Kam Na Kateimatoaki N Te Tangira
“Ko na tangira Iehova ae Atuam n nanom ni kabanea, ao n tamneim ni kabanea, ao ni wanawanam ni kabanea.”—MATAIO 22:37.
1. (a) Baikara aroaro tabeua ake a karikirakeaki irouia Kristian? (b) Tera te aroaro ni Kristian ae moan te kakawaki riki, ao bukin tera?
TE KRISTIAN e karikirakei aroarona aika mwaiti bwa e aonga n riki bwa te minita ae e uaa raoi ana mwakuri. Te boki ae Taeka N Rabakau e kamataata aron manenan te rabakau, te ataibwai, ao ai te wanawana. (Taeka N Rabakau 2:1-10) Te abotoro Bauro e maroroakina kainnanoakin te onimaki ae matoatoa ao te kaantaninga ae nene. (I-Rom 1:16, 17; I-Korote 1:5; Ebera 10:39) Moan te kainnanoaki naba te nanomwaaka ao te taotaonaki n nano. (Mwakuri 24:25; Ebera 10:36) Ma iai riki te aroaro teuana ae ngkana akea, ao a na kamangoraki aroaro aikai ni kabane, ma ni karikaki bwa bwaai aika akea bongaia. Te aroaro anne bon te tangira.—1 I-Korinto 13:1-3, 13.
2. E a kanga Iesu ni kaota kakawakin te tangira, ao baikara titiraki ake a riki mai iai?
2 E kaota kakawakin te tangira Iesu ngke e kangai: “A na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri.” (Ioane 13:35) Kioina ngkai te tangira boni kanikinaean te Kristian ni koaua, ao ti riai n titirakinira bwa, Tera te tangira? E aera ngkai moan te kainnanoaki te tangira n te aro are e taku Iesu bwa boni ngaia riki ae e na kanikinaeia taan rimwina? Ti na kanga ni kona ni karikirakea te tangira iroura? Antai aika a riai n tangiraki iroura? Ti na iangoi titiraki aikai n te tai aei.
Tera te Tangira?
3. E kanga kabwarabwaran te tangira, ao bukin tera bwa e irekereke ma te iango ao te nano?
3 Aron kabwarabwaran te tangira teuana bon ‘namakinan te kan reitaki ma te aomata ke tangirana ae korakora, te nano ni kan iraorao, ke tangiran temanna.’ Bon te aroaro ae e kairiia aomata bwa a na mwakuri ni buokiia aomata tabemwaang, ao n tabetai, ibukin kan karaoan aei irouia a riai n taon nanoia nakon oin aia bwai. N aron kabwarabwarakin te tangira n te Baibara, e kaai reitaki ma te iango ao te nano. E kakawaki iai te iango ke wanawanan te aomata, ibukina bwa te aomata ae e tatangira e ataa te bwai ae e karaoia, ao e ataia naba bwa ngaia ao aomata ake e tangiriia a boni mamaara n itera tabeua, irarikin aroaroia aika raraoi. E katuruaki reitakin riki te iango iai kioina ngkai aomata tabeman ake a tangiraki iroun te Kristian, tao tiaki aekakia aomata aika a na kai tangiraki irouna, ma e riki n tangiriia bwa e ataia man ana wareware n te Baibara bwa bon nanon te Atua bwa e na tangiriia. (Mataio 5:44; 1 I-Korinto 16:14) Ma e ngae n anne, te tangira e nako man te nano. Te tangira ni koaua ae kaotaki n te Baibara e aki nako man te iango ke te wanawana n tii ngaia. Ma e reitaki ma te nano ni koaua ao te nano n tangira ae tabwanin raoi.—1 Betero 1:22.
