Kaitaraani Karawawata Ni Boong Aikai Ma Te Ninikoria

1, 2. Baikara karawawata ake a tia n rinanona aomata aika bati, ma tera ae a kani karaoia ana toro te Atua?

TI A MAEKA ngkai n taai aika karawawata. E a rotaki buaka te aonnaba ni kabuanibwai aika karina. E korakora rotakin te botannaomata n taiani mwaeiei, tunami, urarake, ieka, warekeno, ukeukennanti, angimaeao ao ai angibuaka. Irarikin anne, a karika te maaku ao te nanokawaki kangaanga n te utu ao ana kangaanga naba temanna ma temanna. E boni koaua ae a a tii ‘roko naba ara bong ma arora aika aki ataaki’ i aora ni kabane.​—Te Minita 9:11, BG.

² A a bane n tia ana toro te Atua ni kaaitarai aeka ni karawawata akanne. E ngae n anne, ti tangiria n tauraoi ni kaaitarai aeka ni kangaanga akanne n taai aika imwaira, ngkai e a uakaan tokin te waaki ae ngkai. Ti na kanga ni kekeiaki ribuakoni kangaanga aikai ao n aki bwarannano? Tera ae na buokira ni kaaitarai karawawata ni boong aikai ma te ninikoria?

REIREIARA MAIROUIA AIKA KAOTIOTA TE NINIKORIA

3. Ti na kanga ni kabebeteaki ngkana ti kaaitara ma karawawata n aron ae kaotaki n I-Rom 15:4?

³ E ngae ngke a rotaki riki aomata ni kangaanga aika karawawata ngkai nakon are mai mwaina, ma a aki iruwa iai botannaomata. Ti na nori reireiara mairouia ana toro te Atua tabeman rimoa ake a tokanikai ni kaaitarai karawawata ma te ninikoria.​—I-Rom 15:4.

4. Baikara karawawata ake e nanomwaaka iai Tawita, ao tera are buokia?

⁴ Iangoa Tawita. Mai buakoni bwaai tabeua ake a riki nakoina, e riai naba ni kaitaraa korakoran unin te uea, ekinakoana irouia ana kairiribai, kairaia nako buuna, mwamwanaakina irouia ana utu ma raoraona ao rotakina n te rawawata. (1 Tamuera 18:8, 9; 30:1-5; 2 Tamuera 17:1-3; 24:15, 17; Taian Areru 38:4-8) E kamatataaki marakin Tawita n aitarana ma karawawata akanne n rongorongo aika n te Baibara. Ma e ngae n anne, a aki uruana ana onimaki. E rangi ni korakora ana onimaki ao e taku: “Bon te tabo ni kamaiuai ae korakora Iehova; ai antai ae N na maku i rouna?”​—Taian Areru 27:1, BG; wareka Taian Areru 27:5, 10.

5. Tera are buoka Aberaam ao Taara bwa a na kekeiaki ribuakoni maiuia ae kangaanga?

⁵ A kabanei angiin aia bong ni maiu Aberaam ao Taara ni maeka n umwanrianna bwa iruwa n aaba ake a ianena iai. E aki bebete aroni maiuia n taai nako. Ma e ngae n anne, a kariaia bwa a na kekeiaki ribuakoni baike a kaaitarai, n aron te rongo ao kangaanga mairouia natannaomata ake a otabwaninia. (Karikani Baai 12:10; 14:14-16) A kanga ni kaaitarai baikai? Ti tuangaki n Ana Taeka te Atua ibukin Aberaam bwa “e kariariaa te kaawa ae iai aana ae matoatoa, ae te tia kateia te Atua ao te tia karaoia.” (I-Ebera 11:8-10) A teimatoa ni kaatuui aia iango Aberaam ao Taara ni baike imwaia, n aki tinewangaaki ni bwain te aonnaba.

