Ti Na Bane N Tataekina Mimitongin Iehova

“Angan Iehova te neboaki ma te korakora. Angan Iehova te neboaki are riai nakon arana.”​—TAIAN ARERU 96:7, 8.

1, 2. E roko mai iia kamoamoan Iehova, ao antai aika a kaumakaki bwa a na boutokaia?

E IKAWAIRAKE Tawita, are natin Iete, bwa te tia kawakin-tiibu i aon Betereem. Ai mwaiti ra ana tai are e na bae ni kababanea n taraa iai karawa ae onrake n taian itoi ngkana e bung te aariki n te tairiki, n ana tai n tararuaia ana nanai tamana, n te tawana teuana ae akea iai aomata! Akea te nanououa, bwa e ururing bwaai aika kakukurei aikai ngke e a kairaki iroun taamnein te Atua bwa e na otea ao n anenei taeka aika tamaroa aika mena n te ka-19 n areru, aika kangai: “A tataekina mimitongin te Atua taiani karawa; ao a kaotiota ana makuri baina taian itoi. E oti nako aia kora-ni-baaire ni kabuta aonaba, ao a nako aia taeka nakon tabon aonaba.”​—Taian Areru 19:1, 4.

² Bwaini karawa aika kamimi aika e karaoi Iehova, a tataekina mimitongina ni ngaina ao ni bong, n akea waewaeana irouia aomata. E aki kona n toki ana mwakuri te karikibwai man tataekinan mimitongin te Atua, ao e ataa mangorina te aomata ngkana e karaua raoi n iangoa nanon te bwai ni kakoaua aei ae a aki kona n ongo bwanana aomata, are kaotia i “aonaba ni kabane” bwa e aonga n noraki irouia aomata ni kabane aika maekana te aonnaba. Ma e aki tau tii ana kaotioti te karikibwai ae a aki kona n ongo bwanana aomata. A boni kaumakaki aomata aika kakaonimaki bwa a na uataboa tataekinan neboakina ni kakoauaa. E taekin taeka aikai te tia areru are e aki kaotaki arana, nakoia taan taromauri aika kakaonimaki ni kangai: “Angan Iehova te neboaki ma te korakora. Angan Iehova te neboaki are riai nakon arana.” (Taian Areru 96:7, 8) A riai ni kukurei ni butimwaea te kaungaunga aei, te koraki ake a iraorao n te aro ae kaan ma Iehova. Ma tera ngkanne ae e nanonaki n anganakin te Atua te neboaki?

3. Bukin tera bwa e na neboaki te Atua irouia aomata?

³ Neboakin te Atua, e kainnanoa ae bati riki nakon tii taekinana. A kamoamoaa te Atua ni wiia tibun Iteraera ake a maiu n ana bong Itaia, ma a raroa nanoia ni koaua mairouna. E taku Iehova rinanon Itaia: “Ngkai a kaaniai te botanaomata aei ma ni karineai ni wiia ma matanriaia, ma a kararoai nanoia mai Rou.” (Itaia 29:13) Akea manenan taeka n nebonebo aika a atongaki irouia aomata aika aroia aei. Ngkana e na manena, ao a riai ni waerake taeka n nebonebo man te nano ae onrake n tangiran Iehova, ao n ataakin raoi mimitongina ae okoro. Bon tii Iehova te tia Karikiriki. E bon rangi ni Mwaaka, ngaia te aomata ae kaetitaeka raoi n te aonnaba aei, ao nibwan naba te tangira. Boni ngaia nibwan te kakamaiu ao boni ngaia naba te tia Tautaeka ae e bon riai n tautaeka, are a riai n aantaeka irouna aomata ni kabane aika a maeka i karawa ao i aon te aba. (Te Kaotioti 4:11; 19:1) Ngkana ti boni kakoauai raoi bwaai aikai, ao ti bia neboia ma nanora ni kabane.

