E Tokanikai Te Aro Ni Kristian Ni Koaua!
“Ai ngaia anne aron ana taeka te Uea n riki rake ni korakora, ma n tokanikai.”—MWAKURI 19:20.
1. Kabwarabwara aron rikiraken te Aro ni Kristian n te moan tienture.
NGKE A kakorakoraki moan Kristian ni mwaakan te taamnei ae raoiroi, ao a tataekina ana taeka te Atua ma te ingainga n nano are e a aki kona ni kakerikakaki. E korea ae kangai te tia korea rongorongon rimoa temanna: “Moan te waekoa kabutan te Aro ni Kristian n te aonnaba ae tautaekanaki iroun Rom. N rokon te ririki ae 100, ao e katautauaki bwa a a tia ni bane ni mena botaki ni Kristian n aono aika uakaan ma taari ae te Mediterranean.”
2. E a kanga Tatan ni kataia n tokobitoa te euangkerio, ao e kanga n tia n taetae ni burabetinaki anne?
2 Tatan te Riaboro e aki kona ni kaini wiia moan Kristian. Ma e kaitaraa aron butimwaean te euangkerio irouia aomata n te waaki teuana—ae te waaki ae kabwaouan ao kitanan te koaua. Iesu e a tia n taetae ni burabetina aei n ana kabotau ibukin te uita ao te titania. (Mataio 13:24-30, 36-43) Te abotoro Betero e a tia naba n reirei bwa a na teirake taan reirei ni kewe i nanon te ekaretia, ao a na uoti katei n Aro aika urubwai. (2 Betero 2:1-3) N aron naba anne, te abotoro Bauro e reirei bwa kitanan ao kabwaouan te koaua e na kaoti moa imwain rokon ana bong Iehova.—2 I-Tetaronike 2:1-3.
3. Tera ae riki imwin mateia abotoro?
3 Imwin mateia abotoro, ao e a taonaki te euangkerio n aia reirei beekan ao aia karekeiango aomata. N aron are e taetae ni burabetinaki, taan reirei ni kewe a kabwaoua ma ni kabareka rongorongon te koaua ae itiaki raoi. Teutana imwin teutana, te Aro ni Kristian ni koaua e a kamabubuaki iroun te bwai ni katoto ni kewe ae Krititentom. A teirake iai te koraki aika mataniwin Aaro ake a kataia n tuka reken te Baibara irouia aomata aika mangori. E ngae ngke e a rikirake mwaitiia aomata ake a arania bwa Kristian, ma e aki itiaki raoi aia taromauri. A rikirake mwaitin aaba ake a kaaina Krititentom, ao e a riki bwa te botaki ae mwaaka, ae kairiia kaain aaba ake i Maeao. Ma e ngae n anne, e aki kakabwaiaki iroun te Atua, ao akea taamneina ae memena i aona.
4. Bukin tera bwa e aki nakoraoi ana waaki Tatan are e na totokoa kakoroan bukin ana kaantaninga te Atua?
4 Ma e boni bae n aki koro bukin ana kaantaninga Tatan are e na totokoa kakoroan nanon ana kaantaninga Iehova. I nanon ririki ake e a korakora riki iai kabwaouan te koaua, ao e boni waakinaki naba iai te Aro ni Kristian ni koaua irouia aomata tabeman. Mwaane ake a karaoi katotongan Baibara, a kakorakoraia ma te kekeiaki ni karaoi katoto aika eti raoi. Mangaia are e a teimatoa ni kakawakinaki te Baibara n arona ae eti, e ngae ngke e kabuakakaki ana rongorongo irouia aomata aika mwaiti ake a taku bwa iai irouia te mwaaka n anga reirei mai iai. I nanon tienture aika mwaiti, bon iai taan rabakau n aroia Jerome, ao Tyndale aika a ninikoria n raira ma ni kabuta nako ana Taeka te Atua. Mirion ma mirion mwaitiia aomata aika a taneiai ma te Baibara ao te aeka ni waaki ni Kristian teuana, e ngae ngke bon te bwai ni katoto ni Kristian ae kewe aia Aro.
