E Na Reke Iia Kabebetean Te Nano Ni Koaua?
“Te Atua, ae Taman ara Uea are Iesu Kristo . . . ae kabebetei nanora n rawawatara ni kabane.”—2 I-KORINTO 1:3, 4.
1. Aaro raa aika a kona ni kairiia aomata nakon tangiran kabebetean nanoia?
E KONA n iangoia te aomata ae ituaki n te aoraki ae kakaiaki bwa akea bongan maiuna. A tiku aomata n akea mwengaia ao aia bwai imwin urubwain mwaeiein te aba, angibuaka, ao roongo. A kona naba ni mate kaain utu tabeua man taiani buaka, a kona ni bua mwengaia, ke ni kairoroaki iai bwa a na kitan aia bwai. Imwin rotakia aomata ni mwakuri n ribuaka, ao a kona n iangoia bwa akea te tabo ae a na kona ni karekea kabebetean nanoia iai. A rangi ni kainnanoa kabebetean nanoia aomata aika a taonaki ni kangaanga aika aron aikai, ma e na reke iia?
2. Bukin tera ngkai e rangi ni kaokoro aron te kabebetenano ae reke mairoun Iehova?
2 A kataia n anga te kabebetenano aomata tabeman ao botaki tabeua naba. A kakukurei ongoraeakinan taeka n akoi. Karekean te amwarake, mweenga ao kunnikai, a buokiia aomata ni bwaai aika a kainnanoi ibukin maiuiia. Ma bon tii Iehova ae te Atua ni koaua, ae kona ni kaoki bwaai aika uruaki nakon aroia ake mai imwaina, ao n anganga te buoka are e kainnanoaki bwa a na aki manga riki kabuanibwai aikai. E kaota aron te Atua te Baibara ni kangai: “E na karaoiroaki te Atua, ae Taman ara Uea are Iesu Kristo, ae te Tama ae nanoangaea te aba, ae te Atua ae te tia karika kabebetean te nano ni kabanea; ae kabebetei nanora n rawawatara ni kabane, ba ti aonga ni kona ni kabebetei nanoia akana rawawata n rawawata nako, ni kabebetean te nano are a kabebeteaki moa iai nanora iroun te Atua.” (2 I-Korinto 1:3, 4) E kanga Iehova ni kabebetei nanora?
Neneran Raoi Wakaan te Kangaanga
3. E kanga n rotii wakaan aia kangaanga aomata, ana taeka te Atua ni kabebetenano?
3 A bane n ituaki aomata n te aki-kororaoi ibukin ana bure Atam, are boni ngaia bukin rikin kangaanga aika mwaiti aika a kairira nakon te mate. (I-Rom 5:12) E a kakorakoraki riki te kangaanga aei kioina ngkai Tatan te Riaboro boni ngaia “uean aonaba.” (Ioane 12:31; 1 Ioane 5:19) E aki tii kaota nanokawakina Iehova ngkai a kaaitara aomata ma aaro ni karawawata, ma iai te bwai ae rangi ni kakawaki are e karaoia naba. E kanakoa Natina ae ana riki-temanna Iehova bwa te karea ni kaboomwi bwa ti aonga ni kamaiuaki, ao E tuangira bwa ti kona ni kaitiakaki man te bure are mairoun Atam, ngkana ti onimakina Natina. (Ioane 3:16; 1 Ioane 4:10) E taetae ni burabetinna te Atua bwa e na boni kamaunaki Tatan ma ana waaki te aonnaba ae buakaka aei iroun Iesu Kristo, kioina ngkai e a tia n anganaki te mwaaka n tautaeka i karawa ao i aon te aba.—Mataio 28:18; 1 Ioane 3:8; Te Kaotioti 6:2; 20:10.
4. (a) Tera ae e a tia ni katauraoia Iehova ibukin kakorakorakira n onimakini ana berita ni kaineti ma kabebeteara? (b) E kanga ni buokira Iehova n ataan te tai are ti na kabebeteaki iai?