4. Baikara kaetieti ake e anga Iesu ibukin arora ni kamoamoaa te Atua, ao ti na kanga ni kona ni kakororaoa nanon anne?

⁴ E tuangira arora Iesu Kristo n neboa te Atua, ngke e taku: “E neboaki Tamau n aei, ngkana kam kariki uaa aika bati; ao bon au reirei ngkami iai.” (Ioane 15:8) Ti na kanga ni karekei uaa aika bati? Te moanibwai, man tibwakin “euangkerion uean te Atua” ma te nano ni koaua, ao boutokan bwaai aika karikaki ni kabane aika a “atoatonga” aron te Atua “aika a aki noraki.” (Mataio 24:14; I-Rom 1:20, BK) I rarikin naba anne, ti bane n ibuokanibwai n te aro aei, ni karekeia taan rimwin Kristo aika boou, ake a kabatiaa riki mwaitiia taan neboa Iehova ae te Atua. Te kauoua, ti karikirakea te uaa are e karinaki i nanora mairoun te taamnei are raoiroi ao ni botumwaaka ni katotonga aroaron Iehova ae te Atua aika moanibaan te tamaroa. (I-Karatia 5:22, 23; I-Ebeto 5:1; I-Korote 3:10) Ibukin anne, e a neboaki iai te Atua n aroarora ni katoa bong.

“Nakon Tabon Aonaba”

5. Kabwarabwaraa aron Bauro ni katuruturua mwiokoaia Kristian ni kamoamoaa te Atua, man aroia n ibuokanibwai n aia onimaki ma aomata nako.

⁵ N ana reta Bauro nakoia kaain Rom, ao e katuruturua iai mwiokoaia Kristian, ni kamoamoaa te Atua rinanon aia ibuokanibwai n aia onimaki ma aomata nako. Te boto n reirei n te boki ae Rom, bon taekan kamaiuakia tii te koraki ake a onimakina Iesu Kristo. Ni mwakoro 10 n te boki ae Rom, ao e kaotia iai Bauro bwa I-Iutaia ni koaua ake a maiu n ana tai, a kataia ni karekea taraakia ae raoiroi man aroia n ira nanon te Tua mairoun Mote, e ngae ngke ‘e a tia Kristo ni katoka te Tua.’ Mangaia are e taku Bauro, “ngkana ko kaota tauani bukin Iesu ba te Uea ni wim, ao ngkana ko taku i nanom ba e koaua ba E kautia te Atua mai buakoia maate, ao ko na kamaiuaki.” Man te tai anne ni karokoa ngkai, ao “e aki kakaokoro te I-Iutaia ma te I-Erene: ba ti temanna aia uea aomata ni kabaneia, ae kabatiai akoaia akana weteia ni kabaneia: ba, ane taboa aran te Uea ao e na kamaiuaki.”​—I-Rom 10:4, 9-​13.

6. E kanga Bauro ni kabongana Taian Areru 19:4?

⁶ E titiraki Bauro imwina riki, n te aro ae mataata ni kangai: “A na iranna ni wetea Teuare a tuai n onimakinna? ao a na iranna n onimakina Teuare a tuai n ongo taekana? ao a na iranna n ongo ngkana akea te tia taekinna?” (I-Rom 10:14) E taekinia I-Iteraera Bauro ni kangai: “A aki bane n ira nanon te euangkerio.” Bukin tera bwa a aki ira nanon te euangkerio I-Iteraera? Rawaia ni butimwaea te rongorongo, e oti iai bwa akea aia onimaki, ao tiaki nanona bwa e aki reke aia tai n ongoraa. E kaota aei Bauro rinanon taekinan Taian Areru 19:4 ao ni kabongana te kibu aei nakon te mwakuri n uarongorongo ni Kristian, ao tiaki nakon te bwai ni kaotioti ae a aki kona n ongo bwanana aomata. E taku: “E oti nako bwanaia ni kabuta aonaba ni kabane, ao a nako aia taeka nakon tabon aonaba.” (I-Rom 10:16, 18) Eng, e ngae ngke e kamoamoaki naba Iehova ni bwaai aika karikaki ae akea te maiu i nanoia, ma Kristian ake n te moan tienture a tataekina naba te rongorongo ae raoiroi ibukin te kakamaiu n taabo nako, ao n te aro anne a kamoamoaa iai te Atua “nakon tabon aonaba.” E kabwarabwaraa naba Bauro n ana reta nakoia I-Korote, aron rababan tibwatibwakin te rongorongo ae raoiroi. E taku bwa e a tia n tataekinaki te rongorongo ae raoiroi “i aonaba ni kabane aika i aani karawa.”​—I-Korote 1:23.