4. Tera aron te tangira ae na riki iai bwa te bwai ni kabaebae ae korakora?
4 Aomata ake a bon tii tabe naba ma aroia a aki kona ni karekea te iraorao n tangira, ibukina bwa te aomata ae e tatangira e tauraoi ni mutiakina riki nanon raona, nakon oin nanona. (I-Biribi 2:2-4) Ana taeka Iesu are “e kakabaia riki te anga nakon te anganaki,” e a rangi ni koaua riki ngkana te anga e a boto i aon te tangira. (Mwakuri 20:35) Te tangira bon te bwai ni kabaebae ae korakora. (I-Korote 3:14) E aki toki naba n reitaki ma te iraorao, ma n etina, e korakora riki te tangira, nakon te nano n iraorao. Ana iraorao n tangira te buu-te-mwaane ma buna, e taekinaki naba bwa te tangira; ma e ngae n anne, te tangira ae kabwarabwaraki n te Baibara e nano riki nakon te tangira are e boto i aon te katikitiki imarenan te mwaane ao te aine. Ngkana a bon tangira ni koaua taanga, ao a na bon teimatoa naba n tekateka, e ngae ngkana e a toki te wene n taanga irouia ni kaineti ma rokon te kara, ke tao e mwauku temanna.
Te Tangira—Te Aroaro Teuana ae Rangi ni Kainnanoaki
5. Bukin tera ngkai te tangira bon te aroaro ae rangi ni kainnanoaki iroun te Kristian?
5 Bukin tera ngkai moan te kainnanoaki te aroaro ae te tangira iroun te Kristian? Te moani bwai, ibukina bwa Iesu e tuatua bwa a na itangitangiri imarenaia taan rimwina. E taku: “Raou ngkami, ngkana kam karaoi baika I tuangngkami. I tuangngkami baikai, ba kam na i tangitangiri.” (Ioane 15:14, 17) Te kauoua ni bwai, ibukina bwa Iehova bon te tangira, ao ti riai ni katotonga aroarona, ngaira aika taan taromauriia. (I-Ebeto 5:1; 1 Ioane 4:16) Te Baibara e taekinna bwa karekean te atatai ibukin Iehova ao Iesu, e nanonaki iai te maiu are aki toki. Ti na kanga n taku bwa ti ataa te Atua ngkana ti aki kataia ni katotonga aroarona? E taetae ni kangai te abotoro Ioane: “Ane akea te tangira i rouna, ao e aki ata te Atua, ba te Atua bon te tangira.”—1 Ioane 4:8.
6. E a kanga te tangira ni kona ni buokira ni bwaina te iango ae riai n anuara aika kakaokoro nako?
6 Iai bukina ae te katenua, ae e kakawaki iai te tangira: E buokira ni bairea raoi anuani maiura ni kabane, ao e raona ara mwakuri ma te nano ae riai. N aron anne, moan te kakawaki kabatiaan riki te atatai i aon ana Taeka te Atua. Te atatai anne, ai aron te amwarake, iroun te Kristian. E buokia bwa e na rikirake n ikawai n te onimaki, ma ni karaoa ae boraoi ma nanon te Atua. (Taian Areru 119:105; Mataio 4:4; 2 Timoteo 3:15, 16) Ma e ngae n anne, e reirei ni kangai Bauro: “E karika te kainikatonga te atatai, ma e kateimatoa te aba te tangira.” (1 I-Korinto 8:1) E bon aki bure te atatai ae eti. Ma te kangaanga e mena iroura—n aroarora aika bubure. (Karikani Bwaai 8:21) Ngkana akea te tangira, ae te aroaro ae e karika ae riai iroura, ao te atatai e kona ni kaira te aomata bwa e na kainikatonga, bwa e kona n iangoia bwa e raoiroi riki nakoia aomata tabemwaang. E aki kona n riki anne ngkana e kairaki n te tangira. “E aki kamoamoa te tangira, e aki kainikatonga.” (1 I-Korinto 13:4) Te Kristian ae e kairaki n te tangira e aki kainikatonga, e ngae ngkana e bati ana atatai. Te tangira e buokia bwa e na nanorinano, ao e tukia man tangiran ae e na tanoata taekana.—Taian Areru 138:6; Iakobo 4:6.
7, 8. E a kanga te tangira ni buokira ni katuui ara iango i aon bwaai aika kakawaki riki?
