Kabebeteia Aomata Aika Rangi N Rawawata Nanoia

“E kabirai Iehova, ba N na . . . kabebetei nanoia akana a tang ni kabaneia.”​—ITAIA 61:1, 2.

1, 2. Antai ae ti riai ni kabebetei nanoia, ao bukin tera?

E REIAKINIRA te Atua ae Iehova ae te tia karekea kabebetean te nano ni kabanea, bwa ti riai ni mwannanoia aomata aika taonaki n te kabuanibwai. E reiakinira bwa ti na “kabebeteia akana a kai toki nanoia” ao ni karau nanoia naba aika a tang ni kabaneia. (1 I-Tetaronike 5:14) Ti riai naba ni buokiia raora n onimaki ngkana a kainnanoa ara ibuobuoki. Ti riai ni kaota te tangira nakoia ake itinanikun te ekaretia, ao nakoia naba aika a a tia n aki kakaotiota te tangira nakoira ngkoa.​—Mataio 5:43-​48; I-Karatia 6:10.

² E wareka mwiokoana Iesu Kristo are taetae ni burabetiana: “E mena Tamnein te Uea ae Iehova i aou; ba E kabirai Iehova, ba N na tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoia akana nanorinano; E kanakomaiai ba N na bautia akana a uruaki nanoia . . . ma ni kabebetei nanoia akana tang ni kabaneia.” (Itaia 61:1, 2; Ruka 4:16-​19) A a kaman ataia Kristian aika kabiraki aika maiu ngkai bwa e kaineti nakoia naba te mwioko aei, ao a kukurei “tiibu tabemang” n uaia ni mwakuri ma ngaiia.​—Ioane 10:16.

3. Ti na kanga ni buokia aomata aika titiraki ni kangai, “Bukin tera ngkai e kariaia te Atua rikin kabuanibwai?”

³ Ngkana a uruaki nanoia aomata n te tai are a taonaki iai n te kabuanibwai, a aki toki n tititiraki ni kangai, “Bukin tera ngkai e kariaia rikin kabuanibwai te Atua?” E mataata kaekaan te titiraki anne n te Baibara. Ma e ngae n anne, ao e kainnanoaki te tai ae maan ibukin reiakinan te aomata ae tuai n reirei n te Baibara bwa e na karekea ootana n te kaeka aei. E kona n reke te ibuobuoki man aia boki Ana Tia Kakoaua Iehova.a N te moan waaki, ao e kakoauaki bwa a kabebeteaki nanoia aomata tabeman man tii norakin kibun te Baibara n aron are n Itaia 61:1, 2, kioina ngkai e taekinaki iai ana kaantaninga te Atua ibukia aomata ae a riai ni kabebeteaki nanoia.

4. E kanga te tia Kakoaua i Poland ni kona ni buoka te ataeinaine ae taonaki n te rawawata, ao e na kanga aron te tia Kakoaua anne ni buokiko bwa ko na manga buokiia iai aomata tabemwaang?

⁴ A bane ni kainnanoa kabebetean nanoia ataei ao kaara. E butiia raoraona te ataeinaine ae tebwi tabun ana ririki ae mena i Poland bwa e na buokia ibukin rawawatan nanona. E karaua ni maroro te ataeinaine are rawawata nanona aei ma raoraona ae kaain Ana Tia Kakoaua Iehova ao e noria neiei bwa a rangi ni bati ana titiraki ao bwaai ake e nanououa iai, n aron aikai: “Bukin tera ngkai e a rangi ni bati te buakaka? Bukin tera ngkai a kammarakaki aomata? Bukin tera ngkai e mwauku tariu? Bukin tera ngkai e mamaara buroou? E taekinaki n au Aro bwa bon aio ana kaantaninga te Atua. Ma ngkana ngaia aei ana iango ibukira ao N nang riai n aki onimakinna!” E tataro i nanona nakon Iehova te tia Kakoaua aei, ao imwina e taku: “I rangi ni kukurei n am titiraki. N na kataia ni buokiko.” E tuanga te ataeinaine te tia Kakoaua aei, bwa e a tia n reke naba irouna te nanououa ngke e uarereke, ao e buokaki irouia Ana Tia Kakoaua Iehova. E kabwarabwaraa ni kangai: “Imwin au reirei, ao I a ataia bwa e aki karawawataia aomata te Atua. E tangiriia aomata, e kani kanako raoi bwaai ni kabane ibukiia, ao e na kawaekoaa ni karokoi bitaki aika bati i aon te aba. A nang akea riki te aoraki, te kara, ao te mate, ao a nang maiu n aki toki aomata aika ongeaba i aon te aba aei.” E kaotii kiibu aikai nakon te ataeinaine aei, Te Kaotioti 21:3, 4; Iobi 33:25; Itaia 35:5-7 ao 65:21-​25. E a namakinna neiei bwa e a kabebeteaki man rawawatan nanona, imwin maroroia ae abwabwaki ao e taku: “I a ataia ngkai bwa bon iai bonganan maiu. I kona ni manga kawariko?” E a kaakaraoaki te reirei n te Baibara ma neiei uoua te tai n te wiki.