Taani Kakoaua Aika Ingainga Nanoia

7. Tera mwiokoaia Kristian, n aron are e taekinna Iesu?

⁷ E bae ni korea ana reta Bauro nakoia I-Korote, tao 27 te ririki imwin maten Iesu Kristo. E na kanga te mwakuri n uarongorongo n tia ni butanako n rokoroko i Korote, tii i nanon te tai ae kimototo? E riki anne ibukina bwa a ingainga nanoia Kristian ake n te moan tienture, ao e kakabwaiaa ingaingannanoia Iehova. E a kaman taekinna naba Iesu bwa a na mwakuri korakora n uarongorongo taan rimwina ngke e taekina ae kangai: “E na bon kaotaki moa te euangkerio nakoia botanaomata ni kabaneia.” (Mareko 13:10) I rarikin te taetae ni burabeti anne, ao e a manga korea riki te tua teuana Iesu are e koreaki ni kabanean kibun ana Euangkerio Mataio, ae kangai: “Ma ngaia ae kam na nako ni kakiritiania botanaomata ni kabaneia, ni babetitoiia nako nanon aran te Tama ma te Nati ma te Tamnei are Raoiroi; n reireiia ba a na kabane baike I tuangngkami n tauu.” (Mataio 28:19, 20) Teutana te tai imwin waeraken Iesu nako karawa, ao e a moanaki naba kakoroan nanon taeka akanne irouia taan rimwina.

8, 9. N aron are e oti ni Mwakuri, tera aroia Kristian nakon ana kaetieti Iesu?

⁸ Imwin kabwaroan te taamnei are raoiroi ni Bentekota 33 C.E., ao te moanibwai are a karaoia taan rimwin Iesu ake a kakaonimaki, boni karaoan te mwakuri ni minita ao n tataekina te rongorongo, n tuangia aomata ni kabane ake i Ierutarem taekan “ana makuri te Atua aika kamimi.” Aia mwakuri n uarongorongo, bon te bwai ae moan te rangi ni manena, ao a bwabetitoaki iai “tao teninga te aomata.” A waaki nako taan rimwin Kristo ni kamoamoaa te Atua i mataia aomata ma te ingaingannano, ao a reke uaa aika raraoi iai.​—Mwakuri 2:4, 11, 41, 46, 47.

⁹ A a waekoa n roko i taningaia mataniwin te Aro, taekan aia mwakuri Kristian akanne. Ibukin marakinnanoia n rabakauia Betero ma Ioane ni kaakarabakau ao a tuangia abotoro aika uoman aikai bwa a na katoka aia mwakuri n uarongorongo. A kaeka abotoro aikai ni kangai: “Ti aki kona n aki taekini baike ti nori ma n ongo.” Imwin kakamaakaia ao kainaaomatakiia Betero ma Ioane, a okiriia tariia ao a bane n tataro nakon Iehova. A ninikoria ni butiia Iehova ni kangai: “Angania am toro te taekina am taeka n aki maku teutana.”​—Mwakuri 4:13, 20, 29.

