Kakabwaia Aika A Nako Man Tangiran Ana Taeka Te Atua
“Tangiria [te wanawana], ao e na tautaua maurim. . . . E na karineko, ngkana ko mwaneia.”—TAEKA N RABAKAU 4:6, 8.
1. Tera ae nanonaki n tangiran raoi ana Taeka te Atua?
TE WAREWARE n te Baibara, boni ngaia ae e riai ni karaoaki iroun te Kristian. Ma te wawareware n te Baibara n tii ngaia, e aki kaota tangiran ana Taeka te Atua iroun te aomata. Tera aron te aomata ae e wareka te Baibara, ma imwina, e karaoi makuri aika kabuakakaki n te Baibara? E mataata bwa e aki tangira ana Taeka te Atua, n ai aron tangirana iroun te tia korea te ka 119 n Areru. Tangiran ana Taeka te Atua irouna e kairia bwa e na kaboraoa maiuna ma ana kaetieti.—Taian Areru 119:97, 101, 105.
2. Baikara kakabwaia aika a reke man te wanawana ae reke man ana Taeka te Atua?
2 Maiuakinan te maiu ae boraoi ma ana Taeka te Atua e kainnanoa te aomata bwa e na aki toki ni kaeta ana iango ao anuani maiuna. Maiuakinan anne e kaotiota te wanawana mairoun te Atua, are nanona kamanenan te atatai ao te ataibwai ae reke man te reirei n te Baibara. “Tangiria [te wanawana], ao e na tautaua maurim. Neboia, ao e na karietatako: E na karineko, ngkana ko mwaneia. E na bauniko n te mwae ni katamaroa, e na anganiko te bau ae mimitong.” (Taeka N Rabakau 4:6, 8, 9) Ai raoiroi ra te kaunga nano aei nakon karikirakean tangiran ana Taeka te Atua iroun te aomata, ao te kakairi iai! Antai ae aki kani kamanoaki, ni karietataki, ke ni karineaki?
Kamanoaki man te Kabuanibwai ae Kakaiaki
3. Bukin tera bwa Kristian a kainnanoa riki kamanoaia n taai aikai, ao mairoun antai?
3 E na kanga ni kamanoaki te aomata n te wanawana ae reke man reiakinan ao kamanenan ana Taeka te Atua? Te bwai teuana, e na kamanoaki mairoun Tatan te Riaboro. Iesu e reireinia taan rimwina bwa a na tataro bwa a na kamaiuaki mairoun teuare buakaka, are Tatan. (Mataio 6:13) N taai aikai, e korakora riki kainnanoakin te tataro ni bubutii reken anne. Tatan ma ana taimonio a karenakoaki mai karawa imwin 1914, ao e “bati n unun” Tatan “ngkae e ataia ba a kani bane ana bong.” (Te Kaotioti 12:9, 10, 12) Kioina ngkai e a tia ni bwaka nako te tai, e a korakora riki uran unna ngkai e aki tokanikai ni buakania akana “a kakawakin ana tua te Atua, ma n taua kaotiotan Iesu.”—Te Kaotioti 12:17.
4. A kanga Kristian ni kamanoaki man ana kariri ao ana kai ni kamwane Tatan?
4 Ibukin unna, Tatan e teimatoa ni kakiriweia minita aika Kristian aikai, ma ni karikirakea te bainikirinaki ae korakora nakoia, ma ni kataia n totokoia n itera tabeua riki. E tangiria naba ni kamwaneia taan ua rongorongo ibukin te Tautaeka n Uea bwa a na kaatuua riki te kani kakannato n te aonnaba aei, tangiran te takaakaro, kabatian kaubwain te aonnaba aei, ao kaean te kakukurei n te maiu aei, nakon tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea. Tera ae kawakinia ana toro aika kakaonimaki te Atua, bwa a na aki kataeaki aia kai iroun ana kariri Tatan ma ni mwane n ana kunemwaan? Te koaua bwa e kainnanoaki iai te tataro, te iraorao ma Iehova ae kaan, ao onimakinan ana berita. Ma bwaai aikai ni kabane a reitaki ma te atatai i aon ana Taeka te Atua, ao te nano ae matoatoa ni kani kakairi n taeka ni kauring mai iai. Taeka ni kauring aikai a reke man te wawareware n te Baibara ao booki aika a buoka te reirei n te Baibara, kaean bobotaki ni Kristian, iran nanon reirei man te Baibara ake ti kona n anganaki mairouia raora n onimaki, ke man te tataro n iaiangoi reirei man te Baibara aika a manga kaokaki nakon ara iango, rinanon taamnein te Atua.—Itaia 30:21; Ioane 14:26; 1 Ioane 2:15-17.
