Karikirakea Te Tangira Ae Aki Kona Ni Bwaka
‘E nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane te tangira. E bon aki bwaka te tangira.’—1 I-KORINTO 13:7, 8.
1. (a) E kanga ni kaotiotaki te tangira n angiin te tai? (b) A kaatuui aia tangira aomata aika bati nakon antai ao i aon tera?
A RANGI ni bati taai ake e kakatanoataaki iai te tangira. E a tia ni kamoamoaaki te aroaro aei ao ni katamaroaaki n taian anene. E rangi ni kainnanoaki te tangira ni maiuia aomata. Ma e aki toki n taekinaki te tangira ni booki ao birim, ni karakinan te tangira aika oteaki, ao a a rangi n tiraua aika tauraoi ni kabooaki nako. Ma e ngae n anne, e rangi ni kananokawaki bwa ai akea tangiran raoi te Atua ao aomata. Ti noria bwa a riki baike a a kaman taekinaki n te Baibara ibukini boong aika kaitira aikai. A a riki aomata bwa ‘taan tangiriia i bon irouia, taani kani mwanemwane, taan tangira riki te mwaie nakon te Atua.’—2 Timoteo 3:1-5.
2. Tera ae ti kauringaki iai n te Baibara ibukin te tangira ae mwamwanaa te aba?
2 Iai te konabwai irouia aomata ni kaotiota te tangira ma e ngae n anne, ti anganaki te kauring man Ana Taeka te Atua bwa ti na kawakinira man te tangira ae mwamwanaa te aba. Ao e kabwarabwaraaki n te Baibara te bwai ae na riki ngkana e a wakaa te aeka n tangira anne i nanon temanna. (1 Timoteo 6:9, 10) Ko uringa rongorongon Tema are e koreia te abotoro Bauro? E ngae ngke e bobotaki Tema ma Bauro, ma e a manga tangiri bwain te aonnaba aika kona n reke irouna. (2 Timoteo 4:10) E kauringia Kristian te abotoro Ioane bwa a na kawakinia man te aro ae rangi ni karuanikai aei. (Wareka 1 Ioane 2:15, 16.) Tangiran te aonnaba ma bwaina aika kai mauna ao arona nako, e bon aki boraoi ma tangiran te Atua ao te bwai ae moan riki mairouna.
3. Tera te kangaanga ae ti aitara ma ngaia ao baikara titiraki aika rio mai iai?
3 Bon tiaki ana bwai te aba ngaira, e ngae ngke ti teimatoa ni maeka iai. Ai ngaia are, e aki bebete n taai nako totokoan aia iango aomata ae kairua ibukin te tangira. E rangi ni kakawaki bwa ti na aki kataua kamwaneara n te tangira ae kammaira ao ni mwamwanaa te aba. Mangaia are, antai ae ti riai ni karikirakea ao ni kaotiota nakoina te tangira ae boto i aon te riai? Baikara baika ti a tia n anganaki ake ti a buokaki iai ni karikirakea te tangira ae nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane ao n aki bwaka? E na kanga maiuakinan te aroaro aei ni kakabwaiaira ngkai ao n rotii arora nakon taai aika imwaira? Ti kainnanoi kaeka man ana iango te Atua bwa ti aonga ni kona ni kairiraki n aron ae e tangiria.
Karikirakean Tangiran Iehova
4. E na kanga n rikirake tangiran te Atua?
4 Ni karikirakean te bwai teuana, e kona n nanonaki iai katauraoan ao kaungaan rikiraken te bwai anne. Iangoa te tia ununiki ae mwakuri korakora ni kamaraua aontano ao e uniki koraa. E kantaningai ana koraa aikai bwa a na rikirake. (Ebera 6:7) N aron anne, e riai n rikirake naba tangiran te Atua iroura. Tera ae kainnanoaki n anne? Ti riai ni mwakuria te tano ae raoiroi ae i nanora are e unikaki iai koraani koauan te Tautaeka n Uea. Ti kona ni karaoa aei rinanon taningamaraura n ukeuke n reirei n Ana Taeka te Atua bwa ti aonga ni karakaa riki ara atatai ibukina. (I-Korote 1:10) Ti buokaki ni karakaa ara atatai mani katoataira n iriri ao n anganga ara ibuobuoki ni bobotakin te ekaretia. Ti aki toki ni kakorakoraira n tatabemanira nako ni kananoi riki ara atatai?—Taeka N Rabakau 2:1-7.
