Ti Na Aki Kabanei Maiura Ibukira
“E mate [Kristo] i bukiia ni kabaneia, ba a aonga n aki manga kabane maiuia akana maiu, i bukiia.”—2 I-KORINTO 5:15.
1, 2. Tera ana reirei te Baibara are e kairia taan rimwin Iesu n te moan tienture, bwa a na tokanikai iai i aon te bangaaomata?
BON ana kabanea n tairiki Iesu i aon te aba. I nanon tabeua riki te aoa ao e nang anga maiuna ibukia te koraki ake a na onimakinna. N te tairiki anne, ao e tuangia ana abotoro Iesu bwaai aika kakawaki aika mwaiti. Teuana mai buakoia, bon te tua ni kaineti ma te aroaro ae kakoauaki bwa kanikinaeaia taan rimwina. E taku: “I anganingkami te tua nabangkai, ba kam na i tangitangiri; n ai arou ngke I tangiringkami, ba kam na i tangitangiri naba. Ane a na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri.”—Ioane 13:34, 35.
2 A riai Kristian ni koaua ni kaotiota te tangira are a anga ngaiia ibukia raoia ni Kristian, ao ni moanibwai aia bwai raoia nakon oin aia bwai. A riai naba n aki-tabwarabwara n ‘anga maiuia i bukiia raoia.’ (Ioane 15:13) Tera aroia Kristian ake rimoa ni kaineti ma te tua ae boou aei? E taekin aia taeka aomata tabeman ibukia Kristian, te tia koro-rongorongo n te ka-uoua n tienture ae Tertullian n ana boki ae Apology, ae kangai: ‘Nora aroia n itangitangiri; ao tauraoin nanoia ni mate ibukiia raoia.’
3, 4. (a) E aera ngkai ti riai n aki-bangaaomata? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?
3 Ti riai naba n ‘i buobuoki n uotara aika rawawata, ao n tou mwin ana tua Kristo.’ (I-Karatia 6:2) Ma e ngae n anne, te bangaaomata bon teuana naba te bwai n tutuki ae moan te korakora, are e tuuka te ongeaba nakon ana tua Kristo ao ‘tangiran Iehova ae Atuara ma nanora, rabwatara, ao wanawanara ni kabane, ao tangiraia raora n aron tangirara i bon i roura.’ (Mataio 22:37-39) Ibukina bwa ti aki-kororaoi, ti ituaki naba n te nano ni kan tabeakin oin nanora. Irarikin anne naba, te rawawatannano ni maiura ni katoa bong, te kaiangatoa n te reirei ke n te tabo ni mwakuri, ao te korakai ibukin baika ti kainnanoi ni maiura, e a kakorakoraa riki arora ni bangaaomata ae i nanora. Akea kerikakin tangiran te bangaaomata. E kauring te abotoro Bauro ni kangai: “Ni boong aika kaitira . . . a na riki aomata ba taan tangiriia i bon i rouia.”—2 Timoteo 3:1, 2.
4 Ngke e a uakaan tokin ana mwakuri ni minita Iesu i aon te aba, e angania taan rimwina te reirei ae tenua iterana, are e kona ni buokia n tokanikai i aon te bangaaomata. Tera te reirei aei, ao ti na kanga ni kona ni kakabwaiaki man ana kaetieti?
Te Bwainnaoraki ae Uaana!
5. Tera are e kaotia Iesu nakoia taan rimwina n ana tai n uarongorongo i Kariraia meang, ao bukin tera bwa a kubanrou iai?
