“Botumaka N Taua Au Taeka”

“Ngkana kam botumaka n taua au taeka, ao bon au reirei ni koaua ngkami iai.”​—IOANE 8:31.

1. (a) Tera are e katikua Iesu imwina i aon te aba ngke e a okira karawa? (b) Titiraki raa aika ti riai n iaiangoi?

NGKE e okira karawa Iesu Kristo, are boni ngaia te tia Katea te Aro ni Kristian, ao e aki katikui booki aika koreaki irouna i aon te aba, ke tao atibu ni kauring aika e katei, ke kaubwaina aika e kaikoikoi. Ma e boni katikuia taan rimwina n ikotaki naba ma kaetieti aika a riai ibukia ake a kan riki bwa taan rimwina. Ni koauana, ti kunei kaetieti aika tenua aika kakawaki aikai i nanon ana euangkerio Ioane, aika riai n reke iroun te aomata ae kan riki bwa te tia rimwina. Baikara kaetieti aikai? Tera ae ti kona ni karaoia bwa a aonga n reke iroura? Ao ti na kanga ni kona ni kakoauaa raoi bwa ti a bon tau n riki bwa taan rimwin Kristo, ni boong aikai?a

2. Tera te kaetieti ae kakawaki ibukia ake a kan riki bwa taan rimwin Kristo, are koreaki taekana n ana euangkerio Ioane?

² Tao e kaania onoua te namwakaina imwain maten Iesu, ao e waerake nako Ierutarem n tataekina te rongorongo nakoia te koraki ake a botaki ikekei ibukin bukamaruan te Toa ibukin Uumwa-n-Rianna ae teuana te wiki maanna. Ao ibukin anne, ngke e a boo nukan te botaki ibukin te toa, a “a maiti mai buakoia te natanaomata ake a kakoauaa” Iesu. E waakina nako tataekinan te rongorongo Iesu, ai ngaia are ni kabanean bongin te botaki n toa anne, ao a a manga “kakoauaa aomata aika bati” n aron naba are mai mwaina (Ioane 7:10, 14, 31, 37; 8:30) N te tai anne ao e tabeakinia riki taan onimaki Iesu ake a a tibwa reke ao e tuangia te kaetieti ae kakawaki ibukia ake a kan riki bwa taan rimwina, are koreaki taekana iroun te abotoro Ioane ae kangai: “Ngkana kam botumaka n taua au taeka, ao bon au reirei ni koaua ngkami iai.”​—Ioane 8:31.

3. Tera te aroaro ae kainnanoaki iroun ane kani ‘botumwaaka n taua ana taeka Iesu’?

³ Ngke e kamanenai taeka akekei Iesu, e aki nanonna iai bwa e aki tau aia onimaki taan onimaki ake a tibwa reke. Ma e kaotia nakoia bwa a kona n riki ngaiia bwa taan rimwina ni koaua ngkana a botumwaaka n taua ana taeka, ao ngkana a bwaina te nanomwaaka. A a bon tia ni butimwaea ana taeka, ma a kainnanoa ngkai ae a na teimatoa iai. (Ioane 4:34; Ebera 3:14) Bon te koaua bwa e iangoa te nanomwaaka Iesu bwa te aroaro ae kakawaki ibukia taan rimwina, ai ngaia are n ana kabanea n tai ni maroro ma ana abotoro, are koreaki n ana euangkerio Ioane ao e kauoua ana tai Iesu ni kaumaka temanna ibuakoia ni kangai: “Ko na irai.” (Ioane 21:19, 22) A mwaiti Kristian rimoa aika a karaoa raoi anne. (2 Ioane 4) Tera are e buokiia n nanomwaaka?

4. Tera are e kairiia Kristian ake rimoa bwa a na nanomwaaka?

⁴ E kaota taekan te bwai teuana ae kakawaki te abotoro Ioane, are boni ngaia naba temanna te tia rimwin Kristo ae kakaonimaki i nanon te maan ae itibwi te ririki. E taekinia Kristian aika kakaonimaki ni kangai: “Kam korakora, ao e memena ana taeka te Atua i nanomi, ao kam a tia ni kataea ana kai teuare buakaka.” A nanomwaaka taan rimwin Kristo akekei ke a botumwaaka n tauu ana taeka te Atua, ibukina bwa e memena ana taeka te Atua i nanoia n taai nako. A a tia n rangi ni mutiakinna i nanoia. (1 Ioane 2:14, 24) Titeboo naba ma boong aikai bwa ngkana ti kan “nanomwaka ni karokoa te toki,” ti riai ni kakoauaa raoi bwa e memena ana taeka te Atua i nanora n taai nako. (Mataio 24:13) Ti na kanga ni kona ni karaoa anne? E tauraoi kaekaan te titiraki aei n te kaikonaki are taekinaki iroun Iesu.

