“Karaoa Ana Makuri Te Tia Taekina Te Euangkerio”
“Kamarurungko n taua baangim nakoni bwaai ni kabane, . . . karaoa ana makuri te tia taekina te euangkerio.”—2 TIMOTEO 4:5.
1. Tera te mwioko are e angania taan rimwina Iesu?
E A TABE n tataekinaki aran te Atua ae Iehova ma ana kaantaninga ni kabutaa aonnaba. E riki aei kioina ngkai ana aomata te Atua aika a a tia ni katabui maiuiia, a rangi n nanona raoi te mwioko are e anga Iesu Kristo nakoia taan rimwina ike e kangai iai: “Nako . . . kakiritiania botanaomata ni kabaneia, ni babetitoiia nako nanon aran te Tama ma te Nati ma te Tamnei are Raoiroi; n reireiia ba a na kabane baike I tuangngkami n tauu.”—Mataio 28:19, 20.
2. Tera te kaetieti are e anganaki te mataniwi are Timoteo, ao tera te anga teuana are a na kakororaoa iai bukin aia mwakuri ni minita Kristian aika mataniwi?
2 A kakaonimaki ni karaoa nanon te mwioko anne taan rimwin Iesu ake n te moan tienture. N te katoto, te abotoro Bauro e kaumaka te Kristian are raona ni mataniwi are Timoteo ni kangai: “Karaoa ana makuri te tia taekina te euangkerio, ko na kakororaoa nakoam.” (2 Timoteo 4:5) Ni boong aikai, ao te anga teuana ae e kona ni kakororaoa iai ana mwakuri ni minita te mataniwi, boni man tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea ma te ingaingannano ae korakora, ao n ibuobuoki naba n te mwakuri ni minita ni katoa tai. N te katoto, iai mwiokoan te tia kaira te Reirei n te Boki n te Ekaretia ae kakukurei are e a kakabwaiaki iai ibukin rikina bwa te tia kaira te mwakuri n uarongorongo ao ni kataneiaiia aomata riki tabemwaang iai. E kakororaoa mwiokoana Bauro n tataekina te rongorongo ae raoiroi, ao e ibuobuoki naba n reiakinia tabemwaang aron karaoan te mwakuri.—Mwakuri 20:20; 1 I-Korinto 9:16, 17.
Taan Tataekina te Euangkerio Rimoa Aika Ingainga Nanoia
3, 4. Baikara rongorongon Biribo ngke e riki bwa te tia taekina te euangkerio?
3 A rangi n ataaki Kristian ake rimoa bwa taan tataekina te euangkerio aika ingainga nanoia iai. Iangoa te tia tataekina te euangkerio are Biribo. Boni ngaia temanna mai buakoia “itiman te aomata . . . aika atoatongaki ba a raoiroi, aika on n te Taamnei ma te rabakau,” ake a rineaki bwa a na tibwatibwaa te amwarake n akea te inanonano i buakoia aine aika a a tia ni mate buuia aika Kristian aika I-Erene ao I-Ebera, ake a maeka i aon Ierutarem. (Mwakuri 6:1-6) Imwin tian te beku anne ao a maenako Kristian ibukin bwainikirinaia, e nako Tamaria Biribo. E tataekina te rongorongo ae raoiroi ikanne, ike e a kakorakoraki iai iroun te taamnei ae raoiroi bwa e na kanakoia taimonio ao ni kamarurungia ake a mwauku ma ake a boo-mai-aona. A a mwaiti kaain Tamaria aika butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea, ao ni bwabetitoaki. A aki maenako n te bwainikirinaki ngkoa abotoro, ma a tiku i Ierutarem. Ngke a ongo taekan Tamaria, ao a kanakoia abotoro aika Betero ma Ioane nako Tamaria, bwa a aonga n anganaki te taamnei ae raoiroi, te koraki ake a a tibwa tia ni bwabetitoaki.—Mwakuri 8:4-17.