6. Ti na kanga ni kakairi iroun Iobi?

⁶ E rinanoni kangaanga aika kakaiaki naba Iobi. Iangoa ana namakin ngke a a taraa n aki bane n nakoraoi baike a riki ni maiuna. (Iobi 3:3, 11) Te bwai ae kakorakoraa riki te kangaanga, bon aki ootana raoi bwa e aera ngkai a a bane n riki baikanne nakoina. Ma e bon aki kabwaraa nanona iai. E kateimatoa etin nanona ao onimakinan te Atua. (Wareka Iobi 2:3.) Bon te banna ni katoto ae rianako ae ti riai ni kakairi iai!

7. Tera are e rinanona Bauro n ana beku ibukin te Atua, ma tera te atatai are e kaninikoriaa bwa e na waakinako?

⁷ Iangoa naba ana katoto te abotoro Bauro. E rinanoni ‘kabuanibwai n te kaawa, n te rereua ao i marawa.’ E taekina naba ‘te matenibaki ao te taka, te mariri ao aki tauni mwaitini kunnikaina i aona.’ E mwaneweia naba bwa e “tiku i nanoni marawa teuana te bong ao teuana te ngaina” n tokarakin tewaana te kaibuke are urubekebeke. (2 I-Korinto 11:23-27) N aki ongei baikanne ni kabane, nora arona are e taekina iai ana namakin ngke e a kaaitara ma te mate n ana beku ibukin te Atua: “E riki aei bwa ti aonga n aki onimakinira i bon iroura, ma ti na onimakina te Atua ae kakautiia maate. E kamaiuira man te rawawata ae kamamate aei, ao . . . e na boni manga kamaiuira.” (2 I-Korinto 1:8-10) A karako aomata ake a a tia naba n rinanoni baika bati aika buakaka n aron are e kaaitarai Bauro. Ma e ngae n anne, a bati naba mai buakora ake a a tia n namakina are e namakinna Bauro ao ni kabebeteaki man ana katoto ibukin ninikoriana.

RARAWA NI KABWARAI NANOMI IBUKINI KARAWAWATA

8. Tera aron rotakira n taiani kangaanga ni boong aikai? Kabwarabwaraa.

⁸ A rangi ni bati n te aonnaba ni boong aikai kabuanibwai aika karina, kangaanga ao kariri n te aro are a a mwaiti aomata aika namakina te bwarannano. Iai Kristian tabeman ake a namakina naba anne. E taku Nei Lani,a are e rangi ni kukurei ma buuna ni kabwanina aia tai ni beku ibukin te Atua i Aotiteria, bwa ngke e a kaongoaki aorakina bwa e a kaentia mammana, ai aron ae e a bwakaraki n itiruani karawa ao e uruaki nanona. E taku: “E a kakorakoraa riki aorakiu taiani bwainnaoraki, ao I a namakinna bwa ai akea bongau.” Ma n te tai anne, e riai naba n tabeakina buuna are e a tia ni karaoaki te korokoro nakon riin nukana. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana ti rinanon naba anne?

9, 10. (a) Tera te bwai ae ti na aki kariaia bwa e na karaoia Tatan nakoira? (b) Ti na kanga ni kaaitarai baika a na riki ake a taekinaki ni Mwakuri 14:22?

⁹ Ti riai n ururingnga ae e tangiria Tatan ni kabonganai taian rawawata aika korakora ni kakerikaaka iai ara onimaki. Ma e ngae n anne, ti aki riai ni kariaia bwa e na kakerikaaka ingaingan nanora n te aro aei. E taekinaki ae kangai n Taeka N Rabakau 24:10 (BK): “Ngkana ko mamara n tain te rawawata ao e bon aki tau korakoram.” Ngkana ti kananoi ara iango ni katoto aika n te Baibara, n aron aika a taekinaki mai moa, ti na boni buokaki iai ni karikirakei ninikoriara ni kaaitarai kangaanga.

¹⁰ E raoiroi naba ururingan ae ti aki kona ni katoki kangaanga ni kabane. Ni koauana, ti kona ni kantaningaia bwa ti na aitara ma baikai. (2 Timoteo 3:12) Ti tuangaki ae kangai ni Mwakuri 14:22: “E riai bwa ti na rinanon rawawata aika bati ngkana ti na rin n ana tautaeka n uea te Atua.” N oneani mwin are a na bwara nanora, e aera bwa ko aki tarai baikanne bwa am tai ni kaotiota te ninikoria ae boto i aon onimakinani wanawanan te Atua ni buokiko?

