Kakairi Iroun Te Atua Ni Koaua
“Kakairi iroun te Atua, n ai aroia ataei aika tangiraki.”—I-EBETO 5:1.
1. Tera ae a kakoauaa tabeman ibukin te koaua, ao bukin tera ngkai a kabuakakaki aia iango?
“TE KOAUA tera?” (Ioane 18:38) Te titiraki anne are e tabekaki ngkoa iroun Bontio Birato tao e a kaania 2,000 te ririki n nako ngkai, e oti iai bwa e rangi ni kangaanga uaiakinan te koaua. A a mwaiti aika kakoauaa aei ni boong aikai. E kamangaongaoaki taekan te koaua. Tao ko a tia n ongo bwa e taekinaki ae a bon iangoa aia koaua aomata i bon irouia, ke tiaki te oi ni bwai te koaua, ke e a bibitaki nako naba tein te koaua. A kabuakakaki iango aikai. Ataakin bwaai aika a a tia n riki ao koaua ni kaineti ma te aonnaba ae ti maekanna aei, boni ngaia te tia are e uaiakinaki ngkana e karaoaki te kakaae ao te reirei. Tiaki nanona bwa e na bon rinea ana koaua te aomata, i bon irouna. N te katoto, bon tii teuana te reke ae eti man koaua aikai: E maiu nako naba taamnein te aomata ke e aki. Bon iai Tatan ke akea. Iai bonganan maiura ke akea. E na bae ni koaua teuana ao e kairua are teuana; a aki kona n uaia ni koaua.
2. N aaro raa are e atongaki iai Iehova bwa Atuan te koaua, ao baikara titiraki aika a na maroroakinaki ngkai?
2 Ti maroroakinna n te kaongora ae imwain aei bwa Iehova bon Atuan te koaua, ao e atai koauani bwaai ni kabane. Ngkana e kabotauaki arona ma ana kairiribai are mwamwana-te-aba are Tatan te Riaboro, ao e bwaina te koaua n taai nako Iehova. Ma, ae kakawaki riki, e kakaotiota te koaua Iehova nakoia aomata nako. E kaumakiia raona ni Kristian te abotoro Bauro ni kangai: “Kakairi iroun te Atua, n ai aroia ataei aika tangiraki.” (I-Ebeto 5:1) Ngkai Ana Tia Kakoaua Iehova ngaira, ti na kanga ngkanne ni kakairi irouna n arora n taetae-ni-kawai ao ni maiuakina te koaua? Bukin tera bwa e kakawaki karaoan aei? Ao tera te karaunano ae reke iroura, ngkai ti a ataia bwa e tangiriia aomata Iehova aika uaiakina irakin nanon te koaua? Ti na noria.
3, 4. Baikara bwaai aika a na riki ni “boong aika kaitira” ake a kabwarabwaraki irouia abotoro aika Bauro ao Betero?
3 Ti maiu ngkai n te tai are e a rangi ni mwaiti iai ana kewe te Aro teuana ma teuana. N aron are e a kaman taetae ni burabetinna te abotoro Bauro ngke e kairaki iroun taamnein te Atua, ao a a mwaiti ngkai aomata i nanoni “boong aika kaitira” aika a baka n tangira te Atua ma a kakeaa nanon anne n aroaroia. A rawa nakon te koaua tabeman kioina ngkai a “buakaka nanoia.” Irarikin anne, “a . . . riki ni buakaka riki aomata aika buakaka ma taani mamana-te-aba, ni bureburea te aba ma ni burebureaki.” E ngae ngke a aki toki n reireiaki aomata aikai, ma a bon aki kona ni karekea “ataakin te koaua.”—2 Timoteo 3:1, 5, 7, 8, 13.
