Aron Kanakoraoan Riki Am Mare

IANGOA aron te auti ae e a tabe ni mka nako ibukina bwa e a kaakaki taekana. Beenna a a moanna ni kuokuonako, e a uruaki taubukina, ao e a aki iaiakinaki naba rarikina. E teretere bwa e a tia n rorotaki te auti aei n te angibuaka ae rangi ni korakora n ririki aika bati, ao e a bon taraa n aki oi ni bwai. E riai ngkanne ni kamaenakoaki bwaina? Tao tiaki ngaia anne. Ngkana e matoatoa aana ao aroni kateana, ao e boni kona ni manga karaoaki uruakin te auti anne.

E aki kauringko taekan am mare, tein te auti aei? I nanon ririki aika bati, ao tao iai bwaai aika kanga a kaikonakaki bwa angibuaka aika korakora, ake a a tia n rota buaka am mare. Tao e riki aei ibukina bwa e aki tabeakinaki raoi ami mare iroun temanna iroumi ke boni ngkami ni kauoman. Tao ko namakina are e a tia n rotaki naba iai Nei Sandy. E taekina ae kangai, 15 te ririki imwin ana mare: “Akea te bwai ae ti katiteuanaki iai ma ai tii ataakin naba are ti a tia ni kabaeaki n te mare. Ao e bon aki tau anne.”

E ngae ngkana e a roko n te aekaki aei ami mare, ma tai waekoa ni motikia n te raure. E kona naba n okira arona rimoa am mare. Ma anne e rangi ni boboto riki i aon kani kakoroan nanon ami berita ma nanomi ni koaua. Kani kakoroan nanon ami berita e kona ni buoka kanakoraoan te mare n taai ni karawawata. Ma tera ae nanonaki ni kani kakoroan nanon ami berita? Ao e kanga te Baibara ni buokiko ni kakorakoraa riki nanom iai?

Kani Kakoroan Nanon Ami Berita E Kainnanoa Butimwaean Tabemi

Te rikitinare teuana e taekina aron te aomata ae e “butimwaea tabena ke e kairoroaki n nanona bwa e na karaoa te bwai teuana.” N taai tabetai ao e kakabonganaki te taeka ae tabem, ni kaineti ma karaoan te bwai, n aron kakoroan nanon te boraraoi n te bitineti. N te katoto, e kona n namakinna te tia kateitei, bwa e riai ni karaoa tabena ae kateretereaki n te beebwa ni boraraoi are e a tia n tiainaia, ibukin katean te auti. E kona n aki kinaa te aomata are e tuatua katean ana auti, ma bon nanona are e a kairoroia bwa e na karaoa are e a tia ni beritanna.

E ngae ngke te mare tiaki aron te boraraoi n te bitineti ae akea te tangira iai, ma e bon irekereke kani kakoroan nanon te berita ni mare, ma butimwaean tabem iai. Ko a tia ni karaoa am berita ma raom i matan te Atua ao aomata bwa kam na teimatoa n taanga, n aki ongea te bwai ae e na riki iai. E taekina ae kangai Iesu: “Teuare karaoiia aomata ni moan karikan aonaba ba E karaoiia ba te mwane ao te aine, ao E kangai, Ma ngaia ae e na kitana tamana ma tinana te aomata n nim ma buna.” E reitia nako Iesu ni kangai; “Ma ngaia aei, ba akana E kaboia te Atua ao ke a tai motikiia aomata.” (Mataio 19:4-6) Ngkana a kaoti kangaanga, ko riai ngkanne ngkoe ma raom ni kamatoaa karinean kani kakoroan nanon ami berita ae kam a tia ni karaoia i marenami.a E taku temanna te buu-te-aine: “A a tibwa moanna n nakoraoi bwaai n ara mare ngke ti a katoka iangoan ae ti kona naba ni buu-raure.”

E bati riki ae nanonaki ni kani kakoroan bukin te berita ni mare, nakon ae butimwaean tabem iai. Tera riki ae irekereke iai?