5 E waakina nako tataekinan te rongorongo ae raoiroi Iesu i rarikin Kaitareia Biribi i Kariraia meang. E taraa n angaraoi riki te tabo ae rau aei ibukin te motirawa ao kakukureian te rabwata, nakon reiakinan te taotaonakinnano ao te taubaang. Ma ngke e mena iai Iesu, e kaotia nakoia taan rimwina bwa “e riai nakona nako Ierutarem, ma kamarakana ae bati irouia unimwane ma ibonga ake a kakanato ma taani koroboki, ao kamateana, ma mangautina n te kateni bong.” (Mataio 16:21) Ai kubanrou ra taan rimwin Iesu ngke e a kaota te rongorongo ae boou aei, kioina ngkai a kaman kariariaa aia tia Kairiri bwa e na katea ana Tautaeka n Uea i aon te aba!—Ruka 19:11; Mwakuri 1:6.
6. Bukin tera ngke e boaki Betero iroun Iesu?
6 E waekoa Betero ni “kaira [Iesu] ni kaokoroa, ao e boaia, ao e taku, Te Uea, E na nanoangaiko te Atua: e na aki roko anne i Roum.” Tera ana kaeka Iesu? “E rairaki, ao E taku nakoni Betero, Nako akuu, Tatan: kabwakau nakon te buakaka ngkoe: ba tiaki aron nanon te Atua nanom, ma ai aron nanoia aomata.” Ai mataatara kaokoron aroaro aika uoua aikai! E rangi ni kukurei Iesu ni butimwaea mwiokoana mairoun te Atua, are e na anga ngaia bwa te karea, ike e nang kairaki iai nakoni matena i aon te kai ni kammaraki i mwin tabeua riki te namwakaina. E karaua nanona Betero ngke e kangai: “Te Uea, E na nanoangaiko te Atua.” Akea te nanououa bwa e taku Betero bwa e raoiroi ana iango. Ma e ngae n anne, e boaaki iroun Iesu, ibukina bwa e kariaia n te tai anne bwa e na kairaki n ana iango Tatan. ‘Tiaki aron nanon te Atua’ nanon Betero n te tai anne ‘ma ai aron nanoia aomata.’—Mataio 6:22, 23.
7. Baikara aaro ake e kabwarabwarai Iesu nakoia taan rimwina, aika a riai n tou mwiia, ake ni Mataio 16:24?
7 E kona naba n ongoraeakinaki katoton ana taeka Betero nakon Iesu ni boong aikai. A aki toki ni kaumakaki aomata n te aonnaba aei ni kangai: ‘Karaoa ae raoiroi nakoim’ ke ‘karaoa ae angaraoi ibukim.’ Ma n te itera are teuana, e taekina te aroaro ae rangi ni kaokoro Iesu. E tuangia taan rimwina ni kangai: “Ane kan ri mwiu ao ke e kaakeaa n taona nanona, ao ke e tabeka ana kaibangaki [“te kai ni kammaraki,” NW], ao ke e irirai.” (Mataio 16:24) E taku te New Interpreter’s Bible: “Tiaki te kakao nakoia ake a tuai n riki bwa taan rimwin Kristo taeka aikai, ma bon te kakao ae kaotiotaki iai nanon te taeka ae te tia rimwin Kristo ibukia te koraki ake a kaman butimwaea ana kakao Kristo.” A riai taan onimaki n tou mwin aaro ake tenua, ake e a tia n taekin Iesu n te kibu anne. Ti na rinanon ngkai teuana imwin teuana.
8. Kabwarabwaraa nanon kaakeako n taona nanom.
8 Te moani bwai, ti riai ni kaakeaira n taon nanora. Te taetae n Erene ae rairaki bwa “kaakeaira n taona nanora,” e nanonaki iai te nano ae tauraoi n aki-bangaaomata ke n aki- tabeakinan riki arora aika ti na kabwaia iai. Tiaki nanona bwa ngkana ti kaakeaira n taon nanora, ti a tii taon naba nanora man aaro ni kakukurei tabeua; ao e aki naba nanonaki iai bwa ti nang maiu ni kainnano ke n urui arora. Ai tiaki ‘oin ara bwai rabwatara’ n te aro are ti a kukurei n anga maiura ao bwaai ni kabane ake iroura, nakon Iehova. (1 I-Korinto 6:19, 20, BK) Ti na kaatuua riki karaoan nanon te Atua nakon irakin oin nanora. Ti kainnanoa te nanomwaaka ni karaoan nanon te Atua, ngkana ti kani kaakeaira n taon nanora, e ngae ngke e kauntaba karaoan aei ma nanora aika aki-kororaoi. Ngkana ti katabui maiura nakoina ao ni bwabetitoaki, ti a kaotia iai ngkanne bwa ti kani kabonganai maiura tii ibukin te Atua. Ao imwin anne, ti a manga kakorakoraira ni kakoroa bukin katabuan maiura i nanon ara tai ni maiu ni kabane.