11. Ti na kanga n rarawa ni kabwarai nanora ibukini karawawata n te maiu aei?

¹¹ Ti riai ni kabotoi ara iango i aoni baika raraoi. Ti tuangaki n Ana Taeka te Atua ni kangai: “E kangarengarea te mata te nano ae kukurei: Ma e uruaki te tamnei n rawawatan te nano.” (Taeka N Rabakau 15:13, BG) A a kaman ataia taan rabakau i aoni bwainnaoraki bwa e boni kona ni marurung te aomata ae aoraki ngkana e kaatuua iaiangoan ae e na boni marurung. A namakinna aoraki aika bati ake a anganaki bwatin aika tioka aika aranaki bwa placebos ake tiaki bwainnaoraki ni koaua, bwa a buokaki iai tii ibukina bwa a iangoia bwa a kona ni buokaki iai. Iai kaitaraan anne ae aranaki bwa te nocebo effect, are a iangoia aoraki bwa a na aki buokaki n te bwainnaoraki ngaia are e a kakorakoraaki riki iai aorakia. Ngkana ti teimatoa n iaiangoi aaro aika ti aki kona ni bitii, ti na boni mamaara riki. N iangoana ae raoiroi, e aki anganira Iehova “batin aika tioka.” Ma e anganira te ibuobuoki rinanon te ikaungaunga are n ana Taeka, ana boutoka te botaki n itaritari, ao te korakora mairoun te taamnei ae raoiroi, n taai ni kabuanibwai aika karina. Ti na bon namakina te kukurei ngkana ti kaatuui iangoani baikai. N oneani mwin ae ti na kaatuui ara iango ni baika riiriki aika buakaka, ti na kekeiaki ribuakoni kangaanga ni kabane ao ni kaatuui riki ara iango n iterani maiura aika raraoi.​—Taeka N Rabakau 17:22.

12, 13. (a) Tera ae e a tia ni buokiia ana toro te Atua n nanomwaaka ni baika riki imwini kabuanibwai aika karina? Kabwarabwaraa. (b) E na kanga ni katereaki te bwai ae moan te kakawaki riki ni maiun te aomata n taai ni kabuanibwai?

¹² N taai aika tibwa nako ao a rotaki aaba tabeua ni kabuanibwai aika karina aika rangi ni korakora. Ma e noraki bwa a bati taari mwaane man aaba aikai ake a kaotiota te nanomwaaka ae kamimi. Tiaki nanona bwa e bebete karaoan aei. Ni moan 2010, e roko te mwaeiei ae korakora ao te tunami i aon Chile ike a a bua iai mwengaia tarira ma aia bwai nako, ao tabeman bon aia mwakuri ni kareketianti. E ngae ngke e riki aei nakoia, ma a teimatoa taari aikai ni waakinaanako aia mwakuri ibukin te Atua. E taku Samuel are e urubekebeke naba ana auti: “Ti teimatoa naba ni kakaaei bobotaki ao n uarongorongo ngai ma kaainnabau, n taai aika e korakora iai te kangaanga. I kakoauaa bwa a buokira arora aikai bwa ti na aki bwarannano.” A kaai n aki kariaia bwaran nanoia ni kabuanibwai aika karina taanga aikai ma taari riki tabeman, ao a teimatoa ni waakinaanako aia beku ibukin Iehova.

¹³ N Tebetembwa 2009, ao e raka i aon 80 te katebubua aononi Manila i Biribin ake a iekaki n te karau are bwaka ni korakora. E taku te mwaane ae kaubwai are a bua kaubwaina aika bati: “A kaboraoaki aroia aika kaubwai ao aika maiu ni kainnano n te ieka are e karikii kangaanga ao karawawata.” Ti a kauringaki iai ana taeka n reirei Iesu ae manena aei: “Kaikoi baika kakawaki ibukimi i karawa, ike e aki kang bwaai iai te koa ma te raraa, ao a aki urubwai ma ni kimoa iai taan iraa.” (Mataio 6:20) A kai mauna n te tai ae waekoa bwaikorakin te maiu aei aika kaikoaki ao n angiin te tai e irianaki ma te bwarannano. Ai wanawanara ngaira ngkana ti kabotoi maiura i aon ara iraorao ma Iehova are e kona n teimatoa, n aki ongei baika riiriki i rarikira!​—Wareka I-Ebera 13:5, 6.

