Boni Buokara Iehova

“E reke buokau mairoun Iehova, Ae karaoa karawa ma aonaba.”​—TAIAN ARERU 121:2.

1, 2. (a) Bukin tera bwa e kona n taekinaki ae ti bane ni kainnanoa te buoka n taai tabetai? (b) Tera aron te tia Buokira ae Iehova?

ANTAI i buakora ae e aki kainnanoa buokana? Ti boni bane ni kainnanoa te buoka n taai tabetai, bwa ti aonga ni kaitaraa te kangaanga teuana ae rawawata, n nanomwaaka i aan te rawawata imwin maten temanna, ke ni kaitaraa te kataaki ae korakora. A aki toki aomata n okira raoraoia ae mwamwannano ngkana a kainnanoa buokaia. E kona ni bebete riki te kangaanga ngkana ko maroroakina taekana ma te rao anne. Ma iai tian ana konabwai te aomata n ibuobuoki. Irarikin anne, n tabetai a aki kona n ibuobuoki n te tai are e kainnanoaki iai.

² Ma bon iai te tia Ibuobuoki ae akea tian mwaakana ma konabwaina. E karau nanora bwa e na bon aki kaaki taekara. Boni Ngaia are e taekinaki iroun te tia areru, are e kakoauaa raoi ma n taku: “E reke buokau mairoun Iehova.” (Taian Areru 121:2) Bukin tera bwa e kakoauaa raoi te tia areru aei bwa e na buokia Iehova? Ti na nenera te Areru 121 ibukin kaekaan te titiraki anne. Karaoan anne e na buokira n ota bwa bukin tera ngkai ti kona n iangoa Iehova bwa te tia Buokira.

Nibwan te Buoka ae Kona n Onimakinaki

3. Maunga raa ake e kaeka matana nako iai te tia areru, ao bukin tera?

³ E kaotia te tia areru bwa ti kona n onimakina Iehova kioina ngkai te tia karikiriki ngaia, ngke e moana ana taeka ni kangai: “N na kaeka matau nakoni maunga: E na reke mai ia buokau? E reke buokau mairoun Iehova, Ae karaoa karawa ma aonaba.” (Taian Areru 121:1, 2) E aki kaeka matana te tia areru nakon te maunga n aki akaka. N te tai are a koreaki iai taeka aikai, ao e tei mwaneaban Iehova i Ierutarem. E mena te kaawa anne ni maungan Iutaia, are e a kaikonakaki bwa ana tabo ni maeka Iehova. (Taian Areru 135:21) Tao e kaeka matana te tia areru aei nakon maungan Ierutarem ike e a kateaki iai mwaneaban Iehova, bwa e onimakinna ae e na reke buokana iroun Iehova. Bukin tera bwa e kakoauaa raoi te tia areru ae e kona ni buokia Iehova? Ibukina bwa ngaia te tia “karaoa karawa ma aonaba.” Ai aron ae e taku te tia areru, ‘I kakoauaa bwa bon akea ae e kona n tuka te tia Karikiriki ae moan te mwaaka i aon bwaai nako bwa e na buokai!’​—Itaia 40:28.

4. E a kanga te tia areru ni kaotia bwa e tatauraoi Iehova ni buokiia ana aomata ni bwaai aika a kainnanoi, ao bukin tera bwa e karaua te nano te iango anne?

⁴ E a manga kabwarabwaraa imwina te tia areru n taku bwa e a bon tatauraoi naba Iehova ni buokiia ana toro ni baika a kainnanoi. E taku: “E na aki angani waem te maran nako: E na aki matu Teuae kakawakiniko. Noria, ane E na aki matu ao E na aki kiro naba Teuae kawakinia Iteraera.” (Taian Areru 121:3, 4) E bon aki kariaia te Atua bwa a na “maran nako” te koraki ake a onimakinna ke a na bwaka ao n aki manga kona n teirake. (Taeka N Rabakau 24:16) Bukin tera? Ibukina bwa Iehova ai aron te tia kawakin-tiibu ae rangi ni matairiki n tararuaia ana tiibu. E aki rau nanora n te iango anne? Bon akea te tai ae e na kaina iai matana Iehova nakon te bwai are a kainnanoia ana aomata. E kamarurungnga n tararuaiia raoi n auan te ngaina ma te bong.