7 E koroboki Bauro ni kangai nakoia kaaini Biribi: “Ao bon au tataro ba e na raonaki riki ami tangira n te rabakau ma te ataibwai, ba kam aonga ni katai baika kakaokoro ma n rinei ake a moan raraoi.” (I-Biribi 1:9, 10) Te tangira ni Kristian e na buokira bwa ti na ira nanon te kaungaunga aei, ma n rinei moa bwaai aika kakawaki. N aron anne, iangoi ana taeka Bauro nakon Timoteo: “Ngkana e tangira te nakoa ni minita te aomata, ao e tangira te makuri ae raoiroi.” (1 Timoteo 3:1) Inanon te ririki ni minita ae 2000, e a reke te mwaiti ae boou ibukia ekaretia ni katobibia te aonnaba ae 91,487, ae te raka ae 1,502. Mangaia are a rangi ni kainnanoaki riki unimwaane, ao a riai ni kamoamoaki taekaia aomata aika a tangiria ni karekea te beku anne irouia.
8 Ma te koraki aika a uaiakina reken te beku ni mataniwi irouia, a na kateimatoa te iango ae riai irouia ngkana a ururinga bukin kani karaoakin te beku aei. Reken te mwaaka ke ataakim irouia aomata aika mwaiti, bon tiaki te bwai ae kakawaki riki. Unimwaane aika a kakukureia nanon Iehova a kairaki n tangirana ao tangiraia taria n onimaki. A aki kakaea te mwaaka ke te kani kakannato. Ngke e a tia te abotoro Betero n reireinia unimwaanen te ekaretia bwa a na kawakina te iango ae raoiroi irouia, e kamataata aron kainnanoakin te “nanorinano.” E reireinia kaain te ekaretia ni kabane ni kangai: “Kam na kananorinanoingkami i aani bain te Atua ae baina ae mwaka.” (1 Betero 5:1-6) Te aomata ae e tangiria ni karekea te beku aei irouna e riai n iangoi raoi aia katoto unimwaane aika mwaiti ni katobibia te aonnaba aika a kakorakoraia ni mwakuri, a nanorinano, ao a karekea iai te kakabwaia ae bati nakoia kaain aia ekaretia.—Ebera 13:7.
Te Nano ae Riai E Buokira bwa Ti na Nanomwaaka
9. Bukin tera bwa Kristian a iaiangoi kakabwaia aika e beritani Iehova ibukiia?
9 E noraki kakawakin kairan ana mwakuri te aomata n te tangira n te itera naba teuana. Te Baibara e beritani kakabwaia n taai aika a na roko aika moan te raoiroi ake a na reke irouia aomata aika a kan toro iroun te Atua ibukina bwa a tangiria. (1 Timoteo 4:8) Te Kristian are e kakoauai raoi berita aikai ao e kakoaua naba bwa Iehova bon “te tia kabo aia onimaki akana kakorakoraia n ukoukoria,” e buokaki iai bwa e na teimatoa n nene inanon te onimaki. (Ebera 11:6) Angiina ibuakora, ti kariariaa kakoroan bukin ana berita te Atua, ao ti nano n ana taeka te abotoro Ioane aikai: “Amene: mai ikai, te Uea ae Iesu.” (Te Kaotioti 22:20) Eng, iaiangoan kakabwaia aika a mena imwaira ngkana ti kakaonimaki, e kakorakoraira bwa ti na nanomwaaka, n aron naba are e buokaki iai Iesu ngke e nanomwaaka n iaiangoa “te kimareirei are kamenaki i mwaina.”—Ebera 12:1, 2.
10, 11. Ti a kanga ni buokaki bwa ti na nanomwaaka ngkana ti kairaki n te tangira?
10 Ma tera ngkana tangiran te maiu n te aonnaba are boou boni ngaia raoi oin bukin ae ti kani beku iai iroun Iehova? Ngkana ngaia anne, ao a na kai bwara nanora ke ti kona n aki kukurei ngkana a roko kangaanga ke a aikoa riki bwaai aika ti kaantaningai n te tai are ti tangiria iai. E karuanikai anne bwa ti kona ni kai beti nako iai. (Ebera 2:1; 3:12) Bauro e taekina raoraona rimoa are Tema are e a manga kitana Bauro teuaei. Ao bukin tera? Ibukina bwa “e tangira aon te aba.” (2 Timoteo 4:10) Aomata ni kabane ake a beku ibukin kan karekean kakabwaiaia a kona naba n reke n te aeka ni kangaanga aei. A kona n tangiri bwain te aonnaba aika a kona n reke ngkai naba, ma n rawa n taona nanoia iai ni karokoa ae a roko kakabwaia ake a beritanaki.