9. (a) E tei ibukin tera te kai ni kammaraki ni menan Iesu i aon te aba ? (b) Ti na tabeka ara kai ni kammaraki n te aro raa?
9 Te kauoua, ti bon riai n tabeka ara kai ni kammaraki i bon iroura. N te moan tienture, e tei te kai ni kammaraki ibukin te kammarakaki, te kamaamaeaki, ao te mate. Bon tii taani kakeru aika tiringaki i aon te kai ni kammaraki ke a katineaki rabwataia ngkana a mate n te kai. Man ana taeka Iesu aei, e kaotia iai bwa e riai te Kristian ni katauraoa nanona ni butimwaea te bwainikirinaki, te kabuakakaki, ke te tiringaki, kioina ngkai bon tiaki ana bwai te aba ngaia. (Ioane 15:18-20) Ti kaokoroaki ma kaain te aonnaba man ara kaetieti ni Kristian, mangaia are a kona n ‘taetaebuakaira’ aomata. (1 Betero 4:4) E kona n riki aei n te reirei, ara tabo ni mwakuri, ke i nanon ara utu. (Ruka 9:23) Ma e ngae n anne, ti kariaia kabuakakara ibukina bwa ti aki maiu ngkai i bon ibukira. E taku Iesu: “Kam a kabaia, [“kukurei”, NW] ngkana a taetaebuakaingkami aomata, ma ni bainikiriningkami, ma n atonga te taetae ae buakaka ni kabanea, n uaraoingkami, i bukiu. Kam na kakatonga, ao kimwareirei: ba a bati ami bwai i karawa.” (Mataio 5:11, 12) Ni koauana, moani baan te kakawaki karekean akoara iroun Iehova te Atua.
10. Tera ae irekereke ma irakin Iesu?
10 Te katenua, e taekinna Iesu Kristo bwa ti riai n iriria. Ni kaineti ma are e taekinaki n te An Expository Dictionary of New Testament Words, are e koreaki iroun W. E. Vine, nanon te taetae n Erene ae iria, bon te rao, ae “te aomata ae e ira kawain raona.” E taekinaki ae kangai n te 1 Ioane 2:6: “Ane taku ba e maeka i nanona [te Atua] ao e riai ba e na nakonako n te aro are E nakonako iai Teuarei [Kristo].” Tera aron Iesu n nakonako? E aki-bangaaomata Iesu, ibukin korakoran ana tangira nakon Tamana i karawa ao taan rimwina. E taku Bauro: “E aki kakukureia naba Kristo.” (I-Rom 15:3) E ngae ngkana e namakina te kua ke te baki Iesu, ma e karimoaa riki kainnanoia aomata nakon kainnanona. (Mareko 6:31-34) E unga nanon Iesu ao e kakorakoraa n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ao n angareirei naba. Ti riai ni katotongnga ni kakororaoa nakoara ma te ingaingannano, ni ‘kakiritiania botanaomata ni kabaneia, n reireiia ba a na kabane baike e tuangira n tauu.’ (Mataio 28:19, 20) E katuka te banna ni katoto ibukira Kristo n aroarona aikai ni kabane, ao ti riai n “tou mwini mwanekana.”—1 Betero 2:21.