4 E a tia ni baireia te Atua bwa a na koreaki rongorongo aika mwaiti ibukin kakoauan ae a na bane ni koro bukin bwaai ake e a tia n taekin, ibukini kakorakorakira riki n onimakini ana berita. (Iotua 23:14) E karinna naba n te Baibara rongorongon ana mwakuri ake e a tia ni karaoi ibukin kainaaomataia ana toro man bwaai ake a na bon aki kona n tokanikai iai aomata. (Te Otinako 14:4-31; 2 Uea 18:13–19:37) E kaotia Iehova rinanon Iesu Kristo bwa e irekereke ana kaantaninga ma katokan aorakia aomata ma “mamara ni kabane” ao kautaia naba maate. (Mataio 9:35; 11:3-6) A na kakoroaki n ningai bukin bwaai aikai? Ibukin kaekaan aei, e kabwarabwaraki n te Baibara rongorongon bwaai aika a na riki i nanon kabanean bongin te waaki i aon te aonnaba ngkai, ake a na kaoti imwain rokon ana aonnaba nabangkai te Atua ma ana karawa nabangkai. E kaineti raoi ana kabwarabwara Iesu ma bwaai aika riiriki ni boong aikai.—Mataio 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5.
Karauan Nanon te Botannaomata ae Rangi n Rawawata
5. E kairi aia iango kaain Iteraera rimoa Iehova nakon tera, ngke e kabebetei nanoia?
5 Man aroaron Iehova nakoia I-Iteraera rimoa ti ataa iai arona ni kabebetei nanoia n taai ake a rangi n rawawata iai. E kauringia naba aroarona n Atua. Ao a a riki ni kakorakoraki riki iai n onimakini ana berita. E kairiia ana burabeti Iehova bwa a na kabonganai kabotau ni katereterea raoi kaokorona ma bouannanti. Bwa bon te Atua ni koaua ae maiu ngaia, ma a aki kona ni buokiia i bon irouia bouannanti ao n ikotaki naba ma aomata ake a taromauriia. (Itaia 41:10; 46:1; Ieremia 10:2-15) Ngke e tuanga Itaia, “Kabebetei nanoia au aomata, kabebetei nanoia,” e kaira ana burabeti Iehova bwa e na kamanenai kabotau ao kabwarabwaran Ana mwakuri nako ni kariki bwai, n te aro are e na ataaki iai kakannatona bwa bon tii ngaia te Atua ae koaua.—Itaia 40:1-31.
6. Baikara kanikina aika e anganga Iehova n taai tabetai ni kaineti ma kamaiuakiia aomata?
6 N taai tabetai, e kabebeteia aomata Iehova ni kaotan te tai ae e a kaan ke e kiriaria, are a na kamaiuaki iai. Ngke e a kaan aia tai ni kainaaomataki I-Iteraera man te tautoronaki i Aikubita, ao e tuangia ni kangai: “Ti teuana te kai ae N na karokoa irouni Barao, ao i aon Aikubita; ao i mwina e na kanakoingkami maikai.” (Te Otinako 11:1) Ngke a a botaki taanga ni buaka aika tenikoraki ni buakana Iuta n ana tai n Uea Ieotiabata, ao e tuangiia Iehova bwa e na buaka ibukiia “ningabong.” (2 Rongorongo 20:1-4, 14-17) E a kaman koreaki iroun Itaia rongorongon kainaaomataia mai Baburon tao 200 te ririki mai imwaina, ao a koreaki naba rongorongona riki tabeua iroun Ieremia tao tebubua te ririki imwain rokon kamaiuaia anne. Ai kaungaki ra nanoia ana toro te Atua n taetae ni burabeti akekei ibukin kaanin te tai are a nang kamaiuaki iai!—Itaia 44:26–45:3; Ieremia 25:11-14.
7. Tera ae e karinaki naba ibuakon taian berita ibukini kabebeteaia aomata, ao e kanga aron rotakia aomata aika kakaonimaki i aon Iteraera iai?
