Tera Arora ni “Kaeka ae Riai Nakoia Aomata n Tatabemania Nako”?
“A na raonaki ami taeka n te atataiaomata, . . . bwa kam aonga n ataa aromi ni kaeka ae riai nakoia aomata n tatabemania nako.”—I-KOROTE 4:6.
1, 2. (a) Taekina te rongorongo are kaotaki iai kakawakin tabekan titiraki aika beberinoaki raoi. (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.) (b) Bukin tera bwa ti aki riai ni maaka maroroakinan reirei aika kangaanga?
E MAROROAKINA kanoan te Baibara te tari te aine ae te Kristian nakoni buuna ae tiaki kaain te onimaki i nanon ririki aika bati aika a tia n nako. N taai aika nako, e a tia teuaei n riki bwa kaain naba te Aro teuana mai buakon Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia. N aia tai ni maroro, e taekinna teuanne bwa e kakoauaa te Temanna n teniman. E titiraki ni kangai ma te bwanaa n akoi neiei n ataakin ae e bae n aki ataia buuna bwa tera raoi te reirei ae te Temanna n teniman: “Ko kakoauaa ae te Atua bon te Atua, Iesu bon te Atua ao te taamnei ae raoiroi bon te Atua naba, e ngae ngkana tiaki teniman Atua ma bon tii temanna?” E mimi te buu te mwaane aei ao e taku: “I bon aki kakoauaa anne!” Imwin anne, e a waakinaki te maroro ae kakaongora ibukin aroaron raoi te Atua.
2 E teretere man te rongorongo anne kakawakin tabekan titiraki aika karauaki ni beberinoaki raoi ma te akoi. E katuruturua naba te reirei ae kakawaki aei: Ti aki riai ni maaka maroroakinan reirei aika kangaanga n aron te Temanna n teniman, te ai ni moone ke iai te tia Karikiriki. Ngkana ti onimakina Iehova ao te reirei ni kataneiai ake e anganira, ti a kona ni wikateke n angiin te tai n ara kaeka ae e kona n ringaki iai nanoia naake a ongora. (I-Korote 4:6) Ti na neneri ngkai baika a karaoi taan uarongorongo aika mwaatai ngkana a maroroakin aeka n reirei akanne. Ti na iangoi arora (1) n tabeki titiraki ake a na kaotii iai aia iango aomata, (2) ni kabwarabwaraa te bae taekinaki n te Baibara ao (3) ni kabonganai kaikonaki ake a na kamataataa te boto n iango.
TABEKI TITIRAKI AKE A NA KAOTII IAI AIA IANGO AOMATA AKE A ONGORA IROUM
3, 4. E aera ngkai e kakawaki kabonganaan titiraki ake a na buokira n ataa are e kakoauaa te aomata? Aanga te katoto.
3 Ti kona ni buokaki man tabekan titiraki bwa ti na atai baike e kakoauai te aomata. E aera ngkai e kakawaki anne? E taekinaki ae kangai n Taeka N Rabakau 18:13 (BG): “Ane e kaeka te aba ngkae e tuai n ongo raoi, Ao bon te aro n nanobaba te aro anne ao kamamaeana.” Ni koauana, imwain rinanoan te maroro i aon te reirei teuana man te Baibara, ti karaoa ae raoiroi ngkana ti kakorakoraira n ataa ae kakoauaa te aomata are e ongora iroura. Bwa rimwi tao ti a kabanea ara tai ni maroroakina te iango are e tuai ni kakoauaa n te moantai!—1 I-Korinto 9:26.
4 Iangoia bwa aongkoa ti maroroakina te reirei ae te ai ni moone ma temanna. A aki kakoauaa aomata ni kabane ae te ai ni moone bon te tabo ni kammarakaki. A bati ake a kakoauaa bwa nneia aika maiu ake a karaurenakoaki iai ma te Atua. Mangaia are ti a kona n taekina ae aron aei: “Kioina ngkai a kakaokoro aia iango aomata ibukin te ai ni moone, I kona n titirakiniko bwa tera am iango iai?” Imwin ongoraean ana kaeka te aomata anne, ti a kona riki ni buokiia ni kaotaa n te bae taekinaki man te Baibara ibukin te reirei anne.