11. Bukin tera bwa e kakawaki ae ti na kaakeaira i bon iroura, n tabeka ara kai ni kammaraki, ao n irira Iesu Kristo?
11 E rangi ni kakawaki bwa ti na kaakeaira n taon nanora, n tabeka ara kai ni kammaraki, ao n irira Teuare karaoa te katoto ibukira. Mani karaoan aei iroura, e na kerikaki iai te nano ni bangaaomata ae te bwai n tutuki ni kaotiotan te tangira are irekereke ma katauan buan maium. Irarikin naba anne e taku Iesu: “Ane kani kawakina maiuna ao e boni kabua: ma ane kabua maiuna i bukiu ao e boni karekea. Ba tera kabaian te aomata, ngkana tao e kareke aaba ni kabane ni kabua tamneina iai? ao tera ae e na anga te aomata ba boon tamneina?”—Mataio 16:25, 26.
Ti Aki Kona n Toro Irouia Tooka Aika Uoman
12, 13. (a) Tera are e katabeaiangaa te rorobuaka are te tia tautaeka are e titirakina Iesu buokana? (b) Tera te reirei are e angan te rorobuaka aei Iesu, ao bukin tera?
12 Tabeua te namwakaina imwin katuruturuan riaia taan rimwina ni kaakeaia i bon irouia iroun Iesu, ao e roko te rorobuaka ae te tia tautaeka ae kaubwai temanna nakoina ao e taku: “Te tia Reirei, tera te bwai ae raoiroi ae N na karaoia, ba e aonga n reke i rou te maiu are aki toki iai?” E tuangnga Iesu bwa e na “tauu taian tua,” ao e taekini tabeua mai buakoia. E taku teuarei: “I tou mwin taeka akanne ni kabane.” E taetae te rorobuaka aei ma nanona ni koaua bwa e a bon tia ni karaoa ana kabanea n raoiroi n ongeaba nakon te Tua. Mangaia are e a manga titiraki: “Tera ae I tuai ni koro raoi iai?” Ni kaekaana, e taekina te kakao ae onoti Iesu nakon teuaei ni kangai: “Ngkana ko kan riki ni moan te raoiroi, ao ko na nako ni kabo am bwai nako n angania akana aki kaubwai, ao e na reke am bwai i karawa iai: ao nako mai n irirai.”—Mataio 19:16-21.
13 E noria Iesu bwa ngkana e kani beku iroun Iehova te rorobuaka aei ma nanona ni kabane, e riai n tokanikai moa i aon te bwai are e rangi ni katabeaiangaa ana iango i aoni maiuna, are boni kaubwaina. E aki kona n toro irouia tooka aika uoman te tia rimwin Kristo ni koaua. E “aki kona n toro iroun te Atua ma mammon.” (Mataio 6:24) E kainnanoa te ‘mata ae raoiroi’ are e na katurua ana iango ni kani karaoan nanon Iehova. (Mataio 6:22) Kakeaan am bwai ni kabane ao anganakia aomata aika kainnano, bon te mwakuri ae ko anga ngkoe iai. E tuanga te rorobuaka aei Iesu bwa ni kabooan mwin kaubwaina ake e kabooi nako, e na anganna te kakabwaia ae moan te rangi ni kakawaki, are te kona ni kaiko kaubwaina i karawa. Bon te kaubwai ae te maiu n aki toki, ike e na kona ni karekea iai te kaantaninga ibukin te tautaeka ma Kristo i karawa. E aki tauraoi te rorobuaka aei ni kaakea n taona nanona. “E nako ma rawawatan nanona: ba a bati ana bwai.” (Mataio 19:22) Ma, e kaokoro aia kaeka taan rimwin Iesu ake tabeman riki.
14. Tera aroia taan akawa ake aman ni kaekaa ana kakao Iesu ibukin rimwiakina?
14 Uoua te ririki imwain aei, ao e kaoia taan akawa aika aman Iesu n aron naba aei, aika Betero, Anterea, Iakobo, ao Ioane. Uoman mai buakoia naakai n te tai anne a tabe n akawa, ao uoman a tabe ni bono karaun. E taku Iesu nakoia: “Mai ri mwiu, ao N na karaoingkami ba taan akawa aika konami aomata.” Ao a bane ni kitan aia bitineti n akawa naaka aman aikai ao a ririmwin Iesu ni kabane aia bong ni maiu.—Mataio 4:18-22.
