon bungiakina. Taani koroi taian Euangkerio a ataia bwa Iesu e maiu i karawa imwain rokona i aon te aonnaba. Iangoan maiuna i karawa imwain rokona i aon te aonnaba e a buoka riki ataakin aroarona ae e kaotiotia ngke e maiu i aon te aonnaba. E ngae n anne, ma Iesu bon te aomata ni koaua. E ngae ngke e kororaoi, ma e riai naba n ikawairake ma ngke te merimeri, ni karokoa te ataeinimwaane, ao ni karokoa ae e a bon ikawai, ao e a aki toki naba n reirei inanon ana tai n ikawairake aei. (Ruka 2:51, 52) Te Baibara e kaotii bwaai tabeua ibukin moan ririkini maiun Iesu aika a bon roota aron rikirakena.
9. (a) Ti kanga n ataia bwa e bungiaki Iesu nako nanon te utu ae kainnano? (b) Tao tera aroaroni maiun Iesu ngke e tabe n ikawairake?
9 E teretere bwa Iesu e bungiaki nako nanon te utu ae kainnano. E kaotaki anne n te karea are a uotia Ioteba ao Nei Maria nakon te tembora, tao 40 te bong imwin bungiakina. A aki uota te tiibu-te-tei ae te mwaane bwa te karea ni kabuokaki ao uoman bitian aika ataei, ke uoman te taobe bwa te karea ni kabwara bure, ma a tii uota “uoman te taobe” ke “uoman te bitian.” (Ruka 2:24) N aron ae taekinaki n te Tua Mairoun Mote, te karea aei bon aia karea aomata aika a kainnano. (Nakoaia Ibonga 12:6-8) Imwin tabeua te tai, e a rikirake te utu ae rinano aei. Bon iai riki natia Ioteba ma Nei Maria aika onoman ke tabeman riki ngke a kariki n te aro ae e taneiai te aba iai, imwin bungiakin Iesu n te kakai. (Mataio 13:55, 56) Mangaia are Iesu e ikawai rake inanon te utu ae a mwaiti n aomata, ao tao a aki kaubwai.
10. Tera ae e kaotia bwa a maaka te Atua Nei Maria ao Ioteba?
10 E kaikawaki Iesu irouia ana karo aika a tabeakinna raoi, ao a maaka naba te Atua. Tinana ae Nei Maria, bon te aine ae rangi n raoiroi aroarona. Uringnga bwa ngke e kamauria, e kangai te anera are Kabiriera nakoina: “Ko na mauri, ngkoe ae ko moa n akoaki, E mena te Atua i roum.” (Ruka 1:28) Ioteba naba bon te aomata ae tatangira te Atua. E kakaonimaki ni katoa ririki ni mwananga nako Ierutarem ibukin te toa ae te Riao, ae raroan te mwananga anne, 150 te kiromita. E iri naba Nei Maria, e ngae ngke bon tii mwaane aika a bae ni karaoia. (Te Otinako 23:17; Ruka 2:41) N te taina, imwin te kakae ae korakora, Ioteba ma Nei Maria a kunea Iesu ae ai tibwa 12 ana ririki ni maiu inanon te tembora, ibuakoia taan anga reirei. E kangai Iesu nakoia ana karo ake a tabeaianga akekei: “Kam aki ataai ba I riai ba N na kumea ana bwai Tamau?” (Ruka 2:49) “Tamau”—bon te taeka ae e bae n raoiroi ma ni kaunganano iroun te tei ae Iesu. Te bwai teuana, e teretere bwa e a tia ni kaongoaki bwa Iehova bon Tamana ni koaua. Irarikin anne, Ioteba bon te karo ae karaoa ae riai nakon Iesu are natinaki irouna. Te koaua bwa Iehova e aki kona n rinea te aomata ae matoatoa ae iowawa bwa e na kaikawaa Natina ae tangiraki!
11. Tera te rabakau are e kataneiai iai Iesu, ao n taai ake a taekinaki n te Baibara, tera mwakuri tabeua ake a karaoaki irouia aomata aika iai te rabakau aei irouia?