5. Tera are e taetae ni burabetinna Taniera ni kaineti ma te ‘atatai ni koaua’?
5 Imwin tabeua te tai, n aron are e taetae ni burabetinaki iroun Taniera, e a “rikirake te ataibai.” E a riki aei i nanon “tain te toki”—are te tai ae ti a mena i nanona ngkai. (Taniera 12:4) Te taamnei ae raoiroi e a tia ni kairiia taan tangira te koaua ni katobibia te aonnaba nakon ataakin raoi te Atua ni koaua ao ana kaantaninga. E ngae ngkai e a tia ni waakinaki te reirei ae kabwaoua te koaua i nanon tienture aika mwaiti ma e bon tokanikai naba ana Taeka te Atua! I nanoni boong aikai, e a tabe n tataekinaki te euangkerio n taabo nako, ao a kairaki aomata iai nakon kaantaningan rokon te aonnaba ae boou. (Taian Areru 37:11) Ngkai, ti na nenera aron rikiraken ana taeka te Atua i nanon taai aikai.
Rikiraken te Taeka ni Boong Aikai
6. Baikara koaua ake a a tia n ataaki irouia Taan Reirei n te Baibara imwin te ririki ae 1914?
6 Ni kaania banen te ka 19 n tienture, te koaua man te Baibara e a kakorakorai nanoia kaain te koraki ae e karako mwaitiia aika taan Reirei n te Baibara, ake a kinaaki ngkai n araia ae Ana Tia Kakoaua Iehova. N 1914, te Baibara e a tia n riki irouia bwa te boki ae maiu. A oota ni koaua aika kamimi aika a irekereke ma ana kaantaninga te Atua. A rangi n ringaki nanoia n ana tangira Iehova are e kaotia ngke e kanakoa Natina nakon te aonnaba, ae te aro ae e kauka te kawai nakon te maiu are aki toki. A a tia naba n ataa ma n tangira aran te Atua ao aroarona. Irarikina, a ataia bwa e a tia n toki “aia tai Tientaire,” ao e a kanikinaeaki iai bwa e a kaan te tai are e nang karekei kakabwaia nakon te botannaomata ana Tautaeka n Uea te Atua. (Ruka 21:24, King James Version) Ai raoiroi ra te rongorongo aei! Koaua aika maiu aikai a riai n tibwaaki nakoia aomata ni kabaneia n taabo nako. A irekereke iai maiuia aomata!
7. E a kanga n tokanikai te koaua man te Baibara n taai aikai?
7 Iehova e kakabwaia aia waaki te koraki ae e karako mwaitiia ae kaainaki irouia Kristian aika kabiraki n te taamnei. N te aro are ni boong aikai, mwaitiia aomata ake a kaaina te Aro ni Kristian ni koaua e a tia n riaon te mwaiti ae onoua te mirion. A rikirake naba mwaitin aaba ike e taekinaki ana taeka te Atua iai, bwa bon iai kaain Ana Tia Kakoaua Iehova ngkai n aaba aika 235. Irarikin anne, te koaua man te Baibara e a tia ni kaota mwaakana, ao e a tia n tokanikai i aon bwaai n tutuki ni kabane, ake mairouia Aaro ke itera tabeua. Te mwakuri n tataekina te rongorongo aei ni katobibia te aonnaba bon te bwai ni kakoaua ae e aki kona ni kakeweaki, ae kaotia bwa e a tia ni mena irarikia aomata Iesu ma mwaakana n te Tautaeka n Uea.—Mataio 24:3, 14.
8. Tera aia taeka tabeman ibukin rikirakeia Ana Tia Kakoaua Iehova?
8 N aron are taani korea rongorongon te aonnaba rimoa a taekina aron rikiraken te Aro ni Kristian ae kamimi n te moan tienture, a mwaiti naba taan rabakau aika a a tia n taekina taekan te rikirake irouia ana aomata Iehova n taai aikai. N te United States, a korea ae kangai taan rabakau aika uoman: “I nanon ririki aika 75 ake a a tia n nako, e a teimatoa ni korakora te rikirake irouia Ana Tia Kakoaua Iehova . . . ao a ririkirake ni katobibia te aonnaba.” Te nuutibeeba teuana i Aberika Mainiku e taekinia taani Kakoaua bwa “teuana mai buakon Aaro n te aonnaba, are e a korakora te rikirake iai, ao a rangi ni karineaki n tanoatan taekaia n aaba aika mwaiti ibukin aroia kaaina ni kakairi raoi n reirei man te Baibara.” Ao te nuutibeeba teuana ae boretiaki irouia Katorika i Eurobe, are e boutokai oin aia koaua, e taekina “te rikirake ae taonako irouia Ana Tia Kakoaua Iehova.” Tera ae e a tia ni buoka aron te rikirake aei?