5. E a kanga te wanawana ae reke man ana Taeka te Atua, ni kona ni kamanoira?
5 Akana a tangira ana Taeka te Atua a kamanoaki naba n itera tabeua riki. N te katoto teuana, a kararoa te rawawata n nano ao aorakin te rabwata aika a reke man kabonganakin drug n te aro ae e aki riai, kabonganan te baakee, ao te wene ni bure. (1 I-Korinto 5:11; 2 I-Korinto 7:1) A aki kabatia riki te itabarara imarenaia aomata n te aro ae a winanti ke a taetae n aki akaka. (I-Ebeto 4:31) E aki kabuanibwai aia onimaki n te nanououa ae nako man rinanoakin iango aika mwamwana te aba aika bwain te aonnaba aei. (1 I-Korinto 3:19) Ibukina bwa a tangira ana Taeka te Atua, a kamanoaki mani bwaai aika a kona n urua aia iraorao ma te Atua ao kaantaningan reken te maiu are aki toki irouia. A kaumakiia ni buokia raoia n aomata bwa a na onimakini berita aika moanibaan te raoiroi aika a taekinaki n te Baibara, ao a ataia bwa a na bon ‘kamaiuiia iai ma akana ongo irouia naba.’—1 Timoteo 4:16.
6. E na kanga te wanawana ae reke man ana Taeka te Atua ni kamanoira ngkana ti rootaki naba n taiani kangaanga?
6 Te koaua bwa aomata ni kabaneia—ao aomata naba aika a tangira ana Taeka te Atua—a kona n rootaki ‘ni boong ao aro aika aki ataaki.’ (Te Minita 9:11) Akea te nanououa bwa tabeman ibuakora a na rootaki ni kabuanibwai aika a rina n riiriki n te aonnaba, aoraki aika kakaiaki, kabuanibwai tabeua, ke te mate ae karina n roko. A ngae n riki bwaai aikai, ma ti bon kamanoaki naba. Akea te kabuanibwai teuana ae kona n roota te aomata n aki toki, ngkana e bon tangira ana Taeka te Atua. Mangaia are ti aki riai n rangi n raraoma ibukin bwaai aika tao a kona n riki n taai aika a na roko. Ngkana ti a tia ni karaoa ae ti kona ibukin kamanoakira, ao e raoiroi riki bwa ti na katikui bwaai ni kabane inanoni bain Iehova, ma n aki kariaia aki-mweeraoin te aba ae ngkai bwa e na urua raun nanora. (Mataio 6:33, 34; I-Biribi 4:6, 7) Uringnga bwa e boni koaua te manga-uti ao te kaantaninga ibukin te maiu ae raoiroi riki ae e na reke ngkana te Atua e na manga “oniki bai ni kabane ba a na bou.”—Te Kaotioti 21:5, BK; Ioane 11:25.
Kaotiko bwa te “Tano ae Raoiroi”