Te Uaia ni Mwakuri E Kakorakoraa Kani Kakoroan Bukin te Berita ni Mare

Kani kakoroan bukin te berita ni mare, e aki nanonaki iai bwa e na aki kona ni boobuaka aia iango taanga. Ngkana iai te nakobuaka ae riki, ao a riai n ingainga nanoia ni kani katokia, tiaki tii ibukina bwa a a tia ni berita, ma ibukina bwa iai te reitaki i marenaia n te tangira. E taku Iesu ni kaineti ma te buu-te-mwaane ao te buu-te-aine: “Ngaia ae tiaki uoman rimwi naakai, ba ti te irikona.”

Tera ae nanonaki n te riki n “ti te irikona” ma raom ni mare? E koreia te abotoro Bauro bwa “e riai naba ba a na tangiriia buia mwaane n ai aroia n tangiri oin rabataia.” (I-Ebeto 5:28, 29) Te riki n “ti te irikona,” e nanonna naba bwa ko namakinna ae ko riai n tabe ma marurungin raom n aron naba ae ko tabeakina marurungim. A riai ni bita aia iango aomata ake a a tia ni mare man te iango ae “au bwai” nakon “ara bwai,” ao man iaiangoan ae “tii ngai” nakon “ngaira.” E korea ae kangai temanna te tia anga reirei n ibuobuoki: “A riai taanga ni mare ni katoka iaiangoan ae aongkoa a tuai ni mareaki, ma a moanna n iango ao n namakinaaba n aroia taanga ni mare.”

Tera arom ma buum, kam ‘iaiangoia are kam a tia ni mare’? E boni kona naba n reke ae kam a maan n tekateka, ma kam tuai n riki n “ti te irikona” n te itera anne. Eng e boni kona n riki anne, ma e taku te boki ae atuna Giving Time a Chance: “Nanon te mare bon te uaia n ibuokanibwai n te maiu, ao ngkana a bati n ibuokanibwai iai, ao e na rikirake riki n nakoraoi aia mare.”

Tabeman taanga aika aki-kukukurei, a teimatoa n tekateka ibukia natiia ke ibukin kamaiuakiia ni kaineti ma te tianti. Ake tabemwaang a nanomwaaka ibukina bwa a koro n ribaa te buu-raure ke ibukina bwa a maaka kaubwarantikoakiia mairouia aomata ngkana a raure. E ngae ngke e raoiroi nanomwaakaia taanga aikai, ma uringnga are tiami bon te iraorao ao te reitaki n te tangira, ao tiaki tii te tekateka ae maan taina.

Mutiakinan Nanon Raom ni Mare E Kakorakoraa Riki Kani Kakoroan Bukin Am Berita

E a kaman taetae ni burabetinna te Baibara bwa i nanon “boong aika kaitira” ao a na riki aomata bwa “taan tangiriia i bon i rouia.” (2 Timoteo 3:1, 2) E kakoroaki bukin te taetae ni burabeti anne ni boong aikai, ngkai e a rangi ni korakora te bangaaomata irouia aomata bwa a a tii tabeakinia naba i bon irouia. A mwaiti taanga ni mare aika a kakoauaa bwa ngkana e karaoa te bwai teuana ae raoiroi te rao ni mare temanna nakon raona, n aki manga kaantaningaa kabooan mwin ana mwakuri anne, ao e taraaki iai bwa te aomata ngaia ae mamaara. Ma n te mare ae nakoraoi, a uaia taanga ni kabanei nanoia ibukin kakukureian raoia ni mare. Ko na kanga ni kaotiota te anua anne?