11 E ngae ngkai e aki bure tangiran kakabwaia ake a beritanaki ao tangiran te kamaiuaki man taiani kataaki, ma te tangira e kakorakora riki nanora nakon te bwai ae riai ni kakawaki riki inanoni maiura. Bon nanon Iehova, ao tiaki nanora, ae kakawaki riki. (Ruka 22:41, 42) Eng, e kateimatoaira te tangira. E buokira bwa ti na tataninga ana mwakuri te Atua ma te rau n nano, ao ni kukurei naba ni kakabwaia ake e anganira ngkai, ma ni kakoaua ae n ana tai ae e a tia ni baireia ao ti na anganaki kakabwaia ni kabane ake e a tia ni beritanna—ao a mwaiti riki. (Taian Areru 145:16; 2 I-Korinto 12:8, 9) Ma ni karokoa te tai anne, te tangira e a buokira bwa ti na teimatoa ni beku n aki tii iangoa oin kakabwaiara, ibukina bwa “te tangira . . . e aki ukoukori ana bwai.”—1 I-Korinto 13:4, 5.
Antai ae A Riai n Tangiraki Irouia Kristian?
12. N ana koaua Iesu, antai ake ti riai n tangiriia?
12 Iesu e taekina te kaetieti teuana ibukin antai ae ti riai n tangiriia, ngke e mwanewei kiibu n taeka aika uoua ake a anaaki man te Tua Mairoun Mote. E taku: “Ko na tangira Iehova ae Atuam n nanom ni kabanea, ao n tamneim ni kabanea, ao ni wanawanam ni kabanea,” ao “Ko na tangira raom n ai aron tangiram i bon i roum.”—Mataio 22:37-39.
13. Ti na kanga ni kona ni karikirakea tangiran Iehova, e ngae ngkai ti aki noria?
13 E teretere man ana taeka Iesu aikai bwa ti riai ni moanibwaia moa tangiran Iehova. Ma e ngae n anne, e a aki karinaki tangiran Iehova inanora ma ngke ti moani bungiaki. Bon te bwai ae ti riai ni karikirakea inanora. Ngke ti moan ongora taekana, ao a anaaki nanora irouna ni bwaai ake ti ongoraei. Teutana imwin teutana, ti reiakina arona ni katauraoa te aonnaba ibukia aomata. (Karikani Bwaai 2:5-23) Ti reiakina arona nakoia aomata, are e aki kakea bongara ngke a moan tuuraki n te bure te natannaomata, ma e katauraoa te kawai ae e na kona ni kamaiuira mai iai. (Karikani Bwaai 3:1-5, 15) E akoia aomata ake a kakaonimaki, ao imwin tabeua te tai e kanakomaia Natina ae ana riki temanna bwa a aonga ni kabwaraki ara bure. (Ioane 3:16, 36) Te atatai ae rikirake aei e kakorakora tangiran Iehova iroura. (Itaia 25:1) Te Uea ae Tawita e taku bwa e tangira Iehova ibukin Ana kakawakin. (Taian Areru 116:1-9) Ni boong aikai, Iehova e kawakinira, e kairira, e kakorakoraira, ao e kaungai nanora. Ngkana e a bati ara atatai ibukina, ao e na korakora naba iai tangirana iroura.—Taian Areru 31:23; Tebania 3:17; I-Rom 8:28.
Ti na Kanga ni Kaotiota Ara Tangira?