7. Tera te kabotau are e taekinna Iesu nakoia aomata aika uanao aika a roko n ongora irouna?
7 E kateretereaki riain bwainan te kaantaninga ae riai ibukin ana Taeka te Atua, n ana taetae ni kaikonaki Iesu teuana. A uanao aomata aika a ubaria Iesu ni kan ongora irouna ngke e tataekina te euangkerio i Baretain. (Ruka 8:1, 4) Ma a aki bane n tangira ana Taeka te Atua naakai. Bon akea te nanououa bwa a mwaiti mai buakoia aika a roko n ongora irouna, tii ibukina bwa a kan nori kakai, ke ibukina bwa e kamaiu ana anga reirei. Mangaia are e tuangia kaain te koraki ae uanao aei te kabotau teuana Iesu: “E oti nako te tia ununiki ni kamae uaan ana uita n uniki: ao ngke e kamae, ao a bwaka tabeua i rarikin te kawai; ao a touaki, ao a kang manin aan-nang. Ao a bwaka tabeua i aon te riribwa; ao ngke a riki rake, ao a rai, ba akea te maimai iai. Ao a bwaka tabeua i buakon akanta; ao a riki rake akanta ma ngaiia, ao a karibwa. Ao a bwaka tabeua i aon te tano ae raoiroi, ao a riki rake, ao a kariki uaa aika tatabe bubua.”—Ruka 8:5-8.
8. N ana kabotau Iesu, tera ae kaikonakaki n te koraa?
8 Ana kaikonaki Iesu e kaotia bwa kaokoron butimwaean tataekinan te euangkerio irouia aomata, e na boto i aon kakaokoron aron nanoia aomata aika a ongoraa. Te koraa ae unikaki bon “ana taeka te Atua.” (Ruka 8:11) Ke n aron are e taekinaki n rongorongon te kaikonaki aei teuana, te koraa, bon “taekan te tautaeka n uea.” (Mataio 13:19, NW) E kona ni kabonganai kibu n taeka aika uoua aikai Iesu ibukina bwa te boto n iango ae kaotaki n ana Taeka te Atua, bon te Tautaeka n Uea i karawa ae kairaki iroun te Uea ae Iesu Kristo, are e na kabonganaki iroun Iehova ibukin boutokoan riaina n tautaeka, ma ni katabua arana. (Mataio 6:9, 10) Mangaia are te koraa, bon rongorongon te euangkerio ae mena n ana Taeka te Atua ae te Baibara. Ana Tia Kakoaua Iehova a katereterea rongorongon te Tautaeka n Uea aei ngkana a uniki koraa, ni katotonga aron te tia Ununiki rimoa ae Iesu Kristo. Tera aron butimwaeana irouia aomata?
9. Tera ae kaikonakaki n te koraa ae bwaka (a) irarikin te kawai? (b) i aon te riribwa? (c) ibuakon akanta?
9 E taku Iesu bwa koraa tabeua a bwaka irarikin te kawai ao a toutouaki. Aio e taekinia aomata aika a rangi n tatabetabe n te aro ae e aki kona ni wakaa koraan te Tautaeka n Uea inanoia. Imwain ae a kona ni karikirakea tangiran ana Taeka te Atua inanoia ao “e a roko iai te riaboro, ao e anaa te taeka mai nanoia, ba a na aki onimaki ni kamaiuaki.” (Ruka 8:12) Koraa tabeua a bwaka i aon te riribwa. A taekinaki iai aomata aika a anaaki nanoia n rongorongon te Baibara, ma a aki kariaia bwa e na rooti nanoia. Ngkana e roko te kairiribai ke ngkana e kangaanga kamanenan ana reirei te Baibara irouia, ao a “kerikaki” ibukina bwa akea wakaaia. (Ruka 8:13) Ao bon iai naba akana ongora te taeka ma a karibwaki n taian iango n “raraomaeakini bwain aon te aba ma baikorakina ma mwaiena.” N tokina, n aroia aroka aika a karibwaki n taian akanta, a “karibaki.”—Ruka 8:14.
10, 11. (a) Antai aika a kaikonakaki n te tano ae raoiroi? (b) Tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga n “tauua” ana Taeka te Atua inanora?
10 Kabaneana, bon te koraa ae bwaka i aon te tano ae raoiroi. A koteaki iai aomata aika a butimwaea te rongorongo n “te nano ae tamaroa ae raoiroi.” Ti bane n tangiria n taekinaki bwa te aekaki anne, ngaira n tatabemanira nako. Ma n tokina, bon tarakira iroun te Atua ae kakawaki. (Taeka N Rabakau 17:3; 1 I-Korinto 4:4, 5) E taku ana Taeka bwa reken ke aki reken “te nano ae tamaroa ae raoiroi” iroura, bon te bwai ae ti kaotiotia n ara mwakuri ae ti karaoia ma ngkai ni karokoa matera ke ni karokoa te tai ae te Atua e katoka te waaki ae buakaka ae ngkai. E raoiroi ngkana ti butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea n te aro ae raoiroi ngke ti moan ongoraa. Ma akana iai irouia te nano ae tamaroa ae raoiroi, a na boni butimwaea ana Taeka te Atua ma n “tauua,” ao a “kariki uaa ni botumwaaka.”—Ruka 8:15.