7 E rangi ni kakaongora ataakin ae taian berita ibukini kabebetean nanoia aomata mairoun te Atua a kaotii naba rongorongon te Mesia. (Itaia 53:1-12) A kaungaki nanoia taan onimaki man te roro teuana nakon te roro teuana ni berita aikai, ngkana a kaaitara ma kataaki aika mwaiti. N Ruka 2:25 (BK), ti wareka iai ae kangai: “Iai n te tai arei, i Ierutarem, temanna te aomata are arana Timeon. Bon te aomata ae e raoiroi: e kakarinea te Atua, ao e kariaria kamaiuaia [kabebetean nanoia; are nanonaki iai rokon te Mesia] Iteraera. E mena irouna te Tamnei ae e Raoiroi.” E ataa te kaantaninga Timeon ibukin te Mesia are e a tia ni koreaki n te Baibara, ao iaiangoan kakoroan bukin te kaantaninga anne e kaira aroaroni maiuna. E aki ataia raoi bwa a na kanga ni koro bukin baikai ni kabane, ao e aki naba nora kamaiuan te botannaomata iroun te Mesia, ma e ngae n anne, e kukurei bwa e nora Teuare e na kabonganaki iroun te Atua ibukin te “kakamaiu,” imwain matena.—Ruka 2:30.
Kabebetean te Nano Rinanon Kristo
8. Tera te ibuobuoki are e anga Iesu ni kabotauaki ma ae tangiraki irouia aomata?
8 Ni waakinan ana mwakuri ni minita Iesu Kristo i aon te aba, ao e aki iriri nanoia aomata n angania bwaai ni kabane ake a tangiri ibukin buokaia. A ingainga nanoia tabeman ni kaantaningaa te Mesia are e na kainaaomataia man karawawataia iroun te tautaeka n Rom. Ma e aki kaungaia Iesu bwa a na karitei nakon te tautaeka; e tuangia bwa a na “angani Kaitara akana ana bwai Kaitara.” (Mataio 22:21) A mwaiti riki ana kaantaninga te Atua ibukia botannaomata i rarikin are tii kamaiuaia aomata mairoun te tautaeka ae iowawa. A tangiria aomata bwa a na kaueaa Iesu, ma e tuangia bwa e na “anga maiuna i bukini kamaiuaia te koraki.” (Mataio 20:28, BK; Ioane 6:15) E tuai n roko te tai are e riai ni kaueaki iai, ao e na anganaki mwaakana n tautaeka mairoun Iehova ma tiaki mairouia aomata aika aki-rau nanoia n aia kangaanga.
9. (a) Tera te rongorongo ni kabebetenano are e tataekinna Iesu? (b) E kanga Iesu ni kaota manenan te rongorongo are e kaineti ma kangaanga ake a kaaitara ma ngaai aomata n taai akekei? (c) Tera bukin katukan reirei aika kakawaki iroun Iesu?
9 E boto kabebetean te nano are e tataekinna Iesu n “rongorongon uean te Atua, ae raoiroi.” Aio te rongorongo are e tataekinna Iesu n taabo ake e nako iai. (Ruka 4:43) E katereterea manenan te rongorongo arei ibukin aia kangaanga aomata are a kaaitara ma ngaai ni katoa bong, n arona ni kaotiotii bwaai ake e na karaoia ibukia aomata ngkana e a riki bwa te Mesia ae te tia Tautaeka. E karekea tangiran te kani maiu irouia aomata aika rawawata ngke e kanoraabaia mataki ao ni kataetaeia ake a bae neweia (Mataio 12:22; Mareko 10:51, 52), e kateirakeia mwauku (Mareko 2:3-12), e katoki aorakia I-Iteraera aika kammaira (Ruka 5:12, 13), ao e kabebeteia man aoraki tabeua riki aika rawawata. (Mareko 5:25-29) E kabebetei nanoia utu aika rawawata, ni kautaia natiia ake a a tia ni mate. (Ruka 7:11-15; 8:49-56) E kaotiota arona bwa e kona ni katoki angibuaka aika korakora ao ni kaamwarakeia naba aomata aika uanao. (Mareko 4:37-41; 8:2-9) I rarikin naba anne, e reireinia Iesu aroia ni maeka aika kakawaki ibukin buokaiia ni kaaitarai aia kangaanga aika a aki toki n riki, bwa a aonga ni kaantaningaa ana tautaeka te Mesia ae raoiroi ma te ingaingannano. Mangaia are ni waakinan ana mwakuri ni minita Iesu, e aki tii karaui nanoia aomata ake a ongora irouna ma e katuka naba te rongorongo ae e na kaungaia aomata aika a na maiu i nanon uoua tenga te ririki imwina.