4 E kairaki naba te abotoro Betero iroun taamnein te Atua bwa e na korei taekani bwaai aika a na riki ni boong aika kaitira. N aron are e taetae ni burabetinna, a na bon aki rawa aomata tii nakon te koaua ma a na kakanikoa naba ana Taeka te Atua ma aomata ake a tataekinna. Kioina “ngkai a aki kan ataia,” a a bon rawa taani kakaniko aikai ni butimwaea te koaua are e iekaki n te ran te aonnaba n ana bong Noa, ao e a tei aei bwa bannan te motikitaeka ni boong aika a na roko. Kakaantaningan koron bukin aia iango bon te bwai ae e na karika te kabuanibwai nakoiia, ngkana e a roko ana tai te Atua ni kamaunaia aomata aika buakaka.—2 Betero 3:3-7.
A Ataa te Koaua Ana Toro Iehova
5. Tera ae e na riki n “tain te Toki” ni kaineti ma ana taeka te burabeti ae Taniera, ao a kanga ni kakoroaki bukin taetae ni burabeti aikai?
5 Ni kabwarabwaran “tain te Toki,” ao e taetae ni burabeti Taniera ibukin te rikirake ae okoro are riki irouia ana aomata te Atua, ae nanonaki iai manga karikirakean te koaua. E korea ae kangai: “A na maiti aika a na tiotio nako, ao e na rikirake te ataibai.” (Taniera 12:4, BK) A aki kamangaongaoaki ana aomata Iehova, ao a aki kamatakiaki naba iroun te tia Mwamwana te aba ae mwaatai. E a tia n reke irouia te atatai ae koaua imwin rinanoakin baan nako te Baibara. E kaotaia riki taan rimwina Iesu n te moan tienture, n te aro are e “kauki nanoia, ba a aonga n ata te Baibara.” (Ruka 24:45) E a tia naba ni karaoa aron anne Iehova n ara bong aikai. Rinanon ana Taeka, taamneina, ao ana botaki, e a tia ni karekea iai angaia aomata aika mirion ma mirion mwaitiia bwa a na ota n ana koaua.
6. Baikara koaua man te Baibara aika a ataaki irouia ana aomata te Atua ni boong aikai?
6 Ngkai ana aomata te Atua ngaira, ti a ota ni bwaai aika bati aika ti na bon riai ngkoa n aki atai. Ti a atai kaekaan titiraki ake a tia ni mengomengo iai aomata aika rabakau n te aonnaba, i nanon ririki aika ngaa ma ngaa mwaitiia. N te katoto, ti a ataia bwa e riki maia te rawawata, bukin tera bwa a mate aomata, ao bukin tera ngkai a aki kona aomata ni karekea te raoi ao te katiteuanaki ni katobibia te aonnaba. Ti a tia naba ni kakabwaiaki n anganaki bannan bwaai aika a na riki n taai aika a na roko n aron ana Tautaeka n Uea te Atua, te aonnaba ae te baretaiti, ao te maiu ae kororaoi ae akea tokina. Ti a tia naba ni kinaa Iehova, ae Moan te Rietata. Ti a tia n reiakin aroarona aika raraoi n ikotaki naba ma baika ti riai ni karaoi, bwa ti aonga ni karekei kakabwaiara maiai. Ti a kona n ataa ae kairua imwin ataakin te koaua. E kamanoira bwainakin te koaua man karaoan aaro aika ti tangiri aika akea maneia, ao e kairira bwa ti na kamanenai maiura ni karaoa ae moan te raoiroi iai, ao e anganira naba te kaantaninga ae kamimi ibukin boong aika imwaira.
7. Antai aika e kona n reke irouia ana koaua te Baibara, ao antai aika e aki kona?
7 Ko ota n ana koaua te Baibara? Ngkana ngaia anne, ao e na bati ngkanne kakabwaiam. Ngkana e korea ana boki te tia koro-rongorongo, ao e aki toki ni kaineta ana rongorongo ma aomata aika kakaokoro nako. A koreaki booki tabeua ibukia aomata aika rietata aia reirei, ake tabeua ibukiia ataei, ao ake tabeua riki ibukia aomata n aekaia nako. Ngkai e a kai reke te Baibara irouia aomata ni kabane, e nanonaki iai ngkanne bwa a na kai ota iai ao e na tangiraki irouia aomata aika kakaokoro nako. E katauraoa te boki aei Iehova ibukia aika nanorinano, ao aika nimamannei i aon te aba. A kona aomata aikai n ota n nanon te Baibara, n aki ongeia bwa tera aia reirei, kateiia, aroni maiuiia, ke te reeti raa ngaiia. (1 Timoteo 2:3, 4) N te itera are teuana, e na aki reke te ota ni koaua man te Baibara irouia aomata ake a aki tau iai, n aki ongeia bwa tera aron wanawanaia ke rietatan aia reirei. A aki kona ni karekea ataakin te koaua ae kakawaki n ana Taeka te Atua, aomata aika nanorieta ao aika kamoamoa. (Mataio 13:11-15; Ruka 10:21; Mwakuri 13:48) Bon tii te Atua ae kona ni katauraoa te boki aei.
