A Tataninga a Te Mesia

“A tataninga aomata, ao a a bane n iangoa Ioane i nanoia bwa tao te Mesia ke tiaki.”​—RUKA 3:15, THE EMPHATIC DIAGLOTT.

1. Tera ana katanoata te anera are a ongo taani kawakintiibu akekei?

E A TAIRIKI ngkai ao a a mena i tinaniku taani kawakintiibu, n tarataraiia aia nanai ni man. Ai kubanakora ngke e a tei naba ana anera Iehova i rarikia ao e a ootanako rarikia ni mimitongin te Atua! Ongora! E kangai ana katanoata te anera ae kaingainga aei: “Tai maaku, bwa noria! I roko bwa N na taekina te rongorongo ae raoiroi nakoimi ae taekan te kimwareirei ae bati ae na reke irouia aomata nako, ibukina bwa e a bungiaki ibukimi n te bong aei, te tia Kamaiu ae Kristo ae te Uea,” are teuare e na riki bwa te Mesia. A kona ni kunea te merimeri aei taani kawakintiibu ni wene i nanoni nneni kanaia maan n te kaawa ae uakaan. A a rina naba ni karaoiroa Iehova “te taanga mai karawa ae uanao,” ni kangai: “E na neboaki te Atua i karawa, ao te raoi i aon te aba nakoia aomata ake e reke akoaia irouna.”​—Ruka 2:8-​14.

2. Tera ae nanonaki ni “Mesia,” ao e na kanga ni kinaaki?

² A kona n iango ni kangai taani kawakintiibu, ‘Antai te Mesia?’ Ma ni koauana, a ataia taani kawakintiibu aika I-Iutaia aikai bwa “te Mesia” nanona “Teuare Kabiraki” iroun te Atua. (Te Otinako 29:5-7) Ma a na kanga ni kakoauaa raoi nakoia aomata bwa te teei are e taekinna te anera bon ana Mesia Iehova are rineia? Boni man neneran taian taetae ni burabeti aika n te Baibara n Ebera ao ni kabotaui baikai ma baike a riki ni maiun te teei.

Bukin Tera Ngkai A Kariaria Aomata?

3, 4. Ti na kanga n ota n Taniera 9:24, 25?

³ Ngke e a moana ana mwakuri n uarongorongo Ioane te tia Bwabetito n ririki ake imwina riki, ao a a iangoia aomata tabeman man ana taeka ao ana mwakuri bwa tao e a roko te Mesia. (Wareka Ruka 3:15.) A kona ni karekea otaia ae eti aomata tabeman n te taetae ni burabeti ibukin te Mesia ni kaineti ma “itibwi te wiki.” Ngkana ngaia anne, a a kona ni warebwaia bwa e na kaoti n ningai te Mesia. E taekinaki ae kangai n iteran te taetae ni burabeti anne: “Mai mwin otinakon te tua are manga-karaoan Ierutarem ma kateana ni karokoa rokon te Mesia are te Uea, itiua te wiki, ao onobwi ma uoua te wiki.” (Taniera 9:24, 25, BG) A kakoauaa taan rabakau aika kakaokoro bwa wiki aikai bon wiki aika ririki. N te katoto, e taekinaki ae kangai n te Revised Stan­dard Version: “A a motikaki itibwi wiki aika ririki.”

⁴ A ataia ana toro Iehova ni boong aikai bwa wiki aika 69 ke ririki aika 483, n Taniera 9:25, e moanaki n 455 B.C.E. ngke e a motikia Ueani Bootia ae Atatokititi bwa e na manga karaoa Ierutarem Neemia ma ni manga kateia. (Neemia 2:1-8) A roko n tokia wiki akanne n 29 C.E., 483 te ririki imwina, ngke e a bwabetitoaki Iesu are te I-Natareta ma ni kabiraki n te taamnei ae raoiroi, mangaia are e a riki bwa te Mesia.​—Mataio 3:13-17.a

5. Baikara taetae ni burabeti aika ti na rinanoi ngkai?

⁵ Ti na rinanoi ngkai tabeua mai buakon taetae ni burabeti aika bati ni kaineti ma te Mesia ake a taekinaki iai kakoroani bukini bungian Iesu, moan rikirakena, ao ana mwakuri ni minita. E na boni kakorakoraa onimakinan ana taetae ni burabeti te Atua iroura. E na karekea naba te kakoaua ae mataata raoi bwa Iesu bon te Mesia are e a kamani kakantaningaaki.