5. Ti kanga ni kona ni buokaki man ara titiraki nakon te aomata bwa ti na ataa bukini kakoauaan te baere e iangoia?
5 A ibuobuoki ara titiraki ma te bwanaa n akoi nakon te aomata bwa ti na ataa bukini kakoauaan te baere e iangoia. N te katoto, tera arora n ara mwakuri ni minita ngkana ti kaitiboo ma ae e aki kakoauaa te Atua? E bae ni bebete iangoan ae e a tia te aomata anne ni kairaraangaki n aia iango kaain te aonnaba n aron te reirei ni kaineti ma rikini bwaai i bon irouia. (Taian Areru 10:4) Ma iai tabeman ake a aikoa onimakina te Atua ibukini korakorani karawawata ake a nori ke a rinanoi n tatabemania nako. E bae ni kangaanga irouia butimwaean te aeka ni karawawata anne ngkana iai te tia Karikiriki ae tatangira. Ngaia are ngkana e kaota nanokokorakina kaain te auti bwa iai ke akea te Atua, ti kona n titirakinna ni kangai: “Ko iaiangoa anne n taai nako?” Ngkana e taekinna bwa e aki, ti kona n titirakinna bwa iai te bwai teuana ae kairia bwa e na nanokokoraki bwa iai te Atua ke akea. Ti kona ni buokaki man ana kaeka bwa ti na ataa te anga ae moan te tamaroa ibukini buokan ana onimaki.—Wareka Taeka N Rabakau 20:5.
6. Tera ae ti riai ni karaoia imwin tabekan te titiraki?
6 Imwin tabekan te titiraki, ti riai ni kakauongo raoi n ana kaeka ao n ataa ana namakin. N te katoto, e kona temanna ni kaota bukin nanououana ae iai te tia Karikiriki ae tatangira man te kangaanga ae kakaiaki are e rinanona. Imwaini kaotan te bwai ni kakoaua ae iai te Atua, ti karaoa ae riai ngkana ti uataboa rawawatan te aomata anne ao n tuangnga bwa e aki bure iangoan ae bukin tera bwa ti rawawata. (Abakuka 1:2, 3) Ti kona ni kaungaa bwa e na kan reiakina ae bati riki n ara taotaonakinnano ao ara maroro ma ngaia ae irianaki n te tangira.
KABWARABWARAA TE BAE E TAEKINAKI N TE BAIBARA
7. E boto riki i aon tera nakoraoin ara mwakuri ni minita?
7 Ti na iangoa ngkai arora ni kabwarabwaraa te bae e taekinaki n te Baibara. Ni koauana, te Baibara bon ara bwai ni mwakuri ae moan te kakawaki n ara mwakuri ni minita. E buokira bwa ti na “taubobonga iai . . . ma n tauraoi raoi nakoni mwakuri aika raraoi ni kabane.” (2 Timoteo 3:16, 17) E boto riki nakoraoin ara mwakuri ni minita, tiaki mani mwaitini kiibu ake ti wareki ma boni mani kabwarabwaraaia ao kamataataia raoi. (Wareka Mwakuri 17:2, 3.) Ni kaikonakana, iangoi baika a kona n riki aika tenua aikai.
8, 9. (a) Tera te anga teuana ibukin te kabwarabwara nakon te aomata are e kakoauaa bwa titeboo Iesu ma te Atua? (b) Baikara riki kiibu ibukini kabwarabwaraan te reirei aei ae ko noria bwa e nakoraoi?