4 Imwin anne, ao e a kairaki Biribo iroun taamnein te Atua bwa e na kaitiboo ma te iunaki ae te I-Itiobia, i aon te kawai nako Kata. Ngke e a tia Biribo ni kabwarabwaraa ana taetae ni burabeti Itaia n te aro ae mataata, ao te aomata aei, ae “te I-Itiobia, ae te iunaki ae e bati mwakana i aan Nei Kantake are aia uea I-Itiobia,” e onimakina Iesu Kristo ao e bwabetitoaki. (Mwakuri 8:26-38) Imwina, e nako Biribo nako Atoto ao imwina Kaitareia, n “tataekina te euangkerio ni kaawa ni kabane,” ake e roko iai. (Mwakuri 8:39, 40) Ai tamaroa ra te banna ni katoto are e kateia Biribo n arona ni karaoa ana mwakuri te tia taekina te euangkerio!
5. Tera rongorongoia natin Biribo ake aine aika aman ake a rangi n ataaki iai?
5 E bon teimatoa Biribo ni karaoa te mwakuri ni minita i Kaitareia tao 20 te ririki imwina riki. Ngke a maeka ma ngaia Bauro ao Ruka, ao iai “aman natina aine, aika kibono, aika taetae ni burabeti.” (Mwakuri 21:8-10) A noraki aine aikai bwa a a bon tia n reireiaki raoi ni bwaai n taamnei, iai irouia te ingaingannano ni karaoa te mwakuri ni minita ao a mwiokoaki naba bwa a na tataetae ni burabeti. Ingaingan nanoia kaaro ni karaoa te mwakuri ni minita, e kona ni karekei uaa aika raraoi nakoia natiia ni boong aikai, n te aro are a a kairaki iai bwa a na ingainga nanoia ni kani kabanei maiuiia ibukin tataekinan te euangkerio.
Taan Tataekina te Euangkerio ni Boong Aikai Aika Ingainga Nanoia
6. Tera ae a a tia n tokanikai i aona, taan taekina te euangkerio n te moan tienture?
6 E taekina ae kangai Iesu Kristo n ana taetae ni burabeti ae kakannato are e a kaineti ma ara bong aikai ao tain te toki: “E na bon kaotaki moa te euangkerio nakoia botanaomata ni kabaneia.” (Mareko 13:10) E na roko te toki ngkana e a tia n tataekinaki te rongorongo ae raoiroi “i aonaba ni bane.” (Mataio 24:14) Ngke e tataekina te rongorongo ae raoiroi Bauro ma tabeman taan tataekina te euangkerio n te moan tienture, ao a mwaiti aika riki bwa kaain te onimaki, ao iai ekaretia aika tei n taabo aika kakaokoro nako ni kabutaa te Embwaea n Rom. Unimwaane ake a a tia n rineaki bwa a na mwakuri n ekaretia aikai, a uaia n tataekina te euangkerio ma tariia ao mwaneia n te ekaretia ao a karababaa nako te mwakuri n uarongorongo. E ririkirake ana taeka Iehova ao e taabangaki ni boong akekei, n aron naba ae e riki ni boong aikai, kioina ngkai mirion ma mirion mwaitiia Ana tia Kakoaua Iehova aika a tabe ni karaoa aia mwakuri taan taekina te euangkerio. (Mwakuri 19:20) Ko a tia n iangoia bwa ko na riki naba ngkoe, bwa temanna i buakoia koraki akanne, aika kamoamoaa Iehova ma te kukurei ae bati?
7. Tera ae a kaakaraoia taan taekina rongorongon te Tautaeka n Uea ni boong aikai?
7 A mwaiti taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea ni boong aikai, aika a kamanenai raoi mwawan aia tai ni kabatiaa riki aia tai ni buoka tataekinan te euangkerio. Ngaa ma ngaa aika a a tia n riki bwa mitinare, ao iai naba aika ibuobuoki n te mwakuri n tataekina te euangkerio aika regular ao auxiliary bwaiania. Ai raoiroi ra te mwakuri ae tabe ni karaoaki irouia mwaane, aine, ao ataei aika riki bwa taan tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ma te ingaingannano! E boni koaua bwa a reke kakabwaiaia ana aomata Iehova ni kabane kioina ngkai a toro irouna ma te boo-n-nano n aroia n riki bwa Kristian aika taan taekina te euangkerio.—Tebania 3:9.