BUKINI KAOTIOTAN TE NINIKORIA

14. Baikara bukini kaotiotan te ninikoria iroura?

¹⁴ E ataia Iesu bwa a na kaoti kangaanga ni menana ma aomata, ngaia are e a kangai: “Tai maakunrang iai.” (Ruka 21:9) A bati bukin onimakinan ara Uea n ikotaki naba ma te tia Karika te iuniweeti, bwa a boutokaira n ara mwakuri. E kaungaaki Timoteo irouni Bauro ni kangai: “E aki anganira te Atua te nano ae mamaaku, ma e anganira te nano ae korakora, ae tatangira ao ae wanawana.”​—2 Timoteo 1:7.

15. Taekini katoto tabeua ibukin onimakinan te Atua irouia ana toro, ao kabwarabwaraa bwa ti na kanga n ninikoria n aron anne.

¹⁵ Nori aia taeka tabeua ana toro te Atua ibukini korakoran onimakinana irouia. E taku Tawita: “Boni korakorau ma otangau Iehova; E onimakina Teuarei nanou, ao I buokaki iai. Ma ngaia ae e bati ni kimareirei nanou.” (Taian Areru 28:7, BG) E kaota ana onimaki ae aki kaingingaki Bauro ni kangai: “Ti tokanikai i aoni bwaai aikai ni kabane iroun teuare tangirira.” (I-Rom 8:37) N aron naba anne, e aki nanokokoraki Iesu irouia te koraki ake a ongora irouna ngke e nang riki te kabuanibwai nakoina, bwa a ataia ae e korakora ana iraorao ma te Atua ngke e kangai: “Tiaki tii ngai, bwa raou te Tama.” (Ioane 16:32) Tera ae katereaki n taeka aikai? A bane ni kaotaki iai aki kaingingan onimakinan Iehova. Ti kona n ninikoria ni kaaitarai karawawata ni boong aikai ngkana ti karikirakea naba onimakinan te Atua.​—Wareka Taian Areru 46:1-3.

KAKABWAIAARA NI BWAAI N IBUOBUOKI IBUKINI KATEIMATOAAN NINIKORIARA

16. E aera ngkai e kakawaki nakoira te ukeuke n reirei n Ana Taeka te Atua?

¹⁶ E aki riai te Kristian ae ninikoria n onimakinna i bon irouna. Ma e ninikoria imwin ataakin ao onimakinan te Atua. Ti kona ni karaoa aei man ara ukeuke n reirei n ana Taeka ae koreaki ae te Baibara. E kabwarabwaraa te bwai are e buokia te tari te aine are e taonaki n te rawawatannano ni kangai: “I aki toki ni wawareki mwakoron te Baibara aika karaunano.” Ti a tia ni karaoa nanon te kaetieti ibukini karaoan te taromauri n utu ni katoatai? Ni karaoani baikai, ti a buokaki iai ni karekea aroaron te tia areru are e kangai: “Ai bati ra tangiran am tua i rou! Bon au bwai n iango te baei ni kabongnga.”​—Taian Areru 119:97, BG.

17. (a) Tera te bwai n ibuobuoki are ti kona ni kateimatoa iai ninikoriara? (b) Taekina te katoto n rongorongoni maiun temanna n ara maekatin are e a tia ni buokiko.

¹⁷ Iai naba iroura booki aika boto man te Baibara aika iai rongorongo i nanoia aika a kakorakoraa onimakinan Iehova iroura. A bati taari ake a noria bwa a rangi n ibuobuoki rongorongoni maiuia aomata aika n ara maekatin. Iai temanna te tari te aine i Atia are taonaki n aorakin te iango ae te bipolar mood disorder, are e anaaki nanona ngke e wareka rongorongon te tari te mwaane ae te mitinare ngkoa are e tokanikai i aon te aeka n aoraki anne. E korea ae kangai: “E buokai bwa N na ota n au kangaanga ao e anganai te kantaninga ae raoiroi.”