A Bwabwaina te Koaua Ana Toro Iehova
8. Bukin tera ngkai Iesu boni ngaia te koaua?
8 A katotonga Iehova, Ana Tia Kakoaua ni bwabwaina naba te koaua. E boutokaa te koaua Iesu Kristo ae ana Tia Kakoaua Iehova ae moan te raoiroi, rinanon bwaai ake e reiakinia aomata iai, ao n aroni maiuna ma matena. E boutokai naba koaua man ana taeka Iehova ao ana berita nako. Mangaia are, Iesu boni ngaia te koaua n aron are e a tia n taekinna.—Ioane 14:6; Te Kaotioti 3:14; 19:10.
9. Tera ae taekinaki n te Baibara ibukin tataekinan te koaua?
9 E “on n te akoi ma te koaua” Iesu ao “akea naba te uarao i wina.” (Ioane 1:14; Itaia 53:9) A toua mwin ana banna ni kakairi Iesu, Kristian ni koaua, n arona ni bwabwaina te koaua nakoia aomata nako. E reireiia raona n onimaki Bauro ni kangai: “Atoatonga te koaua, temanna nakon raona, ao temanna nakon raona: ba bwain nako te rabata ngaira ma ngkami n i buobuoki.” (I-Ebeto 4:25) Imwain riki aei, e korea ae kangai te burabeti ae Tekaria: “Atoatonga te koaua, temanna nakon raona, ao temanna nakon raona.” (Tekaria 8:16) A tataekina ae koaua Kristian kioina ngkai a kani kakukureia nanon te Atua. E bwabwaina te koaua Iehova ao e ataa te kangaanga ae na reke man te kewe. Mangaia are, e eti raoi ngkai e kaantaningaia ana toro bwa a na bwabwaina naba te koaua.
10. Bukin tera ngkai a kewe aomata ao tera mwina ae buakaka?
10 A mwaiti aomata aika a iangoa te kewe bwa te anga ae raoiroi ibukin karekean bwaai ake a kainnanoi. A kewe aomata ibukin kamaiuaia man te katuuaeaki, ibukin reken aia raka n aanga tabeua, ke ibukin karekean kamoamoakia irouia aomata. Ma e ngae n anne ao bwabwainan te kewe, bon te bure ae kakaiaki. Ma ae moamoa riki, e aki kona n reke akoan te tia kewe iroun te Atua. (Te Kaotioti 21:8, 27; 22:15) Ngkana ti ataaki bwa ti bwabwaina te koaua, a na kakoauaki ngkanne ara taeka irouia aomata, ao a na bon onimakinira naba. Ma, ngkana ti noraki ni kewe n tii te taina, a na bon raraoma ngkanne aomata ni bwaai aika ti na taekini n taai aika a na roko. E taku te taeka n rabakau mai Aberika: “E kabuakakai koaua aika ngaa ma ngaa te kewe ae tii teuana.” E taku te taeka n rabakau riki teuana: “E na bon aki kona ni kakoauaki te tia kewe, e ngae ngkana e a taekina ae koaua.”