N onean mwin are ko na kaatuua taekan te titiraki ae ‘Tera kabwaiau ae reke man te reitaki aei?’ ao titirakiniko moa bwa ‘Tera ae I tabe ni karaoia ngkai ibukin katamaroan au mare?’ E taku te Baibara bwa a aki riai Kristian ni ‘mutiakin aia bwai, ma a na mutiakin aia bwai raoia.’ (I-Biribi 2:4) Ngkai ko iaiangoa te reirei aei man te Baibara, ao karaua iangoi raoi bwaai ake ko kaakaraoi n te wiiki are nako. Iraua am tai ni karaoa te mwakuri n akoi nakon buum ae bon tii ngaia ae e na kabwaia iai? Ngkana e kani maroro ma ngkoe kaainnabam, ko kakauongo, e ngae ngke ko aki kukurei moa ni kani maroro? Mwaitira mwakuri ake ko kaakaraoi ake e na kukurei riki iai kaainnabam nakon are ko na kukurei iai?

N iangoan raoi titiraki akanne, tai raraomaeakina ae e na aki kubaraki am mwakuri aika raraoi ke a na aki reke uaaia. E taku te boki teuana: “N angiin aia reitaki aomata, mwakuri aika karaoaki ibukin tabeakinaia ao buokaia aomata, a bane ni manga kabooaki mwia irouia aomata aikai ni mwakuri aika raraoi. Mangaia are karaoa am kabanea n raoiroi ni kaungaa nanon raom bwa e na kaakaraoa ae akoi, n arom ni biri rimoa ni kabatiaa kaakaraoan mwakuri aikai iroum.” Mwakuri ake ko anga boni ngkoe iai, a kanakoraoa riki am mare ibukina bwa a kaotiota kakawakin te mare iroum, ao arom ni kani kateimatoaa nakoraoina.

E Kakawaki Iangoan te Mare bwa E na Teimatoa

E kakawaki te kakaonimaki iroun Iehova ae te Atua. E koreaki ae kangai n te Baibara: “Ko kakaonimaki ma ane e kakaonimaki, koron te raoiroi ngkoe ma ane koron te raoiroi.” (2 Tamuera 22:26, BK) Te kakaonimaki nakon te Atua, e nanona naba te kakaonimaki nakon kaetietin te mare are E a tia ni karaoia.​—Karikani Bwaai 2:24.

Ngkana kam uaia ni kakaonimaki i marenami ngkami taanga, ao kam na nora iai kakukurein teimatoan katiteuanakimi. Ngkana kam iangoi kanoan taai aika a na roko, ao ai aron ae kam nori ngkami bwa kam bon teimatoa naba ni katiteuanaki. E na bon aki reke iroumi iaiangoan ae kam na aki kabaeaki n te mare, ao aei are e na boni karekea te nakoraoi nakon ami reitaki. E taku temanna te buu-te-aine: “E ngae ngkana I a bon rangi n un iroun [kaainnabau] ke I rangi n nanokawaki n te bwai ae riki nakoira, ma I aki raraomaeakina ae tao ti na kona n raure iai. Ma I tii raraoma n ae ti na manga okira ngkanne arora n ikakataetae n ningai. I aki nanououa n ae ti na manga okira arora anne, ma tii n te tai arei are ti un iai ae I a aki ataia bwa e na kanga n reke anne.”

Taraakin te mare bwa e na teimatoa bon te bwai ae kakawaki ae reitaki ma kani kakoroan bukin te berita ni mare. Ma e kananokawaki bwa e a rangi ni karako reken anne irouia aomata aika mareaki aika bati. I nanon te tai ni kauntaeka ae korakora i marenaia taanga ao e kona n takarua temanna irouia ni kangai, “N na kitaniko!” ke, “N na kakaaea buu temanna ae tao e na mwannanoai riki!” Te koaua bwa a aki rangi n nanonaki raoi taeka akanne n taai nako. Ma e boni katereterea te Baibara bwa te newe e kona n “on n te bwai ae kamamate.” (Iakobo 3:8) Taeka ni kakamaaku ao ni karekekai ngkana a aki kakoroaki nanoni bwaai ake a tangiraki, a kaota te iango ae kangai: ‘N au iango, tiaki te bwai ae e na teimatoa ara mare. I bon inaaomata n nako naba ngkana I taku.’ Iaiangoan te aekaki aei e kona n rangi n rota buaka te mare.

