Mwaitira Ae Ko Na Anga Ibukini Karekean Te Maiu Ae Aki Toki?
“Tera ae e na anga te aomata ba booni maiuna?”—MATAIO 16:26, BK.
1. Bukin tera ngke e rawa Iesu ni butimwaea te bwai are e taekinna Betero?
E AKI kakoauaa te bwai are e ongo te abotoro Betero ngke e “kamataataa” raoi ana tia Kairiri ae bati n tangiraki irouna ae Iesu Kristo, bwa ai i aoni kawaina ni kammarakaki ao ni mate! Ni kaekaan anne, e boaa Iesu Betero ma nanona ae raoiroi ni kangai: “Te Uea, E na nanoangaiko te Atua: e na aki roko anne i Roum.” Ma e rairaki nako Iesu mairoun Betero ao e taraia taan rimwina ake tabeman bwa tao a bae naba ni boraoi aia koaua ma te iango ae kairua aei. Ao e taku nakoni Betero: “Nako akuu, Tatan: kabwakau nakon te buakaka ngkoe: ba tiaki aron nanon te Atua nanom, ma ai aron nanoia aomata.”—Mareko 8:32, 33, BK; Mataio 16:21-23.
2. E kanga Iesu ni kabwarabwarai baika kainnanoaki irouia taan rimwina ni koaua?
2 Ana taeka Iesu ake imwina a na bae n tia ni buoka Betero n ota ibukin rawan Iesu ni butimwaei taeka ake e boaia iai. Ao e “weteia te koraki ma uake ana reirei” Iesu ao e taku nakoia: “Ngkana iai ae e kan rimuiu, ao ke e kaakeaa boni ngaia, ke e tabeka ana [“kai ni kammaraki”, NW], ao ke e irai. Ba ane e kani kawakina maiuna, ao e na kabuaa; ma ane e kabua maiuna i bukiu ao i bukin te Rongorongo ae e Raoiroi, ao e na kawakinna.” (Mareko 8:34, 35, BK) E mataata bwa e na aki tii kareana maiuna Iesu, ma e kantaningaia naba taan rimwina bwa a na tauraoi ni kareana maiuia ni beku iroun te Atua. Bwa ni karaoan anne irouia, a na kona iai ni karekea te kaniwanga ae rangi ni kakawaki.—Wareka Mataio 16:27.
3. (a) Baikara titiraki ake e taekin Iesu nakoia taan ongora? (b) Tera are a kauringaki iai taan ongora iroun Iesu n ana kauoua n titiraki?
3 N te tai naba anne, e a taekin titiraki aika uoua Iesu aika kauekea te iango ni kangai: “Tera kabaian te aomata ae e na karekea aonaba ni kabanea ba ana bai ngkana e kabua maiuna iai? Ba tera ae e na kona n anga te aomata ba booni maiuna?” (Mareko 8:36, 37, BK) E rangi ni kai ota kaekaan te moan titiraki nakoia aomata bwa bon akea kabwaian te aomata ni karekeani bwaikorakin te maiu aei ngkana e kabuaa maiuna. A tii manena bwaikorakin te maiu aio ngkana ko teimatoa ni maiu ao ni kamanenai ma te kukurei. A boni bae ni kauringaki taan ongora te bwai teuana man ana kauoua n titiraki Iesu are kangai: “Tera ae e na kona n anga te aomata ba booni maiuna?” Tao a kauringaki iai ana bukibuki Tatan are n ana tai Iobi ngke e kangai: “E na kabane ana bwai te aomata n anga ba booni maiuna.” (Iobi 2:4) E kona ni koaua ana taeka Tatan aei nakoia tabeman ake a aki taromauria Iehova. A na mwaiti aika a na kukurei ni kaaki aroia aika raraoi tii ibukini kateimatoani maiuia. Ma e bon rangi ni kaokoro aia iango Kristian ma aei.