8. Tera te mwakuri ni kanikinaeia aomata ae e a tabe ngkai ni waakinaki, ao antai aika a karaoia?
8 E a tia te Atua ni mwiokoia taan rimwin Iesu aika kabiraki, bwa a na taekina te rongorongo ae raoiroi i aonnaba ni kabane. Raoia ni karaoa te mwakuri n uarongorongo aei, bon ana “tiibu tabemang” Kristo aika e a tabe n ririkirake mwaitiia ngkai. (Ioane 10:16) N te taetae ni burabeti, ao e kabotauaki te mwakuri ni kakamaiu aei, ma kanikinaean ramwaia aomata ake a ikenrawa ma n tang ibukin bwaai ni kabane aika bati n ribaaki aika riiriki ngkai. A na waekoa ni kamaunaki aomata aika buakaka. Ai kakabwaiaki ra ngaira, ngkai ti teimatoa ni kaakaraoa te mwakuri ni kakamaiu aei, nakoia taani maekana te aonnaba ni kabane!—Etekiera 9:4-6, 11.
9. A na kanga ni kona ni buokaki aomata aika a a tibwa rin i nanon te ekaretia ni kaineti ma te mwakuri ni minita?
9 Ngkana ti a tia ni kaakaraoa te mwakuri n tataekina te euangkerio i nanon tabeua te tai, ti kona naba ngkanne n ibuobuoki nakoia ake a a tibwa rin i nanon te ekaretia. Ti kona ni kairiia n taai tabetai bwa a na mwakuri ma ngaira n te mwakuri ni minita. A kaungaaki unimwaane, bwa a na kabanea aia kona ni karikirakeia raoia n onimaki n te itera n taamnei. Aia mwakuri aika raraoi mataniwi, a kona n rangi ni buokiia tabemwaang bwa a na riki bwa taan tataekina te euangkerio aika ingainga nanoia iai ao ni kariki uaa aika raraoi.—2 Betero 1:5-8.
Tataekinan te Rongorongo n Auti nako
10. Tera te katoto are e kateia Kristo ma taan rimwina ni kaineti ma te mwakuri ni minita?
10 E katea te banna ni katoto ae te kabanea n raoiroi Iesu Kristo nakoia taan rimwina, n arona n riki bwa te tia taekina te euangkerio. E taekinaki ae kangai n ana Taeka te Atua ni kaineti ma ana mwakuri ni minita Kristo ma ana abotoro: “E kabuta taiani kawa ma maeka, n reirei, ma ni kaota rongorongon uean te Atua, ae raoiroi: ao a iria uake tengauni ma uoman.” (Ruka 8:1) Tera ae a karaoia abotoro ni kaineti ma aei? Imwin kabwaroan te taamnei ae raoiroi ni Bentekota 33 C.E., ao “a aki toki n reirei, ma n atoatonga Iesu ba te Kristo n te bong ae koraki n te maneaba, ao n aia auti.”—Mwakuri 5:42.
11. Ni kaineti ma Mwakuri 20:20, 21, tera are e karaoia te abotoro Bauro n ana mwakuri ni minita?
11 Kioina ngke e a tia te abotoro Bauro n tataekina te euangkerio ma te ingaingannano, e kona ngkanne n tuangia Kristian aika unimwaanen te ekaretia i Ebeto ni kangai: “I aki kerikaki ni maku n tuangngkami te bwai teuana ae manena, ma n reireingkami i mataia aomata, ao n auti nako.” Ngke e ‘reirei Bauro n auti nako,’ ao e koaua bwa e kawari aia auti raona n taromauria Iehova, ni kaungaia iai kaain te nanai? E aki, bwa e a manga tomaa nako ana kabwarabwara ni kangai: “Ni kaotioti nakoia I-Iutaia ma I-Erene rairan te nano nakon te Atua, ma onimakinan ara Uea are Iesu Kristo.” (Mwakuri 20:20, 21) Ni koauana, a na bon aki kainnanoa te kairiri ibukin “rairan te nano nakon te Atua, ma onimakinan ara Uea are Iesu Kristo,” aomata ake a a kaman tia ni katabui maiuiia nakon Iehova. E bon reireinia Kristian aika unimwaane n te ekaretia are i Ebeto Bauro ni karaoan te mwakuri ni minita n auti nako, ao e reireinia naba ake a tuai n onimaki ibukin te rairannano ao te onimaki. Ni karaoan aei iroun Bauro, e katotonga iai te kawai are e a tia ni karaoia Iesu.