E a Kaman Taetae ni Burabetinaki Moan Rikirakena

6. Kabwarabwaraa bwa e kanga ni kakoroaki bukini Karikani Bwaai 49:10.

⁶ E na bungiaki te Mesia mani barongan Iteraera ae Iuta. E a kaman taetae ni burabetina ae kangai te baatua are Iakoba ni kakabwaiaia natina mwaane imwaini matena: “Ane e na aki nako te kainuea mairoun Iuta, Ao okon te tia tautaeka mai marenani waena, Ni karokoa Tiro; Ao bwaina te iraki nanona irouia botanaomata.” (Karikani Bwaai 49:10, BG) A kakoauaa n taai nako taan angareirei aika I-Iutaia bwa ana taeka Iakoba nakon Iuta bon taekan te Mesia. Ma tera ae e nanonaki n ana taeka Iakoba? Ti ataia bwa e taekina te uea ibukina bwa te kainuea ao okon te mataniwi, boni kaai aika uouotaki iroun te uea ae kaotaki iai bwa iai riaina n tautaeka ao n anga te tua. Mangaia are e oti n te taetae ni burabeti aei bwa e riai n nako man te baronga ae Iuta te uea, are iai riaina n tautaeka. Te moan uea i Iuta bon te Uea are Tawita, ao Tetekia bon te kabanea n uea i Iuta i aon te aba. Ma e taekinaki temanna riki te uea imwin Tetekia n ana taetae ni burabeti Iakoba. E na bon uea n aki toki te uea anne. Arana bon Tiro, ae nanona “Teuare bon ana bwai.” E tuanga Tetekia te Atua bwa te uea aei bon ana tei te baei. (Etekiera 21:26, 27) Imwin Tetekia bon tii Iesu kanoan Tawita ae kaineti nakoina te nakoa n uea are beritanaki. Imwaini bungian Iesu, ao e tuanga Maria te anera are Kabiriera ni kangai: “Iehova ae te Atua e na anganna ana kaintokanuea tamana are Tawita, ao e na tautaeka bwa te uea i aon te utu are Iakoba n aki toki, ao e na akea tokin ana tautaeka n uea.” (Ruka 1:32, 33) Tiro bon Iesu Kristo are kanoan Iuta ma Tawita.​—Mataio 1:1-3, 6; Ruka 3:23, 31-34.

7. E bungiaki ia te Mesia, ao e aera ngkai e kakawaki aei?

⁷ E na bungiaki te Mesia i Betereem. E korea ae kangai te burabeti ae Mika: “Ngkoe, ae Betereem ae Eberata, ae ko mangori ni mena i buakoia ngaan Iuta, E na oti nako temanna mai roum nako Iu ae na riki ba te tia tau-taeka i buakoia Iteraera; ae ma ngkoangkoa otinakona mani boong ake akea moaia.” (Mika 5:2, BG) E na bungiaki te Mesia ni kaawani Betereem ae Iuta, ae ataaki n arana ngkoa ae Eberata. E ngae ngke a maeka tinan Iesu ae Maria ma tamana are e kaikawaia ae Ioteba i Natareta, ma a reke rokoia i Betereem n aia moti kaain Rom ibukin te koreara, ike e a bungiaki iai Iesu n 2 B.C.E. (Mataio 2:1, 5, 6) Ai kamimira kakoroani bukin te taetae ni burabeti aei!

8, 9. Tera ae taetae ni burabetinaki ibukini bungian te Mesia ao baike a riki imwina?

