E Maiu Ana Taeka Iehova
Reirei Aika Kakawaki Man te Moan Itera n te Boki ae Taian Areru
TERA ae e na tau n atuna bokin te Baibara ae angiin kanoana bon anene aika kamoamoaa ara tia Karikiriki ae Iehova ae te Atua? Akea te ara teuana ae tonu riki nakon Taian Areru. Bokin te Baibara aei e abwabwaki riki nakon bokin te Baibara ni kabane, ao iai i nanona anene aika rangi ni kan, aika karakina aroaron te Atua aika kamimi, ana mwakuri aika a kokorakora, ao taetae ni burabeti aika mwaiti. A mwaiti mai buakon anene aikai, aika kaotii aia namakin taan ototo n aia tai n rawawata. A taekina kanoan te tai ae maanna tao tengaa te ririki ae moa man ana bong te burabeti are Mote, ao a karakini naba baika riki imwin okia tibun Iteraera man te taenikai. Taani koroboki aikai boni Mote, te Uea are Tawita, ao tabeman riki. E kakoauaki bwa bon te ibonga are Etira are e botii anene ake a mena i nanon te boki aei ngkai.
E a kaman tia te boki ae Taian Areru n tibwatibwaki i nanon nimaua bota-n-anene ke itera ma rimoa: (1) Areru 1-41; (2) Areru 42-72; (3) Areru 73-89; (4) Areru 90-106; (5) Areru 107-150. Te kaongora aei e kabwarabwaraa aron te moan itera. Tii tenua te areru n te itera aei aika aki oteaki iroun uean Iteraera rimoa are Tawita. E aki ataaki te tia ototo n te Areru 1, 10 ao 33.
‘BON AU BWA ATUAU’
E taekinna te moan Areru bwa e kabwaia te aomata ae kimwareirei n ana tua Iehova, ao e taorimwiaki n te kauoua n areru are tabeka te boto n iango ae irekereke ma te Tautaeka n Uea.a Angiin anene aikai bon bubutii nakon te Atua. N te katoto, a taekinaki taiani bubutii ibukin kamaiuaia mairouia kairiribai n Areru 3-5, 7, 12, 13, ao 17. N te Areru 8, e kaatuuaki aron kakannaton Iehova ni kabotauaki ma aomata aika mangori.
Ni kabwarabwaraan Iehova ae te tia kawakinia ana aomata, e anene ni kangai Tawita: ‘Bon au bwa Atuau, bon otangau.’ (Taian Areru 18:2) Te Areru 19 e kamoamoaa Iehova n nakoana ae te tia Karikiriki ao te tia Kariki Tua. Te Areru 20 e kaatuua taekana bwa te tia Kamaiu, ao te Areru 21, e taekinna bwa te tia Kamaiua te Uea are e rineia. Te Areru 23 e katereterea bwa boni ngaia te tia Kawakin-tiibu ae Kakannato, ao te Areru 24 e katereterea bwa te Uea ngaia ae rangi ni mimitong.
A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:
2:1, 2—Tera ae a bon tabe n iaiangoia te botannaomata ae “akea uana”? “Te bwai ae akea uana” bon te bwai ae a tabeaianga iai tautaeka n aomata, are ibukin kateimatoaan mwaakaia n tautaeka. Akea uaan te bwai aei ibukina bwa e na bon aki koro bukin aia kaantaninga. A kona natannaomata ni kaantaningaia bwa a na tokanikai ngkana a tei n “eka nako Iehova ma ana Mesia”?
2:7—Tera ana “tua” Iehova? Te tua aio bon te berita ibukin te Tautaeka n Uea are e a tia ni karaoia ma natina ae tangiraki ae Iesu Kristo.—Ruka 22: 28, 29.
2:12—N te aro raa ae a kona iai mataniwiia aomata ni “kaboria ma te Nati”? N taai ake e koreaki iai te Baibara, te kibuntaeka ae kaboria e irekereke ma kaotan te iraorao ao te kakaonimaki. Bon te anga naba ibukin butimwaeaia iruwa. A tuangaki uean aonnaba bwa a na kaboria ma te Nati, are nanona bwa a riai ni butimwaia bwa te Uea ae te Mesia.
3:atun te areru—Tera te kaantaninga ngkai iai atun areru tabeua? N taai tabetai e kaotaki n te atu n reirei bwa antai te tia otea te anene anne, ao e kaotii rongorongo tabeua ni kaineti ma baika riki ngke e oteaki, n aron are kaotaki n atun te Areru 3. E kona naba atun te areru ni kabwarabwaraa te kaantaninga ae aana te areru anne, ke aron anakina (Areru 4 ao 5). E kona naba n anga kaetieti nakoia taan anene ao taani katangitang (Areru 6).
11:3—Baikara boua aika kabwakaaki? Boua aikai boni baika aana nakoraoin aia waaki te natannaomata, ae taekan te tua, te rau, ao te kaeti-taeka. Ngkana a uruaki baikai, ao e mangaongao te natannaomata ao akea te kaeti-taeka ae riai iai. Ngkana e riki anne, ao e riai ngkanne te aomata ae “raoiroi” n onimakina raoi Iehova.—Taian Areru 11:4-7.
21:3—Tera kakawakin “te baunuea ae te koora ae itiaki”? E aki taekinaki ngkana tao bon te baunuea ni koaua, ke e tei ibukin te mimitong ae raka ibukin tokanikain Tawita ae mwaiti. Ma e ngae n anne, te kibu aei e taetae ni burabetina te baunuea are e angan Iesu Iehova n 1914 ngke e a riki bwa te Uea. Kioina ngkai e karaoaki man te koora, e nanonaki iai bwa ana tautaeka bon te kabanea n raoiroi n tautaeka.
22:1, 2—Bukin tera ngkai tao e namakinna Tawita bwa e katinanikuaki iroun Iehova? E karawawataki Tawita irouia ana kairiribai n te aro are ‘e a riki nanona, bwa ai aron te taura te nenea ae neinei i nanoni bwabwaana.’ (Taian Areru 22:14) Ao anne are e namakinna bwa e a kitanna Iehova. E riki naba anne iroun Iesu ngke e tauraki. (Mataio 27:46) Ana taetae ni kawai Tawita e kaotiota aroarona imwin rotakina n te kangaanga ae kakaiaki. Man ana tataro are e kaotaki n Taian Areru 22:16-21, e teretere bwa e aki bua onimakinan te Atua irouna.
Reireiara:
1:1. E aki riai te iraorao ma aomata aika aki tangira Iehova.—1 I-Korinto 15:33.
1:2. Ti riai n taraia bwa iai ara tai ni katoa bong are ti iaiangoi baika irekereke ma taromaurian te Atua.—Mataio 4:4.
4:4. Ngkana ti un, ao e raoiroi riki ngkana ti kaina wiira n aki taekina te bwai teuana ae ti kona n uringaba iai rimwi.—I-Ebeto 4:26.
4:5. Ti anga “karea aika raraoi,” tii ngkana baika ti karaoi ibukin te Atua a boto i aon te nano ae raoiroi ma n riai, ao a boraoi anuara ma are e tangiria Iehova.
6:5. Akea te bwai ae raoiroi riki nakon aei, ae ti na karaoia ni maiura.—Taian Areru 115:17.
9:12. E nenera te raraa ae katutuaki Iehova bwa e aonga ni katuuaeiia taan tiriaomata, ma e uring “tangia akana akea aia bwai.”
15:2, 3; 24:3-5. A riai n taekina te koaua taan taromauri ni koaua, ma n rawa nakon taetae n tuea aika kewe ao te kabuakaka ni kewe.
15:4. Ti riai ni kakorakoraira ni kakoroa bukin ara taeka, e ngae ngkana e rangi ni kangaanga karaoana. Ti na aki kakoroa bukina, tii ngkana ti a ataia ae ara berita arei e boni bobuaka ma ana reirei te Baibara.
15:5. Ti riai ni kawakinira man kabonganan te mwane n te aro ae aki riai, kioina ngkai taan taromauria Iehova ngaira.
17:14, 15. A kabanei aia tai “aomata aika ana bwai te aba,” ni karekei kaubwaia, ni karikirakea aia utu, ao n iangoan kabatiaan baika a na ababa iai natiia. E moanibwaia Tawita karekean arana ae raoiroi iroun te Atua, bwa e aonga ‘n nora matana’ ke e na kukurei ni menan Iehova i rarikina. N aron Tawita, ti riai ni kaatuua naba nanora i aon kaubwaira n taamnei.
19:1-6. Ngkana e aki kona n taetae te karikibwai, n iango, ao n neboa Iehova, ao ai riai ra riki bwa ti na neboa Iehova, kioina ngkai ti kona n iango, n taetae, ao n taromauriia.—Te Kaotioti 4:11.
19:7-11. Ai manena ra ana kaetieti Iehova ibukira!
19:12, 13, BK. Tibanakon te aomata ao te kainikatonga, boni buure aika ti riai ni kararoaira mai iai.
19:14. Tiaki tii te bwai ae ti karaoia ae ti na tarataraia, ma ti riai naba n raraoma n ara taetae ao n ara iango.
“KO TAUTAUAI I NANON AU RAOIROI, AO KO KATEAI”
Ai korakorara ao ai matoatoara nanon Tawita ni kan teimatoa ni kakaonimaki, are e kaotaki n te Areru 25 ao 26! E anene ni kangai: “Ao ngai, N na nakonako ma au raoiroi.” (Taian Areru 26:11) N ana tataro ni kabwarabure, e mwanewea ae kangai: “Ngke I kainababu, ao a riki ni mka riu ni bekorarau ni kabongnga.” (Taian Areru 32:3) E karaui nanoia ana toro Iehova aika kakaonimaki Tawita ni kangai: “A memena matan Iehova i aoia akana a raoiroi ni kan akoiia, ao a uki taningana nakon aia wewete.”—Taian Areru 34:15.
Ai kakawaki ra taeka n reirei man te Areru 37 aikai nakoia tibun Iteraera ao riki boni ngaira naba, ngkai ti maiu i nanon “boong aika kaitira” ibukin te waaki i aon te aba ae ngkai! (2 Timoteo 3:1-5) E taetae ni burabetinaki Iesu Kristo n Taian Areru 40:7, 8 ni kangai: “I a roko; e koreaki taekau n te nira-ni-boki, ae kangai: I kukurei ni karaoa ae Ko tangiria, Atuau. Eng, e mena naba am tua i nanou.” Te kabanea n areru n te itera aei bon taekan ana bubutii Tawita are tangira buokana mairoun Iehova i nanon ririki ake imwin burena ma Bata-teba, are e taonaki iai ni kangaanga aika bati. E anene ni kangai: “Ao ngai, Ko tautauai i nanon au raoiroi, ao ko kateai.”—Taian Areru 41:12.
A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:
26:6—Ti na kanga ni katotonga Tawita ni mwaati ni katomimia ana baonikarea Iehova n te aro ni kaikonaki? E tei te baonikarea ibukin nanon Iehova ni kani butimwaea ana karea ni kaboomwi Iesu Kristo ae e na kamaiua te botannaomata. (Ebera 8:5; 10:5-10) Ti mwaati ni katomimia ana baonikarea Iehova ngkana ti onimakina te karea anne.
29:3-9—Tera ae kaikonakaki ngkai e kabotauaki bwanaan Iehova ma rebwen te baa ae karika te maaku? Bon mwaakan Iehova ae kamimi ma ni korakora!
31:23—E na kanga ni kabatiaaki rekenikain te aomata ae kainikatonga? Rekenikaina bon te katuuaeaki. Te aomata ae raoiroi ae e karaoa te bure n tiaki oin nanona, e karekea kakabwaiana rinanon boakina iroun Iehova. Ngkana e aki kan tannako man ana mwakuri ae kairua te aomata ae kainikatonga, e na korakora tuuana.—Taeka N Rabakau 11:31; 1 Betero 4:18.
33:6—Tera “angini win” Iehova? Aio boni mwaakan Iehova ae kakamwakuri, ke te taamnei ae raoiroi are e kakabongana ni karikii bwaini karawa. (Karikani Bwaai 1:1, 2) E aranaki bwa angini wiina, bwa titeboo ma te ang ae korakora, are e kanakoa bwa e na karaoi bwaai n te tabo ae raroa nako.
35:19—Tera nanon ana bubutii Tawita ae a na aki kariaiakaki akana ribaia ni katou mataia? Katouakin mataia ana kairiribai Tawita, e nanona karekean kimwareireia man nakoraoin aia mwakuri n iowawa ni kaitaraa. Ma e bubutii Tawita bwa e na aki riki anne.
Reireiara:
26:4. Ti wanawana ngkana ti rarawa n reitaki ma aomata ake a aki ataaki tabuaiakaia, i aon te Internet, ao aomata n ara kuura n reirei ke ara tabo ni mwakuri, aika baka ni kan iraorao ma ngaira ibukin nanoia ni mwamwana te aba, aomata ake a baka n raoiroi ma ni koauana bon taani kabwaoua te koaua ao a maiuakina te maiu ae kiriuoua, ae maiuakinan ae buakaka ma ae raoiroi n te tai ae tii teuana.
26:7, 12; 35:18; 40:9. Ti riai ni kamoamoaa Iehova i mataia aomata n ara bobotaki ni Kristian.
26:8; 27:4. Ti tatangiria ni kaakaei bobotaki ni Kristian?
26:11. Ni kaotan nanomatoan Tawita ni kateimatoa ana kakaonimaki, e a manga bubutii naba kamaiuana. Eng, ti kona ni kateimatoa ara kakaonimaki e ngae ngke ti aki kororaoi.
29:10. Tekatekan Iehova n te “Ieka,” e kaotia bwa e bairea raoi kabonganan mwaakana.
30:5. Te tangira bon te aroaro ae kaotiotaki riki iroun Iehova, ma tiaki te un.
32:9. E aki tangiria Iehova bwa ti na riki bwa kanga te miure ke te aati are e ongo man bweenakina ke ngkana ko kataerea. Ma e tangirira bwa ti na rineia bwa ti na ongotaeka irouna ibukina bwa ti ota n ana kaantaninga.
33:17-19. Akea aia waaki aomata ae kona ni kamaiuia raoia n aomata. Ti riai n onimakina Iehova ao ana Tautaeka n Uea.
34:10. Ai karaunanora aei nakoia te koraki ake a moanibwaia te Tautaeka n Uea i nanon maiuia!
39:1, 2. Ngkana a ukoukori rongorongo aomata aika bubuaka ibukin bwainikirinaia raora n te onimaki, ti na wanawana ngkana ti ‘kawakini wira n te bwai ni kabaebae ae bwen te wi,’ ao n aki manga taetae.
40:1, 2. Onimakinan Iehova e kona ni buokira bwa ti na tokanikai i aon rawawatara, ma n otinako “mai nanon te kinono ae kamamate, mai nanon te bokaboka ae nimnim.”
40:5, 12. N aki ongeia bwa mwaitira kabwakaia aomata, ma ti bon aki kona ni mwaninga te koaua are kakabwaiara “a mwaiti riki nakon aika konaki ni warekaki.”
“E na Karaoiroaki Iehova”
A kabebetenano ao a kaunganano moan Areru aika 41 aikai! Tao ngkana ti kammarakaki ni bwainikirinaki ke ni karawawataki ibukina bwa e aki rau mataniwin nanora, ti kona ni karekea korakorara ao ungan nanora man mwakoron ana Taeka te Atua ae mwaaka aei. (Ebera 4:12) Areru aikai a taekin reirei aika manena ibukin kairan maiura. E okioki karauan nanora n te taeka ae e na bon aki kitanira Iehova n aki ongea korakoran te kangaanga ae ti taonaki iai.
E kabaneaki moan iteran Taian Areru n taeka aikai: “E na karaoiroaki Iehova, ae Atuaia Iteraera, ma ngkoangkoa ao n aki toki. Amene, ao Amene.” (Taian Areru 41:13) Imwin rinanoakia iroura, ao ti kairaki iai bwa ti na neboa ke ni karaoiroa Iehova.
[Kabwarabwara ae nano]
[Kabwarabwaraan n iteraniba 19]
Ngkana a neboa Iehova taiani karikibwai aika aki kona n taetae ao n iango, e riai ni mwaiti riki ngkanne neboan Iehova iroura!
[Taamnei n iteraniba 17]
Bon Tawita are e otoi angiin moan areru aika 41 mwaitiia
[Taamnei n iteraniba 18]
Ko ataia bwa tera te areru ae e taekina Iehova bwa te tia Kawakin-tiibu ae Kakannato?
[Taamnei n iteraniba 20]
Ti riai n iaiangoi bwaai n taamnei ni katoa bong
[Picture Credit Line n iteraniba 17]
Stars: Courtesy United States Naval Observatory
[Picture Credit Line n iteraniba 19]
Stars, pages 18 and 19: Courtesy United States Naval Observatory
[Picture Credit Line n iteraniba 20]
Stars: Courtesy United States Naval Observatory