“Ongo te Taeka”

5. (a) Iraekaki taano aika kakaokoro ake e taekin Iesu n teuana mai buakon ana kaikonaki? (b) A tei ibukin tera te koraa ma te tano n ana kaikonaki Iesu?

⁵ E taekina te kaikonaki Iesu are taekan te tia ununiki are e uniki koraa, ao e koreaki taekana n aia Euangkerio Mataio, Mareko, ao Ruka. (Mataio 13:1-9, 18-​23; Mareko 4:1-9, 14-​20; Ruka 8:4-8, 11-​15) Ngkana ko wareki rongorongo aikai, ao ko na ataia bwa te boto n iango n te kaikonaki anne, bon aei, bwa koraa aika tii te aekana ake a bwaka i aon taano aika kakaokoro, a karikii uaa aika kakaokoro naba. Te moan tano bon te tano ae matoatoa, te kauoua e mmani, ao te katenua e karibwaki aona n akanta. E kaokoro are te kaaua bwa tiaki aroia ake tenua bwa bon te tano ae “raoiroi.” Ni kaineti ma kabwarabwarana iroun Iesu, te koraa bon rongorongon te Tautaeka n Uea ae kuneaki n ana Taeka te Atua, ao te tano e tei ibukia aomata aika kakaokoro nanoia. E ngae ngke iai bwaai aika a titeboo iai aomata ake a kaikonakaki bwa taano aika kakaokoro, ma aomata ake a katotonga te tano ae raoiroi, bon iai kanikinaeaia ae a riki n okoro iai ma ake nikiraia.

6. (a) E kanga ni kaokoro te kaaua n tano ma taano ake tenua n ana kaikonaki Iesu, ao tera nanon anne? (b) Tera te bwai ae kakawaki ibukin kaotiotan te botumwaaka, ngkai taan rimwin Kristo ngaira?

⁶ E kaotaki n te rongorongo ae koreaki n Ruka 8:12-​15, (BK) bwa a “ongo te taeka” aomata ni mwakoro aika aua aikai ni kabane. Ma e ngae n anne, aomata ake a atongaki bwa iai irouia “te nano ae e raoiroi” a karaoa ae bati riki nakon tii te “ongo te taeka.” A ‘kawakina te taeka ao a kariki uaa ma te botumwaaka.’ Kioina ngkai e maraurau ao e nano te tano are raoiroi, e a reke iai ngkanne ana tai te wakaa n ribunako ao man anne are e a rikirake iai te aroka man te koraa ao e kariki uaa. (Ruka 8:8) N aron naba anne, te koraki ake a raraoi nanoia, a ota n ana taeka te Atua, a ataa kakawakina ao a mutiakinna. (I-Rom 10:10; 2 Timoteo 2:7) E teimatoa n tiku i nanoia ana taeka te Atua. Mangaia are a kariki uaa ma te botumwaaka. Ataakin kakawakin ana Taeka te Atua, bon te bwai ae rangi ni manena ibukin kaotiotan te nanomwaaka ngkai taan rimwin Kristo ngaira. (1 Timoteo 4:15) Ti na kanga ngkanne ni kona ni karikirakea ataakin kakawakin ana Taeka te Atua?

Raoiroin te Nano ao Kananoan te Iango

7. Tera te mwakuri ae e irekereke ma te nano ae raoiroi?

⁷ Taraia bwa te mwakuri raa ae e aki toki te Baibara ni kairekerekea ma te nano ae raoiroi. “E iangoa arona ni kaeka te aba nanon te aomata ae raoiroi.” (Taeka N Rabakau 15:28) “A na tangiraki ana taeka wiu ma iangoan nanou i matam, Iehova.” (Taian Areru 19:14) “E na iangoa te ataibwai nanou.”​—Taian Areru 49:3.