4. Bukin tera ngkai iai nanon ana titiraki Iesu aika rangi n nano aikai nakoia Kristian?
4 Ti ataia bwa e aki roko n te aonnaba Iesu bwa e na kamarurungira ao n anganira kaubwaira, ke tao e na kaananaua maiura ae ngkai. Ma e roko bwa e na karekea angaia aomata bwa a na kona ni maiu n aki toki, ao n angania naba te kantaninga ae e rangi ni kakawaki ae te maiu ae e na roko aei. (Ioane 3:16) E kona te Kristian n ota n ana moan titiraki Iesu are e kangai: “Tera kabaian te aomata ae e na karekea aonaba ni kabanea ba ana bai ngkana e kabua maiuna iai?” Ao te kaeka nakon aei, Bon akea te kabwaia ae kona ni karekea. (1 Ioane 2:15-17) Ti na kona ni buokaki n ota ni kaekaan ana kauoua n titiraki Iesu ngkana ti titirakinira ni kangai: ‘Mwaitira ae I kukurei n anga ngkai bwa I aonga ni kona ni kateimatoaa au kantaninga ae koaua ni kaineti ma te waaki ae boou i aon te aba?’ Ara kaeka nakon te titiraki aei ae oti ni maiura, e kaotaki iai korakoran te kantaninga anne i nanora.—Kabotaua ma Ioane 12:25.
5. Ti na kanga ni kona ni karekea te bwaintangira ae te maiu ae aki toki?
5 Ni koauana, e aki taekinna Iesu bwa te maiu ae aki toki e kona ni kabooaki n te mwane ke tao ni karaoani mwakuri aika raraoi. Te maiu bon te bwaintangira, ai ngaia are maiura ae kimototo aei bon te bwaintangira naba. Ti bon aki kona ni kabooa ke bon akea riki te bwai ae ti kona ni karaoia bwa ti aonga ni kona n tau ni karekea. Bwa te anga ae ti kona iai ni karekea te maiu ae aki toki bon tii man “onimakinan Iesu Kristo” ao Iehova are “te tia kabo aia onimaki akana kakorakoraia n ukoukoria.” (I-Karatia 2:16; Ebera 11:6) Ma e ngae n anne, ti riai ni kaotiota ara onimaki n ara mwakuri bwa “e mate ngkana akea ana makuri.” (Iakobo 2:26) Ibukin anne, ngkana ti kananoa ara iango i aon ana titiraki Iesu, ti karaoa ae riai ngkana ti titirakinira bwa mwaitira ae ti kukurei n anga ni maiura n te waaki ae ngkai, ao abwakira ae ti kukurei ni karaoia n te beku ibukin Iehova bwa ti aonga ni kona ni katerea bwa e boni maiu raoi ara onimaki.
“E Aki Kakukureia Naba Kristo” i Bon Irouna
6. Tera te bwai ae te kabanea ni kakawaki ni maiun Iesu?
6 E aki kabanea ana tai Iesu ni mataiakini bwaikorakin te maiu aei, ma e kabotoa maiuna i aoni baika kakawaki ao n totokoi kariri ake a na kairia bwa e na moanibwaia kamwengaraoani maiuna. E kaotiota te anga ngaia i nanoni maiuna ao te ongeaba nakon te Atua. N oneani mwin ae e na kakukureia i bon irouna, e taekina ae kangai: “I aki toki ni karaoi baike E kakatonga iai [te Atua].” (Ioane 8:29) Mwaitira ae e kukurei ni karaoia Iesu bwa e aonga ni kakukureia te Atua?
7, 8. (a) Tera te angakarea are e karaoia Iesu, ao tera kaniwangana ae reke mai iai? (b) Tera te titiraki ae ti riai n titirakinira iai?
7 N te tai teuana ao e taku Iesu nakoia taan rimwina: ‘E aki nako mai Natin te aomata bwa e na tautoronia aomata, ma e roko bwa e na toro irouia aomata, ao bwa e na anga maiuna bwa unoraia aomata aika bati.’ (Mataio 20:28) Ngke e moani kauringia taan rimwina Iesu bwa e a kaan te tai are e nang “anga maiuna” iai, ao Betero e boaia n taku bwa e riai ni bon nanoangaia i bon irouna. Ma e ngae n anne, e bon aki naba kani muti n aei Iesu. E kukurei n anga maiuna, ae maiuna n aomata ae kororaoi ibukia botannaomata. Ibukin nanona ni kan anga ngaia, e a karekea iai mweeraoina ae teimatoa. E a tia ni kautaki ao n “neboaki n atain te Atua.” (Mwakuri 2:32, 33) Boni ngaia te banna ni katoto ae rangi n tamaroa ibukira.