⁸ E na bungiaki te Mesia mairoun te ­teinnaine. (Wareka Itaia 7:14.) Te taeka n Ebera ae bethu·lahʹ e nanonaki iai “te teinnaine,” ma te taeka riki teuana ae (ʽal·mahʹ) ae mena n Itaia 7:14, (BG) are e taetae ni burabetinaki iai bwa e na bungia te nati te mwaane “te kibono [ae ha·ʽal·mahʹ].” E kaineti te taeka ae (ʽal·mahʹ) nakon te kibono ae Rebeka imwaini marena. (Karikani Bwaai 24:16, 43) E kairaki Mataio n te taamnei ae raoiroi mairoun te Atua, bwa e na korea ae e a kakoroaki bukin Itaia 7:14 ngke e a bungiaki Iesu. A taekinna taani korea te Euangkerio aika Mataio ma Ruka bwa bon te teinnaine Maria ao e bikoukou rinanon ana mwakuri te taamnei ae raoiroi mairoun te Atua.​—Mataio 1:18-25; Ruka 1:26-35.

⁹ A na kamateaki ataei imwini bungian te Mesia. E riki aekakin anne n tienture ake mai mwaina ngke e motikia te Barao i Aikubita, bwa a na karenakoaki merimeri aika mwaane i nanon te Karaanga ae te Naire. (Te Otinako 1:22) Ma e kakaongora riki Ieremia 31:15, 16, (BG) ike e a taekinaki iai Rakera bwa e tanginiweneia natina mwaane ake a uotaki nako “abaia aiaia.” E ongo te aba ana bwaebwaeti man te tabo ae raroa i Rama, n aononi Beniamin i meangin Ierutarem. E kaotia Mataio bwa e kakoroaki bukin ana taeka Ieremia ngke e tua te Uea ae Erote bwa a na kamateaki ataei aika mwaane i Betereem ao n aono ake i rarikina. (Wareka Mataio 2:16-18.) Iangoa aron te rawawata ae rangi ni korakora n te tabo anne!

10. Kabwarabwaraa bwa e kanga Otea 11:1 ni kakoroaki nanona ni kaineti ma Iesu.

¹⁰ E na weteaki te Mesia mai Aikubita n aroia I-Iteraera. (Otea 11:1) E tuangia Ioteba ao Maria te anera bwa a na kitana Iteraera ao a na uotaanako Iesu nako Aikubita ibukini kamaiuana mairoun te Uea are Erote. A tiku ikekei “ni karokoa maten Erote, bwa e na kakoroaki bukin ana taeka Iehova rinanon ana burabeti [ae Otea] ae kangai: ‘I wetea natiu mai Aikubita.’” (Mataio 2:13-15) Ni koauana, e kangaanga iroun Iesu bwa e na bairei baike a riki ni bungiana ao ni moan rikirakena.

E a Waakina Ana Mwakuri te Mesia!

11. E kanga ni katauraoaki te kawai imwain ana Kabiraki Iehova?

¹¹ E katauraoaki te kawai imwain ana Kabiraki te Atua. E a kaman taetae ni burabetinna Maraki bwa e na karaoa te mwakuri aei “Eria are te burabeti” ni katauraoi nanoia aomata ibukin rokon te Mesia. (Wareka Maraki 4:5, 6, BG.) Bon Iesu ae taekina “Eria” bwa Ioane te tia Bwabetito. (Mataio 11:12-14) E taekinna Mareko bwa e kakoroaki bukin ana taetae ni burabeti Itaia n ana mwakuri ni minita Ioane. (Itaia 40:3; Mareko 1:1-4) E aki baireia Iesu bwa e na karaoa te mwakuri Ioane are e na rimoana, ae aekakin ana mwakuri Eria. E a kaman taetae ni burabetinaki te mwakuri ni kaineti ma “Eria” are e na karaoaki ibukin ana kantaninga te Atua ni kinaakin te Mesia.