8. (a) Ngkana ti wareware n te Baibara, tera te bwai ae ti aki riai ni karaoia ao tera ae ti riai ni karaoia? (b) Baikara kakabwaia aika ti karekei man ara tataro ao kananoan ara iango i aon ana Taeka te Atua? (Taekina te bwaoki ae atuna “Teimatoa i Nanon te Koaua.”)

⁸ N aroia taani korea te Baibara aikai, ti riai naba ngaira n tataro ma ni kananoi ara iango ma te kakaitau ibukin ana Taeka te Atua ao ana mwakuri. Ngkana ti wareware n te Baibara ke booki ake a boto i aon te Baibara, ti aki riai ni katotongia taan neweaba ake a ienikuri n rawei taamnein bwaai aika bati ma a aki rangi ni katurua raoi taraan tikiraoin te tabo anne. Mangaia are ngkana ti reiakina te Baibara, ti riai ni kani karekea moa ara tai teutana ni katoka warewarera ao ni karekea otara n nanon kiibu.b Ngkana ti karaua n iaiangoa nanon te bwai are ti warekia, ao a na bon rotaki nanora n ana taeka te Atua. E ringaki nanora iai ao e bitii ara iango. E kairira naba bwa ti na maroroakin ara iango aika raba ma te Atua rinanon te tataro. Mangaia are e a kakorakoraki riki iai kan reitakira ma Iehova, ao tangiran te Atua e a kairoroira bwa ti na teimatoa n ririmwin Iesu e ngae ngkana ti a taonaki ni kataaki aika kakaiaki. (Mataio 10:22) E teretere raoi bwa kananoan te iango i aon ana taeka te Atua, bon te bwai ae manena ngkana ti kan teimatoa ni kakaonimaki ni karokoa te toki.​—Ruka 21:19.

9. Ti na kanga ni kona ni kakoauaa raoi bwa a teimatoa nanora ni butimwaea ana taeka te Atua?

⁹ E kaotia naba Iesu n ana kaikonaki bwa iai kangaanga ni kaineti ma bwebweraken te koraa, ae ana taeka te Atua. Mangaia are, ngkana ti kan teimatoa n riki bwa taan rimwin Iesu aika kakaonimaki, ti riai (1) n atai kangaanga ake a oneaki mwiia n taano aika aki-raraoi ake a taekinaki n te kaikonaki, ao (2) ni kabonganai kawai aika a na kaeti kangaanga aikai ke ni kararoai. N te aro anne, ti na kakoauaa raoi iai bwa a teimatoa nanora ni butimwaea koraan te Tautaeka n Uea ao n teimatoa naba ni kariki uaa.

“I Rarikin te Kawai” ke A Katabetabeaki

10. Kabwarabwaraa te moan tano are n ana kaikonaki Iesu ao kabwaranakoa te bwai ae nanonaki iai.

¹⁰ Te moan tano are e bwaka iai te koraa bon are “i rarikin te kawai,” ike “a touaki” iai. (Ruka 8:5) E matoatoa te tano are i rarikin te kawai, are e tiki nakoni nnen te aroka ae te uita, ibukina bwa e aki toki n toutouaki irouia taan nanakonako. (Mareko 2:23) N aron anne, aomata ake a kariaia bwa e na anaaki aia tai ma korakoraia n ana waaki nako te aonnaba aei, a kona ni kunea bwa a rangi n tatabetabe nako naba n te aro are e aki kona n reke aia tai ni karikirakea ataakin kakawakin ana taeka te Atua. A ongora n ana taeka te Atua, ma a kabwaka ni kananoi aia iango iai. Mangaia are a teimatoa n aki kan ongora. Imwain ae a na karikirakea tangiran te bwai are a ongo, “ao e roko iai te riaboro, ao e anaa te taeka mai nanoia, ba a na aki onimaki ni kamaiuaki.” (Ruka 8:12) E kona n tukaki rikin aei?