11 Inanon ana tai ni mena i Natareta, e kataneiaki Iesu n te rabakau ni kabenta, tao iroun tamana are tabekia are Ioteba. E rangi n rabakau n te mwakuri anne Iesu, n te aro are e atongaki bwa te “kaamta.” (Mareko 6:3) N taai ake a karakinaki n te Baibara, a kamwakuraki kabenta n te katei auti, a karaoi bwain nanon te auti (n ikotaki ma taibora ao kaintekateka) ao bwai ni mwakuri aika bwaai n ununiki. N ana koroboki ae te Dialogue With Trypho, e korea ae kangai Justin Martyr are e maiu n te kauoua n tienture C.E., n taekan Iesu: “Bon aroarona bwa e waakina te rabakau ni kabenta ngke e mena ibuakoia aomata, e karaoi wi ni barau, ao amo.” E aki bebete te aeka ni mwakuri aei, bwa taani kabenta rimoa a aki kona n nako ni kaboa aia kai n te titoa. Tao a riai n nako n rinea te kai ae a na tataia ni kabwaka n aia tanai, ao n tabeka te kai n uotia rikaki nakon mwengaia. Mangaia are tao Iesu e atai kangaanga aika reitaki ma karekean te maiu, te iraorao ma aomata aika a na kabooi ana bwai, ao te kataumwane ibukin waakinan maiun te utu.
12. Tera ae kaotia bwa e mate moa Ioteba imwain Iesu, ao tera are e riai ni karaoia Iesu iai?
12 Kioina ngke te karimoa Iesu, tao e buoka aron tararuan te utu, ao e moamoa riki ngkai taraana, e a kamani mate Ioteba imwain maten Iesu.b E taekina ae kangai Zion’s Watch Tower ibukin Tianuare 1 1900: “Te rongorongo nikawai e kaotia bwa e mate Ioteba ngke te tei Iesu, ao Iesu e a riki bwa te kabenta bwa e aonga ni kamaiua te utu. Tao iai kakoauan aei n rongorongon te Baibara ae kaotia bwa Iesu e atongaki bwa te kabenta, ao iai taekan tinana ao tarina ma mwaanena, ma akea taekan Ioteba. (Mareko 6:3) . . . Mangaia are n taraana, mwakoroni maiun ara Uea ae maanna tebwi ma wanua te ririki, ae warekaki man te tai [ae karakinaki n Ruka 2:41-49] ni karokoa babetitoakina, e a reitaki ma waakinan bwain te maiu aika a taneiai ni wawaakinna aomata.” Nei Maria ma natina, n ikotaki naba ma Iesu, a ataa te rawawata n nano ao kangaanga aika a riki ngkana e mate te bu-te-mwaane ao te tama ae tatangiraki.
13. Ngke e moana ana mwakuri ni minita Iesu, bukin tera bwa e waaki nako ma te atatai, te wanawana ao te namakin ae korakora riki nakon ae kona n reke irouia aomata nako?
13 E teretere ngkanne bwa Iesu e aki bungiaki nakon te maiu ni kaubwai. Ma e namakina aron maiuia aomata aika kainnano. Ao ngkanne, n 29 C.E., e a roko ana tai Iesu ni kakoroa bukin mwiokoana mairoun te Atua are e a kamani mwiokoaki iai. Ni moan iteran te ririki anne, e a babetitoaki n te ran ao e karikaki bwa Natin te Atua ae te nati n taamnei. “E kaukaki karawa” nakoina, ae kaotia bwa e kona n uringa maiuna i karawa rimoa, n ikotaki naba ma iango ao namakin ake a reitaki ma maiuna arei. (Ruka 3:21, 22) Mangaia are ngke e moanna ni karaoa ana mwakuri ni minita Iesu, e karaoia ma te atatai, te wanawana, ao te nano ae korakora, ae tuai ma n reke iroun te aomata temanna. Iai bukina ae riai ngkanne ae taani koroi taian Euangkerio a kabanea aia tai ni koroi taekan ana mwakuri ni minita Iesu. Ma e ngae n anne, a aki kona ni koroi taekani bwaai ni kabane ake e karaoi Iesu. (Ioane 21:25) Ma bwaai ake a koroi, a buokira n nenera ana iango te aomata ae te kabanea ni kakannato ibuakoia aomata ni kabane ake a a tia ni maiu.