12. Tera te mwioko ae ibuobuoki ibukini kinaakin te Mesia?

¹² E ibuobuoki ibukini kinaakin te Mesia te mwioko ae e anga te Atua. E wareware Iesu man te nira ni boki ae Itaia n te tinakoka i Natareta, are te kaawa are e kaikawaaki iai, ao e kairekerekei nakoina taeka aikai: “E anganai taamneina Iehova, bwa e kabirai bwa N na tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoia kainnano. E kanakoai bwa N na uarongorongoa taekan te inaomata nakoia taenikai ao te manga noraaba nakoia mataki, ao ni kainaomataia ake a karawawataaki, ao n uarongorongoa taekan ana tai n akoi Iehova.” E a kona ni kangai Iesu ibukina bwa bon te Mesia: “N te bong aei ao e a kakoroaki bukin ae kam a tia n ongora mani kibun te Koroboki ae Tabu aei.”​—Ruka 4:16-21.

13. E kanga ni kaman taetae ni burabetinaki ana mwakuri ni minita Iesu ibukia aomata nako i Kariraia?

¹³ E a kaman taetae ni burabetinaki ana mwakuri ni minita te Mesia ibukia aomata nako i Kariraia. Ni kaineti ma “te aba are Teburun ma te aba are Nabetari . . . are Kariraia are abaia Tientaire.” E korea ae kangai Itaia: “A nora te oota ae ababaki aomata ake a nakonako n te ro: e kaoti te oota nakoia ake a maeka n aban te mate ao i nuna.” (Itaia 9:1, 2, BG) Ngke e maeka Iesu i Kaberenaum ao e moana ana mwakuri n uarongorongo i Kariraia, ike a a bati iai kaain Teburun ma Nabetari aika kimwareirei ni kakabwaiaaia n ootan aia onimaki are e angania. (Mataio 4:12-16) E anga ana kabwarabwara ae kauekea te iango Iesu i aon te Maunga i Kariraia, e rineiia ana abotoro, e karaoa ana moani kakai, ao e kaoti nakoia taan rimwina aika 500 tabun imwini mangautina. (Mataio 5:1–​7:27; 28:16-20; Mareko 3:13, 14; Ioane 2:8-11; 1 I-Korinto 15:6) Mangaia are e a kakoroa bukin ana taetae ni burabeti Itaia n ana uarongorongo n “te aba are Teburun ma te aba are Nabetari.” Ni koauana, e uarongorongoa taekan te Tautaeka n Uea Iesu n taabo nako i aon Iteraera.

A a Kaman Taetae ni Burabetinaki Ana Mwakuri te Mesia Ake Tabeua Riki

14. E kakoroaki bukin Taian Areru 78:2 n te aro raa iroun Iesu?

¹⁴ E na taetae ni kaikonaki te Mesia, ke n taetae ni kabotau. E anene ni kangai te tia areru ae Ataba: “N na kaurea wiu n taetae ni kaikonaki.” (Taian Areru 78:2, BG) Ti kanga n ataia bwa e kaineti te taetae ni burabeti aei nakon Iesu? E tuangira ae kangai Mataio imwin taekinani kabotau ake e katitebooa iai te Tautaeka n Uea Iesu ma rikirakeni koraan te matitati ao te bwai ni kariki: “E bon aki kona [Iesu] n taetae nakoia n aki taetae ni kaikonaki, bwa e na kakororaoaki iai are e taekinaki rinanon te burabeti ni kangai: ‘N na kaurea wiu n taetae ni kaikonaki, ao N na kaotiotii baika raba ma ngkoangkoa.’” (Mataio 13:31-35) A buokaki aomata aika bati n ota n te koaua ibukin Iehova ni karaki ma kabotau ake e kabonganai Iesu.