12, 13. Tera ae a a tia ni karaoia ana aomata Iehova ibukin karekean inaaomataia n tataekina te euangkerio ae titeboo ma are e taekinaki n I-Biribi 1:7?
12 E kona naba n riki bwa am kangaanga teuana karaoan te mwakuri ni minita n auti nako. N te katoto, iai tabeman aika a kona ni maraki nanoia ngkana ti kawariia i aan aia auti n uota te rongorongo man te Baibara. Tiaki ara kaantaninga bwa ti na kaunia aomata. Ma e ngae n anne, ao bon ana kaetieti te Baibara bwa a na kawaraki auti nako n te mwakuri ni minita, ao ti kairaki n tangiran te Atua ao aomata nako, bwa ti na tataekina te rongorongo ae raoiroi n te aro aei. (Mareko 12:28-31) Ibukin ‘kamaiuakin ma kamatoakin’ inaaomatara i aan te tua bwa ti na tataekina te rongorongo riaan auti nako, ti a tia ni kateaki i matan te Kaboowi n ikotaki naba ma te Kaboowi ae Rietata n te United States. (I-Biribi 1:7, BK) Ao n angiin te tai ti iranaki n te kaboowi. E kamimi te moti ae imwina.
13 “E a kaman kabutaki te euangkerio rinanon tibwatibwakin beeba ike a koreaki iai rongorongon te Aro ma ngke e moan kuneaki te waaki ni boreeti. E korakora buokaia Aaro tabeua man te waaki aei i nanon ririki ake a bwaka nako. E kamanenaki naba te waaki aei ni boong aikai irouia Aaro tabeua, ake kaaina, a uota te Euangkerio nakoni mwenga aika ngaa ma ngaa mwaitiia ni kataia n anai iai nanoia aomata nakon aia Aro. . . . Te aekaki ni waaki n Aro aei e boutokaki naba n te tua ae te First Amendment [n ana Tua-ni-Kaeti te United States], n aron naba are e boutokaki iai te taromauri ao te angareirei i nanon taian umwa-n-tabu.”—Murdock v. Pennsylvania, 1943.
Bukin Tera bwa Ti na Teimatoa n Tataekina te Euangkerio?
14. Tera uaan okiokiraia aomata ae bati n ara mwakuri ni minita?
14 A a mwaiti bukin tataekinan te euangkerio n auti nako. N taai ni kabane ake ti kawariia iai kaain te auti teuana, ti boni kataia n unika koraan te koaua man te Baibara. Ngkana ti a manga okiriia, ti bon teboka iai te koraa anne. Ao e na kona ni kabatiaaki iai uaana n aron are e korea ae kangai Bauro: “I uniki aroka ngai, ao e teboki Aboro; ma E karikirake te Atua.” (1 I-Korinto 3:6) Mangaia are ti bia teimatoa n ‘ununiki ao n teteboki,’ ao ni kakoauaa bwa e na bon ‘karikirakei’ Iehova.
15, 16. Bukin tera ngkai ti riai n okiokiriia aomata ni mwengaia?
15 Ti karaoa te mwakuri n tataekina te euangkerio kioina ngkai a a mwaiti aomata aika a a kani buanibwai maiuiia. Ti kona ni kamaiuira ao n ikotaki naba ma ake a ongora iroura man tataekinan te rongorongo. (1 Timoteo 4:16) Ngkana ti nora te aomata bwa e nang buanibwai maiuna, te koaua bwa ti na kabwara bae ni karaoa ara ibuobuoki n aron ae tii te taina kawarana? Ti na bon aki! Kioina ngkai e irekereke te mwakuri aei ma kamaiuaia kaain auti nako, ti riai ngkanne ni kabatiaa riki okiokiraia. A bibitaki aroaro n taai nako. Ngkana e rangi n tabetabe te aomata anne n te tai teuana, e kona ni manga reke ana tai n ongora n te tai teuana riki nakon te rongorongo man te Baibara. Ti kona ni butimwaeaki iroun te aomata ae tao e a tibwa roko n te auti are ti a tia ngkoa n roko iai, ike e a kona n uki iai te kawai ni maroro ma te aomata anne man te Baibara.
16 A aki tii bibitaki bwaai, ma e bibitaki naba aroaroia kaain te auti. N te katoto, e kona ni kairaki te aomata ae e a tibwa taonaki n te nanokawaki ibukin buan raona ae tangiraki bwa e na butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea. Iai nanora ni kani kabebetea te aomata, ni kairia bwa e na ataa kainnanoan bwaai n taamnei irouna, ao aron karekeana irouna.—Mataio 5:3, 4.