10. Tera ae ti kona ni karekea ni kaineti ma ana karea Iesu?
10 E raka i aon 60 te ririki imwin are e anga iai maiuna Iesu bwa te karea ao e a manga kautaki nako karawa, ike e a kairaki iai te abotoro Ioane bwa e na korea ae kangai: “Au ataei aika uarereke, I koroi baikai nako imi, ba kam aonga n aki bure. Ao ngkana e bure temanna, ao bon iai te Tia Tei i bukira are mena iroun te Tama, are Iesu Kristo are raoiroi: ao boni Ngaia te kareanraoi ni kabara ara bure, ao tiaki ti ara bure, ma aia bure naba kaain aonaba ni kabaneia.” (1 Ioane 2:1, 2) A kabebeteaki nanora man taian kakabwaia aika a reke man ana karea Iesu ngke e anga maiuna ae kororaoi. Ti a ataia bwa a a kona ni kabwaraki ara bure, a kaitiakaki mataniwin nanora, a kariaiakaki ara iraorao ma te Atua, ao ti kona ni karekea te maiu n aki toki.—Ioane 14:6; I-Rom 6:23; Ebera 9:24-28; 1 Betero 3:21.
Te tia Kabebetenano ae te Taamnei ae Raoiroi
11. Tera riki te babaire ibukin te kabebetenano are e beritanna Iesu imwain matena?
11 Ngke e botaki Iesu ma ana abotoro n ana kabanea n tairiki imwain matena, e taekina te babaire teuana mairoun Tamana are i karawa are a na kabebeteaki iai n taeka aikai: “N na butiia te Tama, ao Ngaia E na anganingkami te tia Buobuoki temanna[te tia kabebetea te nano; taetae n Erene pa·raʹkle·tos], ba E na memena i roumi n aki toki, are te Tamnei ni koaua.” E karaui nanoia Iesu ni kangai: “Te tia Buobuoki, are te Tamnei are Raoiroi, . . . E na reireingkami bwaai ni kabane, ao E na kaururing i nanomi bwaai ni kabane ake I atongi nako imi.” (Ioane 14:16, 17, 26) E kanga ni kabebetei nanoia te taamnei ae raoiroi?
12. E kanga te taamnei ae raoiroi ni kauringia taan rimwin Iesu bwa a na kona ni kabebetei nanoia aomata aika mwaiti?
12 A a mwaiti reireiaia abotoro aika a a tia ni karekei mairoun Iesu. A na bon aki mwaninga te tai anne, ma a na kona n uringi ana taeka ake e taekin? A na mwaninga ana kairiri aika kakawaki ibukin aki-kororaoin aia ururing? E karaui nanoia Iesu bwa a na ‘kauringaki iroun te taamnei ae raoiroi bwaai ni kabane ake e a tia n tuangia.’ Mangaia are wanua te ririki imwin maten Iesu, ao e a korea te moan Euangkerio Mataio, ike e a korea iai karokonanon ana Kabwarabwara i aon te Maunga Iesu, ana kaikonaki aika mwaiti ni kaineti ma te Tautaeka n Uea, ao ana maroro ae kabwarabwaraa kanikinaean rokona. E raka i aon 50 te ririki imwina riki ao e a korei rongorongo aika mwaiti te abotoro Ioane ni kaineti ma kabanean bongin maiun Iesu i aon te aba. Ai kaunganano ra taeka aika a kairaki koreaia aikai man te moan tai ni karokoa ara bong aikai!