Kabebetei Nanoia Aomata n te Kabebetenano are Mairoun te Atua

5. Ngkana ti kaota te nanoanga, tera ae na karekea kabebetean te nano ni koaua?

⁵ A rangi n raoiroi taeka ni karaunano ngkana ti kataia ni kabebetei nanoia aomata iai. Ti kaota nanora ni kan uataboa rawawataia n aron tangin bwanara ao n ara taeka. E aki karaoaki anne ngkana ti kabwara bae n taetae. E taekinaki n te Baibara bwa “ti na karekea te kaantaninga n taotaonan te nano ma te nano ae kabebeteaki n te Baibara.” (I-Rom 15:4) Ti kona ni kabwarabwaraa bwa tera ana Tautaeka n Uea te Atua n taina ae riai ao ti kona naba ni kaotia man te Baibara bwa e na kanga te Tautaeka aei ni katoki kangaanga aika a riiriki ngkai. Ao imwina, ti a kona ngkanne ni kamataata rian onimakinan te kaantaninga aei. Ti kona ni kabebetei naano n te aro aei.

6. Tera ae ti riai ni buokiia aomata iai bwa a na oota raoi, bwa a aonga ni karekea raoi te kakabwaia man kabebetean nanoia n te Baibara?

⁶ A riai aomata n ataa te Atua ni koaua, aroarona, ao arona ni kakoroi bukin ana berita nako, ngkana arona bwa a na karekea kabebetean nanoia. Ngkana ti na buoka te aomata ae tuai n taromauria Iehova, e raoiroi riki bwa ti na kabwarabwarai baikai. (1) Boni mairoun Iehova ae te Atua ni koaua, kabebetean te nano ae e reke n te Baibara; (2) Iehova bon te Atua ae Moan te Mwaaka, ae Ngaia ae karika karawa ma aonnaba. Bon te Atua ngaia ae tatangira ao e bati te nanoanga ma te koaua irouna; (3) Ti kona ni kakorakoraki bwa ti aonga n nanomwaaka ni kaaitarai kangaanga nako, ngkana ti kaanira riki ma te Atua rinanon karekean te atatai ae eti man ana Taeka. (4) Iai n te Baibara kiibu aika a kaineti ma kataaki aika a riki nakoia aomata aika kakaokoro nako aroia.

7. (a) Tera uaan katuruturuan ae te kabebeteaki mairoun te Atua e ‘kabatiaki irouni Kristo’? (b) Ko na kanga ni kabebetea nanon te aomata ae e a ataia bwa a bubuaka aroarona?

⁷ A a tia tabeman n anga te kaunganano ni kaineti ma bwaai n taamnei man warekan te kibu ae 2 I-Korinto 1:3-7 nakoia aomata aika rawawata nanoia aika a tataneiai ni wareware n te Baibara. Ni karaoan aei, a katuruturui kakawakin taeka aika, “ai aron naba kabebetean nanora, ba e a manga kabatiaki naba irouni Kristo.” E kona ni buokaki te aomata man te kibu aei n ataia ae te Baibara bon nibwan kabebetean te nano, ao e riai ni mutiakinna riki. E kona n riki bwa aan te maroro i aoni bwaai tabeua imwina riki. Ngkana e namakinna te aomata bwa a riki ana kangaanga imwin karaoan bwaai aika bubuaka, ti na aki bukinna n te bure ma ti kona n tuangnga bwa e kabebetea te nano ataakin ae koreaki n te 1 Ioane 2:1, 2 ao Taian Areru 103:11-​14. Rinanon anga aikai, ao ti kona ngkanne ni kabebetei nanoia aomata n te kabebetenano are mairoun te Atua.