10. Tera te waaki ni kakaaitara are e a moanna n oti, ao tera aroia Kristian iai?

¹⁰ E boraoi te tataro anne ma nanon Iehova, n aron are e a oti rimwi riki. A kabureaki abotoro aikai, ao a manga kabwaraki iroun te anera n te aro ae kamimi. E tuangia te anera ni kangai: “Kam na nako, ao tei n taekin taekan te Maiu aei ni kabane nakoia aomata, ni maneaban te Atua.” (Mwakuri 5:18-20) E teimatoa ni kakabwaiaiia abotoro aikai Iehova ibukin ongeabaia. Mangaia are “a aki toki n reirei, ma n atoatonga Iesu ba te Kristo n te bong ae koraki n te maneaba, ao n aia auti.” (Mwakuri 5:42) E teretere bwa waaki ni kakaaitara aika matoatoa, a bon aki kona n totokoia taan rimwin Iesu man anganakin te Atua te kamoamoaki.

11. Tera aroaroia Kristian rimoa ni kaineti ma te mwakuri n uarongorongo?

¹¹ N te tai ae waekoa, e katikaki ni kabureaki Tetebano ao ni karebanaki ni karokoa matena. E a kauekea te bwainikirinaki ae korakora i Ierutarem tiringan teuaei, ao a bane ni kairoroaki iai taan rimwin Iesu bwa a na uamae nako ma tii abotoro aika tiku. Te koaua bwa e bwara nanoia n te bwainikirinaki? A bon aki. Ti wareka ae kangai: “A nakonako n tataekina ana taeka te Atua ake a kamaeaki nako.” (Mwakuri 8:1, 4) E aki toki n noraki, te aeka n ingaingannano anne ibukin tataekinan mimitongin te Atua. Ni Mwakuri mwakorona 9, ti wareka iai taekan te Baritaio are Tauro are kaain Tareto, ngke e tabe ni mwananga nako Tamateko ibukin kaungan bwainikirinaia taan rimwin Iesu ikekei, ao e nora te miitara ibukin Iesu ao e kamatakiaki. E a kanoraabaki Tauro iroun Anania n te aro ae kamimi i Tamateko. Tera te moanibwai are e karaoia Tauro, are e a manga ataaki rimwi riki bwa te abotoro Bauro? E taekinaki n te rongorongo ae kangai: “E [“waekoa ni,” NW] kaotiota naba Iesu ni maneaba nako, ba Natin te Atua Ngaia.”​—Mwakuri 9:20.

A Bane ni Buoka te Mwakuri n Uarongorongo

12, 13. (a) Tera ae noraki kakawakina n te ekaretia ni Kristian n taai akekei, n aron are a kaotia taani korea rongorongon rimoa? (b) E a kanga te boki ae Mwakuri ao ana taeka Bauro n nanoteuana ma aia rongorongo taani korea rongorongon rimoa?

¹² E a tanoata kakoauana ae a buoka te mwakuri n uarongorongo aomata ni kabane ake n te ekaretia ni Kristian n te moan tienture. E korea ae kangai Philip Schaff ibukia Kristian n taai akekei: “Ekaretia ni kabane, bon te botaki ibukin karaoan te mwakuri ni mitinare, ao Kristian ni kabane bon taian mitinare.” (History of the Christian Church) E taekina aei W. S. Williams: “E a butanako te koaua ae Kristian ni kabane ake n te Aro rimoa, a tataekina te euangkerio ao e a moamoa riki te koraki ake iai irouia te charismatic gift [bwaai n tituaraoi mairoun te taamnei].” (The Glorious Ministry of the Laity) E kamatoa bwanana n taku: “Te mwakuri n uarongorongo bon tiaki te mwakuri ae e kaonotia Iesu Kristo bwa a na karaoia te koraki ake a bubura riki nakoaia n te Aro.” E korea naba ae kangai Celsus, are e riribaa te waaki ni Kristian ngkoa: “Taan tataekina te euangkerio aika ingainga nanoia, bon aomata aika taani koroi burae-ni-man, taani karao-taamwaka, taani karaoi kunnikai man buraeia maan, ao ai bon aomata aika rangi ni kabitaia n aki reke warekaia.”