11. N te aro raa ae bati riki iai nanon bwabwainan te koaua, nakon tii taekinana?
11 Bwabwainan te koaua e nanona ae bati riki nakon tii taekinana. E riai n riki bwa irian maiura. E oti maiai bwa aeka n aomata raa ngaira. Ti kaotiota te koaua nakoia aomata tiaki tii man bwaai aika ti taekin, ma man ara mwakuri naba. E titiraki ni kangai te abotoro Bauro: “Ao ngkoe ae ko reireia temanna, ko aki reireiko? Ngkoe ae ko tua te aki ira, ko ira? Ngkoe ae ko taku ba e na aki wene ni bure te aba, ko wene ni bure?” (I-Rom 2:21, 22) Ngkana ti na angania aomata te koaua, ti riai ni bwabwaina te koaua n aroarora ni kabane. Bwainakin te koaua iroura, e na kakorakoraa riki nanoia aomata ni kani butimwaea ara reirei.
12, 13. Tera are e koreia te roro-n-rikirake temanna ni kaineti ma bwabwainan te koaua, ao bukin tera ngke e maiuakina te aroaro ni maiu ae riai?
12 A ataia naba ataei aika uarereke aika mena i buakoia ana toro Iehova bwa e kakawaki bwabwainan te koaua. E korea ae kangai Nei Jenny, ngke ai 13 ana ririki ni maiu, n ana koro rongorongo n te reirei: “E rangi ni kakawaki irou te kakaonimaki. Ma te kananokawaki, bwa e karako mwaitiia aomata aika kakaonimaki ni koaua ni boong aikai. I berita i bon irou bwa N na bon teimatoa ni kakaonimaki i aoni maiu. N na bon kakaonimaki naba, e ngae ngkana karaoan aei e na aki reke te kakabwaia nakoiu ke nakoia raoraou n taai aikai. N na kataia n taraia raoi bwa N na iraorao ma aomata aika bwabwaina te koaua ao aika kakaonimaki naba.”
13 E taekina ae kangai ana tia reirei Nei Jenny: “E ngae ngke ko rangi n uarereke, ma ko a tia ni karikirakea te aroaro ni maiu ae riai ao ni katei kaetieti ibukin arom ni kaakaraoa ae raoiroi. I ataia bwa ko na boni karaoi nanon am motinnano aikai, ibukina bwa e korakora nanom iai.” Tera ae karika te nano ae korakora ibukin karikirakean te aroaro ni maiu ae riai iroun te teinnaine ae ataein te reirei aei? E taekinna Nei Jenny n ana moan taeka bwa bon ana Aro ae “katei kaetieti ibukini maiuna.” E a tia ni bwaka nako itua te ririki imwin korean te rongorongo aei iroun Nei Jenny. N ana katautau ana tia reirei neiei, e na bon teimatoa Nei Jenny ni maiuakina te aroaro ni maiu ae riai ngkai ngaia temanna Ana tia Kakoaua Iehova.
A Kaotiota te Koaua Ana Toro Iehova
14. Bukin tera ngkai iai mwiokoaia ana toro te Atua ae kakawaki ibukin boutokaan te koaua?
14 Te koaua bwa iai aomata riki i rarikiia Ana tia Kakoaua Iehova aika a kona naba n tataekina te koaua ao ni kataia naba ni kakaonimaki. Ma e ngae n anne, ngkai ana toro te Atua ngaira, iai mwiokoara ae kakawaki riki ibukin boutokaan te koaua. Ti a tia ni mwiokoaki ibukin tataekinan ana koaua te Baibara, ae te koaua are e kona ni kairiia aomata nakon te maiu n aki toki. Mangaia are bon tabera bwa ti na tibwaa nako te atatai anne nakoia aomata nako. E taku Iesu: “Ane e anganaki baika a bati, ao e na bae n anga baika a bati.” (Ruka 12:48, BK) Ni koauana, e ‘bati ae a na anga’ te koraki ake a a tia ni kakabwaiaki n anganaki te atatai ae kakawaki ibukin te Atua.