15. Tera aron Ana tia Kakoaua Iehova temanna ni boong aikai, n anga maiuna ibukin rimwiakin Iesu?
15 A mwaiti Kristian ni boong aikai aika a katotonga aia katoto taan akawa ake aman ao a aki katotonga te rorobuaka are te tia tautaeka are e kaubwai. A a tia n anganako kaubwaiia ao kakannatoia n te aonnaba ibukin te beku iroun Iehova. E taku Nei Tebora: “Ngke ai 22 au ririki, I a riai ngkanne ni karaoa au motinnano ae kakawaki. I a tia n reiakina te Baibara i nanon onoua te namwakaina, ao I a kani katabua maiu nakon Iehova, ma e korakora ribaakiu irouia au utu. Bon mirionneea naakai, ao a taku bwa rikiu bwa te tia Kakoaua, e na riki bwa kamaamaeaia. A anganai au tai ni motika nanou i nanon 24 te aoa bwa tera ae I tangiria riki, te maiu ni kaubwai, ke te koaua. Ngkana I aki katoka au itoman ma taani Kakoaua, ao N nang kabaneaki man te utu. E buokai Iehova n rinea te motinnano ae eti ao e kakorakorai ni kakoroa nanona. I a tia ni beku ibukin te Atua ni kabwanina au tai i nanon 42 te ririki, ao bon akea kan uringaabau naba teutana. Ibukina bwa I tannako man te bangaaomata ao te aeka ni maiu are e waakinaki te kakukurei iai, I a raure nako naba ma te maiu ae aki-manena ao te nanokawaki ae namakinaki irouia kaain au utu. I a tia ma buu ni buokia aomata aika raka i aon tebubua mwaitiia n reiakina te koaua. A rangi ni kakawaki riki irou natiu n te onimaki aikai, nakon te kaubwai ni kabane.” Titeboo aia kaantaninga Ana tia Kakoaua Iehova aika mirion ma mirion mwaitiia ma neiei. Ao ngkoe, tera am iango?
16. Ti na kanga ni kaotia bwa ti aki kabanei maiura ibukira?
16 A a tia ni kaungaki Ana tia Kakoaua Iehova aika ngaa ma ngaa mwaitiia, n nanoia n aki kani maiu i bon ibukia, bwa a na riki bwa bwaiania, ke taan tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea aika kabwanina aia tai iai. Tabeman ake iai katabetabeaia n te aro are a aikoa kona ni kabwanina aia tai n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea, a karikirakea i nanoia te nano ni bwaiania ao a boutokaa te mwakuri ibukin tataekinan te rongorongo n aron aia kabanea ni kona. A kaotiota naba te aeka n nano aei kaaro, ngkana a kabanea aia tai ae bati ibukin reiakinaia natiia ni karaoa nanon te Atua, ike a kaakeai iai bongan nanoia ni kani karaoi bwaai riki tabeua i rarikin aei. Ti bane ni kona ni kaotii nanora ni moanibwaia riki te Tautaeka n Uea i aoni maiura n aanga aika kakaokoro nako.—Mataio 6:33.
Antai Ana Tangira ae E Kaumakira?