11 Aron kakoauan ae ti na taua ana Taeka te Atua inanora, bon tii rinanon wawarekana ao reiakinana ibon iroura, ao ni botaki ma raora n onimaki. E nanonaki iai kabonganan raoi te amwarake n taamnei ae katauraoaki rinanon te waaki ae baireaki ibukin tabeakinan kain nanoia ni bwaai n taamnei, taan rimwin Iesu ni koaua. (Mataio 24:45-47) Rinanon te kawai anne, aomata aika a taua ana Taeka te Atua inanoia a kairiraki n te tangira bwa a na “kariki uaa ni botumwaaka.”
12. Baikara uaa aika ti riai ni kariki ni botumwaaka iai?
12 Baikara uaa aika karikaki n te tano ae raoiroi? E taneiai n noraki bwa koraa a riki bwa aroka aika a kariki uaaia aika iai naba te aeka ni kora anne inanoia, ae e kona ni manga kamaeaki nako bwa e na manga uaa riki. N aron naba anne, e rikirake te koraa inanoia aomata aika a tamaroa ma n raoiroi nanoia, ao a rikirake iai n te aro n taamnei ni karokoa te tai ae a kona naba ngaiia n uniki koraa inanoia aomata tabemwaang. (Mataio 28:19, 20) Ao a nanomwaaka n aia mwakuri n uniki koraa. Iesu e kaota kakawakin te nanomwaaka n uniki koraa ngke e kangai: “Ma ane nanomwaka ni karokoa te toki ao e na kamaiuaki. Ao ane e na tataekinaki euangkerion uean te Atua aei i aonaba ni bane ba te bwai ni kaotioti nakoia botanaomata ni kabaneia; ao ngkanne e na roko naba iai te toki.”—Mataio 24:13, 14.
“Uaa ni Makuri Nako Aika Raraoi”
13. Tera ana tataro Bauro ae katoma te uaa ma te atatai i aon ana Taeka te Atua?
13 Te abotoro Bauro e taekina naba riain karikan taian uaa, ao e kaota irekereken karikan taian uaa, ma ana Taeka te Atua. E tataro ni bubutii bwa raona n onimaki a na “kaonaki n atakin [nanon te Atua] n te rabakau n tamnei ma te ataibwai ni kabanea, ba kam aonga n nakonako n te aro ae tau ma nanon te Uea ae e na karika te kukurei i Rouna ni bwaai ni kabane, ao kam aonga n uaa ni makuri nako aika raraoi.”—I-Korote 1:9, 10; I-Biribi 1:9-11.
14-16. N ae boraoi ma ana tataro Bauro, baikara uaa aika a karikaki irouia aomata aika a tangira ana Taeka te Atua?
14 Bauro e kaotia iai bwa e aki riai n uaiakinaki karekean te atatai i aon te Baibara n tii ngaia. Ma tangiran ana Taeka te Atua e na kairira bwa ti na “nakonako n te aro ae tau ma nanon te Uea” n te aro ae ti teimatoa n “uaa ni makuri nako aika raraoi.’ Ao baikara mwakuri aika raraoi? Tataekinan euangkerion te Tautaeka n Uea bon te mwioko ae moan te kakawaki ibukia Kristian aika a mena inanon boong aika kaitira aikai. (Mareko 13:10) Irarikin anne, akana a tangira ana Taeka te Atua a karaoa aia kabanea n raoiroi ni boutokoa te mwakuri aei ma aia mwane. A kukurei n te kabwaia aei, ngkai a ataia bwa “te Atua E tangira te aomata ae e waerake nanona ni kan angabwai.” (2 I-Korinto 9:7) Aia bwaintangira a buoka aron kabane mwane aika a kainnanoaki ibukin waakinan tebubua tabun taabo ni mwakuri aika taian Beta-era are e kairaki mai iai tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea, ao tabo tabeua mai buakoia aika a boreetii Baibara ao booki aika kabwarabwara te Baibara. Aia bwaintangira a buoki naba kabane mwane ibukin booan bwabwaro ni Kristian aika bubura, ao kanakoaia mataniwi aika mwamwananga, mitinare, ao taan tataekina te euangkerio tabeman riki aika a kabwanina aia tai iai.