Kabebetei Nanoia Akana Rotakibuaka n te Iowawa ke Aki-taun Maiuiia

8, 9. A na kanga ni kabebeteaki aomata aika a a tia ni karawawataki n te iowawa?

⁸ E a aki kona ni warekaki mwaitiia aomata aika a a tia n uruaki maiuia man te iowawa n tiritiri n te tabo are a maeka iai ke man taiani buaka. Ti na kanga ni kona ni kabebetei nanoia aomata aikai?

⁹ A riai n tarataraiia raoi Kristian ni koaua bwa a na aki karaoa ke n taekina te bwai teuana ae na kaotia bwa a tabeitera ni kaineti ma itabararan te aonnaba. (Ioane 17:16) Ma a na kabonganaa te Baibara ni kamataata iai bwa a na bon aki teimatoa aaro ni karawawata aika riiriki ngkai. A kona ni wareka Taian Areru 11:5, ae kaota ana kaantaninga Iehova ibukia aomata aika tangira te iowawa, ke Taian Areru 37:1-4 are e katuruturuaki iai ana kaunganano te Atua are ti na aki kabooa ana bure te aomata ae iowawa nakoira n te buakaka, ma ti na mwiokoa iai te Atua. Taeka aika koreaki n Taian Areru 72:12-​14 a kaota ana kaantaninga Toromon te Kakannato ae Iesu Kristo, are e a tautaeka ngkai bwa Uean karawa, ibukia aomata aika akea aia bure aika karawawataki n te iowawa.

10. Ngkana tao ko a tia ni maiu i nanon ririki ake a bobo iai buaka, e na kanga ni kabebeteaki nanom ni kiibu aika taekinaki aikai?

¹⁰ A a tia tabeman n rinanon buaka aika mwaiti, ike a kaiangatoa iai itera aika uoua. A kataua bwa te buaka ao urubwaina nako bon irian te maiu aei. Ma a iangoia bwa a na nako raoi riki aia waaki ngkana a kitan abaia ao a nakon aaba riki tabeua. Ma e aki reke anne irouia angiia, ao a mwaiti naba aika a a tia ni karaoa anne aika a kabuai maiuia iai. Ao aomata aika reke angaia ni birinako nako n aaba riki tabeua, a kunea bwa a tia ni kitan aia kangaanga ake rimoa ao a manga kaaitaraki ni kangaanga aika boou. A kona ni buokaki aomata aikai ngkana e warekaki Taian Areru 146:3-6 nakoia, n te aro are a na nora riain kabotoan riki aia kaantaninga i aon te bwai ae kona n onimakinaki, nakon ae a na kabanei aia tai ni mwamwananga nakon aaba riki tabeua. E kona naba ni buokiia te taetae ni burabeti ae ni Mataio 24:3, 7, 14 ke te 2 Timoteo 3:1-5, bwa a na oota raoi n aron taai aikai, ma n ataia bwa bwaai aika riiriki ngkai a kaotia bwa ti mena ni kabanean bongin ana waaki te aonnaba ae buakaka. A kona naba ni buokaki bwa a na ataia ae bon iai te kaantaninga ae koaua ibukin te maeka n rau n taai aika a na roko, man kiibu aika Taian Areru 46:1-3, 8, 9, ao Itaia 2:2-4.

11. Kiibu raa aika a a tia ni kabebetea nanon temanna te aine i Aberika Maeao, ao bukin tera?

¹¹ E kataia ni biri nako man mwengana n tain te buaka i Aberika Maeao, temanna te aine ngke e tabe ni katiiaki irouia taani buaka. E rotaki maiun te aine aei n te maaku, te nanokawaki, ao te uruakinnano. Rimwi riki ngke e a maeka te utu aei n te aba teuana, e a reke ana iango buun neiei bwa e nang kabueka aia beeba ni mare, ao e ngae ngke e bikoukou neiei ma e boni kanakoaki naba ma natiia te mwaane ae tebwina ana ririki, ao e riki bwa te mitinare teuaei. E a tibwa namakina kabebetean nanona neiei ao n nora bonganan maiuna imwin maroroakinan I-Biribi 4:6, 7 ao Taian Areru 55:22, ao ni warekan kaongora tabeua man Te Taua-n-Tantani ao te Awake! aika a kabwarabwaraa te Baibara.