5. Bukin tera bwa e taekinaki Iehova bwa e tei “i angaataim”?

⁵ E korea ae kangai te tia areru, ni kakoauan ae Iehova bon te tia Kamanomano ae kakaonimaki nakoia ana aomata: “Bon te tia kawakiniko Iehova: Bon num Iehova i angaataim. E na aki oroiko taai ni ngaina, Ao e na aki naba namakaina ni bong.” (Taian Areru 121:5, 6) E riki nun te kai iroun te tia ririanna n te Middle East, bwa te tabo ae kakawaki ibukin kamanoana man korakoran riringan taai. Iehova ai aron te nuu nakoia ana aomata, are e kamanoia man korakoran te karawawataki. Noria bwa e taekinaki Iehova bwa e na mena “i angaataim.” N taai ni buaka ngkoa, ao e aki toki ni kamanoaki angaatain te tautia n te otanga, are e taua ni maingina. Raona n tautia ae kakaonimaki, e kona ni kamanoa ngkana e tei ao ni buaka i angaataina. E riki Iehova bwa kaanga ai aron te rao aei, ao e kakaonimaki n tei i rarikiia taan taromauria ao n tatauraoi ni buokiia.

6, 7. (a) E a kanga te tia areru ni karau nanora are e na bon aki toki ana buoka Iehova nakoia ana aomata? (b) Bukin tera bwa ti kona ni kakoauaa are e taku te tia areru?

⁶ E na toki ana buoka Iehova nakoia ana aomata? E na bon aki kona n riki anne. E kabanea ana taeka te tia areru ni kangai: “E na kakawakiniko Iehova man te buakaka ni kabanea; E na kawakina tamneim. E na kakawakina nakom Iehova ma okim, Man te bong aei ao n aki toki.” (Taian Areru 121:7, 8) Noria bwa te tia korea te areru aei, e kabonganai taeka ake a kaineti ma kanoan taai aika a na roko. E taku te tia areru imwaina n te kibu 5: “Bon te tia kawakiniko Iehova.” Ma ni kiibu aikai, e korea ae kangai te tia areru: “E na kakawakiniko Iehova.” Mangaia are a karauaki raoi nanoia taan taromauri ni koaua, bwa e na teimatoa ana ibuobuoki Iehova nakon taai aika a na roko. E na tatauraoi n taai nako n ibuobuoki n aki ongea te tabo are a nako iai ao te kangaanga are a kaaitara ma ngaia.​—Taeka N Rabakau 12:21.

⁷ E boni kakoauaa raoi te tia korea te Areru 121 bwa te tia Karikiriki ae moan te mwaaka, e tarataraia ana toro n ai aron te tia kawakin-tiibu ae mwamwannano ao n ai aron te tia tantani ae kakamatairikia. Iai bukina aika bati iroura bwa ti na kakoauaa are e taku te tia areru, bwa e aki bibitaki Iehova. (Maraki 3:6) E nanonaki ikai bwa ti na kamanoaki n taai nako man kabuanibwai aika a na riki nakon rabwatara? Tiaki ngaia anne, ma ngkana ti teimatoa n onimakinna bwa te tia Buokira, ao e na kawakinira man bwaai ni kabane aika a na kona n urui ara onimaki. E boni kai rio iroura tabekan te titiraki ae ‘E kanga Iehova ni buokira?’ Ti na neneri kawai aika aua ike e karaoa iai anne. N te kaongora aei, ti na maroroakina arona ni buokiia ana toro n taai ake e koreaki iai te Baibara. N te kaongora are imwina, ti na manga maroroakina arona ni buokiia ana aomata ni boong aikai.