17. Tera bukin tataekinan te rongorongo ae moan te kakawaki?
17 Bukin karaoan te uarongorongo n auti nako ae rangi ni kakawaki ke katabetabeakira n aanga aika kakaokoro nako ibukin te mwakuri ni minita ni Kristian, bon te nano ni kani buokiia aomata ni kabane bwa a na ataa aran te Atua ae Iehova. (Te Otinako 9:16; Taian Areru 83:18) Ai kakabwaiaki ra ngaira ngkana ti buokiia aomata aika iai tangiran te koaua ao te raoiroi irouia, n ara mwakuri n tataekina te euangkerio bwa a na riki bwa taani kamoamoaa Iehova! E anenea ae kangai te tia areru: “Rorobuaka ma ateiaine; ma unimwane ma ataei: A na kamoamoa aran Iehova; ba ti arana ae neboaki: E mena mimitongina i aon aonaba ma karawa.”—Taian Areru 148:12, 13.
Ti Kakabwaiaki Ngkai Ti Tataekina te Euangkerio
18. Ti na kanga ni kakabwaiaki man tataekinan te euangkerio?
18 E karekei kakabwaia n aanga nako aika kakaokoro nakoira, karaoan ana mwakuri te tia taekina te euangkerio. Tataekinan te rongorongo ae raoiroi n auti nako, e buokira ni karikirakea te nanorinano iroura, ai moara ra riki n taai ake ti aki mwaneaki raoi iai. Ngkana ti kan riki bwa taan tataekina te euangkerio aika mwaatai, ti riai ni katotonga Bauro are, e ‘riki ni bwaai ni bane nakoia aomata ni kabaneia, ba e na boni kamaiuia tabemang.’ (1 I-Korinto 9:19-23) Te taneiai n te mwakuri ni minita, e kona ni buokira bwa ti na mwaatai iai. Ngkana ti onimakina Iehova ao n rinei taeka aika riai, ti a kona iai ngkanne ni karaoa nanon ana reirei Bauro ae kangai: “A na raonaki ami taeka n te akoi, ao a na taarinaki n taari, ba kam aonga n ata te aro ae riai ba kam na kaekaia aomata ni kabaneia iai.”—I-Korote 4:6.
19. A kanga ni buokaki taan tataekina te euangkerio iroun te taamnei are raoiroi?
19 E kairira te mwakuri ae tataekinan te euangkerio bwa ti na onimakina taamnein te Atua. (Tekaria 4:6) Ibukin anne, e a kaotiotaki uaan te taamnei ae raoiroi n ara tai ni mwakuri ni minita n aron, “te tangira, te kimareirei, te rau, te taotaonaki n nano, te atataiaomata, te raoiroi, te kakaonimaki, te nimamanei, te taubaang.” (I-Karatia 5:22, 23) E rotaki iai arora nakoia aomata, mangaia are ti riai ni kariaia kairakira iroun te taamnei are raoiroi bwa ti aonga ni kaotiota iai te tangira, te kukurei ma te rau, te taotaonakinnano, te akoi, kaotiotan ae raoiroi ao ara onimaki, ao bwabwainan te nimamannei ao te taubaang n ara tai n tataekina te rongorongo ae raoiroi.
20, 21. Baikara kakabwaia aika ti kona ni karekei ngkana ti katabetabeira n taai nako n tataekina te euangkerio?
20 Teuana riki te kakabwaia ae ti kona n namakinna ngkai taan tataekina te euangkerio ngaira, bon rikiraken riki nanoangaia aomata iroura. Ngkana a kaoti aia kangaanga aomata n aron te aoraki, akean aia mwakuri, kataakia i nanon mwengaia, ao ti aki riki bwa taan reirei ma ti maroroakin kiibu tabeua aika a na kaungai nanoia ao ni kabebeteia naba. Iai nanora ni kani buokiia aomata aika iai irouia tangiran te raoiroi, ma a kamatakiaki ni bwaai n taamnei. (2 I-Korinto 4:4) Ai kakabwaiaki ra ngaira ngkai ti kona ni buokiia te koraki ake a “rineaki nakon te maiu are aki toki.”—Mwakuri 13:48.