12. (a) Tera kabebetean nanoia aomata aika rawawata ae reke man te Baibara ni kaineti ma aki-taun aia mwane? (b) E kanga te tia Kakoaua n aonon Atia ni kona ni buoka te aomata are e boobwai?

¹² A a mwaiti aomata aika rotaki buaka maiuiia ibukin aki-taun aia mwane. E riki aei n taai tabetai ibukin urubwain te buaka. N taai tabetai, a kabaneaki aia mwane aomata ao kaubwaia ibukin aia babaire tautaeka aika aki-raoiroi, ao n te mataai-ni-kanibwaibwai ao te babakanikawai are karaoaki irouia taan tautaeka tabeman. Ao tabeman a tuai man toro-ni-bwai naba. A kona ni kabebeteaki nanoia aomata aikai ni kabane n ataakin ae e kabebeteia aika onimakinna te Atua, ao e berita te Atua bwa iai te aonnaba ae raoiroi ae mena imwaia, ike a na kukurei iai n uaan aia mwakuri baiia. (Taian Areru 146:6, 7; Itaia 65:17, 21-​23; 2 Betero 3:13) Ngke e ongora temanna te tia Kakoaua n te aba teuana i Atia ni ngurenguren te aomata ae roko ni bobwai ibukin te aroaro ae irekereke ma karakon te karekemwane, ao e kabwarabwaraa neiei bwa te kangaanga aei bon kanoan te waaki ae taabangaki n te aonnaba. E a moanaki te reirei n te Baibara imwin maroroakinan Mataio 24:3-​14 ao Taian Areru 37:9-​11.

13. (a) Ti na kanga ni kona ni kamanenaa te Baibara ni buokiia iai aomata aika aki-rau nanoia ibukin aki-kokoron bukin berita aika taekinaki? (b) Ngkana a kakoauaa aomata bwa akea te Atua ibukin karaoan mwakuri aika bubuaka, ti na kanga ngkanne ni kona ni kaotaia aomata iai?

¹³ Ngkana a a tia n rawawata aomata ke n aki rauaki n aki kokoron bukin berita i nanon ririki aika bati, ao a kona ni manga katotongia I-Iteraera ake i Aikubita ngkoa ngke a aki kan ongo irouni Mote “ibukin nanomarakiia.” (Te Otinako 6:9) E kona n ibuobuoki kamataatakiia n reirei man te Baibara ake a na kona iai ni kaaitarai aia kangaanga aika ngkai ao n totokoi naba aaro ake a na kamwaneaki iai aika a aki riai ni kabuakakaki iai maiuiia. (1 Timoteo 4:8b) A kona ni kakoauaa tabeman bwa akea te Atua ke e aki tabeakinia, ibukina bwa a bati mwakuri aika bubuaka aika kaakaraoaki. Ko kona ni kabwarabwarai kiibu aika a na buokaki iai aomata n ataia ae e a tia n anganira buokara te Atua, ma a mwaiti aika a aki mutiakin.​—Itaia 48:17, 18.

Kabebetei Nanoia aika Kaaitara ma Angibuaka ao Mwaeiein te Aba

14, 15. A kanga Ana Tia Kakoaua Iehova ni kaotiota tabeakinaia aomata irouia ngke a bua aia iango aomata imwin te kabuanibwai?

¹⁴ A kona n rotaki aomata n te kabuanibwai mai mwin te angibuaka, te mwaeiei, te urarake, ke te rebwetau. E a taabangaki iai te rawawata. Tera ae kona ni karaoaki ni kaineti ma kabebeteaia aomata ake a kamaiuaki man kabuanibwai aikai?

¹⁵ A riai n ataia aomata ae bon iai ae tabeakinia. A a mwaiti aomata aika a bua aia iango imwin karaoan te mwakuri n iowawa i abaia, n te aro are a aikoa ataa te bae a na riai ni karaoia. A a mwaiti mai buakoia aika a a bua maiuiia kaain aia utu, aomata aika a mwakuri ni karekei maiuiia, ao raoraoia. A bua aia mwakuri ao namakinan te mweeraoi naba irouia. A buokiia kaain aia tabo are a maeka iai Ana Tia Kakoaua Iehova ni kaotiotan aia nanoanga ibukia aomata ake a a tia ni mate ao n anganga naba taeka ni kabetetenano man te Baibara. A mwaiti aomata aika kaota te nano ni kakaitau ibukin arora n tabeakinia.