13. E kanga n riki te taamnei ae raoiroi bwa te tia reirei nakoia Kristian ake rimoa?
13 Ma e bati riki ae nanonaki i rarikin buokaia taan rimwin Kristo bwa a na uring ana taeka Iesu, ao n reiakinaki naba iroun te taamnei ae raoiroi kaotakin raoi ana kaantaninga te Atua. E kamataatai Iesu bwaai ake a tuai n oota raoi iai taan rimwina i nanoni menana i rarikiia. Ma imwina riki, a kairaki n te taamnei ae raoiroi Ioane, Betero, Iakobo, Iuta, ao Bauro, bwa a na korei kabwarabwaran aron kakoroan bukin ana kaantaninga te Atua. E riki bwa te tia reirei te taamnei ae raoiroi, ao e angania taan rimwin Kristo te karaunano ae manena, ae a boni kairiraki iroun te Atua.
14. Aaro raa are e buokia iai ana aomata Iehova, te taamnei ae raoiroi?
14 E teretere raoi ma ni bwaai n tituaraoi aika kamimi mairoun te taamnei ae raoiroi, bwa e a aki mena ana akoi te Atua i aoia kaain te I-Iteraera n rabwata ma e a mena i aon te ekaretia ni Kristian. (Ebera 2:4) Kaotiotan uaan te taamnei anne ni maiuia aomata bon te kanikina ae kakawaki ibukin ataakin ae antai taan rimwin Iesu ni koaua. (Ioane 13:35; I-Karatia 5:22-24) Ao e kakorakoraia kaain ekaretia akanne te taamnei ae raoiroi bwa a na riki bwa taani kakoaua aika a ninikoria man aki maaku.—Mwakuri 4:31.
Te Ibuobuoki i aan te Karawawataki ae Korakora
15. (a) Baikara kataaki aika a a tia ni kaaitara ma ngaai Kristian ake rimoa ao aika ngkai? (b) Bukin tera ngkai a kainnanoa kaungan nanoia aomata ake a anganga te kaungaunga n taai tabetai?
15 A bwainikirinaki n aaro aika kakaokoro aomata aika a kabonganai maiuiia ibukin Iehova ao aika a ongeaba nakoina naba. (2 Timoteo 3:12) Ma e ngae n anne ao a boni mwaiti Kristian aika a a tia ni botumwaaka i aan kataaki aika rangi ni korakora. N taai aikai, a a tia ni kaaitara tabeman ma taan iowawa aika mwaiti ao a kairaki nako nanon auti ni kaikain, matawariki, ao taabo ake a kamwakuraki iai n te aro ae rangi n rawawata. Tautaeka tabeua a a tia n riki bwa taani bwainikirinia, ke a kariaia aomata aika buakaka bwa a na karaoi mwakuri ni kakeru nakoia n aki katuuaeaki iai. A a tia naba Kristian ni kaaitara ma aoraki aika kakaiaki ke kabuanibwai aika korakora n aia utu. A kona naba n namakina kataakin aia onimaki Kristian aika ikawai n te aro n taamnei aika a buokia raoia n onimaki aika mwaiti ni kaaitarai aia kangaanga. Taani kaunga nano aikai a kona naba ni kainnanoa kaungan nanoia.
16. E kanga n reke buokan Tawita ngke e kaaitara ma te kataaki ae korakora?
16 Ngke e tuangaki Tawita iroun te Uea are Tauro bwa e na tiringnga ao Tawita e butiia te Atua bwa e na riki bwa ana tia Ibuobuoki ngke e kangai: “Te Atua, Ko na ongo au tataro.” E a manga kangai: “N na kamaiuai n nuni baim ni kiba.” (Taian Areru 54:2, 4; 57:1) E reke buokan Tawita? Eng, bwa n te tai anne ao Iehova e kabonganaa te burabeti ae Kata ao Abiata ae te ibonga bwa a na angangan Tawita te kairiri, ao E kabonganaa Ionatan ae natin Tauro bwa e na kakorakoraa nanon Tawita. (1 Tamuera 22:1, 5; 23:9-13, 16-18) E kariaia naba Iehova bwa a na roko I-Biritia ni kuribwai n te aba bwa e aonga ni bitaki iai ana iango Tauro man kaean Tawita.—1 Tamuera 23:27, 28.