5. (a) Ti na kanga n reiakin aroaron Iehova aika rangi ni kakawaki? (b) Tera ae ko kona n taekinna ibukin ana kaetitaeka ae riai te Atua, wanawanana ao mwaakana?
5 E boni kaotaraei aroarona Iehova rinanon ana Taeka. Ngkana ti ukeuke n reirei n te Baibara ao ni karikirakea ataakin Iehova teutana imwin teutana, ti a kona iai ni karikirakea te nano ni kakaitau ibukin aroarona aikai, ana kaetitaeka ae riai, mwaakana, wanawanana ao ae kakawaki i aoni bwaai ni kabane, bon ana tangira ae moanibaan te tamaroa. E kaotiota te kaetitaeka ae riai Iehova n arona nako ao n ana tua ae moan te raoiroi. (Te Tua-Kaua 32:4; Taian Areru 19:7) Ti kona n iaiangoi baike e a tia ni karikii Iehova ni kabane ao ni miiakina wanawanana ae rianako. (Taian Areru 104:24) E kakoauaaki n noran te iuniweeti bwa Iehova bon nibwan te korakora ae bati ao akea tiani mwaakana.—Itaia 40:28.
6. Tera aron te Atua ni kaotiota ana tangira nakoira, ao tera aron rotakim iai?
6 Tera ae kona n taekinaki ibukin aroaron te Atua ae moan te kakawaki ae te tangira? E a rangi ni butanako ao ti bane n rotaki iai. E kaotiota te tangira anne rinanoni katauraoan te karea ni kaboomwi ibukini kamaiuan te botannaomata. (Wareka I-Rom 5:8.) E katauraoaki te karea ni kaboomwi aei ibukia kaain te aonnaba ni kabane, ma a na tii kakabwaiaaki iai te koraki ake a butimwaea ana tangira te Atua ao a onimakina Natina. (Ioane 3:16, 36) Kioina ngkai e a tia te Atua ni kanakoa Iesu bwa te karea n raoi ibukin ara bure, ti a kaungaaki bwa ti na kabooa mwina n tangiria.
7, 8. (a) Tera ae kainnanoaki bwa ti aonga ni kaota tangiran te Atua? (b) A ongeaba ana aomata te Atua n ana tua n aki ongea tera?
7 Ti na kanga ni kaotiota tangiran te Atua ni kaineti ma bwaai ni kabane ake e a tia ni karaoi ibukira? E rangi n teretere te kaeka ae kairaki koreana rinanon te taamnei ae kangai: “Bon tangiran te Atua te baei, ae tauan ana tua i roura: ao a aki rawawata ana tua.” (1 Ioane 5:3) Eng, e kairira tangiran Iehova bwa ti na ongeaba n ana tua nako. Anne bukina teuana ae ti tataekina iai arana ao ana Tautaeka n Uea, are a na kakabwaiaaki iai aomata nako. Ngkana ti karaoa anne man onraken nanora, e a kaotaki iai bwa ti ongeaba n ana tua te Atua ma nanora aika itiaki.—Mataio 12:34.
8 A rangi ni botumwaaka taari ni katobibia te aonnaba n ongeaba n ana tua nako te Atua n aki ongea te aki bwerengaki ao mwakuri n totoko nakoia ibukin taekinan rongorongon te Tautaeka n Uea. Akea kerikaakin aia kakorakora ibukini kakororaoan aia mwakuri ni minita. (2 Timoteo 4:5) N aron naba anne, ti kaumakaki bwa ti na tibwaa nako te atatai ibukin te Atua nakoia aomata nako ao n ongeaba n ana tua ake tabeua riki.
Bukin Tangiran Ara Uea ae Iesu Kristo
9. Tera are e nanomwaaka iai Kristo, ao tera are e kaungaa?
9 Irarikin tangiran te Atua, a bati naba bukini karikirakean tangiran Natina iroura. E ngae ngke ti aki nora Iesu, ma e a korakora tangirana iroura ngkai ti reiakina taekana ae bati riki. (1 Betero 1:8) Baikara bwaai tabeua ake e nanomwaaka iai Iesu? Ngke e tabe Iesu ni karaoa nanon Tamana, e ribaaki n akea bukina, e bwainikirinaki, e bukinaki n te aro ni kewe ao e kabuakakaaki. E kaaitara naba ma aaro ni kamaamaa riki tabeua. (Wareka Ioane 15:25.) E kairaki Iesu n tangiran Tamana are i karawa bwa e na nanomwaaka i aani kataaki akanne. Ao ibukini kaungaan Iesu n ana tangira, e a katauraoa te karea ni kaboomwi ibukia aika bati ni matena.—Mataio 20:28.