8 Te Bwai ae Kona n Riki 1: N ara mwakuri ni minita ao ti kaitiboo ma te aomata ae e kakoauaa bwa titeboo Iesu ma te Atua. Baikara kiibu man te Baibara ake ti kona ni kamanenai ni kabwarabwaraa iai te reirei anne? Ti kona ni kaungaa te aomata anne bwa e na wareka Ioane 6:38, are e mwaneweaki iai ana taeka Iesu ae kangai: “I ruo mai karawa tiaki ibukini karaoan nanou, ma ibukini karaoan nanon teuare kanakomaiai.” Imwin rinanoan te kibu anne, ti kona ni manga titirakinna ni kangai: “Ngkana ngaia bwa Iesu bon te Atua, antai are e karuoa mai i karawa? Tiaki ngkanne bwa e rietata riki Teuanne nakon Iesu? Ngaia are, e bon rietata riki teuare e kanaanako nakon teuare kanakoaki.”
9 N ikotaki naba ma kiibu akanne, ti kona ni wareka I-Biribi 2:9 are e kabwarabwaraa iai te abotoro Bauro te bwai are e karaoia te Atua imwini maten Iesu ao kautakina. E kangai te kibu aei: “E a karietataaki iai [Iesu] iroun te Atua nakon te nakoa ae rietata riki ao e akoaki naba n anganaki te ara ae kakannato riki nakon aara nako.” Ngkana ti na buoka te aomata anne bwa e na iaiangoa raoi te kibu anne, tao ti na titirakinna ni kangai: “Ngkana ngaia bwa titeboo Iesu ma te Atua imwaini matena ao e a manga karietataaki imwina riki nakon te nakoa ae rietata riki iroun te Atua, ngkanne e rietata Iesu nakon te Atua? Ma e na kanga temanna ni kona n rietata riki nakon te Atua?” E kona te kabwarabwara n aron aei ni buoka ae raoiroi nanona bwa e na karinea Ana Taeka te Atua ao n ukeuke riki iai.—Mwakuri 17:11.
10. (a) Ti na kanga ni kona ni kabwarabwaraa te ai ni moone nakon te aomata are e kakoauaa? (b) Tera te aro ni kabwarabwara ae ko noria bwa e uaana ni maroroakinan te ai ni moone?
10 Te Bwai ae Kona n Riki 2: E kangaanga iroun te aomata ae ko maroro ma ngaia n te auti ae rangi n taua te Aro bwa e na kakoauaa ae a na aki kammarakaki n aki toki aomata aika buakaka n te ai ni moone. E kona n nene wakaan ana koaua ibukin te ai ni moone n te aro are e kan noria aomata aika buakaka bwa a na anganaki tuuaaia ibukin aia mwakuri aika bubuaka. Ti na kanga ni kabwarabwaraa nakon temanna ma temanna are e iango n aron anne? Te moan, ti kona ni karaua nanona n tuangnga ae a na katuuaaeaki aomata aika buakaka. (2 I-Tetaronike 1:9) Imwina, ti kona ni kairia bwa e na wareka Karikani Bwaai 2:16, 17 ae kaotaki iai te rekenikai bwa boon te bure te mate. Ti kona ni kabwarabwaraa nakoina ae man ana bure Atam, a a bane n ituaki iai te botannaomata mani bungiaia ao a a bane ni bure. (I-Rom 5:12) Ma ti kona ni katereterea bwa bon akea ana taeka te Atua ibukin te rekenikai n te ai ni moone. Ti kona ngkanne n titirakinna ni kangai: “Ngkana ngaia bwa a a ruanikai Atam ao Ewa bwa a na kammarakaki n aki toki, e aki ngkanne raoiroi bwa a na kauringaki ibukin anne?” Ti kona ngkanne ni wareka Karikani Bwaai 3:19 are e taekinaki iai tuuaaia imwin aia bure ma akea taekan te ai ni moone. N oneani mwin anne, e bon tuangaki Atam bwa e na manga okira te tano. Ti kona n titirakinna ni kangai: “E raoiroi ngkanne ngke e tuangaki Atam bwa e na okira te tano ngkana ngaia bwa e na bon nako n te ai ni moone?” Ngkana e tauraoi te aomata ni butimwaei iango nako, e kona te aeka n titiraki anne ni kairia bwa e na kananoa riki ana iango iai.
11. (a) Tera te anga teuana ibukin te kabwarabwara nakon te aomata ae kakoauaa te bane nako karawa irouia aika raoiroi? (b) Tera te aro ni kabwarabwara ae ko noria bwa e uaana ni maroroakinan te nako karawa?