18. E aera ngkai ti riai ni kamanena raoi te bwai n ibuobuoki ae te tataro?

¹⁸ E kona n ibuobuoki n aaro nako aika kakaokoro. E katuruturua kakawakin te bwai n ibuobuoki aio te abotoro Bauro ni kangai: “Tai raraomaeakina te bwai teuana, ma a na kaotaki ami bubutii ni bwaai ni kabane nakon te Atua, n te tataro ma te kakorakora n tataro ni bubutii n raonaki n te katituaraoi, ao te rau are mairoun te Atua ae riaon aia iango aomata, e na kawakin nanomi ma ami iango rinanoni Kristo Iesu.” (I-Biribi 4:6, 7) Ti kabongana raoi te anga n ibuobuoki aei ibukini karekeani korakorara ribuakoni karawawata? E taku te tari te mwaane ae Alex i Buritan are e taonaki n te rawawatannano i nanon te tai ae maan: “Bon te bwai ni kamaiu nakoiu te mamaroro ma Iehova n te tataro ao n ongongora irouna ni warekan ana Taeka.”

19. Tera arora ae riai n iaiangoani kaeani bobotaki ni Kristian?

¹⁹ Te bwai n ibuobuoki riki teuana ae rangi ni kakawaki bon te iraorao n taiani bobotaki. E korea ae kangai te tia areru: “E bati n tangiri nanon oni maneaban Iehova tamneiu, eng, e mate n tangiri.” (Taian Areru 84:2, BG) Ti namakina naba anne? E kabwarabwaraa ana iango Lani are e taekinaki mai mwaina ibukin te bobotaki ni Kristian ni kangai: “A riai ni kakaaeaki bobotaki n taai nako. I ataia bwa I riai ni kaei bobotaki ngkana I kantaningaa Iehova bwa e na buokai n tokanikai.”

20. Ti na kanga ni buokaki man uataboan te mwakuri n uarongorongo?

²⁰ Ti ninikoria naba man teimatoara n uarongorongoa te Tautaeka n Uea. (1 Timoteo 4:16) E taku te tari te aine mai Aotiteria are e rinanoni kangaanga aika rangi ni bati: “I kani mwinibwaia tataekinan te rongorongo, ma e a kairai naba te unimwaane n te ekaretia bwa N na mwakuri ma ngaia. I bon nako n iria. E bae n rangi ni buokai Iehova bwa I namakina te kukurei ae bati ni katoaa te tai are I uarongorongo iai.” (Taeka N Rabakau 16:20) A bati ake a noria bwa ngkana a buokiia tabeman bwa a na kakorakoraa onimakinan Iehova, e a rikirake naba iai aia onimaki. Ni karaoan anne, a aikoa iaiangoi aia kangaanga ma a a kaatuui aia iango i aoni baika kakawaki riki.—I-Biribi 1:10, 11.

21. Tera karauan nanora ibukini kangaanga aika ti kaaitarai?

²¹ E a tia Iehova ni katauraoi bwaai n ibuobuoki aika rangi ni bati ibukini kaitaraani karawawata ma te ninikoria ni boong aikai. Ngkana ti kabonganai raoi bwaai n ibuobuoki aikai ni kabane ao ni kananoi ara iango iai mani kakairi n aia katoto ibukin ninikoriaia ana toro te Atua, a a karauaki iai nanora bwa ti kona n tokanikai ni kaaitarai kangaanga. E ngae ngke a bati baika aki raoiroi aika a na riki ngkai e a uakaan tokin te waaki ae ngkai, ma e kona n titeboo ara namakin ma are irouni Bauro ngke e kangai: “Ti teweakinako, ma ti aki kamaunaaki. . . . E aki bwara nanora.” (2 I-Korinto 4:9, 16) Ti kona ni kaaitarai karawawata ni boong aikai ma te ninikoria n ana ibuobuoki Iehova.​—Wareka 2 I-Korinto 4:17, 18.