10, 11. N iaiangoan te bwai are e karaoia Kristo ibukira, tera ngkanne tiara?
10 E kauekeaki i nanora te tangira mani maiun Iesu. E a korakora riki ngkai tangiran Iesu iroura n iaiangoani baike e karaoi ibukira. Ngkai taan rimwina ngaira, ti riai ni kakorakoraira ni karikirakea te tangira are e kaotiotia Kristo ao n teimatoa ni kaotiotia bwa ti aonga n nanomwaaka n ongeaba n ana tua are, ti na tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ao ni karekeia taan rimwina.—Mataio 28:19, 20.
11 Ti namakina kaumakara ni katiaa mwiokoara imwain rokon te toki ngkai ti butimwaea ana tangira Kristo ibukia botannaomata ni kabane. (Wareka 2 I-Korinto 5:14, 15.) Moan te kakawaki te tangira are e kaotiotia Kristo ibukini kakororaoan ana kantaninga te Atua ibukin te botannaomata. Ti a kona n uataboa kakoroani bukin ana kantaninga te Atua man te banna ni katoto are e katikua Kristo ibukira bwa ti na kakairi raoi iai. E kainnanoaki n aei bwa ti na tokanikai ni karikirakean tangiran te Atua nakon ara kabanea ni kona. (Mataio 22:37) Ngkana ti ongeaba n te bwai ae reireinira Iesu ao ni kawakin ana tua nako, ti kaotia iai bwa ti tangiria ao a matoa nanora ni boutokaa ana tautaeka te Atua n aki ongea te bwai ae riki nakoira, n aron are e karaoia naba Iesu.—Ioane 14:23, 24; 15:10.
Uaiakinan te Aro n Tangira ae Moan te Raoiroi Riki
12. Tera are e nanonna Bauro n te taeka ae “te aro ae moan te raoiroi riki”?
12 E kakairi raoi te abotoro Bauro irouni Kristo. E taetae n aki maaku Bauro ni kaumakiia tarina bwa a na kakairi irouna ibukina bwa e toua raoi mwanekani Kristo. (1 I-Korinto 11:1) E ngae ngke e kaumakiia Kristian ake i Korinto bwa a na teimatoa n ingainga n ukoukori ana bwai n tituaraoi tabeua te taamnei ake a kaotiotaki n te moan tienture, n aron te katoki aoraki ao te taetae n taetae aika kakaokoro, ma e boni kaotia naba nakoia Bauro bwa iai te bwai teuana ae raoiroi riki ae a riai n uaiakinna. E kabwarabwaraa n 1 I-Korinto 12:31 ni kangai: “I kaota nako imi te aro ae moan te raoiroi riki.” N tein te rongorongo ae ni kiibu aika imwin aei, ao e kaotaki iai bwa aio te aro n tangira ae moan te raoiroi riki. N te aro raa ae moan te raoiroi riki iai? E tomaia nako Bauro ni kabwarabwaraa ae e nanonna. (Wareka 1 I-Korinto 13:1-3.) Ngkana iai ana konabwai Bauro tabeua aika rianako ao e kakororaoi mwakuri aika kakannato ma akea te tangira irouna, tera ngkanne uaana? Bon akea! E kabwarabwaraa raoi te koaua ae anainano aei ibukina bwa e kairiraki n taamnein te Atua. Ai korakorara rotakira n arona ni kamataataira i aon aei!
13. (a) Tera te kibu ibukin te ririki 2010? (b) N te aro raa ae e bon aki bwaka iai te tangira?
13 E kabwarabwaraa Bauro nakoira imwina riki bwa tera te tangira ao ae tiaki te tangira. (Wareka 1 I-Korinto 13:4-8.) Karekea am tai ngkai n nenera mwaitin ae ko kakaraoia ni kaineti ma ae kainnanoaki n te tangira. Kaatuua iangoan te kabanea ni kibuntaeka ni kibuna 7 ae kangai: ‘E nanomwaaka te tangira nakoni bwaai ni kabane,’ ao te moani kibuntaeka ni kibuna 8 ae, ‘e bon aki bwaka te tangira,’ are e na riki bwa ara kibu ibukin te ririki 2010. Noria bwa ni kibuna 8, e taekinna Bauro bwa a kamaunaaki ana bwai n tituaraoi te taamnei n ikotaki ma taetae ni burabeti ao taetae nako ake a kamanenaaki ngkoa ni moan tein te ekaretia ni Kristian. A nang toki ma e na teimatoa te tangira. Boni boton raoi te tangira anne Iehova ao e maiu n aki totoki. Mangaia are, e na bon aki bwaka te tangira ke n toki. E na bon teimatoa n aki toki ngkai bon aroaron Atuara ae maiu n aki totoki.—1 Ioane 4:8.