11. Ti na kanga ni kona ni kawakin nanora bwa a aonga n aki katotonga te tano ae matoatoa?

¹¹ A mwaiti riki bwaai aika a kona ni karaoaki ibukin totokoan nanora bwa e na aki katotonga te tano are i rarikin te kawai are e aki kariki uaa. E kona ni maraurau ao ni kariki uaa te tano ae toutouaki ao ae matoatoa naba, ngkana e kamarauaki raoi ao ni kaibibitaki naba te kawai n nakonako. N aron naba anne, karekean te tai ibukin te reirei ao kananoan iangoan ana taeka te Atua e kona ni karika te nano ae ai aron te tano ae tamaroa, ae e kariki uaa. Kingin rekena ngkanne, bon te aki-katabetabeko ni bwaikorakin te maiu aei. (Ruka 12:13-​15) Ma n onean mwina, kakoauaa bwa e na tau am tai ibukin iaiangoan bwaai aika “raoiroi riki” i nanoni maium.​—I-Biribi 1:9-​11, BK.

“I aon te Riribwa” ke te Kimamaaku

12. Tera raoi bukin rain te tabera are e bwebwerake i aon te kauoua n tano, are e taekinna Iesu n ana kaikonaki?

¹² Ngkana e bwaka te koraa i aon te kauoua n tano, ao e aki teimatoa n tiku iai n aron are n te moan tano. E karikii wakaana ao e rikirake taberana. Ma ngke e a oti taai, ao e toki rikiraken taberana ibukin te kabuebue ao e rai. Ma e ngae n anne, taraa te rongorongo ae kakawaki iai. Bon tiaki te kabuebue ae karaia taberana. Ma n aron are noraki mai mwaina, e rotaki naba ni kabuebuen taai te aroka are e rikirake man te tano ae raoiroi, ma e aki rai baana bwa ni koauana e a maiureirei riki iai. Tera ae e karika te okoro aei? E kabwarabwaraa Iesu ni kangai: E rai baan aei ibukina bwa “e aki bati tanona” ao “akea te maimai iai.” (Mataio 13:5, 6; Ruka 8:6) Te “riribwa” are mena i aan te tano arei, e tuuka ribun wakaan te koraa aei ibukin reken te aomwaimwai ao kamatoakina riki. E rai taberana ibukina bwa e mmani te tano.

13. Aekaki n aomata raa ake a katotonga te tano ae mmani, ao tera raoi bukin maakuia?

¹³ E kaineti mwakoron te kaikonaki aei nakoia aomata n tatabemania nako ake “a ongo te taeka ao a butimaia ma te kukurei” ao “ti teutana aia tai” n ingainga nanoia n rimwin Iesu. (Ruka 8:13, BK) Ngke a mena te koraki aei i aan kabuebuen te riringa ae nanonaki n “te karawawataki, ke te bainikirinaki,” a a rangi ni maaku ai ngaia are e a bua kukureia ma korakoraia ao a a kerikaki man rimwian Kristo. (Mataio 13:21) Oin raoi maakuia bon tiaki ibukin kaaitarakiia. Bwa n aron are e a tia n riki, ao mirion ma mirion mwaitia taan rimwin Kristo aika nanomwaaka i aan karawawatakiia aika kakaokoro, ao a bon teimatoa naba ni kakaonimaki. (2 I-Korinto 2:4; 7:5) Ma bukin raoi maakuia ao bwakaia tabeman man te koaua, bwa nanoia are e kaikonakaki n te riribwa, e tukiia man kananoan aia iango i aon bwaai ni kaunganano ao i aon bwaai n taamnei. N tokina, nanoia ni kakaitau are a karikirakea ibukin Iehova ma ana taeka, e a aki rangi ni korakora ao e a rangi ni mamaara ni kaaitarai waaki n totoko. E na kanga te aomata temanna n totokoa rikin te kangaanga aei?

14. Baikara aanga aika e na riai ni karaoi te aomata ibukin totokoan nanona man katotongan te tano are mmani?

¹⁴ E riai te aomata ni kakoauaa raoi bwa e na aki katikui n ana iango kangaanga aika ai aron te riribwa, ae nanonaki iai te kairiribai ae teimaan, te bangaaomata ae raba n te nano, ke namakin riki tabeua aika a titiku i nanona. Ngkana iai te bwai n tutuki n aron aikai aika kaman tiku i nanora, ao a kona ni kanakoaki ni mwaakan ana taeka te Atua. (Ieremia 23:29; I-Ebeto 4:22; Ebera 4:12) Imwin anne, te tataro mwaaka e na karibua riki “te taeka ae unikaki” inanoia aomata n tatabemania nako. (Iakobo 1:21) Aei are e a kona n reke iai te korakora n tokanikai n taai ake ti taonaki iai n te bwarannano ao e na anganira te ninikoria ibukin te teimatoa ni kakaonimaki n aki ongei taiani kataaki.