Te Buoka Mairouia Anera

8. Bukin tera bwa e aki kamimi ngkai anera a tabeakinia naba ana toro te Atua aika i aon te aba?

⁸ Iai ana anera Iehova aika mwaiti kurikuri aika a mwakuri i bukina. (Taniera 7:9, 10) A kakaonimaki anera aikai ni karaoa nanon te Atua. (Taian Areru 103:20) A ataia raoi bwa e korakora ana tangira Iehova ibukia taan taromauria ao e kani buokiia. E aki kamimi ngkai anera a tabeakina naba mweeraoia ana toro te Atua aika i aon te aba. (Ruka 15:10) Mangaia are ti kona ngkanne ni kaantaningaia bwa a boni kukurei anera ni buokiia aomata rinanon kabonganakia iroun Iehova. Baikara aanga ake e kabonganaia iai anera Iehova ni buokiia ana toro ake ngkoa?

9. Taekina te katoto ni kaineti ma aron mwiokoaia anera iroun te Atua ni kamanoia aomata aika kakaonimaki.

⁹ A anganaki mwaakaia anera iroun te Atua ni kamanoia ao ni kainaaomataia aomata aika kakaonimaki. Uoman anera ake a buoka Rota ao natina aine ni karekei maiuiia man kamaunakin Totom ao Komora. (Karikani Bwaai 19:1, 15-​17) Te anera ae tii temanna e tiringia 185,000 tautian Aturia ake a kakamaakuia kaain Ierutarem. (2 Uea 19:35) Ngke e karenakoaki Taniera nako nanon nneia raian, ao Iehova ‘e kanakoa ana anera ao e kaini wiia raian.’ (Taniera 6:21, 22) E kainaaomataki te abotoro Betero man te karabuti iroun te anera. (Mwakuri 12:6-​11) A taekinaki n te Baibara katoto riki aika mwaiti ibukin aia kamanomano anera ake a karaoi, are e a kaotaki iai koauan are e taekinna te Areru 34:7: “E katea umana ni buaka ana anera Iehova i rarikiia akana makua ni kawakinia, Ao E kamaiuia.”

10. E a kanga Iehova ni kabongana te anera ni kaungaa te burabeti are Taniera?

¹⁰ N taai tabetai, e kabonganaia anera Iehova bwa a na kaungaia ao ni kakorakoraia aomata aika kakaonimaki. E kuneaki te katoto ae riinga te nano n Taniera mwakorona 10. N te tai anne ao tao e a kaani koro 100 ana ririki ni maiu Taniera. E rangi ni bwara nanon te burabeti aei tao ibukin uruan ma kamaroaean Ierutarem ao mwaararan te tai are e na manga kateaki iai te tembora. E a tabeaianga naba imwin noran te miitara ae kakamaaku. (Taniera 10:2, 3, 8) Ma e tatangira te Atua ni kanakoa te anera ni kaungaa nanona. Tiaki tii teuana ana tai te anera ni kauringa Taniera are te aomata ngaia ae “bati n tangiraki” i matan te Atua. Tera uaan anne? E tuanga te anera te burabeti ae e a kara aei ni kangai: “Ko a tia ni kakorakoraai.”​—Taniera 10:11, 19.

11. Tera te katoto teuana ibukin aroia anera ni kabonganaki ni kaineti ma kairan tataekinan te rongorongo ae raoiroi?

¹¹ E kabonganaia naba anera Iehova ni kaira te mwakuri n tataekina te rongorongo ae raoiroi. E kairaki Biribo iroun te anera bwa e na tataekina taekan Kristo nakon te iunaki ae te I-Itiobia, are e a bwabetitoaki imwina. (Mwakuri 8:26, 27, 36, 38) Bon tii teutana imwin anne, ao bon nanon te Atua bwa e na taekinaki te rongorongo ae raoiroi nakoia Tientaire aika aki-korotobibiaki. E kaoti te anera nakon Korenerio n te miitara, ae te Tientaire ae mamaaka te Atua, ao e kairia bwa e na wetea te abotoro Betero. Ngke e a reke Betero irouia ana tia uataeka Korenerio ao a taku: “E a tia n tuangaki [Korenerio] iroun ana anera te Atua ba e na weteiko nakon ana auti ba e na ongora n am taeka.” E butimwaea anne Betero ao a moan riki Tientaire aika tuai korotobibiaki bwa kaain te ekaretia ni Kristian. (Mwakuri 10:22, 44-​48, BK) Iangoia bwa tera am namakin ngkana ko ataia bwa e buokiko te anera bwa ko na moan kaitiboo ma te aomata ae raoiroi nanona ni butimwaia te rongorongo!