17. Tera ae kaungaira bwa ti na anga ngaira ibukina?
17 Bon tiaki te bwai ae bebete kaotiotan te tangira are ko kaakeako n taona nanom iai. Ma iangoia bwa tera ae e kaumakira. E korea ae kangai Bauro: “E kairoroira ana tangira Kristo; ngkai ti taku ba E mate temanna i bukiia aomata ni kabaneia . . . Ao E mate i bukiia ni kabaneia, ba a aonga n aki manga kabane maiuia akana maiu, i bukiia, ma a na kabane maiuia i bukin Teuare mate i bukiia, are E a manga uti naba i bukiia.” (2 I-Korinto 5:14, 15) Bon ana tangira Kristo ae e kaumakira bwa ti na aki kabanei maiura ibukira. Ai korakorara riingakin nanora n te mwakuri aei! Kioina ngkai e mate Kristo ibukira, ti aki ngkanne namakinna ae ti kabaeaki bwa ti na kabanei maiura ibukina? Ni koauana, nanora ni kakaitau ibukin noran korakoran ana tangira te Atua ma Kristo are a a tia ni kaotiotia nakoira, e a kaumakira bwa ti na katabui maiura nakon te Atua ao n riki naba bwa taan rimwin Kristo.—Ioane 3:16; 1 Ioane 4:10, 11.
18. Bukin tera bwa e manena maiura ngkana ti anga ngaira?
18 E manena bwa ti na aki kabanei maiura ibukira? Imwin rawan te rorobuaka ae kaubwai are te tia tautaeka nakon ana kakao Kristo, ao e nako, ma e taku Betero nakon Iesu: “Noria, ti kitani bwaai ni kabane, ao ti iririko; ao tera ara bwai?” (Mataio 19:27) A a bon tia Betero ao abotoro ni kabane ni kaakeaia n taon nanoia. Tera ngkanne kaniwangaia? E moan taekina te kakabwaia are te tautaeka ma ngaia i karawa Iesu. (Mataio 19:28) N te tai naba anne, e taekini naba taiani kakabwaia aika kona n reke irouia taan rimwina ni kabane. E taku: “Akea ane kitana batana, ke tarina, ke mwanena, ke tinana, ke tamana, ke natina, ke abana, i bukiu, ao i bukin naba te euangkerio, ae nang aki anganaki ngkai tebubua n te maiu aei . . . ao n te aba are nangi roko te maiu are aki toki.” (Mareko 10:29, 30) A mwaiti riki ara bwai aika reke nakon are ti a tia n anga nako. Ni koauana, a rangi ni kakawaki riki iroura tamara, tinara, tarira, mwanera ao natira i nanon te onimaki, nakoni bwaai ake ti a tia ni kaaki ibukin te Tautaeka n Uea. Antai are e rangi ni kakabwaiaki riki maiuna, Betero ke te rorobuaka ae kaubwai are te tia tautaeka?
19. (a) E boto i aon tera te kakukurei ni koaua? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora ae imwin aei?
19 Man ana taetae–ni-kawai Iesu ao ana mwakuri, e kaotia iai bwa e reke te kakukurei man te anga ao man te beku ibukia aomata, ma tiaki man te bangaaomata. (Mataio 20:28; Mwakuri 20:35) Ngkana ti aki kabanei maiura ibukira ma ti teimatoa n irira Kristo, e na reke iai iroura te raunnano i aoni maiura ngkai, ao te kaantaninga ibukin te maiu n aki toki n taai aika imwaira. Te koaua, bwa ngkana ti kaakeaira n taon nanora, ti a riki bwa ana aomata Iehova. Mangaia are ti a riki iai ngkanne bwa ana toro te Atua. Bukin tera bwa iai te kakabwaia n te riki n toro? E na kanga n rotaki iai ara motinnano aika ti karaoi i aoni maiura? A na maroroakinaki kaekaan titiraki aikai n te kaongora are imwin aei.
Ko Uringnga?
• Bukin tera bwa ti riai n totokoi iangoan oin nanora?
• Tera nanon ae ti na kaakeaira n taon nanora, n tabeka ara kai ni kammaraki, ao n irira Iesu?
• Tera ae kaungaira bwa ti na aki kabanei maiura i boni bukira?
• Bukin tera bwa e manena te maiu ae ko anga iai ngkoe?
[Taamnei n iteraniba 21]
“Te Uea, E na nanoangaiko te Atua”