15. Tera aron kukureim ae ko namakinna ngkana ko tibwaa nako te koaua man te Baibara nakoia aomata?
15 Iai te kakukurei ae reke man tibwatibwakin ana koaua te Baibara nakoia aomata nako. N aroia taan rimwin Iesu n te moan tienture, ti riai naba ngaira n tataekina te rongorongo ae raoiroi ae karekea te kaantaninga ae karaunano nakoia aomata aika “rawawata, ao a mae nako, n ai aroia tiibu aika akea te tia kawakinia” ao nakoia naba ake a kamatakiaki ao ni kaminoaki aia iango n “aia reirei taimonio.” (Mataio 9:36; 1 Timoteo 4:1) E korea ae kangai te abotoro Ioane: “Akea au kimareirei ae maiti riki nakon aei, ae te ongo ba a nakonako natiu n te koaua.” (3 Ioane 4) E rotaki Ioane n te kukurei ae korakora ibukin aia kakaonimaki ‘natina,’ ae te koraki ake e moan uota te koaua nakoia. E rotiira naba te kukurei ngkana ti noriia aomata aika butimwaea ana Taeka te Atua ma n noriia bwa a rikirake iai.
16, 17. (a) Bukin tera ngkai a aki butimwaea te koaua aomata ni kabane? (b) Te aeka ni kukurei raa ae ko namakinna ngkai ko tataekina te koaua man te Baibara?
16 Te koaua bwa a na bon aki butimwaea te koaua aomata ni kabane. E tataekina te koaua ibukin te Atua Iesu, e ngae ngke e ribaaki ni karaoia. E taku Iesu nakoia taani kakaitaraa aika I-Iutaia: “Kam aera ngkai kam aki kakoauaai? Ane mairoun te Atua ao e ongo ana taeka te Atua; ma ngaia ae kam aki ongo, ba tiaki mairoun te Atua ngkami.”—Ioane 8:46, 47.
17 Ti riai ni katotonga Iesu n aki kerikaki man tataekinan te koaua ae kakawaki ibukin Iehova. Ti aki kaantaningaia bwa a na bane aomata ni butimwaea te rongorongo ae ti kaongoia, kioina ngkai a bon aki butimwaea naba te rongorongo are e taekinna Iesu aomata ni kabane n taai akekei. Ma e ngae n anne, ao ti namakina te kukurei ngkai ti ataia bwa ti karaoa ae eti. E tangiria Iehova bwa e na kaotaki te koaua nakoia aomata nako kioina ngkai e tatangira ao e akoi. Ngkai taani kaotiota te koaua Kristian, a a riki ngkanne bwa bwaai ni kaotaota n te aonnaba ae rotongitong aei. Ti kona ni buokiia aomata bwa a na kamoamoaa Tamara are i karawa, ngkana ti kaota otan te koaua rinanon arora n taetae-ni-kawai, ao ara mwakuri. (Mataio 5:14, 16) Ti kaotiotia i mataia aomata nako bwa ti ribaa ana koaua Tatan ae mwamwana te aba, ma ti boutokaa ana Taeka te Atua ae itiaki ao ni kororaoi. E kona ni karekea te inaaomata ni koaua te koaua ae ti a tia n ataia ao ae ti tibwaia nakoia ake a kukurei iai.—Ioane 8:32.
Uaiakina te Aroaro ae Bwabwainan te Koaua
18. Bukin tera ngke e akoa Natanaera Iesu ao e kanga ni karaoa aei?
18 E tangira te koaua Iesu ao e tataekinna naba. E kaotiota naba akoaia aomata ake a bwabwaina te koaua, n ana tai ni karaoa ana mwakuri ni minita i aon te aba. E taekina ae kangai Iesu ni kaineti ma Natanaera: “Noria, bon te Iteraera ni koaua, ae akea te uarao i rouna!” (Ioane 1:47) Imwina riki, e a rineaki Natanaera are arana naba teuana Baretoromaio, bwa ngaia naba temanna i buakoia abotoro ake 12. (Mataio 10:2-4) Ai kakabwaiaki ra teuaei!
19-21. E kanga ni kakabwaiaki te mwaane are e mataki ngkoa ibukin ninikoriana ni bwabwaina te koaua?