Mwamwakurin te Taamnei ae Raoiroi ni Boong Aikai
9. (a) Tera raoi bukina ae e tokanikai iai ana Taeka te Atua ni boong aikai? (b) E a kanga Iehova ni katikiia aomata nakoina?
9 Bukina teuana ae kakawaki ae e tokanikai iai ana taeka te Atua ni boong aikai, bwa e korakora mwamwakurin taamnein Iehova, n ai aron naba mwamwakurina n te moan tienture. E kangai Iesu: “Akea ae e kona n nakoiu ngkana e aki katikia te Tama are e kanakoai.” (Ioane 6:44, BK) Taeka aikai a kaotia bwa te Atua e akoi ni katikiia koraki ake a raraoi nanoia, are nanona bwa e kan anai nanoia. Rinanon aia mwakuri ana tia Kakoaua, Iehova e a tabe ni kairiia aomata bwa a na beku irouna, aika “bwaai aika tatangiraki aika aia bwai botanaomata ni kabaneia”—aika kaain te aonnaba aika nimamannei, aika ai aroia tiibu.—Akai 2:6, 7.
10. Aekakira aomata nako ake a a tia ni butimwaea ana taeka te Atua?
10 Te taamnei ae raoiroi e aki tii kamwaakaia ana aomata te Atua bwa a na uouota ana taeka te Atua nakon tabon aonnaba; ma e a tia naba ni kairiia aomata aika kakaokoro nako aroia bwa a na butimwaea te euangkerio. Te koaua bwa te koraki ake a a tia ni butimwaea ana taeka te Atua a roko mai buakoia “baronga nako ma taetae nako, ma botanaomata nako, ma aba nako.” (Te Kaotioti 5:9, BK; 7:9, 10) A kuneaki i buakoia aomata aika kaubwai ao aika akea aia bwai, mai buakoia aomata aika a bubura aia reirei, ao te koraki aika akea aia reirei. Tabeman a butimwaea te koaua e ngae ngke e a boo atin te buaka n abaia ke e korakora bwainikirinaia ana aomata te Atua, ma tabeman riki a butimwaeia n tain te rau ao te toronibwai. Mwaane ao aine aika kakaokoro nako kateia, aika a mena i aan tautaeka aika kakaokoro nako, a a tia ni butimwaea te euangkerio, e ngae ngke tao a mena n auti ni kaikain, ke taiani baareti.
11. E a kanga te taamnei ae raoiroi ni mwamwakuri i nanon maiuia ana aomata te Atua, ao tera te kaokoro ae teretere ngkai?
11 E ngae ngkai e rangi ni kaokoro aroaroia ana aomata te Atua, ma a boni boonnano. (Taian Areru 133:1-3) Aio bon te kakoaua teuana are e kaotia bwa e a tabe ni mwamwakuri te taamnei ae raoiroi i nanoni maiuia taani beku iroun te Atua. Taamneina bon te bwai ni kairiri nakon te raoiroi ae korakora, ae e buokiia ana toro bwa a na kaotiota te tangira, te kimwareirei, te rau, te akoi, ao aroaro riki tabeua aika tatangiraki. (I-Karatia 5:22, 23) Ni boong aikai, e a teretere iroura ataakin nanon are e taetae ni burabetinaki ngkoa iroun te burabeti are Maraki: “Kam na . . . ata ae raoiroi ma ae buakaka, ma n ata ae toro iroun te Atua ma ae aki toro i Rouna.”—Maraki 3:18.
E Tokanikai Ana Taeka te Atua I Nanoia Taani Mwakuri Aika Tataningamarau
12. Tera aia kaantaninga Ana Tia Kakoaua Iehova ibukin tataekinan te euangkerio, ao tera aia iango n aroaroia aomata ni kaineti ma butimwaean aia mwakuri n uarongorongo?