E Nanomwaaka te Tangira ni Bwaai ni Kabane
14, 15. (a) E na kanga te tangira ni buokira n nanomwaaka i aani kataaki? (b) E aera ngke e rawa te roro n rikirake ae te tari te mwaane ni kakeaa ana onimaki?
14 Tera ae buokiia Kristian n nanomwaaka n aki ongei kataaki, aaro aika karawawata ao kangaanga aika a aitara ma ngaai? Bon te tangira ae boto i aon te tangira ni Kristian. E bati riki ae nanonaki n te aeka n tangira anne nakon ae tii taonan nanom nakoni bwaikorakin te maiu aei. E raababa nako riki nakon ingaingan nanora ni kateimatoa kakaonimakira ni karokoa buani maiura ibukini Kristo. (Ruka 9:24, 25) Iaiangoi aroia ni kakaonimaki taani Kakoaua ake a karawawataaki n taabo ni kaikain, taabo ake a kammwakuraki iai n te aro n iowawa, ao n taiani karabuuti n tain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba.
15 E oti raoi koauan aei iroun te roro n rikirake ae Wilhelm ae te tia Kakoaua ae kaain Tiaman. N oneani mwin are e na kakeaa ana onimaki, e teimatoa ni kakaonimaki ni karokoa kamateana irouia kaain ana botaki n tautia te Nazi ake taani katii. E korea ana reta ni kaboo teuaei nakoia kaain ana utu ni kangai: “Te bwai ae moan te kakawaki i aoni bwaai ni kabane, ti riai n tangira te Atua n aron are e tua ara tia Kairiri ae Iesu Kristo. E na bon anganira kaniwangara ngkana ti tei ibukina.” Rimwi riki, e korea ae kangai temanna kaain ana utu n te rongorongo teuana n Te Taua-n-Tantani: “I nanon taai ni kamangaongao, ti a tia n iangoia n ara utu bwa e na moanibwai tangiran te Atua n taai nako.” Anne aekan nanoia taari mwaane aika bati ni boong aikai ake a nanomwaaka i aani kabureakia i Armenia, Eritrea, Korea Maiaki ao aaba riki tabeua. E teimatoa n nene tangiran Iehova irouia taari aikai.
16. Tera are a nanomwaaka iai tarira ake i Malawi?
16 A kataaki aia onimaki ao nanomwaakaia tarira n taabo aika bati ni kataaki aika kakaokoro. A a tia n nanomwaaka i nanon 26 te ririki Ana Tia Kakoaua Iehova ake i Malawi ni katabuakan aia mwakuri man te tautaeka, te kakaaitara ae korakora ao mwakuri n iowawa aika bati. Ma e boni kakabwaiaaki nanomwaakaia. Ngke a bwainikirinaki taani Kakoaua ao tao 18,000 mwaitiia n te aba anne. Tenibwi te ririki imwina, e a rikirake mwaitiia bwa e a raka i aon uoua te tai bwa ai 38,393. Titeboo anne ma ae riki n aaba riki tabeua.
17. Tera ae a aitara ma ngaia tabeman ni mwenga aika a kakaokoro aia Aaro kaaina, ao e aera ngkai a kona n nanomwaaka i aani bwainikirinaia?
17 E kona ni karekei kaangabuaka nakoia ana aomata te Atua kakaitaraaia aika teretere raoi. E rangi ni kaokoro aei ma kaitaraaia Kristian n tatabemania nako irouia kaain aia utu. E kona n riki te rawawatannano mairouia kaaini batam ke am utu ni kaan. E aki kaman taekinna Iesu bwa e na riki aei? Eng, a bati aika a a tia n nora koauan ana taeka aikai. (Mataio 10:35, 36) A a tia rooro n rikirake n nanomwaaka i aani kaitaraaia irouia aia karo aika tiaki kaain te onimaki. A a tia naba tabeman ni kakioaki nako mani mwengaia, ma a butimwaeaki irouia taani Kakoaua aika akoi. Tabeman, a a boni kabaneaki irouia aia karo. Tera ae buokiia te koraki aei bwa a na nanomwaaka i aani bwainikirinaia? Tiaki tii tangiran te botaki n itaritari ma, ae moamoa riki, bon tangiran Iehova ao Natina ma nanoia ni koaua.—1 Betero 1:22; 1 Ioane 4:21.