19 E koreaki n teuana mwakoron te boki ae Ioane n te Baibara, rongorongon temanna riki te mwaane ae kakaonimaki are e a tia ni kakabwaiaki iroun Iesu. Ti aki ataa arana. Ma ti tii ataia bwa te mwaane anne bon te raarikin ae mataki mani moani bungiana. A mimi aomata ngke e a kanoraabaa teuaei Iesu. A kaongoaki taekan te katoki aoraki ae kamimi aei tabeman Baritaio, ake taan ribaa te koaua aika a a tia naba ni boonnanoia bwa ngkana iai ae onimakina Iesu, ao e na kaotinakoaki man te mwaneaba. Ibukin ataakin aia moti Baritaio aikai, e a roko ngkanne te maaku irouia ana karo te mwaane are e mataki ngkoa, ao a keweia Baritaio bwa a aki ataia are e a noraaba natiia, ke antai are e kanoraabaa.—Ioane 9:1-23.
20 E a manga weteaki riki teuare e a noraaba nako mataia Baritaio. Akea te kani bwerengaki iroun teuaei e ngae ngkana iai te kangaanga ae na riki nakoina rimwi riki, ai ngaia are e a ninikoria ni kaota te koaua. E kabwarabwaraa teuaei bwa e kanga n noraaba ao ni kaotia ae bon Iesu are e kanoraabaa. E boni mimi teuaei ngkai a aki kani kakoauaa mwaane aika wanawana aikai, ae e roko Iesu mairoun te Atua, mangaia are e ninikoria ni kaumakiia bwa a na butimwaea te iango ae kangai: “Ngkana tiaki mairoun te Atua Teuarei, ao E aki kona ni karaoa te bwai teuana.” A bukina teuaei Baritaio bwa e taetaebuakaiia ao a kakionakoa, kioina ngke a akea aia taeka ae a kona n taekinna riki.—Ioane 9:24-34.
21 E kabanea ana tai Iesu n ukoukora te mwaane aei ni karokoa rekena, ngke e ongo te rongorongo aei. Imwin karaoan aei, e a manga kakorakoraki riki iai ngkanne te onimaki are e a tia ni kaotiotia teuare e mataki ngkoa. E kamataata raoi Iesu nakon teuaei bwa bon te Mesia ngaia. Ai kakabwaiaki ra te mwaane aei ibukin kaotiotakin te koaua! Akea te nanououa bwa e na bon akoiia aomata aika taekina ae koaua te Atua.—Ioane 9:35-37.
22. Bukin tera ngkai ti riai n uaiakina te aro ae bwabwainan te koaua?
22 Taekinan te koaua, bon te aroaro ae ti riai n iangoia raoi. Boni ngaia aan kateimatoan ao kakorakoran ara iraorao ma aomata nako ao te Atua. Bwabwainan te koaua, e nanona te tauraoi n ongora, te kakaonimaki, te aki-maakinaki ni kawaraki ao te kona n onimakinaki, ao e reke iai te akoaki mairoun Iehova. (Taian Areru 15:1, 2) Bwainan te kewe, e nanona mwamwanan te aba, te aki-onimakinaki, ao kaakaraoan te kairua, ao e aki karekea te akoaki mairoun Iehova te aro aei. (Taeka N Rabakau 6:16-19) Mangaia are kananomwaakako n uaiakina te aroaro ae bwabwainan te koaua. Te koaua, bwa ngkana ti na kakairi iroun te Atua, ti riai n ataa te koaua, n taekinna, ao ni maiuakinna.
Tera Am Kaeka?
• Bukin tera bwa ti na kakaitau ngkai ti a ataa te koaua?
• Ti na kanga ni kakairi iroun Iehova n arona ni bwabwaina te koaua?
• Baikara kakabwaia aika kona n reke man anganakia aomata te koaua man te Baibara?
• Bukin tera bwa e kakawaki uaiakinan te aro ae bwabwainan te koaua?
[Taamnei n iteraniba 27]
A tibwatibwaa ana koaua te Baibara Kristian ma te ingaingannano nakoia aomata nako, kioina ngkai a mwiokoaki iai
[Taamnei n iteraniba 28]
E kakabwaiaki te mwaane are e mataki are e kanoraabaki iroun Iesu, kioina ngke e kaotiota te koaua