Te Buoka Rinanon te Taamnei are Raoiroi

12, 13. (a) Bukin tera bwa e riai irouia ana abotoro Iesu bwa a na kakoauaa ae te taamnei ae raoiroi e kona ni buokiia? (b) N te aro raa are e a kakorakoraia iai Kristian ake n te moan tienture te taamnei ae raoiroi?

¹² Teutana te tai imwain maten Iesu, ao e karau nanoia ana abotoro n taku bwa a na bon aki katukaki n akea buokaia. E na angania te Tama “te tia Buobuoki, are te Tamnei are Raoiroi.” (Ioane 14:26) Iai bukina ae raoiroi irouia abotoro are a kakoauaa iai bwa e na boni buokiia te taamnei ae raoiroi. A bati katoto aika taekinaki n te Baibara ae kairaki koreana, ake a kaota aron Iehova ni kabongana te taamnei ae raoiroi, ae te mwaaka ae te kabanea ni korakora ni buokiia iai ana aomata.

¹³ N taai aika bati, e kabonganaki te taamnei ae raoiroi ni kakorakoraia aomata ibukin karaoan nanon Iehova. E kakorakoraia taani moti te taamnei ae raoiroi ni kainaaomataia iai I-Iteraera. (Taani Motiki-Taeka 3:9, 10; 6:34) Te taamnei naba anne e kakorakoraia Kristian n te moan tienture bwa a na teimatoa n uarongorongo ma te ninikoria n aki ongei waaki ni kakaaitara nakoia. (Mwakuri 1:8; 4:31) Tokanikaia ni karaoan aia mwakuri ni minita, e kaota te kakoaua ae korakora ibukin ana mwakuri te taamnei ae raoiroi. Tera riki ae e na kabwarabwaraa aroia aomata “aika aki reireiaki aika aki ataibwai” bwa a na tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ni kabutaa aban te aonnaba aika ataaki n taai akekei?​—Mwakuri 4:13; I-Korote 1:23.

14. E a kanga Iehova ni kabongana taamneina ae raoiroi ni kaotaia iai ana aomata?

¹⁴ E kabongana naba te taamnei ae raoiroi Iehova ni kaotaia iai ana aomata. Man ana ibuobuoki taamnein te Atua, e kona Ioteba ni kaota nanon te mii ni burabeti are miin Barao. (Karikani Bwaai 41:16, 38, 39) E kaota nanon ana kaantaninga Iehova rinanon te taamnei aei, nakoia aomata aika nanorinano ma e karabaa nakoia aika a nanorieta. (Mataio 11:25) Mangaia are ni kaineti ma bwaai ake e katauraoi Iehova “i bukiia ake a tangiria” ao e taku te abotoro Bauro: “E kaotioti baikai te Atua nako ira iroun Tamneina.” (1 I-Korinto 2:7-​10) Tii man ana ibuobuoki te taamnei ae raoiroi, are e a kona iai te aomata n ota raoi n nanon te Atua.

Te Buoka man Ana Taeka te Atua

15, 16. Tera are e tuangaki Iotua bwa e na karaoia bwa e aonga ni kakabwaia kawaina iai?

¹⁵ Ana taeka Iehova ae kairaki koreana e “manena nakon te reirei,” ao e kona ni karika ana toro Iehova bwa e na “moan te raoiroi . . . ao e na kabaneaki ni kataeaki nangina nakon makuri aika raraoi ni bane.” (2 Timoteo 3:16, 17) A mwaiti katoto n te Baibara aika kaota aroia ana aomata te Atua ngkoa ni buokaki man ana Taeka ake a a kaman tia ni koreaki.