¹³ Koauan raoi taeka akanne, a noraki n rongorongon rimoa ake a koreaki ni Mwakuri. Ni Bentekota 33 C.E., imwin kabwaroan te taamnei ae raoiroi, ao a bane taan rimwin Kristo aika mwaane ma aine, n tataekini rongorongon bwaai aika kamimi aika e karaoi te Atua. Imwin bwainikirinan ao tiringan Tetebano, Kristian ake a uamae nako, a a tataekina te rongorongo ae raoiroi ni karababa nako riki. Tao 28 te ririki imwina, ao e koroboki Bauro nakoia Kristian aika I-Ebera, ao tiaki tii nakon te kurubu ae uarereke ae kaainaki irouia mataniwin Aaro, ngke e kangai: “Ti na tai toki n anga te karea ae karaoiroan te Atua, ae uaani matanriara aika kaota tauani bukin arana.” (Ebera 13:15) E taku Bauro ni kabwarabwaraa oin ana iango ni kaineti ma te mwakuri n uarongorongo: “Ba ngkana I tataekina te euangkerio, ao akea kamoamoau iai; ba I bon aki kona n aki taekinna; ba I kawa, ngkana I aki tataekina te euangkerio.” (1 I-Korinto 9:16) E teretere raoi bwa Kristian ni kabane ake a kakaonimaki n te moan tienture, a namakina ae aekan anne.

14. Tera irekereken te onimaki ao te uarongorongo?

¹⁴ Ni koauana, te Kristian ni koaua, e na riai ni buoka te mwakuri n uarongorongo, ibukina bwa te mwakuri aei, e aki kona ni maenako ma te onimaki. E taku Bauro: “E onimaki te aba n te nano ao e karaoiroaki iai; ao e kaotaki tauani bukin Iesu n te wi ao e maiu te aba iai.” (I-Rom 10:10) Te koaua bwa bon tii te kurubu ae uarereke n te ekaretia n aron ae tii mataniwi aika a na kaotiota te onimaki, ao tii ngaiia naba aika mwiokoaki n te uarongorongo?a Tiaki ngaia anne! A karikirakea te onimaki ae nene i nanon te Uea are Iesu Kristo, Kristian ni koaua ni kabane, ao a kairaki bwa a na tataekina taekan te onimaki anne nakoia aomata nako. Ngkana a aki karaoa anne, ao e na mate aia onimaki. (Iakobo 2:26) E ongo te aba te takaakaa n neboa aran Iehova ibukina bwa a kaotiota aia onimaki n te aro aei Kristian ni kabane ake a kakaonimaki n te moan tienture.

15, 16. Taekin katoto ni kaota ririkiraken te mwakuri n uarongorongo n aki ongei kangaanga.

¹⁵ N te moan tienture, ao e kakabwaiaia ana aomata Iehova ni karikirakea mwaitiia, n aki ongei kangaanga aika riiriki i nanon ao i tinanikun te ekaretia. N te katoto, Mwakuri mwakoro 6, e kaota te bobuaka n iango i marenaia aomata aika kabongana te taetae n Ebera ao te koraki ake a kabongana te taetae n Erene, aika aomata aika a a tia n rairaki nakon te Aro ni Kristian. E kaetaki te kangaanga anne irouia abotoro. Ibukin anne, ao ti wareka ae kangai: “E riki rake ana taeka te Atua; ao a boni kabatiaki taian reirei i Ierutarem; ao a bati ibonga ake a ira nanon te onimaki.”​—Mwakuri 6:7.

¹⁶ Imwina riki, e rikirake te nakobuaka n te tautaeka i marenan Uean Iuta, are Erote Akeriba, ao aomatan Turo ma Titon. Kaaini kaawa akanne, a atong taeka n anaa nanon Erote Akeriba ibukin karekean te raoi, ao ni kaekaan anne irouna e anga ana kabwarabwara Erote ibukia aomata nako. A moanna n tatakarua aomata ake a botaki n taku: “Ai bon te atua temanna ae e taetae, ao tiaki te aomata!” N te tai ae waekoa, ao e oreaki Erote Akeriba iroun ana anera Iehova ao e mate, “kioina ngke e aki angan te Atua neboana.” (Mwakuri 12:20-​23, BK) Ai kakubanako ra anne nakoia te koraki ake a onimakinia taan tautaeka aika aomata! (Taian Areru 146:3, 4) Ma e ngae n anne, ao a teimatoa ni kamoamoaa Iehova Kristian. Ao imwin anne, “e riki rake ana taeka te Atua, ao e kabatiaki” n aki ongei kangaanga mairouia taan tautaeka.​—Mwakuri 12:24.