12 Ana Tia Kakoaua Iehova n taai aikai bon tiaki aomata ake a kaakaea aia taromauri n akea riki te bwai ae a karaoia i rarikina. A boni mwamwakuri ni buoka kabutan te euangkerio. N ai aroia Kristian rimoa, a kukurei n anga nanoia nakoni kakaraoan nanon te Atua, ao a kataia ni buokiia aomata tabemwaang bwa a na reiakina taekan ana berita Iehova ibukin te Tautaeka n Uea. Bon raoraon te Atua ni mwakuri ngaiia, aika a kakaraoa ae boraoi ma taamneina ae raoiroi ngkai a bobotiia aomata bwa a na bebeku iroun Iehova. N aroia ni kakaraoa aei, a kaotiota iai aron ana nanoanga ao ana tangira Iehova nakoia aomata aika aki-onimaki. Ao a kakaraoa anne e ngae ngkana a kaaitara ma te aki-bwerengaki irouia aomata, te kakaniko, ao ai te bwainikirinaki. Iesu e a kaman katauraoia taan rimwina ibukin aroaroia aomata aika kakaokoro nako ni kaineti ma butimwaean te euangkerio irouia. E kangai: “E aki kakanato riki te toro nakon ana toka. Ngke a bainikirinai, ao a na boni bainikiriningkami naba; ngke a kawakina au taeka, ao a na boni kawakina naba ami taeka.”—Ioane 15:20.
13. Baikara bwaai aika akea i Krititentom ake a a taonako i buakoia Ana Tia Kakoaua Iehova?
13 E boni bae n anaaki nanora n aron boraoin aroia Ana Tia Kakoaua Iehova n taai aikai ma aroia Kristian ni koaua ake n te moan tienture. E rangi n teretere naba te kaokoro i marenaia Ana Tia Kakoaua Iehova ao kaaini Krititentom ni boong aikai. Ngke e a tia ni korea taekan tataningamarauiia Kristian ake rimoa n aroia n tataekina te euangkerio, e baebaeti ni kangai te tia rabakau temanna: “Ngkana e na akea te bitaki nakon ana babaire te ekaretia ngkai, n te aro are e na ataaki bwa tataekinan te euangkerio bon tabeia Kristian n tatabemania nako ake a a tia ni babetitoaki, ao ngkana e aki irianaki te waaki anne n te aroaro ni maiu ae moanibaan te raoiroi riki nakon ae e bwabwainaki irouia aomata aika a aki-onimaki, ao ngkanne, ti aki kona ni kaantaninga reken te rikirake.” Bwaai ake akea i Krititentom, a bon taonako i buakoia Ana Tia Kakoaua Iehova! E boni maiu aia onimaki ao e koaua, bwa e boto i aon te koaua man te Baibara, ao a namakinna bwa a riai n tibwatibwaia nakoia aomata ni kabaneia akana a kukurei n ongora.—1 Timoteo 2:3, 4.
14. Tera ana kaantaninga Iesu ibukin ana mwakuri ni minita, ao tera aroaroia taan rimwina ake a kaotiotia ni boong aikai?
14 E bon nanona raoi ana mwakuri ni minita Iesu, ao e moanibwaia i aoni maiuna. E taekina ae kangai nakon Birato: “I bungiaki i bukin ae te kaotiota te koaua, ao I roko i aon te aba, i bukin aei naba.” (Ioane 18:37) Bon titeboo aia kaantaninga ana aomata te Atua ma Iesu. Kioina ngkai te koaua man te Baibara e mena i nanoia, a kataia ni kakaaea aia anga ae a na kona iai n tibwatibwaia nakoia aomata aika mwaiti. Aanga aikai tabeua a kaota te rabakau ni koaua.