Ngkana ko taraa am mare bwa e na teimatoa, ao ko na bae ni kaantaningaia naba bwa ko na tiku ma raom e ngae ngke iai taiani kangaanga ma waaki n tokobito. Iai riki te kabwaia ae nako ma iai. E na bon rangi ni bebete riki iroum ao raom bwa kam na kataua mamaarami ao ami kairua ao ni kateimatoaa te itamwaomwao i marenami n ikotaki naba ma te ikabwarabure. (I-Korote 3:13) E taekina ae kangai te boki teuana: “Ngkana e nakoraoi ami mare, ao kam kona n uaia naba n tibanako, ma e na bon aki uruaki ami mare iai.”

N am bong ni mare, ko karaoa iai am berita tiaki nakon te mare, ma nakon raom ni mare. Te koaua aei e riai n rangi ni kaira aron am iango ao anuam ngkai ko a tia ni mareaki. Ko kakoauaa ae ko aki riai ni kateimatoaa am mare ma kaainnabam tiaki tii ibukin karinean te mare, ma ibukina naba bwa ko tangira te aomata are ko mare ma ngaia?

[Kabwarabwara ae nano]

[Te bwaoki/Taamnei n iteraniba 5]

Bwaai Aika Ko Kona ni Karaoi Ngkai

Tera aron raoiroin am mare ni kaineti ma kani kakoroan bukin am berita ni mare? Tao iai bwaai tabeua aika ko nori aika a kainnanoa katamaroaia riki. Kataia karaoi nanon baikai bwa e aonga ni korakora riki iroum kani kakoroan bukin am berita ni mare:

● Tirotiroa raoi arom. Titirakiniko: ‘Te koaua bwa I iaiango n aron te aomata ae e a tia ni mareaki, ke I bon teimatoa naba ngkai n iango ao ni karaoi mwakuri n aron te aomata ae akea buuna?’ Neneria bwa tera aron ana namakin raom ni kaineti ma te itera aei.

● Kaai ni wareka te kaongora aei ma raom ni mare. Imwina, maroro n te aro n akoi n iangoi aanga ake kam kona n uaia ni karikirakea riki iai korakoran nanomi ni kateimatoaa ami berita ni mare.

● Kaai ni karaoi mwakuri ake a na buoka aron kakorakoran te kani kakoroa bukin ami berita ni mare iroumi. N te katoto: Mamatakuakini taamneimi aika raweaki n ami tai ni mare ao taai aika kakawaki riki tabeua. Karaoi mwakuri ake kam kaakaraoi ngkoa ngke kam mamaroro imwain ami mare ke ngke kam a tibwa mareaki. Uaia n neneri kaongora aika a boto i aon te Baibara aika boretiaki n Te Taua-n-Tantani ao te Awake! ake a kaineti ma te mare.

[Te bwaoki/Taamnei n iteraniba 6]

Kani Kakoroan Bukin Am Berita E Irekereke ma . . .

● Butimwaean Tabem “Kakoroa bukin am taeka ni bau. E raoiroi riki te aki taetae ni bau nakon te taeka ni bau ae e aki kakoroaki bukina.”​—Te Minita 5:4, 5, BK.

● Uaia ni Mwakuri “A raoiroi riki uoman nakon temanna . . . Ba ngkana tao a bwaka, ao teuane temanna e na manga kateirakea raona.”​—Te Minita 4:9, 10.

● Te Anga Boni Ngkoe “E kakabaia riki te anga nakon te anganaki.”​—Mwakuri 20:35.

● Taraia bwa E na Teimaan “Te tangira . . . e nanomwaka nakoni bwaai ni kabane.”​—1 I-Korinto 13:4, 7.

[Taamnei n iteraniba 7]

Ngkana e kan taetae nakoim kaainnabam ko kakauongo?