Ngkekei ao Ngkai

17. Tera are a ibuokanibwai ni karaoia aomata ake a a rikirake mwaitiia, n te moan tienture?

¹⁷ Eng, e kaainaki te ekaretia ni Kristian ni katobibia te aonnaba n te moan tienture, irouia taan neboa Iehova ae te Atua aika ingainga nanoia ao ni kakaonimaki. A buoka tibwatibwan te rongorongo ae raoiroi Kristian aika kakaonimaki aikai ni kabane. A kaitiboo tabeman ma aomata aika kan ongora, ao n aron are e tuangia Iesu, a reireinia bwa a na aantaeka nakon te kaetieti ake e a tia n taekin Iesu. (Mataio 28:19, 20) Uaan anne, e a rikirake te ekaretia, ao a a rikirake ni mwaiti aomata aika ibuokanibwai ma te Uea ngkoa are Tawita n anga te nebonebo nakon Iehova. A a bane n taekin taeka aika kairaki koreaia aikai: “N na karaoiroiko, te Uea ae Atuau, n nanou ni kabanea; Ao N na neboa aram n aki toki. Ba e ababaki am nanoangaa nako iu; Ao Ko kamaiua tamneiu mai Tiore are i nano i nano.”​—Taian Areru 86:12, 13.

18. (a) Tera te kaokoro ae e kona n noraki i marenan te ekaretia ni Kristian n te moan tienture ao Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia ni boong aikai? (b) Tera ae e na maroroakinaki n te kaongora are imwina?

¹⁸ A kamwakura te iango ana taeka te tia rabakau n te Aro ae Allison A. Trites, ibukin aei. E taku ngke e kabotaui Aaro aika aongkoa Kristian ma te waaki ni Kristian n te moan tienture: “E rikirake mwaitiia kaain te Aro ni boong aikai, rinanon te biological growth (ngkana ataei ake a mena aia utu i nanon te Aro anne, a maiuakina taekan te Aro anne i bon irouia) ke rinanon te transfer growth (ngkana e mwaing te aomata temanna man te ekaretia teuana i nanon ana Aro nakon te ekaretia teuana). Ma n te boki ae Mwakuri, te rikirake e reke man te conversion growth, ae nanona te aomata ae boou ae rairaki nakon te Aro ni Kristian, ibukina bwa e a tibwa boni moana ana waaki te Aro ni Kristian n te tai anne.” Te koaua bwa e nanonaki iai ae e a aki rikirake te waaki ni Kristian n aron are e a tia n taekinna Iesu bwa e na rikirake iai? Tiaki ngaia anne. A ingainga nanoia Kristian ni koaua ni boong aikai, n aanga nako, n anga te neboaki nakon te Atua i mataia aomata, n aroia naba Kristian ake n te moan tienture. Ti na nora aei n te kaongora are imwina.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Kona ni Kabwarabwaraa?

• N aaro raa aika ti kamoamoaa iai te Atua?

• E kanga Bauro ni kabongana Taian Areru 19:4?

• Tera te reitaki i marenan te onimaki ao te uarongorongo?

• Tera ae noraki kakawakina n te ekaretia ni Kristian n te moan tienture?

[Taamnei n iteraniba 21]

A teimatoa ni kaotiota mimitongin Iehova taiani karawa

[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]

Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin

[Taamnei n iteraniba 22]

E rangi n irekereke te mwakuri n uarongorongo ma te tataro