15. Tera aroia aomata tabeman ni kaota rabakauia ni kaineti ma tataekinan te euangkerio?
15 N te aba teuana i Amerika Maiaki, taani Kakoaua a mwananga rinanon mwaangan te Karaanga ae Amazon bwa a na uota te koaua nakoia aomata ake a mena iai. Ma ngke e a rina n riki te mangao i marenaia kaain te aba anne n 1995, ao a katabuaki aomata ni mwananga rinanon te karaanga. A matoatoa nanoia taani Kakoaua aikai ni kani karokoi booki aika kabwarabwara te Baibara nakoia aomata ake a kan ongora, ngaia are a iangoia bwa a kabeibeta nako te rongorongo rinanon te karaanga. A koroi reeta ao a karin reeta aikai ma maekatin aika Te Taua-n-Tantani ao te Awake! i nanon bwatoro aika karaoaki man te boratitiki. Imwina, ao a kabetinakoi bwatoro aikai rinanon te karaanga. A kakaraoa aei i nanon aua ma te iterana te ririki, ni karokoa ae e a manga kaukaki te mwamwananga i nanon te karaanga irouia aomata. Aomata ake a mena i rarikin te karaanga a bane ni karabwaia taani Kakoaua ibukin booki ake a rereke irouia. Te aine temanna ae e reirei ngkoa n te Baibara e irabwati ma ngaiia ma n tang, ao e taku: “I taku bwa N nang aki manga kaitiboo ma ngkami. Ma ngke a a moanna n roroko booki i nanon taiani bwatoro, ao I a ataia iai bwa kam bon aki mwanuokinai!” Tabeman riki ake a mena n uakaan ma te karaanga a taku bwa a kaokioka warekakin taian maekatin ake a roko. A mwaiti kaawa ake bon iai aia “meeri ibukin butimwaean te reta”—aika a roko rinanon taian nimwamwanoo ike a beibeti iai bwaai i nanon tabeua te tai. Ikanne are a bon roroko iai aomata aika kan ongora n noria bwa iai aia “meeri” ke akea ae e roko, ni bae i nanon te nimwamwanoo.
16. E a kanga ara anganano ni kona ni kauka te kawai ibukin kakiritianaia aomata n taai tabetai?
16 E kairaki ma ni boutokoaki tataekinan te euangkerio iroun Iehova ae te Atua ao ana anera aika mwaaka. (Te Kaotioti 14:6) Ngkana ti anga nanora nako iai, n taai tabetai a kona n rina n reke ara tai ni buokiia aomata bwa a na ririmwin Kristo. I Nairobi Kenya, uoman aine aika Kristian ake a tibwa tia ni katiaa aia mwakuri n tataekina te rongorongo man te auti teuana nakon te auti teuana n te tabo are a mwiokoaki iai. Te ateiaine temanna ae e ingarake e kaania ma ni kangai: “I a maan n tatataro bwa N na kaitiboo ma temanna ae aekakimi.” E butia taani Kakoaua akekei bwa a na kawara mwengana n te tai naba arei bwa a na maroro, ao maikanne are e a moanaki naba iai te reirei n te Baibara ma ngaia n te bong anne. Bukin tera ngkai e umaki ni kawariia Kristian ake uoman te aine arei? Ibukina bwa uoua te wiki n nako, ao e mate natina ae te merimeri. Mangaia are ngke e nora te tei ae uouota te turaeki ae “Tera te Kaantaninga Ibukiia Raora aika Tangiraki aika a Mate?,” ao e rangi n tangiria ao e butiia te ataeinimwaane arei bwa e na anganna. E rawa te tei arei, ao e koteia taani Kakoaua ake a anganna te turaeki anne. E aki maan ao e a tabe n rikirake te aine aei n aron tangiran bwaai n taamnei, ao e a rauaki riki nanona ae rawawata ni buan natina.
E na Bae n Tokanikai Ana Tangira te Atua
17-19. Tera te tangira ae e a tia ni kaotia Iehova nakoia aomata rinanon te kaboomwi?
17 Rikiraken ana taeka te Atua n te aonnaba ae bwanin e a reitaki raoi ma ana karea ni kaboomwi Kristo Iesu. N ai aron te kaboomwi, te mwakuri n tataekina te rongorongo boni kaotiotan tangiraia aomata n taabo nako iroun Iehova. Te abotoro Ioane e kairaki bwa e na korea ae kangai: “Ba E tangiriia aomata te Atua n te aro are E anga Natina ae te rikitemanna iai, ba e aonga n aki mate ane onimakinna, ma e na reke i rouna te maiu are aki toki.”—Ioane 3:16.