¹⁶ E ibuobuoki te Baibara ni katauraoa te kairiri ae riai ibukia taan taromauria te Atua. Ngke e mwiokoaki Iotua bwa e na kairiia I-Iteraera, ao e tuangaki ni kangai: “E na tai nako bokin te tua aei [are e koreaki iroun Mote] mai nanoni wim, ma ko na iangoia ni ngaina ao ni bong, ba ko aonga ni kawakina te kakairi ni bwaai ni kabane aika koreaki i nanona: ba ane ko na kakabaia kawaim iai, ao ane ko na tetekeraoi.” Noria bwa e aki berita ikai te Atua nakon Iotua bwa e na karina te wanawana n te aro ni kakai. Ma ngkana e wareware Iotua ao n iaiangoa “bokin te tua,” e kakabwaia ngkanne iai kawaina.​—Iotua 1:8; Taian Areru 1:1-3.

17. A kanga Taniera ao te Uea are Iotia ni buokaki ni mwakoron bokin te Baibara ake a a tia ni koreaki n taai akekei?

¹⁷ Ana Taeka te Atua ae koreaki, e ibuobuoki naba ni kaota nanona ao ana kaantaninga. N te katoto, e a kaman ataia Taniera man ana koroboki Ieremia, taekan mwaitin te ririki are e na tiku ni kamaroaeaki iai Ierutarem. (Ieremia 25:11; Taniera 9:2) Iangoa naba te bwai are e riki n ana tai Uean Iuta are Iotia. N te tai anne, e a tia te natannaomata ae Iuta ni kitana Iehova, ao a kabwaka ueea ni karaoa katoton te Tua i bon ibukiia ao ni kakairi iai. (Te Tua-Kaua 17:18-​20) Ma i nanon te tai are e a tabe ni manga karaoaki iai mwin uruan te tembora ao e kuneaki “bokin te tua,” are tao e koreaki ni bain Mote, are koreaki tao 800 tabun te ririki imwain te tai anne. Ngke e a tia Iotia n ongo kanoan bokin te tua aei, ao e ataa aron korakoran kitanan nanon Iehova irouia te natannaomata, ai ngaia are e a kakorakoraa ni karaoi nanon baike a koreaki n te boki anne. (2 Uea 22:8; 23:1-7) Tiaki te koaua bwa e mataata bwa ana aomata te Atua n taai ake ngkoa, a buokaki ni mwakoron bokin te Baibara ake a a tia ni koreaki n taai akekei?

Te Buoka Rinanoia Raora n Onimaki

18. Bukin tera ngkai ti kona n taekinna bwa e bon roko te buoka mairoun Iehova, ngkana iai temanna te tia taromauria ae e buoka raona temanna?

¹⁸ E aki toki n roko te buoka are e katauraoia Iehova rinanoia raora n onimaki. Te koaua bwa te Atua boni ngaia are e ibuobuoki ngkana iai temanna te tia taromauriia are e buoka raona temanna. Bukin tera ngkai ti kona n taekina anne? Iai bukina aika uoua. Te moan, bwa e irekereke iai taamnein te Atua ae raoiroi. Te taamnei anne, e karekei uaa n aron te tangira ao te raoiroi nakoia te koraki ake a ukoukora rekena. (I-Karatia 5:22, 23) Mangaia are ngkana e kairaki temanna ana toro te Atua bwa e na buoka tarina n te onimaki, aei ngkanne boni kaotan ae e mwakuri irouna taamnein Iehova. Te kauoua, bwa ti karikaki ni katotonga te Atua. (Karikani Bwaai 1:26) E nanonaki n aei bwa iai ara konabwai ni kaotiota aroarona n ikotaki naba ma ana akoi ao ana mwamwannano. Mangaia are ngkana e karababa ana buoka temanna ana toro Iehova nakon raona temanna, e bon roko ngkanne te buoka anne mairoun Teuare e katotongaki aroarona.