16. E kanga ni kariki uaa aika raraoi aia mwakuri ni minita taani Kakoaua are e karaoaki i El Salvador imwin rokon te kabuanibwai i aona?

¹⁶ E riki te mwaeiei ae rangi ni korakora i El Salvador n te ririki 2001, ao e irianaki ma mumunnakon tanon te maunga ike a bwakaraki aomata iai ao a mwaiti aika a bua maiuiia. E mate temanna natin te tari te aine, ae te mwaane ae ai 25 ana ririki ao tarin ana kabae te teinimwaane aei aika uoman. A katabetabeia tinan te teinimwaane aei ao ana kabae ni karaoan te mwakuri ni minita. A mwaiti aika tuangia aine aikai bwa ngkana a mate aomata, ao bon te Atua ae e anaia ke bon nanon te Atua bwa ti na mate. A taekina Taeka N Rabakau 10:22 taani Kakoaua aikai ni kaota iai ana kaantaninga te Atua bwa e aki tangirira bwa ti na rawawata. A wareka I-Rom 5:12 ni kaota iai ae e reke te mate rinanon aia bure aomata, ma tiaki ibukin ana kaantaninga te Atua. A kaota naba te rongorongo ae kabebetenano man Taian Areru 34:18, Taian Areru 37:29, Itaia 25:8, ao Te Kaotioti 21:3, 4. E korakora te kan ongora irouia aomata kioina ngkai a a tia ni mate kaain aia utu aine aika uoman aikai n te kabuanibwai, ao a mwaiti reirei man te Baibara aika moanaki iai.

17. Baikara aanga n ibuobuoki aika ti kona ni karaoi n tain te kabuanibwai?

¹⁷ Ko kona ni kaitiboo ma te aomata ae rangi ni kainnanoa buokana n te itera n rabwata n te tai ae waekoa ngkana iai te kabuanibwai ae riki. Tao e kainnanoaki iai wetean te taokita, buokan te aomata bwa e aonga ni waekoa n roko n te oo-n-aoraki, ke karaoan am ibuobuoki tabeua n aron karekean te amwarake ke karekean aia tabo ni maeka. N te ririki 1998 n tain te kabuanibwai i aon Itare, e noraki aroia Ana Tia Kakoaua Iehova iroun temanna te tia kareke rongorongo bwa “a kona n noraki aia mwakuri n ibuobuoki nakoia aomata ake a taonaki n te kangaanga e ngae ngke tiaki kaain aia Aro.” E korakora rawawataia aomata n taabo tabeua n rikin bwaai ake a a tia n taetae ni burabetinaki bwa a na riki ni boong aika kaitira. A kabebetei nanoia aomata n taabo akanne Ana Tia Kakoaua Iehova ni warekan ana karaunano te Baibara are e na karokoa te rau ni koaua ana Tautaeka n Uea te Atua nakoia aomata ni kabane.​—Taeka N Rabakau 1:33; Mika 4:4.

Kabebetea Nanon ae E Mate Kaain ana Utu

18-20. Tera ae ko kona ni karaoia ke n taekinna ni kabebetean nanoia kaain te utu ni maten kaaina temanna?

¹⁸ A mwaiti aomata aika rawawata ni katoa bong ni maten temanna kaain aia utu. Ko kona ni kaitibo ma aomata aika tanginiwenei n am tai ni buoka te mwakuri ni minita ni Kristian ke ngkana ko mwakuri ni boni mwengam. Tera ae ko kona n taekinna ke ni karaoia bwa e aonga n reke iai kabebetean nanona?