15 Mwakuri aika raraoi tabeua riki a reitaki ma katean ao kateimatoan raoiroin taabo aika e waakinaki iai te taromauri ni koaua. Tangiran ana Taeka te Atua e kairia taan taromauriia bwa a na taraia bwa a kateimatoaki iai raoiroin Taabo ni Botaki ao Maneaba n Uea. (Kabotaua ma Neemia 10:39.) Kioina ngke aran te Atua e koreaki i aon auti aikai, moan te kakawaki bwa a na itiaki ma n taraaraoi nanoia ao tinanikuia, ao e na moanibaan te raoiroi naba aroaroia aomata aika a taromauri inanon taabo ni botaki aikai. (2 I-Korinto 6:3) A bati riki mwakuri ake a kona ni karaoi Kristian tabeman. Tangiran ana Taeka te Atua iroura e kairia bwa a na mwananga nakon taabo aika a raroa nako bwa a na buoka aron katean taabo n taromauri aika boou, n aban te aonnaba aika iai te kainnano ibukin akean te mwane ke taren te rabakau ni kateitei.—2 I-Korinto 8:14.
16 Te kariki “uaa ni makuri nako aika raraoi,” e nanona naba tabeakinan bwaai aika a kainnanoaki ibukin te utu, ao tabeakinaia naba raao ni Kristian. Tangiran ana Taeka te Atua e kairira bwa ti na mutiakin bwaai aika a kainnanoaki irouia “kaain te onimaki” ma ni ‘kaotiota aron tangiran te Atua n oin ara utu.’ (I-Karatia 6:10; 1 Timoteo 5:4, 8) N aron anne, bon te mwakuri ae raoiroi kawaraia aoraki ao kabebetean nanoia aomata aika a rawawata nanoia ibukin maten aia koraki. Ao ai raoiroi ra aia mwakuri unimwaanen taian ekaretia, ao taian Hospital Liaison Committee, ngkai a buokia aomata aika a kaitarai kangaanga ni kaineti ma bwainaorakiaia! (Mwakuri 15:29) A tabe naba n rikirake mwaitin kabuanibwai aika a riki—tabeua aika boni bwaai aika a riiriki n te aonnaba, ao tabeua aika riki ibukin nanobabaia aomata. Ma n ana ibuobuoki taamnein te Atua, Ana Tia Kakoaua Iehova n aaba aika mwaiti, a a tia ni karekea atongakia ae raoiroi ngke a waekoa n roko ni buokia raoia n onimaki ao aomata tabeman riki ake a rootaki ni kabuanibwai aika a riki. Aikai ni kabane, bon uaa aika raraoi aika a kaotiotaki irouia aomata aika a tangira ana Taeka te Atua.
Kakabwaia Aika Moanibaan te Raoiroi n Taai Aika Imwaira
17, 18. (a) Tera uaan unikan koraan te Tautaeka n Uea ngkai? (b) Baikara bwaai aika a na kamwaeieiea te aba aika a na noraki irouia taan tangira ana Taeka te Atua, n te tai ae kaan n roko ngkai?
17 Unikan koraan te Tautaeka n Uea e teimatoa ni karekei kakabwaia nakoia aomata. N ririki ake a tibwa nako, a raka riki nakon 300,000, mwaitiia aomata aika a kariaia ana rongorongo te Baibara ni wakaa inanoia, n te aro ae a katabui maiuiia ma ni kaota tian karaoan anne irouia n te babetito n te ran. Ai kamimi ra bwaai aika a mena imwaiia, nakon taai aika a na roko!