14. Ti na kanga ni kona ni kaotia bwa e boni koaua raoi tangiran te Atua iroura?
14 Te koaua bwa a mwaiti kaain te aonnaba ake a taku bwa a tangira te Atua, ma e kakewea aia taeka anne aroaroia. Ti na kanga n ataia bwa ti bon tangira raoi Iehova? Ti kona ni maroro ma ngaia n te tataro, ni kaota nanora nakoina. Ao ti kona ni karaoa aroarora ake a kaotiota iai ara tangira. E kangai te abotoro Ioane: “Ma ane taua ana taeka [te Atua], ao e boni kakoroaki raoi tangiran te Atua i nanona. Ti ataira iai ba ti mena i nanona.” (1 Ioane 2:5; 5:3) Ana Taeka te Atua e tuangira naba bwa ti na bobotira ma ni maiuakina te maiu ae itiaki ae riai. Ti na rarawa ni mwamwana te aba, ti na taekina te koaua, ao ti na iaiangoi bwaai aika itiaki. (2 I-Korinto 7:1; I-Ebeto 4:15; 1 Timoteo 1:5; Ebera 10:23-25) Ti kaotiota naba te tangira ngkana ti buokia aomata ake a kainnanoi bwain te maiu aei. (1 Ioane 3:17, 18) Ao ti aki kerikaki naba man tuatuangakia aomata taekan Iehova. E nanonaki iai buokan te mwakuri n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ae waakinaki ni katobibia te aonnaba. (Mataio 24:14; I-Rom 10:10) Te ongeaba n ana Taeka te Atua ni bwaai aikai e kaotia bwa bon te tangira ni koaua tangiran Iehova iroura.
15, 16. E a kanga tangiran Iehova n rootii maiuia aomata aika mwaiti n te ririki are nako?
15 Tangiran Iehova e buokia aomata bwa a na karaoi moti n nano aika raraoi. N te ririki are nako, te tangira e kairiia aomata aika 288,907 mwaitiia bwa a na katabui maiuiia nakoina ma ni kaota tian karaoan anne irouia n te babetito n te ran. (Mataio 28:19, 20) Bon iai manenan katabuani maiuia irouia. E bon kanikinaea bitakin maiuia. N aron anne, Gazmend bon temanna ae tanoata taekana i Albania, bwa ngaia te tia takaakaro n te basketball. Inanon ririki aika mwaiti, ngaia ma buna a reirei n te Baibara, ao e ngae ngke a mwaiti bwaai ni kabwakabwaka ake a kamenaki imwaia, ma imwin tabeua te tai a katauaki n riki bwa taan ua rongorongo ibukin te Tautaeka n Uea. E babetitoaki Gazmend n te ririki are nako, ao ngaia bon temanna mai buakoia aomata aika 366 ake a babetitoaki i Albania n te ririki ni makuri ae 2000. E boretiaki rongorongona n te nuutibeeba teuana ae kangai: “Bon iai ngkai manenani maiuna, ao ibukin anne, moan te rangi ni kukurei ngaia ma ana utu n taai aikai. Teuaei, e aki manga iangoia bwa mwaitira ana bwai ae e kona ni karekea n te maiu aei, ma e a iangoi riki mwaitini bwaai ake e kona ni karaoi ibukin buokaia aomata tabemwaang.”
16 N aron anne, e kataaki n anaaki nanon te tari-te-aine ae e a tibwa babetitoaki ae e mwakuri ibukin te kambwana ni bwaa i Kuam, n te nakoa ae bubura. Imwin ana kekeiaki inanon ririki aika mwaiti ni kekerake riki n tau nakoa aika bubura n ana tabo ni mwakuri, e tuangaki neierei bwa e na riki bwa te moan aine n taua te nakoa ni kauoman ni beretitenti n ana kambwana. Ma e ngae n anne, e a tia neiei ni katabua maiuna nakon Iehova. Ngaia are ngke e a tia ni maroro raoi ma buna, e a baireia te tari-te-aine aei n onea mwin arei bwa e nang tii mwakuri n te itera n tai, bwa e aonga ni kona n riki bwa te bwaiania, are e na karaoa te mwakuri ni minita ni kabwanina ana tai iai. Tangiran Iehova e kaira neiei bwa e na rinea riki ae te beku irouna, nakon kakaean kaubwain te aonnaba aei. Ao te aeka n tangira anne ae e a kairiia naba aomata aika 805,205 mwaitiia ni katobibia te aonnaba bwa a na ira te mwakuri ni bwaiania n itera aika kakaokoro, inanon te ririki ni mwakuri ae 2000. Ai raoiroi ra kaotiotan te tangira ao te onimaki irouia bwaiania aikai!