¹⁹ E korakai n tang te aomata anne? Iai aika tabe n tang n te auti anne? A na boni mwaiti bwaai aika ko kan taekini, ma e rangi ni kakawaki bwainan te wanawana n ara taeka aika ti na taekin n te tai ae riai. (Te Minita 3:1, 7) Tao te bwai ae riai ni karaoaki boni kaotiotan te nanoanga, katukan te boki ae kabwarabwaraa te Baibara ae na kona ni kabebetea rawawatan te aomata anne n aron te boroutia, te maekatin, ke te turaeki, ao ko a manga okiria imwin tabeua te bong n noria bwa tao iai riki te anga ae ko kona ni buokia iai. N te tai ae angaraoi ibukia, ao maroroakin reirei aika kaunga nano man te Baibara ma ngaiia. E kona n reke te raunnano ao te kabebetenano man karaoan aei. (Taeka N Rabakau 16:24; 25:11) Ko aki kona ni kautiia maate n aron Iesu, ma ko kona ni maroro ma ngaia n ana kaantaninga te Atua man te Baibara ibukia maate. Ma tao e na aki angaraoi te tai anne ibukin kaetan aia koaua aika kairua. (Taian Areru 146:4; Te Minita 9:5, 10; Etekiera 18:4) Kam kona naba n uaia ni wareki ana berita te Baibara ni kaineti ma te manga-uti. (Ioane 5:28, 29; Mwakuri 24:15) Tao ko kona ni maroroakin nanon kiibu aikai ma ngaiia n ikotaki naba ma rongorongon temanna are kautaki man te mate are taekinaki n te Baibara. (Ruka 8:49-​56; Ioane 11:39-​44) Kaira ana iango bwa e na nori aroaron te Atua n tangira ae e anganira te kaantaninga ae raoiroi aei. (Iobi 14:14, 15; Ioane 3:16) Kabwarabwaraa bwa baikara kakabwaiam aika a a tia n reke man reirei aikai ao bukin tera ngkai ko onimakini.

²⁰ E kona ni buokaki te aomata ae rawawata ngkana e kaoaki nakon te Tabo n Taromauri ao man kaitiboo iai ma aomata aika a itangitangiri ni koaua ao a rabakau naba ni kaungaia i bon irouia. E kunea temanna te aine i Sweden bwa bon aei te bwai ae e a kaman kakaantaningaia i nanoni maiuna.​—Ioane 13:35; 1 I-Tetaronike 5:11.

21, 22. (a) Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti na kabebetei nanoia aomata? (b) Ko na kanga ni kabebetea nanon te aomata ae e a kaman mwaatai ni kanoan te Baibara?

²¹ Ngkana ko ataia bwa e taonaki temanna n te rawawata, tao i nanon te ekaretia ni Kristian ke tao itinanikuna, e a tia n reke iroum n taai tabetai ae ko aki koaua raoi n te bwai ae ko na taekinna ke ae ko na karaoia? Te taeka n Erene ae rairaki n te Baibara bwa “kabebetei” e nanona iai “wetean temanna nako rarikim.” Ngkana ko kan riki bwa te tia kabebetenano, ko riai n tauraoi ni kaotiota am tangira ao am ibuobuoki nakoia aomata aika taonaki n te rawawata.​—Taeka N Rabakau 17:17.

²² Tera ae ko na taekinna ngkana te aomata are ko kan kabebetea nanona arei e rangi ni mwaatai ni kanoan te Baibara ibukia maate, te kaboomwi, ao te manga-uti? Memenan raoraom ae titeboo am koaua ma ngaia i rarikim n am tai rawawata boni kabebetean nanom. Ngkana e kan taetae, kakauongo raoi nakoina. Tai taku i nanom bwa bon tii ngkoe ae ko riai n taetae. Ngkana ko wareki kiibu tabeua, ao iangoi bwa taeka mairoun te Atua aika kakorakora te nano. Kaota nanom bwa ko kakoauaa raoi ae kam uaia n onimakin bwaai aika a beritanaki ni kiibu aikai. Ngkana ko katotonga aroaron te Atua ae te nanoanga ao n tibwatibwai koaua aika kakawaki man ana Taeka te Atua, ko kona naba ni buokiia aomata aika rawawata nanoia bwa a na kabebeteaki nanoia ao ni kakorakoraki iroun “te Atua ae te tia karika kabebetean te nano ni kabanea” ae Iehova.​—2 I-Korinto 1:3.

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Am Kaeka?

• Antai ae a bukinna aomata aika mwaiti ibukin rikin kabuanibwai, ao ti na kanga ni buokiia?

• Tera ae ti kona ni karaoia ibukini buokaia aomata bwa a aonga ni kabebeteaki nanoia man te Baibara?

• Baikara kangaanga aika a karawawataia aomata aika mwaiti n am tabo, ao ko na kanga ni kona ni kabebetei nanoia?

[Taamnei n iteraniba 31]

Tibwatibwan te rongorongo ae karekea kabebetean te nano n tain te rawawata

[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]

Refugee camp: UN PHOTO 186811/J. Isaac

[Taamnei n iteraniba 32]

3E karekea kabebetean te nano ni koaua memenan raoraom i rarikim