21 Karaoan te mwakuri n tataekina te euangkerio ni katoa tai, e na buokira bwa ti na kaatuui riki iangoan bwaai n taamnei. (Ruka 11:34) Aio bon te kakabwaia teuana, kioina ngkai ti boni kona naba ni kairaki nakon tangiran bwaikorakin te maiu aei aika mwaiti, ngkana ti aki kaatuui ara iango i aoni bwaai n taamnei. E kaumakiia Kristian te abotoro Ioane ni kangai: “Kam na tai tangira aon te aba, ao tai tangiri naba bwain aon te aba. Ngkana e tangira aon te aba te aomata, ao e aki mena tangiran te Tama i nanona. Ba bwaai ni kabane aika mena i aon te aba, ae ana kaibabaru te rabata, ma aia kaibabaru maata, ma kainikatongan te maiu aei, a aki riki mairoun te Tama, ma a riki mai aon te aba. Ao e kume ni mauna aon te aba ma kaibabaruna: ma ane kakaraoa ae E tangiria te Atua, ao e teimatoa n aki toki.” (1 Ioane 2:15-17) Ngkana ti katabetabeira ni karaoa ana mwakuri te tia tataekina te euangkerio ni kabatiai bwaai aika ti na karaoi n ana mwakuri te Uea, ao ti na buokaki iai bwa ti na aki tangira aon te aba.—1 I-Korinto 15:58.
Kaiko Ami Bwai Nako Karawa
22, 23. (a) Tera te kaubwai ae a kaikoa Kristian aika taan tataekina te euangkerio? (b) E na kanga n reke buokara n te kaongora ae imwin aei?
22 E karekei kakabwaia aika teimatoa kaakaraoan te mwakuri n tataekina te Tautaeka n Uea ma te ingaingannano. E kaota aei Iesu ngke e kangai: “Tai kaiko ami bwai i aon te aba, ike e kangi bwaai iai te koa ma te rara, ao a ururu ma n irae taan ira: ma kam na kaiko ami bwai nako karawa, ike e aki kangi bwaai iai te koa ma te rara, ao a aki ururu ma n irae taan ira: ba ike a mena iai ami bwai, ao a mena naba iai nanomi.”—Mataio 6:19-21.
23 Ti bia teimatoa ni kaikoi ara bwai nako karawa, ao n uringa naba are akea te kakabwaia teuana ae kakawaki riki nakon are ti na riki bwa taan tei ibukin te Uea ae Iehova ngkai taani Kakoauaa ngaira. (Itaia 43:10-12) Ngkai ti tabe ni karaoa nanon mwiokoara ae ana minita te Atua ngaira, ao ti kona n namakina aron ana namakin te aine ae te Kristian ae ai 90 tabun ana ririki, are e taekina aei ibukin maanin ana beku ibukin te Atua: “I karabwaa Iehova ngkai e a tia ni kariaia bwa N na beku ibukina n aki ongei au kairua aika bati i nanon ririki aikai ni kabane, ao I kakorakorai n tataro bwa e na bon riki bwa Tamau ae tatangiraki irou n aki toki.” Ngkana ti karaoa naba aekan anne ni kawakina raoi ara itoman ma te Atua, ti na bon kani karaoa iai ngkanne te mwakuri n tataekina te euangkerio ni kakororaoia ao ni katiaa raoi. E na buokira te kaongora ae imwin aei n noria bwa ti na kanga ni kakororaoa raoi mwiokoara n te mwakuri ni minita.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• Bukin tera ngkai ti riai ni karaoa ana mwakuri te tia taekina te euangkerio?
• Tera ae ko kona n taekinna ibukin aia mwakuri taan taekina te euangkerio ake rimoa ao aika ni boong aikai?
• Bukin tera bwa ti tataekina te rongorongo n auti nako?
• Ti na kanga ni kakabwaiaki n tatabemanira nako man karaoan ana mwakuri te tia taekina te euangkerio?
[Taamnei n iteraniba 8]
Iai naba ni boong aikai aomata aika kukurei n tataekina te euangkerio n aroia Biribo ma natina aine ngkoa
[Taamnei n iteraniba 12]
Ko na kanga ni kakabwaiaki ngkai ko buoka tibwatibwan te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata?