Kakaraoa Ae Raoiroi

“Kakaraoa ae raoiroi.”​—RUKA 6:35.

1, 2. E aera bwa e kona ni kangaanga kakaraoan ae raoiroi nakoia aomata?

E KONA ni kangaanga kakaraoan ae raoiroi nakoia aomata. Tabeman a aki kona ni karaoa ae raoiroi nakoira n aron are ti karaoia nakoia. E ngae naba ngke ti bon tabe ma marurungin aia onimaki n arora ni botumwaaka n tibwatibwaa “euangkerioni mimitongin te Atua ae kukukurei” ma Natina nakoia, ma a bon teimatoa naba n aki bwerengaki ke n aki kakaitau. (1 Timoteo 1:11, NW) Tabemwaang a boni katereiia i bon irouia bwa “ana kairiribai ana [“kai ni kammaraki,” NW] Kristo ngaiia.” (I-Biribi 3:18) Ma tera arora nakoia, ngkai Kristian ngaira?

² E tuangia taan rimwina Iesu Kristo ni kangai: “Tangiriia ami kairiribai, ao kakaraoa ae raoiroi nako ia.” (Ruka 6:35) Ti na nenera nako ngkai te reirei ni kauring aei. Ti na boni kakabwaiaki naba man reirei tabeua ake e taekin Iesu ni kaineti ma kakaraoan ae raoiroi nakoia aomata.

“Tangiriia Ami Kairiribai”

3. (a) Kabwarabwarai n oin am taeka baike e taekin Iesu ni Mataio 5:43-45. (b) Tera te koaua ibukia I-Iutaia ao aika tiaki I-Iutaia are e bwebwerake n aia tai mataniwi n te Aro n Iutaia?

³ E tuangiia taan ongora Iesu bwa a na tangiriia aia kairiribai ao n tataro ibukia ake a bwainikirinia, n ana Kabwarabwara i aon te Maunga ae rangi n ataaki. (Wareka Mataio 5:43-45.) Ake a roko n te tai anne bon I-Iutaia ake a ataa ana kaetieti te Atua ae kangai: “Ko na tai karereke kai, ao tai kaikoa unim n ekiia nako natiia am koraki, ma ko na tangira raom n ai aron tangiram i bon i roum.” (Nakoaia Ibonga 19:18) E kakoauaki irouia I-Iutaia ake n te moan tienture aika mataniwi n Aaro, bwa taeka aika “natiia am koraki” ao “raom”, e bon tii kaineti nakoia I-Iutaia. N te Tua Rinanon Mote ao a tuangaki iai tibun Iteraera bwa a na kaokoroia ma natannaomata riki ake tabeua, ma aei are e a bwebwerake iai te koaua are aomata nako aika tiaki I-Iutaia bon kairiribai, ao a bon riai n ribaaki.

4. Tera ae a riai ni karaoia taan rimwin Iesu nakoia ake a ribaia?

⁴ Ni kaitaraan anne, e kangai Iesu: “Kam na tangiriia ami kairiribai, ao tataro i bukiia akana bainikiriningkami.” (Mataio 5:44) A riai ni karaoi mwakuri n akoi taan rimwin Kristo nakoia ake a ribaiia. N aron ae noraki n ana Euangkerio Ruka, ao e kangai Iesu: “I tuangngkami ngkami aika kam ongo, ba kam na tangiriia ami kairiribai, karaoa ae raoiroi nakoia akana ribaingkami, kam na taetae ni kakabaiaia akana karereantingkami, ao tataro i bukiia akana bukiningkami.” (Ruka 6:27, 28) N aroia te koraki ake n te moan tienture ake a maiuakini baike e taekin Iesu, ti riai naba ngaira ni ‘karaoa ae raoiroi nakoia akana ribaira’ n arora ni karaoi mwakuri n akoi nakoia bwa kabooan mwin aia mwakuri n riribai. Ti ‘taetae ni kakabwaiaia akana karereantira’ ngkana ti taetae nakoia n te aro ae riai. Ao ti ‘tataro ibukia ake a bwainikirinira’ ni kammarakira n te aro n iowawa ke n aanga ni ‘bukibuki’ riki tabeua. E kaotaki n ara tataro bwa ti tangiriia ake a ribaira kioina ngkai ti tataro nakon Iehova bwa a na bitaki nanoia, ao ni karaoi mwakuri ake a na kona iai ni karekea akoaia iroun Iehova.

5, 6. E aera bwa ti riai n tangiriia ara kairiribai?

⁵ E aera bwa ti kaotiota te tangira nakoia ara kairiribai? E kaeka Iesu: “Ba kam aonga n riki ba natin Tamami are i karawa.” (Mataio 5:45) Ngkana ti mutiakin reirei ni kauring aikai, ti a riki iai ngkanne bwa “natin” te Atua n arora ni katotonga Iehova are e “kaota ana taai i aoia akana buakaka ma akana raoiroi, ao E kabwaka te karau i aoia akana atataiaomata ma akana babakanikawai.” N aron are e kaotaki n ana rongorongo Ruka, ao e taekinaki iai bwa e “atataiaomata nakoia akana bangaaomata ma akana buakaka” te Atua.​—Ruka 6:35.

⁶ E katerea nakoia taan rimwina Iesu, bwa e rangi ni kakawaki bwa a na ‘teimatoa n tangiriia aia kairiribai’ ngke e kangai: “Ngkana kam tangiriia akana tangiringkami, ao tera ami bwai iai? tiaki a karaoa naba aei taan ikoikoti ana mane te uea? Ao ngkana kam inga nakoia ti tarimi, ao tera [“rakan aromi,” NW] ae kam karaoia riki nakoia tabeman? tiaki a karaoa naba aei Tientaire?” (Mataio 5:46, 47) Ti bon aki kona ni karekea te ‘kaniwanga’ teuana ke akoara iroun te Atua, ngkana ti tii kaonota ara tangira nakoia ake a tangirira. Aio naba aroia taan riko taekiti, ake a rangi ni bati n ribaaki, bwa a tii tangiriia ake a tangiraki irouia.​—Ruka 5:30; 7:34.

7. Bukin tera ngkai bon akea rakan arora ngkana ti tii kamauria akana ti arania bwa “tarira”?

⁷ N aia taeka ni kamauri I-Iutaia rimoa ao e mwamwaneweaki iai te taeka ae “rau.” (Taani Motiki-Taeka 19:20; Ioane 20:19) E nanonaki raoi n aia taeka anne bwa a kaantaningaa te aomata are a kamauria arei bwa e na karekea te marurung, te kukurei ao te mweeraoi. Bon akea “rakan arora” iai ngkana ti tii kamauria ake ti arania bwa “tarira.” E katerea Iesu ikai bwa e riki naba ae ai aron aei irouia “Tientaire.”

8. Tera ae e kaungaia iai aomata ake a ongora irouna Iesu bwa a na karaoia, n taekinan ae kangai: “Kam na kororaoi n te raoiroi”?

⁸ A bon aki kona ni kororaoi ni koaua taan rimwini Kristo ibukin rikiaia ae te bure. (I-Rom 5:12) Ngaia are e motika ana kabwarabwara ni kangai Iesu: “Ma ngaia ae kam na kororaoi n te raoiroi, n ai aron Tamami are i Karawa, ba moanibaan te raoiroi ngaia.” (Mataio 5:48, BK) Ikai are e a kaungaia iai ana taan ongora bwa a na kakairi iroun ‘Tamaia are i Karawa’ ae Iehova, ma ni kakororaoa aia tangira n aroia n tangiriia aia kairiribai. Aio naba ae e kaantaningaki ibukira.

E Aera Bwa Ti na Ikabwarabure?

9. Tera ae irekereke naba ma kakaraoan ae raoiroi, n aron ae kaotaki n ana tataro ni katoto Iesu?

⁹ Ti teimatoa ni kakaraoa ae raoiroi ngkana ti nanoangaea ane e bure nakoira ao ni kabwaraa ana bure. Ni koauana, a kuneaki taeka aikai n ana tataro ni katoto Iesu aika kangai: “Ko na kabara ara bure mai roura, n ai arora ngkai ti kabara aia bure akana bure nako ira.” (Mataio 6:12) E kamatataaki n ana Euangkerio Ruka kakawakin karaoan anne, ngke e taekina ae kangai: “Ko na kabara ara bure; ba ti kabara naba aia bure akana bure nako ira.”​—Ruka 11:4.

10. Ti na kanga ni katotonga te Atua ni kabwarai buure?

¹⁰ Ti riai ni katotonga te Atua, ae tatauraoi ni kabwarai aia bure taani bure ake a raraoma. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “Kam na nanoanga, ao kam na i kabara buure i roumi, n ai aron te Atua ngkae E a tia ni kabara ami bure i bukini Kristo.” (I-Ebeto 4:32) E anene ni kangai te tia areru are Tawita: “E bati n nanoanga Iehova ao E akoi, E aki kakaiun, ao E bati n atataiaomata . . . E aki anganira n ai aron ara buakaka, ao E aki kareke naba kaira n ai aron ara bure . . . Ai aron raroani mainiku mai maeao kararoan ara bure i Rouna mai roura. Aron nanoangaaia naati iroun tamaia, ao ai aron naba nanoangaaia akana maka Iehova i Rouna. Ba E atai arora ni karaoaki; E uringira ba taano ngaira.”​—Taian Areru 103:8-14.

11. Antai ake e tauraoi ni kabwarai aia bure te Atua?

¹¹ A kona ni karekea kabwaraan aia bure aomata mairoun te Atua tii ngkana a a tia ni kabwarai moa aia bure akana bure nakoia. (Mareko 11:25) E kamataataa te boto n reirei aei Iesu ni kangai: “Ba ngkana kam kabara aia bure aomata mai rouia, ao E a kabara naba ami bure Tamami are i karawa. Ma ngkana, kam aki kabara aia bure aomata mai rouia, ao E aki kabara naba ami bure Tamami.” (Mataio 6:14, 15) Eng, e tauraoi te Atua ni kabwarai tii aia bure aomata aika tauraoi naba ni kabwarai aia bure aomata. Ao te anga teuana ae ti kona iai ni kakaraoa ae raoiroi, boni ngkana ti karaoa nanon ana reirei ni kauring Bauro are e kangai: “Aroni [Iehova] naba, ngke E kabara ami bure, ao ai aromi naba ni kakairi i Rouna.”​—I-Korote 3:13.

‘Katoka te Kabuakaka’

12. Tera te reirei ni kauring are e taekinna Iesu ni kaineti ma kabuakakaia aomata ?

¹² E taekinaki naba te anga teuana ae ti kona iai ni kakaraoa ae raoiroi, n te Kabwarabwara i aon te Maunga, ngke e tuangia ake a ongora irouna Iesu bwa a na katoka te kabuakaka. Imwina e a kabongana te kaikonaki ae rangi n anainano, ni kabwaranakoa raoi iai te reirei aei. (Wareka Mataio 7:1-5.) Ti na neneria ngkai bwa tera ae e nanonna Iesu ngke e kangai: ‘Katoka te kabuakaka.’

13. A kanga aomata ake a ongora iroun Iesu n ‘teimatoa n ikabwarabure’?

¹³ E mwaneweaki n ana Euangkerio Mataio ana taeka Iesu ae kangai: “Tai [“Katoka,” NW] kabuakakaia aomata ngkami, ba kam kawa ni manga kabuakakaki.” (Mataio 7:1) Ma e taekinaki n Ruka bwa e kangai Iesu: “Tai [“Katoka,” NW] kabuakakaia aomata, ao ane kam na aki kabuakakaki iai; tai kabureia aomata, ao ane kam na aki kabureaki iai; Kam na [“teimatoa ni,” NW] kabara aia bure aomata, ao ane a na kabaraki naba ami bure.” (Ruka 6:37) A kabuakakaa n te aro ae aki riai Baritaio ake n te moan tienture, bwa e boto aia iango i aon aia katei aika aki boraoi ma te Baibara. Te koraki nako ake a ongora iroun Iesu, ake a karaoa anne, a na riai ni ‘katoka aia kabuakaka.’ N onean mwin anne, a riai n teimatoa n ‘ikabwarabure’ n aroia ni mwanuokin aia kairua raoia. E anga te reirei ni kauring ae tii te arona ma aei te abotoro Bauro ae kaineti naba ma te ikabwarabure. N aron are kaotaki i eta.

14. Tera ae a kaungaki iai aomata bwa a na karaoia man aroia taan rimwin Iesu n ikabwarabure?

¹⁴ N aroia taan rimwin Iesu n ikabwarabure a a kaungaia iai aomata bwa a na ikabwarabure naba. E taku Iesu: “Ane kam na manga kabuakakaki n te kabuakaka are kam kabuakakaia aomata iai: ao ane e na manga babaire te aba nako imi n te baire are kam babaire iai.” (Mataio 7:2) Ti na bon taia uaan ara mwakuri aika raraoi ake ti karaoi nakoia aomata.​—I-Karatia 6:7.

15. E kanga Iesu ni katerea kairuan te tiribure ae riao?

¹⁵ Uringnga are ni kaineti ma kateretereani kairuan te tiribure ae riao, ao e titiraki ni kangai Iesu: “Ko aera ngkai ko tarataraa te aneke ane i nanoni matan tarim, ao ko aki nora te oka ane i nanoni matam? Ao ko na iranna n taku nakon tarim, N na buuta te aneke mai nanoni matam; ao noria, bon te oka i nanoni matam?” (Mataio 7:3, 4) Te aomata are e rangi ni kan titiriburea temanna e rangi ni kai nora te kairua ae uarereke ni “matan” tarina. E kaotia te tia tiribure, bwa tarina anne e aki rangi ni wanawana ao e maabubu aron ana taratara. E ngae ngke e rangi n uarereke te kairua anne, n ai aron te aneke, ma e bon anga naba nanona te tia tiribure aei bwa e na “buta te aneke” man matan tarina. E baka n raoiroi n tuanga tarina bwa e na buokia ni karaoiroa ana iango.

16. E aera bwa e kona n taekinaki bwa e mena “te oka” i nanoni mataia Baritaio?

¹⁶ A a kabuakakaia riki aomata n te aro ae riao, mataniwi n te Aro n I-Iutaia ngkoa. Ni kabwarabwarana: Ngke e taekinna temanna te mataki ngkoa are e a tia ni kamarurungaki irouni Kristo bwa e bon nako mairoun te Atua Iesu, ao a un iai Baritaio ma n taku: “Ko boni bungiaki i buakoni buure, ao ko reireira?” (Ioane 9:30-34) Ai aron ae e mena “te oka” i nanoni mataia Baritaio are e a karika matakia, n te aro are a aikoa kona ni karaoa te motikitaeka ae boraoi ma ana taratara Iehova. Ai ngaia are e a kanenea bwanana ni kangai Iesu: “Te tia mamana-te-aba, ko na buuta moa te oka mai nanoni matam; ma ngkana ko a tia, ao ko a nora raoi te buuta te aneke mai nanoni matan tarim.” (Mataio 7:5; Ruka 6:42) Ngkana ti kani kakorakoraira ni kakaraoa ae raoiroi nakoia aomata, ti na aki riai ngkanne n riki bwa taan tiribure aika riao, n aki toki n tarataraa te aneke ni kaikonaki ae mena i nanoni matan tarira. Ma n onean mwin anne ti na kariaia ae ti aki kororaoi ao n rawa nakon kabuakakaia tarira n te onimaki.

Arora ae Riai Nakoia Aomata Nako

17. Tera arora ae ti riai ni karaoia nakoia aomata n aron ae taekinaki ni Mataio 7:12?

¹⁷ E katerea Iesu n ana Kabwarabwara i aon te Maunga bwa te Atua kaanga ai aron te karo nakoia Ana toro n arona ni kaekai aia tataro. (Wareka Mataio 7:7-12.) E rangi ni kakawaki ngke e kaota te kaetieti ni kaineti ma te aroaro aei Iesu ni kangai: “Ma ngaia aei, ba bwaai ni kabane aika kam tangiri ba a na karaoaki nako imi irouia aomata, ao kam na karaoi naba nako ia.” (Mataio 7:12) Tii ngkana ti karaoa aron aei nakoia aomata, ti a tibwa kona ngkanne ni kaotia bwa bon taan rimwin Iesu Kristo ngaira ni koaua.

18. E a kanga “te tua” ni kaota arora nakoia aomata, ae te bwai ae ti tangiria bwa a na karaoia naba nakoira?

¹⁸ Imwin taekinan baika ti riai ni karaoi nakoia aomata n aron ae ti tangiria bwa a na karaoia naba nakoira, e a manga kauataoa riki Iesu ni kangai: “Ba aei te tua ma aia taeka burabeti.” Ngkana ti karaoa ae riai nakoia aomata n aron are e taekinna Iesu, ti a karaoa ngkanne are e nanonaki n “te tua” ke koroboki ake a koreaki ni bokin te Baibara aika Karikani Bwaai nakon Te Tua-Kaua. Irarikina naba, booki aikai, a aki tii kamataataa ana kaantaninga te Atua ni kaineti ma te kariki are e na kamauna te buakaka, ma a mwanewea naba te Tua mairoun te Atua are a anganaki tibun Iteraera rinanoni Mote n te 1513 B.C.E. (Karikani Bwaai 3:15) I buakoni baikana a mwaneweaki akanne, ao e kateretereaki n te Tua bwa a riai tibun Iteraera ni kakaraoa ae riai, a na tai inanonano, ao a na kakaraoa ae raoiroi nakoia kainnano ao ake a ianena i abaia.​—Nakoaia Ibonga 19:9, 10, 15, 34.

19. A kanga “burabeti” ni kaotia bwa ti riai ni kakaraoa ae raoiroi?

¹⁹ E iaiangoi taetae ni burabeti Iesu ake a koreaki n te Baibara n Ebera, ngke e taekinia “burabeti.” A taekinaki iai taetae ni burabeti ni kaineti ma te Mesia ike a a kakoroaki nanoia i bon irouni Kristo. A kaotaki naba ni koroboki aikai bwa te Atua e kakabwaiaia aomata ake a kakaraoa ae eti i matana ao ni karaoa naba ae riai nakoia aomata. Ni kaineti ma anne, e reke reireiaia tibun Iteraera n ana taetae ni burabeti Itaia are e kangai: “E kangai ana taeka Iehova, Kam na kakawakina te motiki-taeka ae eti, ao kakaraoa te raoiroi: . . . E a kabaia te aomata ae kakaraoa aei, ma natin te aomata ae tautaua; . . . ma ni kawakina baina ba e na aki karaoa te buakaka teutana.” (Itaia 56:1, 2) Eng, e kaantaningaia ana aomata te Atua bwa a na kakaraoa ae raoiroi.

Kakaraoa ae Raoiroi Nakoia Aomata Nako

20, 21. Tera ae a karaoia aomata aika bati ake a ongora iroun Iesu n ana Kabwarabwara i aon te Maunga, ao bukin tera ngkai ko riai ni kananoa am iango iai?

²⁰ Ti a tia n rinanoi tii tabeua mai buakon ana reirei Iesu aika mwaiti, aika rangi ni manena ma n akea kabotauaia, ake e taekin n ana Kabwarabwara i aon te Maunga. Ma e ngae n anne, ti a kona n ota n aron aia namakin aomata ake a ongora n te tai anne. E taekina ae kangai te Baibara: “Ao ngke E a tia n atong taeka aikai Iesu, ao a mimi aomata n ana reirei: Ba E reireiia n ai aron ae mwaka, ao tiaki n ai aroia aia tia koroboki.”​—Mataio 7:28, 29.

²¹ Akea te nanououa bwa Iesu Kristo boni ngaia “Te tia Reirei ae kamimi” are e a kaman taekinaki. (Itaia 9:6) Te Kabwarabwara i aon te Maunga, bon te banna ni katoto ni kaineti ma ana atatai Iesu ibukin aron Tamana are i karawa n iangoi bwaai. I rarikini booto n reirei aika ti a tia ni maroroakin, ao a bati baika a taekinaki n te kabwarabwara anne aika a kaineti ma te kukurei ni koaua, arora ni kararoai aroaro aika bubuaka, te anga ibukini kakaraoan ae raoiroi, baika ti kona ni karaoi ibukini karekean te mweeraoi ao te kimwareirei n taai aika a na roko, ao a bati riki i rarikin akanne. Ti kaungako bwa ko na manga karaua raoi ni wareka Mataio mwakoro 5 nakon 7, ao n tataroakinna riki. Kananoa am iango i aon ana reirei ni kauring Iesu aika moanibaan te tamaroa ake a koreaki iai. Maiuakini baike e taekin Kristo n ana Kabwarabwara i aon te Maunga. N te aro anne are ko a kona iai ngkanne ni kakukureia Iehova, ni karaoa ae riai nakoia aomata ao ni kakaraoa ae raoiroi.

Ko na Kanga ni Kaeka?

• Tera ae ti riai ni karaoia nakoia ara kairiribai?

• E aera bwa ti na ikabwarabure?

• Tera ae e taekinna Iesu ni kaineti ma kabuakakaia aomata?

• Tera arora ae riai nakoia aomata n aron ae taekinaki ni Mataio 7:12?

[Kabwarabwaraan n iteraniba 15]

Ko ataia bwa bukin tera ngkai e taekina ae kangai Iesu: ‘Katoka te kabuakaka’?