Aron te Aomata ae Iesu
14. A kanga taian Euangkerio ni kaota Iesu bwa te aomata ae e korakora ana tangira ao ana namakin?
14 Aroaron Iesu e kaotaki n taian Euangkerio, bon te aomata ae tatangira ao e korakora ana namakin nanona. E kaotiotii rootakin nanona n aaro aika kakaokoro nako: e nanoanga te rebera (Mareko 1:40, 41); e nanokawaki irouia aomata aika a aki bwerengaki (Ruka 19:41, 42); te un ae boto i aon te riai ngke e taraia taan raira te mwane aika mataai ni kanibwaibwai (Ioane 2:13-17). E atataiaomata Iesu, ao e kona naba n tang n taai tabetai, ao e aki karabai bwaai ake e namakin inanona. Ngke e a mate raoraona ae tangiraki ae Rataro, e rangi n rootaki nanon Iesu ngke e nora tangin mwaanen Rataro ae Nei Maria, n te aro ae e bon tang naba, imataia aomata tabemwaang.—Ioane 11:32-36.
15. E kanga ni kaotaki aron ana namakin Iesu n aroarona n taraia aomata ao ni mwamwakuri nakoia tabemwaang?
15 Ana namakin Iesu aika a boto i aon te tangira a noraki riki n arona n tarataraia aomata ao n ana mwakuri nakoia. E kani buokia aomata aika kainnano ke a karawawataki, ao e buokia bwa a na ‘motika rawaia.’ (Mataio 11:4, 5, 28-30) E aki rangi n tabetabe n te aro ae e aki kona ni buokia aomata aika a taonaki n te kangaanga, ngkana tao te aine ae nraraa are e ringa kunnikaina n aki karongoa iai, ke te tia bubutii ibukin booni maiuna ae mataki ae aki kona ni kainababu. (Mataio 9:20-22; Mareko 10:46-52) Iesu e kakaea te raoiroi ae mena inanoia aomata ao e kamoamoa taekan anne; ma e tauraoi naba ni boaa te aomata ngkana e riai. (Mataio 16:23; Ioane 1:47; 8:44) N taai akekei, ike e kuri n akea inaaomataia aine iai, Iesu e anganiia te akoaki ao te karinerine ae riai. (Ioane 4:9, 27) Tiaki te kamimi ngkanne bwa iai te koraki n aine aika a kukurei ni kawakina maiun Iesu man oin aia bwai.—Ruka 8:3.
16. Tera ae kaotia bwa e bwaina te iango ae riai Iesu ni kaineti ma te maiu ao bwaikorakin te maiu?
16 E boni bwaina te iango ae riai Iesu ni kaineti ma te maiu aei. E aki moanibwaia bwain te maiu aei. N tarana, e uarereke kaubwaina. E taku bwa ‘akea neni kawenean atuna.’ (Mataio 8:20) Ma e ngae n anne, Iesu e buoka aron kabatian te kimwareirei nakoia aomata tabemwaang. Ngke e kaea te baka n amwarake ibukin te mare—ae te botaki ae e waakinaki iai te katangitang, te anene, ao te kakatonga—e teretere bwa e aki roko iai bwa e na taona kakukureiaia aomata. Iesu e karaoa ana moan mwakuri ni kakai iai. Ngke e a bane te wain, e onika te ran nakon te wain ae raoiroi, ae te moi ae “kabebetea nanon te aomata.” (Taian Areru 104:15; Ioane 2:1-11) E kona ni waaki nako iai te kakukurei, ao a aki naba kamaamaaeaki iai taani mare ngke e a bane te wain. E kaotaki naba raoiroin ana iango, ngke e kamwaitaki riki te tai ae e taekinaki iai maanna ni kakorakai ni waakina ana mwakuri ni minita Iesu.—Ioane 4:34.
17. Bukin tera ngkai e aki kamimi bwa Iesu bon te tia Anga Reirei ae Mwaatai, ao tera ae kaotiotaki n ana reirei?
17 Iesu bon te tia Reirei ae Mwaatai. Angiin ana reirei a boto i aon bwaai aika a kaitaraia aomata ni katoa bong inanoni maiuiia, ae e rangi n ataaki arona irouna. (Mataio 13:33; Ruka 15:8) Bon akea ae kona n anga reirei n ai arona—n taai nako e mataata, e kai ota te aba iai, ao e manena ibukin te maiu. Ao e kakawaki riki bwaai ake e reiakinia aomata. E noraki n ana reirei, nanona ni kani buokia taan ongora irouna bwa a na ataa ana iango Iehova, ana namakin, ao kawaina.—Ioane 17:6-8.