Kairaki bwa A na Tangira Iesu
17. Tera te katoto ae raoiroi ibukin te tangira ae ti noria iroun Iesu?
17 Iesu e karaoa te katoto ae te kabanea n raoiroi n aron te aomata ae e kairaki n te tangira. Imwain rokona i aon te aonnaba, e bon tangira Tamana ao e tangiriia naba aomata. N aron te rabakau ae moan te bati irouna, e taku: “Ao I mena naba i [rarikin Iehova] ba kaanga te tia makuri ae rabakau ngai: Ao ana bwai ni kukurei ngai n te bong ae koraki, ao I kimareirei i matana n aki toki; Ao I kimareirei n abana aika maekanaki; Ao I kukurei irouia natiia aomata.” (Taeka N Rabakau 8:30, 31) Ana tangira Iesu e kairia bwa e na kitana mwengana i karawa, ma ni bungiaki bwa te merimeri ae aki konamaki. E akoi man taona nanona nakoia aomata aika nimamannei ao a nanorinano, ao e kammarakaki irouia taan ribaa Iehova. N tokina, e a mate ibukin te botannaomata i aon te kai-ni-kammaraki. (Ioane 3:35; 14:30, 31; 15:12, 13; I-Biribi 2:5-11) Ai raoiroira te katoto anne n aron te aomata ae kairaki n te nano ae riai!
18. (a) Tera arora ni karikirakea tangiran Iesu iroura? (b) N te aro ra ae ti kaotia iai bwa ti tangira Iesu?
18 Ngke a wareka taekan maiun Iesu n taian Euangkerio aomata ake a raoiroi nanoia, ao a manga iaiangoi kakabwaia aika mwaiti ake a a tia n reke irouia ibukin aroaron Iesu ni kakaonimaki, ao e a rikirake iai tangirana ae korakora inanoia. Ni boong aikai, ti a riki n aroia aomata ake a ongora iroun Betero ngke e kangai: “[Iesu] are kam tuai n noria, ma kam tangiria naba.” (1 Betero 1:8) E kaotaki ara tangira ngkana ti onimakinna ma ni katotonga aroaroni maiuna are e aki toki n anga ngaia ibukia aomata. (1 I-Korinto 11:1; 1 I-Tetaronike 1:6; 1 Betero 2:21-25) N Eberi 19 2000, aomata aika 14,872,086 mwaitiia a kauringaki bwa tera bukina ngkai a riai n tangira Iesu, n aia tai ni kaea Kauringan matena, ae te botaki ae e kakaraoaki ni katoa ririki. Ai buburara te ware anne! Ao ai kakukureira ataakin ae a mwaiti aomata aika a kan ataa taekan te kamaiuaki rinanon ana karea Iesu! Te koaua bwa ti kateimatoaki riki n tangirara iroun Iehova ao Iesu, ao n tangiraia iroura.
19. Baikara titiraki i aon te tangira ake a na maroroakinaki n te kaongora are imwin aei?
19 E taku Iesu bwa ti riai n tangira Iehova ma nanora ni kabane, taamneira, ara iango, ao korakorara. Ma e taekinna naba bwa ti riai n tangiria raora n aomata, n ai aron tangirara ibon iroura. (Mareko 12:29-31) Antai naba aika a nanonaki n anne? Ao e na kanga tangiran raora n aomata ni buokira bwa ti na kateimatoa te iango ao te nano ae riai iroura? Titiraki aikai a na maroroakinaki n te kaongora are imwin aei.
Ko Uringnga?
• Bukin tera ngkai moan te kainnanoaki te aroaro ae te tangira?
• Ti na kanga ni kona n reiakina tangiran Iehova iroura?
• E a kanga ni kaotiotaki aroarora ae ti tangira Iehova?
• Ti na kanga ni kaotiota tangiran Iesu iroura?