15. Taekinna bwa e kanga ni kakoroaki bukin Itaia 53:4.

¹⁵ E na kamarurungira man aorakira te Mesia. E a kaman taetae ni burabetinna Itaia ni kangai: “E uotiinako aorakira, ao e uouotii marakira.” (Itaia 53:4, NW) E taekinna Mataio bwa imwini kamarurungan tinani buuni Betero iroun Iesu, ao e a manga kamarurungia aomata tabemwaang n te aro are “e na kakoroaki bukin are taekinaki rinanon Itaia are te burabeti are kangai: ‘E bon anai aorakira ao marakira ma n uotiinako.’” (Mataio 8:14-17) Aio teuana mai buakon rongorongo aika bati ake a koreaki iai taekan Iesu ni kamarurungia aoraki.

16. E kanga te abotoro Ioane ni kaotia bwa Iesu e kakoroa bukin Itaia 53:1?

¹⁶ A bati aomata aika aki kakoauaa te Mesia n aki ongei mwakuri ni kabane aika raraoi ake e karaoi. (Wareka Itaia 53:1.) E korea ae kangai te abotoro Ioane ni kaota are e a tia ni kakoroaki bukin te taetae ni burabeti aei: “E ngae ngke e a tia Iesu ni karaoi mwakuri aika bati aika kamimi i mataia, ma a bon aki naba onimakinna. Mangaia are e a kakororaoaki ana taeka Itaia are te burabeti ae kangai: ‘Iehova, antai ae e onimakina te bwai ae ti ongoraeia? Ao e kaota mwaakana Iehova nakon antai?’” (Ioane 12:37, 38) A onimakina naba te rongorongo ae raoiroi ibukin Iesu ae te Mesia aomata tabeman, n ana tai ni mwakuri ni minita te abotoro Bauro.​—I-Rom 10:16, 17.

17. Tera are e taekinna Ioane ibukini kakororaoan Taian Areru 69:4?

¹⁷ E na ribaaki te Mesia n akea bukina. (Taian Areru 69:4) E mwaneweia te abotoro Ioane bwa e kangai Iesu: “Akea aia bure ngke arona bwa I aki karaoi mwakuri i buakoia [aomata] ake a tuai ni karaoaki iroun temanna. Ma a a tia ngkai n nori au mwakuri ao a a ribaai ao a ribaa naba Tamau. Ma e riki aei bwa e na kakororaoaki te taeka are koreaki n aia Tua ae kangai, ‘A ribaai n akea bukina.’” (Ioane 15:24, 25) “Te Tua” ae taekinaki ikai, e nanonaki iai te Baibara ni kabane are e tauraoi n te tai arei. (Ioane 10:34; 12:34) E kakoauaaki n te Euangkerio bwa e bon ribaaki Iesu, ai moarara riki irouia mataniwi n te Aro n Iutaia. Irarikin anne, e taekina ae kangai Kristo: “Akea bukina ae a na ribaingkami iai kaain te aonnaba, ma a ribaai ibukina bwa I kaotiotii aia mwakuri aika bubuaka.”​—Ioane 7:7.

18. Tera ae ti na reiakinna n te kaongora ae imwina?

¹⁸ A kakoauaa raoi taan rimwin Iesu n te moan tienture bwa Iesu bon te Mesia. A ataia bwa e kakororaoi taetae ni burabeti ni kabane ake n te Baibara n Ebera ni kaineti ma te Mesia. (Mataio 16:16) Ti karekea reireiara man te kaongora aei bwa a boni kakoroaki bukin taian taetae ni burabeti ni kaineti ma moan rikiraken Iesu ao ana mwakuri ni minita. Ma a tiraua riki taetae ni burabeti n te Baibara aika kakoauaaki raoi iai bwa antai te Mesia. Ti na reiakin taekaia n te kaongora ae imwina. Ngkana ti karaui n iangoi raoi taetae ni burabeti aikai, ti na aki nanououa bwa bon Iesu are e rineia Iehova bwa te Mesia.

[Footnotes]

Ko na Kanga ni Kaeka?

• Baikara taetae ni burabeti aika kakoroaki bukia ni kaineti ma bungian Iesu?

• E kanga ni katauraoaki te kawai imwain te Mesia?

• Baikara taetae ni burabeti n Itaia mwakoro 53 ake a kakoroaki bukia rinanon Iesu?