18, 19. (a) Baikara taeka aika kaanga banna ake e kabonganai Iesu ngke e kabwarabwara aron Tamana? (b) Tera ae na maroroakinaki n te kaongora are imwin aei?
18 N arona n aki toki ni kabonganai kabotau, Iesu e kaota aroaron Tamana n taeka aika kaanga banna aika a aki kona ni kai mwanuokinaki irouia aomata. Bon te bwai teuana taekinan ana nanoanga te Atua. Ma bon te bwai teuana kabotauan Iehova ma aron te tama ae kabwarai buure ae rangi n rootaki nanona ngke e nora natina ae oki nakoina, n te aro ae e ‘biri ni bwakara roroan natina ni kaboria ma ngaia.’ (Ruka 15:11-24) E rarawa nakon te katei ae rangi ni matoatoa ike mataniwi n Aro a ribaia aomata aika mangori, ngke e kabwarabwara Iesu bwa Tamana bon te Atua ae e tauraoi ni butimwaia aomata, ao e kukurei riki n ana bubutii te tia rikoa ana mwane te uea ae e nanorinano, nakon ana kainikatonga te Baritaio ae kamoamoa. (Ruka 18:9-14) Iesu e kaota Iehova bwa te Atua ae e mwamwannano ae e ataa naba bwakan te tibaaro ae uarereke i aon tano. “Kam na tai maku,” e taekinna Iesu ni karaui nanoia taan rimwina, ao e a manga reitia ni kangai, “ba kam bongana riki nakoia tibaaro aika bati.” (Mataio 10:29, 31) E ota ngkanne bwa bukin tera aomata ngkai a mimi n aron Iesu n “reirei,” ao a burimauniaki nakoina. (Mataio 7:28, 29) N te taina, ‘a boni bati aomata’ ake a tiku irarikina inanon tenibong, e ngae ngke akea kanaia!—Mareko 8:1, 2.
19 Ti kona ni kaitau ngkai Iehova e a tia ni kaota ana iango Kristo rinanon ana Taeka! Ma ti na kanga ni kona ni karikirakea ma ni kaotiota ana iango Kristo n arora n reitaki ma aomata tabemwaang? E na maroroakinaki aei n te kaongora are imwin aei.
[Kabwarabwara ae nano]
a E kaotaki bwa a kona n rootaki taamnei ake i karawa n te iraorao, n Te Kaotioti 12:3, 4. E taekinaki Tatan iai bwa te “rakon” ae e kabongana mwaakana ni kairia “itoi,” ke nati n taamnei tabeman, bwa a na iri ma ngaia n aki-ongeaba.—Kabotaua ma Iobi 38:7.
b Kabanean taekan Ioteba, bon te tai are e kuneaki Iesu n te tembora, ngke ai 12 ana ririki ni maiu. Akea taekan Ioteba bwa e mena n te mare i Kana ngke e moana ana mwakuri ni minita Iesu. (Ioane 2:1-3) N 33 C.E., ngke e tauraki Iesu e mwiokoa te abotoro Ioane ae tatangiraki, bwa e na kawakina Nei Maria. Tao e aki kona ni karaoa anne ngke arona bwa e boni maiu Ioteba.—Ioane 19:26, 27.
Ko Uringnga?
• Bukin tera ngkai e kakawaki bwa ti na ataa raoi “ana iango Kristo”?
• Tera te iraorao ae reke iroun Iesu imwain rokona i aon te aonnaba?
• Inanon maiuna i aon te aonnaba, baikara aaro ao bwaai ni kairiri ake a namakinaki iroun Iesu?
• Tera ae kaotaki n taian Euangkerio ibukin aroaron Iesu?
[Taamnei n iteraniba 26]
A mimi taan anga reirei n ana atatai ao ana kaeka Iesu ngke ai tibwa 12 ana ririki ni maiu