8 E anga te reirei ni kaetieti te abotoro Bauro nakoia Kristian ake i Rom bwa a na ‘aki kakukureia’ i bon irouia ao ma ni kauringia naba taekan Kristo are e “aki kakukureia naba” i bon irouna. (I-Rom 15:1-3) Ai ngaia are korakorara ngkanne nanora ni kani maiuakina ana reirei te abotoro anne, ao mwaitira ae ti kukurei n anga iai ngaira bwa ti aonga ni kakairi irouni Kristo?
E Tangiri Ara Kabanea ni Konaa Iehova
9. Tera raoi are e karaoia te Kristian ngkana e a katabua maiuna nakon te Atua?
9 E kaotaki n te Tua Rinanoni Mote nakoia I-Iteraera rimoa bwa a riai ni kainaomataaki tooro aika I-Ebera ni koron aia kaitiua ke aia kanimabwi n ririki n toro. Ma e ngae n anne, bon iai naba te bwai ae a kona ni karaoia. Ngkana e tangira ana toka te toro, e kona ni motinnanoia bwa e na tiku ni beku n te bata anne n uaa tokini maiuna. (Wareka Te Tua-Kaua 15:12, 16, 17.) Ti karaoa naba ae aron te motinnano anne ngkana ti a katabua maiura nakon te Atua. Ti a kukurei n ira nanon te Atua ao tiaki are e tangiria nanora. Ni karaoan aei, ti a kaotiota iai ara tangira ae e nene ibukin Iehova ao ara kan toro irouna n aki toki.
10. N te aro raa ae ti a riki iai bwa ana bwai te Atua, ao e kanga te koaua anne n rotii ara iango ma ara mwakuri?
10 Ko bon riai ni kamoamoaaki ngkana ngkoe temanna ae ko tabe ngkai n ukeuke n reirei n te Baibara ma Ana Tia Kakoaua Iehova, ke n uataboa tataekinan te rongorongo ae raoiroi, ao ni kakaaei bobotaki ni Kristian. Ti kantaningaia bwa teutana te tai mangkai ao ko na manga kairaki bwa ko na katabua maium nakon Iehova ao ni moanna n tabeka te titiraki are e tabekia naba te I-Itiobia nakon Biribo are e kangai: “Tera tukau ni babetitoaki?” (Mwakuri 8:35, 36) Ao am itoman ma te Atua e nang riki n aron aia itoman Kristian ake e koroboki ngkoa Bauro nakoia ni kangai: “Tiaki ami bwai ngkami; ba kam kaboaki n te bwai ae kakawaki.” (1 I-Korinto 6:19, 20) N aki ongeia bwa ti karekea te kantaninga i karawa ke n te aonnaba, ma ngkana ti katabui maiura nakon Iehova, ti a riki iai ngkanne bwa ana bwai ngaira. Ai boni kakawakira ngkanne bwa ti na kaaki kani karaoan oin nanora ao ma n ‘aki riki bwa aia kaaunga aomata’! (1 I-Korinto 7:23) Bon te kakabwaia ae kakawaki te riki bwa ana toro ae kakaonimaki ni koaua Iehova are e mwiokoia ibukini kakukureiana!
11. Tera te karea are a kaumakaki iai Kristian bwa a na anga, ao tera raoi ae nanonaki iai ni kaineti ma are e kamatataaki n te Tua Rinanoni Mote?
11 E kaumakiia raona n te onimaki Bauro ni kangai: “Kam na anga rabatami ba te karea ae maiu, ae itiaki, ae kakukureia te Atua, ae ami taromauri ae bwain te nano.” (I-Rom 12:1) A bae n riki taeka akanne bwa kauringaia Kristian ake I-Iutaia imwain rikia bwa taan rimwin Iesu ibukin aia angakarea, are bon iteran naba aia taromauri. A bon riai naba n ataia man te Tua Rinanoni Mote bwa a riai ni moan raraoi maan ake a na uotaki nakoni baonikarean Iehova. Bon akea te bwai ae e aki tau ae e na butimwaeaki. (Maraki 1:8, 13) Ao bon tii te arona naba anne ngkana ti anga rabwatara bwa “te karea ae maiu.” Ti angan Iehova ara kabanea ni konaa ao tiaki nikirani korakorara are ti kabanea ibukini karekeani baika a tangiri moa nanora. Ngke ti katabua maiura nakon te Atua, ti a anga iai ngkanne ‘maiura,’ n ikotaki naba ma korakorara, ara bwai nako, ao rabakaura. (I-Korote 3:23) Ti na kanga ni karaoa anne i nanoni maiura?