18 Iangoa aron te tangira are e kaotaki iroun Iehova ngke e katauraoa te kaboomwi. I nanon iraua te birion te ririki, te Atua e a tia ni kukurei n iraorao n te aro ae rangi ni kaan ma Natina ae ana rikitemanna are e rangi n tatangiria, ae boni ngaia “are Moaia aika karikaki iroun te Atua.” (Te Kaotioti 3:14) E korakora nanon Iesu n tangira Tamana, ao Iehova e a kaman tangira naba Natina “ngke a tuai ni karikaki aonaba.” (Ioane 14:31; 17:24) Iehova e kariaia te Nati ae tangiraki aei bwa e na rinanon te mate, bwa a aonga aomata ni kona ni karekea te maiu are aki toki. Ai korakora ra kaotiotan tangiraia aomata iai!
19 E kangai Ioane 3:17: “Ba E aki kanakomaia Natina te Atua nako aon te aba ba E na kabuakaka te aba; ma E kanakomaia ba e na kamaiuaki te aba i Rouna.” Mangaia are Iehova e kanakomaia Natina bwa e na karaoa te mwakuri n tangira are e na kakamaiu, ao tiaki te mwakuri ni motikitaeka ke ni kabuakaka. E boraoi aei ma ana taeka Betero: “[Iehova] E . . . aki tangira maten temanna, ma a na bane aomata n rairi nanoia.”—2 Betero 3:9.
20. Tera aron irekereken te kamaiuaki ma tataekinan te euangkerio?
20 Kioina ngkai e a tia ni katauraoa kawain te kamaiuaki ae boraoi ma te kaetitaeka ae riai are e korakora boona nakoina, Iehova e tangiriia aomata aika mwaiti bwa a na kamanenaa raoi. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “Ane taboa aran [Iehova] ao e na kamaiuaki. Ao a na iranna ni wetea Teuare a tuai n onimakinna? ao a na iranna n onimakina Teuare a tuai n ongo taekana? ao a na iranna n ongo ngkana akea te tia taekinna?”—I-Rom 10:13, 14.
21. Tera ae ti riai ni kaantaningaia ngkai ti a kona ni buoka aron tataekinan te rongorongo?
21 Ai kakawaki ra kabwaiara ae te kona ni buoka tataekinan te rongorongo ao te anga reirei ni katobibia te aonnaba! Bon tiaki te mwakuri ae bebete karaoana, ma ai kukurei ra nanon Iehova ngkai e a noriia ana aomata n teimatoa ni maiuakina te koaua ao n tibwatibwa te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata tabemwaang! Mangaia are n aki ongeia bwa tera aroaroni maium, ma kariaia taamnein te Atua ao te tangira ae mena i nanom bwa e na kaiririko bwa ko na kakaraoa te mwakuri aei. Ao uringnga are bwaai aika ti nori ngkai aika a karaoaki ni katobibia te aonnaba, boni bwaai ni kakoaua aika a aki kona ni kakeweaki ake a kaotia bwa e na waekoa Iehova ae te Atua ni kakoroa bukin ana berita are e na karekea “karawa ae e bou ma aonaba ae e bou” aika “e na maeka iai te raoiroi.”—2 Betero 3:13, BK.
Ko Uringnga?
• Bukin tera bwa kabwaouan te koaua e aki kona ni kainabwabuia taani kabuta te euangkerio?
• E a kanga n tia n tokanikai ana taeka te Atua n ara bong aikai?
• E a kanga taamnein te Atua ni mwamwakuri ni boong aikai?
• Tera irekereken te kaboomwi ma tataekinan te euangkerio?
[Graph/Taamnei n iteraniba 16]
(Ibukini bitakin taeka, nori booki)
Rikiraken mwaitiia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea n te ka 20 n tienture
Te Marena ni Mwaiti Ibukia Taan Ua Rongorongo (taiani mirion)
6.0
5.5
5.0
4.5
4.0
3.5
3.0
2.5
2.0
1.5
1.0
0.5
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
[Taamnei n iteraniba 15]
JEROME
TYNDALE
GUTENBERG
HUS
[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]
Gutenberg and Hus: From the book The Story of Liberty, 1878
[Taamnei n iteraniba 15]
Taan Reirei n te Baibara aika a tataekina te rongorongo i nanon 1920 tabun
[Taamnei n iteraniba 16]
A butimwaea te rongorongo ae raoiroi aomata ni katobibia te aonnaba
[Taamnei n iteraniba 18]
Te mwakuri n tataekina te rongorongo e katereterea aron ana tangira te Atua n aekakin naba are e kateretereaki n ana karea ni kaboomwi Iesu Kristo