“I Buakon Akanta” ke te Nano ae Bwenaua

15. (a) Bukin tera ngkai ti riai ni mutiakina riki te tano are te katenua are e mwaneweia Iesu? (b) Tera are e a riki nakon te katenua n tano n tokin te waaki ao bukin tera?

¹⁵ Te katenua n tano boni ngaia are karibwaki n akanta, ao ngaia naba ae ti riai n rangi ni mutiakinna ibukina bwa titeboo arona tabeua ma te tano ae raoiroi. Te tano aei are karibwaki n akanta, e katotonga te tano ae raoiroi, n arona ni karibua wakaan te koraa ao ni kateberakea taberana. N te moan tai, akea te kakaokoro ni moan rikirakeia aroka aikai i aon taano aika uaekaki aikai. Ma imwin bwakanakon te tai, ao a a riki bwaai tabeua ni karibwa te aroka are teuana. Iai kaokoron te tano aei ma te tano are raoiroi, bwa e karibwaki n akanta. Ngke e a teberake te aroka man te tano aei, ao e kaborikirake ma ‘akanta ake a rikirake ma ngaia.’ I nanon tabeua te tai, ao a a uaia ni kakorakoraia ni kakaaea kanaia, te ota ao te maranga, ma n tokina e a taonaki nako te aroka aei irouia akanta ao a “a karibwa.”​—Ruka 8:7.

16. (a) Aekaki n aomata raa aika a katotonga te tano are karibwaki n akanta? (b) Tera are e kaikonakaki n akanta ni kaineti ma Euangkerio ake tenua? ​—Nora te kabwarabwara ae i nano.

¹⁶ Aeka n aomata raa aika a katotonga te tano are karibwaki n akanta? E kabwarabwaraa Iesu ni kangai: “Bon taekaia aomata aika a ongo te taeka, ma a karibwaaki n tabeaiangan te maiu aei ma kaubaina ao kukureina, ao a aki kona n tawaa uaia.” (Ruka 8:14, BK) N aron arokan te tia ununiki ma akanta ake a kaai n rikirake n teuana te tai, ao ai aroia naba tabeman aika a kataia ni karina i nanoia ana taeka te Atua ao ‘kaibwabwarun te maiu aei’ n te tai ae tii teuana. E unikaki te koaua ibukin ana taeka te Atua i nanoia, ma e kaiangatoa ma tangiran bwaikorakin te maiu aei, are te bwai ae e atiki naba nanoia, ao ai ngaia anne are e a bwenaua iai nanoia. (Ruka 9:57-​62) Te aro aei are e tukiia man karekean aia tai ae tau ibukin te tataro ao iaiangoan nanon ana taeka te Atua. A kabwaka ni karina raoi ana taeka te Atua i nanoia ai ngaia are akea nanoia ni mutiakinna, ae te bwai ae kainnanoaki ibukin te nanomwaaka. E a moanna n taonaki nako nanoia ngkoa n tabeakinan bwaai n taamnei, n tangiran bwaikorakin te maiu aei ni karokoa ae a a bon “karibwaaki.”c Ai kananokawaki ra tokiia te koraki ake a aki tangira Iehova ma nanoia ni koaua!​—Mataio 6:24; 22:37.

17. Baikara bwaai aika ti riai n rinei i nanoni maiura bwa e aonga n aki karibwaki nanora ni bwaai ake a tei ibukin akanta ake n ana kaikonaki Iesu?

¹⁷ Ngkana ti moanibwai bwaai n taamnei nakon iangoakin bwaikorakin te aonnaba aei, ao ti kararoaa iai karibwaakira ni kammarakin ao kaibwabwarun te aonnaba aei. (Mataio 6:31-​33; Ruka 21:34-​36) E na aki katinanikuaki te wareware n te Baibara ao iaiangoan baike ti wareki. Ti na kona ni karekea riki ara tai ibukin kabotoan ara iango i aon bwaai n taamnei ao ibukin te tataro, ngkana ti kabebetei aroni maiura n aron ae ti kona. (1 Timoteo 6:6-8) Ana toro te Atua aika a kaakaraoa anne, ai aron ae a a tia ni kouti akanta man te tano bwa a aonga ni mwawaawa ao ni bati kanaia ao n roko naba te riringa iai, are nanona bwa a karekei ana kakabwaia Iehova. E taekina ae kangai Nei Sandra ae 26 ana ririki: “Ngkana I kananoa iaiangoan kakabwaia aika reke nakoiu ngkai I a mena i nanon te koaua, ao I ataia bwa akea te bwai ae e kona te aonnaba aei n anganai, ae kona ni kabotauaki ma kakabwaia aikai!”​—Taian Areru 84:11.