Kamanenaa Am Tai ma te Wanawana
12, 13. Tera te anga teuana ae ti kona n angan Iehova iai ara kabanea ni konaa?
12 Te anga teuana ae ti kona iai n angan Iehova ara kabanea ni konaa boni kamanenaan raoi ara tai ma te wanawana. (Wareka I-Ebeto 5:15, 16.) Aei are e kainnanoaki iai te taubaang. Ti a kona ni kaririaki n ana waaki te aonnaba aei ao aki kororaoira bwa ti na kamanenaa tii ara tai ibukini kakukureiara ke oini kabwaiara. E boni koaua ae “bon iai bongini bwaai ni bane,” ae e nanonaki naba iai te kaakibotu ni kakukurei ao te mwakuri ni kareketianti bwa ti aonga ni kakororaoa mwiokoara ni Kristian. (Te Minita 3:1) Ma e ngae n anne, e bon riai te Kristian ae e a tia ni katabua maiuna ni bwaina te iango ae riai ao ni kamanenaa ana tai ma te wanawana.
13 Ngke e roko Bauro i Atenai ao e kunea bwa “I-Atenai ma iruwa ake a mena iai a aki tabe n te bwai teuana ma ti te karakina te rongorongo ae bou ke tao te ongora iai.” (Mwakuri 17:21) Ni boong aikai, a mwaiti naba aika bakataea aia tai n te aro anne ni bwaai ni kaakibotu aika boou, n aron te TV, te keim n te viteo, ao kakabonganan te Internet. A tabe n rikirake mwaitini bwaai ni katabetabe ake a karibwai ara tai. Ngkana ti kabatiai kamanenaia, ti na kona ni kakeaa bongani karikirakean te atatai ibukin Iehova. Ti na bae naba n taku bwa ti a rangi n tabetabe ni maiura bwa ti aki kona ni karaoi baika “moan raraoi” aika irekereke naba ma ara beku ibukin Iehova.—I-Biribi 1:9, 10.
14. Baikara titiraki aika ti riai ni karaui n iaiangoi raoi?
14 Ai ngaia are ngkai ana toro Iehova ngkoe ae ko a tia ni katabua maium, titirakiniko i bon iroum, ‘E koaua bwa warekan te Baibara ao kananoan au iango i aona ma te tataro, boni ngaai naba kanoan au kaetieti ae I kakaraoia ni katoa bong?’ (Taian Areru 77:12; 119:97; 1 I-Tetaronike 5:17) ‘I baireia bwa N na kamwaawa au tai ibukin au katauraoi nakoni bobotaki ni Kristian? I kaungaia aomata nako n au kaekaeka n taiani bobotaki?’ (Taian Areru 122:1; Ebera 2:12) E taekinaki n Ana Taeka te Atua bwa Bauro ao Barenaba “a kamaania ni maeka ikekei n taetae ma te ninikoria ngkai a mwiokoaki iroun Iehova.” (Mwakuri 14:3, NW) Ko kona naba ngkoe ni karaoi bitaki ni maium, bwa ko aonga ni kona ni ‘kamaaniko’ n te mwakuri n uarongorongo, ke tao n riki bwa te bwaiania?—Wareka Ebera 13:15.
15. A kanga unimwaane n te ekaretia ni kamanenaa aia tai ma te wanawana?
15 Ngke a roko te abotoro Bauro ao Barenaba n te ekaretia ni Kristian are i Antioka, ao a ‘kamaania ni maeka irouia n reireia’ bwa a aonga ni kaungai nanoia. (Mwakuri 14:28) N aron anne, unimwaane n te ekaretia aika a tatangira ni boong aikai, a kabanea naba angiin aia tai ni kaungaia aomata. Irarikin tabeia n te mwakuri ni minita, a mwakuri korakora naba n tararuaa te nanai, ni kakaaeia tiibu aika bua, ni buokiia aoraki, ao n tararuai riki mwioko aika bati i nanon te ekaretia. Ngkana te tari te mwaane ngkoe ae ko a tia ni bwabetitoaki, e koaua bwa baika riki ni maium ngkai, a karekea angam bwa ko na tau nakoni mwioko riki tabeua?