19. Ni kaineti ma are e koreaki n te Baibara, e a kanga Iehova ni katauraoa te buoka rinanoia raao n onimaki?

¹⁹ Tera aron Iehova ni katauraoa te buoka rinanoia raao n onimaki, n taai ake e koreaki iai te Baibara? E aki toki Iehova ni kaira temanna ana toro bwa e na anga te taeka n reirei nakon raona temanna, n aron Ieremia ngke e anga te reirei ni kakamaiu nakon Baruka. (Ieremia 45:1-5) N taai tabetai, a kairaki taan taromauri ni koaua bwa a na katauraoi bwaai n ibuobuoki nakoia raoia n onimaki. N aroia ngkoa Kristian ake i Maketonia ao i Akaia, ake a kaota te ingaingannano ni buoka kainnanoia tariia ake i Ierutarem. E taekinna te abotoro Bauro bwa karaoan te ibuobuoki n akoi n aron anne, boni “katituaraoan te Atua.”​—2 I-Korinto 9:11.

20, 21. Tera aron Bauro ngke e a kaungaki irouia tarina mai Rom?

²⁰ A rota riki te nano rongorongon aroia ana toro Iehova n anga nanoia ni kakorakoraia ao ni kaungaia i bon i marenaia. Iangoa te katoto ae e irekereke iai te abotoro Bauro. Ngke e mwananga nako Rom n te tai are e tauaki iai bwa te bure, ao e toua kawain Rom ae e ataaki bwa Kawain Abbia. E aki kakukurei kabanean mwakoron te mwananga anne bwa e kairiia taani mwananga nakon te aba ae aoneinei ma n rinano.a A ataia taari n te ekaretia are i Rom bwa e nang roko Bauro. Tera ae a na karaoia? Te koaua bwa a na kamwengaraoiia n aia auti n tataningaa rokona imwain ae a na otinako ni kamauria?

²¹ E tuangira te bwai ae riki te tia korea te Baibara ae Ruka, are e ira Bauro ni mwanangana: “Ao ngke a ongo taekara taari ake i Rom, ao a nako maiai ni butimaira n ana kawa ni bobwai Abbia, ao n te tabo ae aranaki ba Auti-n-iruwa-aika-tenua.” Ko kona n iangoa anne? Ngke a ataia taari bwa e nang roko Bauro, ao a mwananga mai Rom bwa a na kaitiboo ma ngaia. A tataninga tabeman taari n te Kawa ni Bobwai i Abbia, ae te tabo ni motirawa ae rangi n ataaki, ae 74 te kiromita i tinanikun Rom. Nikiraia taari a tataninga n Auti-n-iruwa-aika-tenua, ae te tabo ni motirawa ae 58 te kiromita i tinanikun Rom. Tera are e karaoia Bauro? E ribootinna Ruka ni kangai: “Ao Bauro, ngke e noriia, ao e katituaraoa te Atua, ao e kabebetea nanona.” (Mwakuri 28:15) Iangoia moa, e a reke te korakora ao te raunnano iroun Bauro tii man norakia taari akanne ake a a tia ni kakorakoraia ni mwananga n te mwananga ae raroa! Ao antai are e kaitau nakoina Bauro ibukin te boutoka n ibuobuoki aei? E kaitaua Iehova ae te Atua are ngaia mwiokoan bwaai nako.

22. Tera ara kibu ibukin te ririki 2005, ao tera are e na rinanoaki n te kaongora are imwina?

²² E teretere man ana mwakuri nako te Atua ake a koreaki n te Baibara, bwa boni ngaia te tia Buokira. Bon te tia Ibuobuoki ae akea n ai arona. E bon riai ngkanne bwa aia kibu Ana tia Kakoaua Iehova ibukin te ririki 2005, e na anaaki man Taian Areru 121:2: “E reke buokau mairoun Iehova.” Ma e a kanga ni buokira ni boong aikai Iehova? E na rinanoaki aei n te kaongora are imwina.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

Baikara aanga ake e katauraoa iai te buoka Iehova—

• rinanoia anera?

• rinanon taamneina are raoiroi?

• man ana Taeka ae kairaki koreana?

• rinanoia raao n onimaki?

[Kabwarabwaraan n iteraniba 27]

Te kibu ibukin te ririki 2005: “E reke buokau mairoun Iehova.”​—Taian Areru 121:2.