11 Te Bwai ae Kona n Riki 3: N ara mwakuri ni minita ao ti kaitiboo ma temanna ae kakoauaa te bane nako karawa irouia aomata aika raoiroi. Ibukin te koaua anne, e kona n rotakibuaka aroni kabwarabwaraan te Baibara irouni kaain te auti. N te katoto, aongkoa ti maroro ma ngaia ni kanoan Te Kaotioti 21:4. (Warekia.) E kona n iangoia te aomata anne bwa a kaineti kakabwaia ake a kabwarabwaraaki n te kibu anne ibukin te maiu i karawa. Ti na kanga ni kabwarabwaraa nakoina? N oneani mwin are ti na kabonganai kiibu riki tabeua bwa bwaai ni kakoaua, ti kona ni kaatuua kabwarabwaraana ni bon te kibu naba anne. E taekinaki iai ae “e nang akea riki te mate.” Ti kona n titirakinna bwa ngkana e kakoauaa ae e nang akea riki te bwai teuana, e riai ni kaman riki anne n te moantai. Tao e na taekina eng. Ngkanne, ti kona ni katereterea nakoina bwa bon akea taekan te mate i karawa ma rimoa ao a tii mamate aomata aika i aon te aba. N etina, e riai n nanonaki kanoan Te Kaotioti 21:4 ibukini kakabwaia n taai aika na roko i aon te aba.—Taian Areru 37:29.
KABONGANAI KAIKONAKI AKE A NA KAMATAATAA RAOI TE REIREI
12. Bukin tera ngke e kabonganai kaikonaki Iesu?
12 Irarikin tabekan titiraki iroun Iesu, e kabonganai naba kaikonaki n ana mwakuri n uarongorongo. (Wareka Mataio 13:34, 35.) A ibuobuoki ana kaikonaki Iesu ni kaotii aia iango te koraki ake a ongora irouna. (Mataio 13:10-15) A manena naba kaikonaki bwa a anainano ao a kai ururingaki iai ana angareirei Iesu. Ti na kanga ni kona ni kabonganai kaikonaki n ara angareirei?
13. Ti na kanga ni kona ni kabwarabwaraa bwa e rietata riki te Atua nakon Iesu?
13 A raoiroi riki kabonganaani kaikonaki aika bebete n angiin te tai. N te katoto, ngkana ti na kabwarabwaraa bwa e rietata riki te Atua nakon Iesu, tao ti kona ni kataa te anga aei. Ti kona n taekinna bwa a kaai ni kabongana te utu n aia kabotau te Atua ma Iesu ngkana a kabwarabwaraa reitakia. E taekinaki Iesu iroun te Atua bwa Natina ao Iesu e taekina te Atua bwa Tamana. (Ruka 3:21, 22; Ioane 14:28) Imwina, ti bae n titirakina kaain te auti ni kangai: “Ngkana ko kan reireinai bwa a boraoi aomata aika uoman, te aeka n reitaki raa n te utu ae ko na kabongana ni kaikonaka iai anne?” E kona te aomata anne n taekinia naati ke boni bwebwee. Ngkana e karaoa anne, ti kona ni kamataataa kanin te kabotau anne ae a taneiai iai aomata. Imwina, ti kona n titiraki ni kangai: “Ngkana ko boraoi n iango ma ae I iangoia n te kaikonaki aei, e aki ngkanne kaman iangoa te aeka ni kabotau ae aron anne Iesu ae te tia Reirei Are te Kabanea ni Kakannato? E bon taekina te Atua bwa Tamana. Ngaia are e kaotia Iesu bwa e ikawai riki te Atua ao e mwaaka riki nakoina.”