18 Taan tangira ana Taeka te Atua a ataia bwa n te tai ae a kaan n roko ngkai, e na teirake Iehova ae te Atua n neboa arana. E na kamaunaki “Baburon are kakanato,” ae te botaki n Aro ae kewe ae katobibia te aonnaba. (Te Kaotioti 18:2, 8) Ao ngkanne, aomata aika a rawa ni kaboraoa maiuiia ma ana Taeka te Atua a na kamateaki iroun te Uea ae Iesu Kristo. (Taian Areru 2:9-11; Taniera 2:44) Imwin anne, ana Tautaeka n Uea te Atua e na katoki mwakuri ni kakeru, taiani buaka, ao kabuanibwai ni kabane. A na aki riai ni manga kabebeteaki nanoia aomata aika a itiuaki n te maraki, te aoraki, ao te mate.—Te Kaotioti 21:3, 4.
19, 20. Baikara bwaai aika moanibaan te raoiroi aika a mena imwaia aomata aika a tangira raoi ana Taeka te Atua?
19 Ai raoiroi ra mwakuri aika a na karaoaki irouia aomata aika a tangira ana Taeka te Atua! Akana a kamaiuaki man Aremaketon a na moanna ni karaoa te mwakuri ae kakukurei, ae onikan te aonnaba aei nakon te baretaiti. A na kakabwaiaki ni kona ni katauraoi bwaai aika a kainnanoaki irouia maate aika a mena n ruaia ni mate ngkai, ao a mena n ana ururing te Atua i aan te kaantaninga ae a na kautaki man te mate. (Ioane 5:28, 29) Inanon te tai anne, e na roko te kairiri ae kororaoi nakoia kaain te aonnaba, mairoun te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova, rinanon Natina ae neboaki ae Iesu Kristo. A na ‘kaukaki booki,’ aika a na kaota ana kaetieti Iehova ibukin te maiu n te aonnaba ae boou.—Te Kaotioti 20:12.
20 N te tai ae e a tia ni baireia Iehova, a na bane ni kautaki Kristian ake kabiraki nakon kaniwangaia i karawa, n aroia “taan uaia n ababa ma Kristo.” (I-Rom 8:17) Inanon ana tai n Tautaeka Kristo ae Maanna Tenga te Ririki, aomata ni kabane aika a kaaina te aonnaba aika a tangira ana Taeka te Atua a na karikirakeaki ni karokoa ae a kororaoi aia iango ao rabwataia. Ngkana a a tia ni kaota matoatoan aia onimaki i aan te kabanea ni kataaki, a na anganaki te kaniwanga ae te maiu are aki toki, ao a na anganaki “te kainaomataki are ana bwai neboakiia natin te Atua.” (I-Rom 8:21; Te Kaotioti 20:1-3, 7-10) Ai raoiroi ra te tai arei! Ngkana Iehova e anganira kaantaningan te maiu i aon te aonnaba ke i karawa, ma tatangiran ana Taeka n aki toki ao te nanomatoa ni kan maiuakinna inanoni maiura, e na boni kamanoira raoi. Ao n taai aika imwaira, e na ‘karineira, bwa ti mwaneia.’—Taeka N Rabakau 4:6, 8.
Ko Kona ni Kabwarabwaraa?
◻ E na kanga ni kamanoira, tangiran ana Taeka te Atua?
◻ Tera te koraa ae taekinaki n ana kabotau Iesu, ao e kanga ni kamaeaki nako?
◻ Ti na kanga ni kaotira bwa te “tano ae raoiroi” ngaira?
◻ Baikara kakabwaia aika a kona ni kaantaningaki irouia aomata aika a tangira ana Taeka te Atua?
[Taamnei n iteraniba 16]
Te koraa ae taekinaki n ana kabotau Iesu e tei ibukin te euangkerio ae mena inanon ana Taeka te Atua
[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]
Garo Nalbandian
[Taamnei n iteraniba 17]
Ana Tia Kakoaua Iehova a katotonga te tia Ununiki ae Kakannato
[Taamnei n iteraniba 18]
Akana a kamaiuaki man Aremaketon a na kukurei n uaan te aonnaba