18. Ti na kanga ni kona n teimatoa n taua ana taeka te Atua ao n nanomwaaka ngkai Kristian ngaira?

¹⁸ E teretere raoi ngkanne bwa ngaira ni kabane, ataei ao kaara, ti na teimatoa n taua ana taeka te Atua ao n nanomwaaka iai ngkai taan rimwin Kristo ngaira, ao ngkai bon iai iroura n taai nako ana taeka te Atua. Mangaia are ti na taraia raoi bwa e na aki matoatoa nanora, ke tao e na mmani, ke ni karibwaaki n aroka tabeua riki, ma e na teimatoa ni maraurau ao n nano. Ao n te aro anne, ti na kona iai n tabeakina ana taeka te Atua ma nanora ni kabane ao ni “kariki uaa ni botumwaka.”​—Ruka 8:15.

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Am Kaeka?

• Bukin tera ngkai ti riai ni ‘botumwaaka n taua ana taeka Iesu’?

• Ti na kanga ni kona ni kariaia bwa e na teimatoa n tiku i nanora ana taeka te Atua?

• Aekaki n aomata raa ake a kaikonakaki n taano ake aua ake a kakaokoro, ake e taekin Iesu?

• Ko na kanga ni kona ni karekea am tai n iaiangoi ana taeka te Atua?

[Te bwaoki/Taamnei n iteraniba 10]

“Teimatoa I Nanon Te Koaua”

A MWAITI aomata aika a maan n riki bwa taan rimwin Kristo aika a kaotiota koauan aroaroia n “teimatoa i nanon te koaua” i nanon ririki aika bati. (2 Betero 1:12, BK) Tera te bwai ae e buokiia n nanomwaaka? Iangoi aia maroro aika tabeua aikai.

“I wawareka kibun te Baibara tabeua ao n tataro imwain matuu ni katoa tairiki. Imwina I a manga iaiangoa nanon te bwai are I a tia ni warekia.”​—Ana taeka Nei Jean, are bwabetitoaki n 1939.

“Kananoan au iango i aon aron te aomata ae moan te rietata ae Iehova, n tangirira ma nanona ni koaua, e karekea nakoiu namakinan te mweeraoi ao te korakora bwa N na teimatoa ni kakaonimaki.”​—Ana taeka Nei Patricia, are bwabetitoaki n 1946.

“I teimatoa n toro iroun Iehova ibukina bwa I kakairi raoi n te reirei ae nakoraoi man te Baibara ao ni karina i nanou tangiran ‘ana bwai te Atua ake a nano.’” ​—1 I-Korinto 2:10; Ana taeka Nei Anna, are bwabetitoaki n 1939.

“I wawareka te Baibara ao booki ake a kabwarabwaraa te Baibara ibukin tutuoan nanou ma aroarou.”​— Ana taeka Nei Zelda, are bwabetitoaki n 1943.

“Au tai aika rangi n raraoi, bon taai ake I kona n nakonako ao n taetae-ni-kawai iai ma Iehova n te tataro ao ni kaongoa aron au namakin ni koaua.”​— Ana taeka Nei Ralph, are bwabetitoaki n 1947.

“I kaakaraoa au kibu ma ni wareka kibun te Baibara teuana ni katoa ingabong. Anne are e a bon rereke iai te reirei ae boou are N na kananoa au iango i aona ni kabwanina te bong anne.”​— Ana taeka Nei Marie, are bwabetitoaki n 1935.

“Irou ngai, maroroakinan kibun te Baibara teuana imwin teuana bon te bwai ni kaunganano ni koaua.”​— Ana taeka Nei Daniel, are bwabetitoaki n 1946.

N ningai ae e reke iai am tai n tataro ao n iaiangoa ana Taeka te Atua?​—Taniera 6:10b; Mareko 1:35; Mwakuri 10:9.