14. Tera te kaikonaki ae kaotaki iai kairuan ae e kariaia te Atua kammarakaia aomata n te ai ni moone iroun te Riaboro?
14 Iangoa te katoto riki teuana. A kakoauaa tabeman ae bon Tatan ae “tautaekana” te ai ni moone. E kona te kaikonaki ni buoka te karo n nora aroni kairuan ae e kariaia te Atua kammarakaia aomata n te ai ni moone iroun te Riaboro. Ti kona n taekina ae ai aron aei: “Iangoia bwa e a rikirake ni korakora ana karitei natim ao ni karaoi mwakuri aika buakaka aika bati. Tera arom iai?” Tao e na taekinna te karo bwa e na kaeta natina. E bae ni kataia n okioki ni buoka natina bwa e na katoka karaoani baika buakaka. (Taeka N Rabakau 22:15) N te tai aio, ti a kona n titirakina te karo bwa tera ae e na karaoia ngkana e rawa natina nakon ana kakorakora ni kabane ibukini buokana. A kona angiia kaaro n taekinna bwa n tokina ao e na akea aia aanga iai ma a na tii katuuaaeia natiia. Ti kona ngkanne n titiraki ni kangai: “Tera arom ngkana ko a ataia ae e kairaraangaki natim iroun te aomata ae rangi ni buakaka bwa e na korakora riki ana karitei?” Akea te nanououa bwa e na bon un te karo iroun te aomata anne. Ni kamatataan te reirei n te kaikonaki anne, ti kona n titirakina te karo ni kangai: “Ngkai ko a ataia bwa e a tia ni kairaraangaki natim iroun te aomata ae buakaka, ko kona n tuanga te aomata anne bwa e na katuuaaea natim ibukim?” Ni koauana, te kaeka iai bon tiaki. E teretere ngkanne bwa e aki kona te Atua ni kamanena Tatan bwa e na katuuaaeia aomata aika titeboo aroia ma anne, ake a a tia ni kaririaki iroun te Riaboro bwa a na karaoi mwakuri aika bubuaka!
KATEIMATOA TE IANGO AE RIAI
15, 16. (a) E aera ngkai ti aki riai ni kantaningaia aomata nako ake ti uarongorongo nakoia bwa a na butimwaea te Tautaeka n Uea? (b) E koaua bwa ti riai n rangi ni mwaatai bwa ti aonga n angareirei n te aro ae uaana? Kabwarabwaraa. (Nora naba te bwaoki ae “Te Bwai n Ibuobuoki Ibukini Buokara ni Kaeka.”)
15 Ti ataia bwa a aki bane aomata ni butimwaea ara uarongorongo ibukin te Tautaeka n Uea. (Mataio 10:11-14) E bon riki naba anne, e ngae ngkana ti tabeki titiraki aika riai, ti kabwarabwara n te aro ae moan te tamaroa ao n iangoi kaikonaki aika moan te raraoi. Ni koauana, bon tii tabeman ake a butimwaea ana angareirei Iesu e ngae naba ngkai bon te tia Reirei ae rangi ni Kakannato i aon te aba!—Ioane:66; 7:445-48.
16 N iterana are teuana, e ngae naba ngkana ti namakinna bwa ti aki rangi ni mwaatai ma e kona n uaana ara mwakuri ni minita. (Wareka Mwakuri 4:13.) Ti anganaki te iango ae riai man Ana Taeka te Atua ibukini kakoauaan ae a kona ni butimwaea te rongorongo ae raoiroi “te koraki nako ake a tauraoi nanoia ni butimwaea te koaua ae kairiia nakon te maiu are aki toki.” (Mwakuri 13:48) Ngaia are ti bia karikirakea ao ni kateimatoa iangoakira ae riai n ikotaki naba ma te koraki ake ti ukoukoriia n tibwaa nakoia te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea. Ti bia kamanena raoi ana reirei ni kataneiai Iehova ae anganira, ao n onimakinna bwa boni kakabwaiaara ma te koraki ake a ongora iroura. (1 Timoteo 4:16) E kona Iehova ni buokira n arora ni “kaeka ae riai nakoia aomata n tatabemania nako.” N aron ae ti na noria imwina, te anga teuana ae ti na tokanikai iai n ara mwakuri ni minita, bon touani mwin te baere e aki toki n aranaki bwa te Kibu ni Kora.