16. Baikara aanga tabeua aika ti kona iai ni “kakaraoa ae raoiroi nakoia . . . kaain te onimaki”?
16 A bati aika karekea te kimwareirei ni buokaia te koraki ake a karawawataaki n aia mwakuri n iowawa aomata ke ni kabuanibwai aika karina n riki. N te katoto, temanna te tari te aine ae 60 tabun ana ririki, are e mwakuri n te Betaera, e aki toki ni mwamwananga nakon taabo aika raroa, kioina bwa e kukurei n riki bwa te tia ibuobuoki. Bukin tera bwa e kamanenaa ana tai ni motirawa neiei n te aro aei? E taekina ae kangai: “E ngae ngke akea te rabakau ae rangi n rianako irou, ma e bon rangi ni kakawaki ao n rine karaoani baika kainnanoaki karaoaia. I karekea te ungannano ae bati n norani korakoran aia onimaki tariu ao mwaaneu ake a a tia ni kakaiaki rotakiia ni buan aia bwai aika bati.” N reitaki naba ma anne, a buoka katean Taabo n Taromauri ao Taabo ibukin te Runga nga ma nga mwaitiia taari ni katobibia te aonnaba. N uataboan aeka ni mwakuri aikai, ti anga iai ngaira ibukini ‘kakaraoan ae raoiroi nakoia . . . kaain te onimaki.’—I-Karatia 6:10.
“I a Memena Naba i Roumi ni Boongi ni Kabane”
17. Tera ngkoe ae ko na anga ibukini karekean te maiu ae aki toki?
17 E nang kamaunaaki te botannaomata ae ianena mairoun te Atua. Ti aki ataia raoi bwa ningai ae e na riki anne. Ma ti bon ataia ae a “kakimototoaki bong” aikai ao ma ni “kume ni mauna aron aon te aba.” (Wareka 1 I-Korinto 7:29-31.) Anne are e a kakorakoraa riki iai nanon ana titiraki Iesu are e kangai: “Tera ae e na kona n anga te aomata ba booni maiuna?” Ti na riai ni karaoi angakarea ake e tua nakoira Iehova bwa ti aonga ni karekea “te maiu ni koaua.” (1 Timoteo 6:19) Ni koauana, e bon rangi ni kakawaki nakoira bwa ti na mutiakina ana kaungaunga Iesu are ti na teimatoa n ‘iriria’ ao n “ukoukora moa uean te Atua.”—Mataio 6:31-33; 24:13.
18. Tera ae ti kona ni kakoauaa raoi, ao bukin tera?
18 Ni koauana, e bon aki bebete n taai nako te kakairi iroun Iesu, ao e noraki naba koauan anne ngke e kauring Iesu, bwa e a bon tia ni bua iai maiuia tabeman n te waaki ae ngkai. Ma e ngae n anne, ti a kakairi n aron Iesu n rawa naba nakoni kaririara ae ‘nanoangakira’ i bon iroura. Ti onimakina te karaunano are e angania taan rimwina aika kabiraki ake n te moan tienture, ae kangai: “I a memena naba i roumi ni boongi ni kabane ni karokoa tokin [“te waaki ae ngkai”, NW].” (Mataio 28:20) Ti bia kabanea ara konaa ni kamanena raoi ara tai, ao rabakaura n te beku ae tabu. Bwa ni karaoan anne, ti a kaotiota iai kakoauaan Iehova bwa e na boni kamanoira i nanon te rawawata ae korakora ao ni kamaiuira nakon te waaki ae boou n te aonnaba. (Ebera 6:10) N te aro anne e a kaotaki iai iroura kakawakin te bwaintangira ae te maiu.
Baikara Am Kaeka?
• E kanga Iesu ni kaotiota te kukurei ae rianako ni kani beku ibukin te Atua ao aomata?
• Bukin tera bwa e riai temanna ni kakeaa i bon irouna, ao e na kanga ni karaoa anne?
• Aekani karea raa aika a tii butimwaeaki iroun Iehova irouia I-Iteraera rimoa, ao e kanga anne ni kairira ni boong aikai?
• N aaro raa aika ti kona iai ni kamanenaa ara tai ma te wanawana?
[Taamnei n iteraniba 31]
E aki toki Iesu ni karaoi baika kakukureia te Atua
[Taamnei n iteraniba 31]
Ti kakukureia te Atua ngkana ti kamanenaa raoi ara tai ma te wanawana