17. E bubutii nakon antai Iesu, ngke e kaaitara ma te kataaki ae rangi ni korakora aei?
17 E kaaitara naba Iesu Kristo ma te kataaki ae rangi ni korakora ngke e a kaan tokini maiuna i aon te aba. E atai arona ni kabane bwa a irekereke ma kamoamoan aran Tamana are i karawa ao bwaai aika a na riki nakoia aomata nakon taai aika a na roko. E kakorakoraa n tataro bwa e “bati n rawawata nanona.” E taraia raoi te Atua bwa e na reke buokan Iesu n te tai are e kainnanoia iai.—Ruka 22:41-44.
18. Tera te karaunano are e angania Kristian ake rimoa te Atua ngke a kaaitaraki ma te kataaki ae korakora?
18 A bane ni bwainikirinaki n te aro ae rangi n iowawa Kristian imwin katean aan te ekaretia n te moan tienture, mangaia are a bane ni maenako iai ao tii abotoro n tiku i Ierutarem. A katikaki mwaane ma aine man mwengaia. Tera kabebetean nanoia are e reke mairoun te Atua? Bon te karaunano man ana Taeka bwa e a reke irouia aia “bwai aika raraoi riki aika aki mauna,” ae te kaantaninga ni koaua are a na ababa i karawa ma Kristo. (Ebera 10:34; Ebeto 1:18-20) A nora koauan ae e bon raonia taamnein te Atua ngke a uarongorongo, ao e a kakorakoraki riki kukureia ni bwaai ake a riki nakoia.—Mataio 5:11, 12; Mwakuri 8:1-40.
19. E ngae ngke e korakora bwainikirinan Bauro, ma tera ana namakin imwin kabebetean nanona iroun te Atua?
19 Imwin tabeua te tai, ao Tauro (are Bauro ngkoa), are ngaia naba te tia bwainikirinia aomata n te aro ae iowawa, e a manga bwainikirinaki naba ngke e a riki bwa te Kristian. Iai te tia tabunea n te aba ae Kubero, are e kataia ni katoka ana mwakuri ni minita Bauro man ana kewe ao ana babakanikawai. E karebanaki Bauro i Karatia ni karokoa ae a taku aomata bwa e a mate. (Mwakuri 13:8-10; 14:19) Ao e kataereaki naba n taiani kai i Maketonia. (Mwakuri 16:22, 23) E korea ae kangai Bauro imwin te iowawa ae tiritiri are karaoaki nakoia irouia aomata aika mwaiti i Ebeto: “Ti bati n taonaki iai, ao akea ae ti kona riki, ma ngaia ae ti taku ba ti aki kona te maiu: ma bon iai i nanora motikan taekara ba te mate.” (2 I-Korinto 1:8, 9) E korei naba taeka ni kabebetenano Bauro aika mwaneweaki n te barakirabe 2 n te kaongora aei.—2 I-Korinto 1:3, 4.
20. Tera ae ti na rinanona n te kaongora are imwina?
20 Ko na kanga ngkoe n uataboa kabebetean te nano? A mwaiti aomata ngkai aika a kainnanoa kabebetean nanoia n taai ake a nanokawaki iai tao ibukin kabuanibwai aika a karina n riki nakoia aomata aika ngaa ma ngaa mwaitiia, ke te rawawata ae riki tii nakoia. Ti na rinanon arora ni kona n anga kabebetean te nano n itera aika uoua aikai, n te kaongora are imwin aei.
Ko Uringnga?
• Bukin tera ngkai bon te kabanea ni kakawaki te kabebetenano ae reke mairoun te Atua?
• Tera kabebetean te nano ae katauraoaki rinanon Kristo?
• E kanga ni kakoauaki bwa te tia kabebetenano te taamnei ae raoiroi?
• Taekin ana katoto te Atua ni kabebetei nanoia ana toro ngke a a kaaitaraki ma kataaki aika korakora.
[Taamnei n iteraniba 23]
E kaotaki n te Baibara bwa e kabebetei nanoia aomata Iehova ngke e kamaiuia
[Taamnei n iteraniba 24]
E kabebetei naano Iesu ngke e angareirei, e katoki aoraki, ao ngke e kautiia naba maate
[Taamnei n iteraniba 26]
E roko buokan Iesu mai eta