18. E na kanga te tangira ae nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane n riki bwa buokaia taanga ni Kristian?
18 A bati riki iteran te maiu tabeua aika kainnanoa te tangira ae nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane. I nanon te maiu n taanga ae katiteuanaaki, e a tia te tangira ni kairiia taanga bwa a na kona ni maiuakin ana taeka Iesu aikai: “Akana E kaboia te Atua ao ke a tai motikiia aomata.” (Mataio 19:6) Ngkana a kaaitara ma “rawawatan te rabata,” taanga aika Kristian, a riai ni kauringia i bon irouia bwa Iehova bon aan reitakia n tekatekaia n taanga. (1 I-Korinto 7:28) E taekinaki n ana Taeka bwa ‘e nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane te tangira,’ ao e na kamatoaaki ana tangira te buu te mwaane ao te buu te aine ae maiuakina te aroaro aei, bwa a nim aia tangira i marenaia ao a na kawakina raoi aia mare bwa e na aki uruaki.—I-Korote 3:14.
19. Tera ae e a tia n riki i marenaia ana aomata te Atua imwin taai ake a karina n riki iai kabuanibwai n te aonnaba?
19 Ti buokaki n te tangira bwa ti na nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane n taai ake a karina n riki iai kabuanibwai n te aonnaba. E riki aio n rokon te mwaeiei i Peru maiaki ao te angibuaka teuana ae te Hurricane Katrina are e kamaunai taabo ake a uakaan ma taari n te United States. A bati tarira ake a bua mwengaia ke aia bwai nako ni kabuanibwai aikai. A kairaki ekaretia ni katobibia te aonnaba n te tangira bwa a na karekei bwaai n ibuobuoki, ao taan anganano a buoka manga kateani mwenga ao onobwaian naba Taabo n Taromauri. E kakoauaaki man aeka ni mwakuri aikai bwa a tatangira taari ao a mwamwannano i marenaia n taai ni kabane ao i aan aaro nako.—Ioane 13:34, 35; 1 Betero 2:17.
E Aki Bwaka te Tangira
20, 21. (a) E aera ngkai e rangi ni kakawaki te tangira? (b) E aera ngkai ko motinnanoia bwa ko na uaiakina te aro n tangira?
20 Ni boong aikai, ti nora te wanawana n uaiakinan te aro n tangira ae moan te raoiroi riki i buakoia ana aomata Iehova. E koaua bwa e rianako riki nakon aaro nako. Nora aron te abotoro Bauro ni katuruturua te koaua anne. Te moan, e katerea raoi bwa a na maunanako ana bwaintituaraoi te taamnei ma e na rikirake te ekaretia ni Kristian man te mwaneka n ataei ao n ikawai n te onimaki. Imwina, e motika ana taeka ni kangai: “Ma a tiku n teimatoa te onimaki, ma te kaantaninga, ma te tangira, aikai, aika tenua; ma e kakanato riki te tangira i buakoia.”—1 I-Korinto 13:13.
21 Teutana imwin teutana, ao a nang riki baika ti onimakini bwa bwaai ni koaua ao e nang toki onimakinaia. Imwini kaboouani bwaai nako, a na aki manga kantaningaaki berita aika ti ingainga ni kan nori kakoroani bukia. Ma tera aron te tangira? E na bon aki bwaka, ke akea tokina. E na bon teimatoa. Ngkai ti kantaningai kakoroani bukin taiani berita, ti nangi bon nora raoi ana tangira te Atua ao n ota riki n iterana nako, nakon otara are mai mwaina. Ko kona n teimatoa n aki toki ngkana ko kakaraoa nanon te Atua n uaiakina te aro n tangira ae moan te raoiroi riki ae aki kona ni bwaka.—1 Ioane 2:17.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• E aera ngkai ti riai ni kawakinira man te tangira ae mwamwanaa te aba?
• Tera ae kona ni buokira iai te tangira bwa ti na nanomwaaka i aana?
• E aki bwaka te tangira n te aro raa?
[Kabwarabwaraan n iteraniba 30]
Te Kibu Ibukin te Ririki ae 2010: ‘E nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane te tangira. E bon aki bwaka te tangira.’—1 I-Korinto 13:7, 8.
[Taamnei n iteraniba 28]
Ti kaungaaki n tangiran te Atua bwa ti na tataekina te rongorongo
[Taamnei n iteraniba 29]
A buokaki n te tangira ae teimatoa taari ake i Malawi bwa a na nanomwaaka i aani kataaki