Kam Kainaomataaki n te Akoi ae Rianako

1, 2. E aera bwa e kakawaki I-Rom 5:12 irouia Ana Tia Kakoaua Iehova?

IANGOIA bwa ko kani korei kibun te Baibara ake a rangi ni matenikuna irouia Ana Tia Kakoaua Iehova ao ni kakabonganai. E na moanibwai riki iroum I-Rom 5:12? Iangoia bwa mwaitira am tai n taekin taeka aikai: “Aron rokon te bure irouia kaain te aonnaba mairoun te mwaane ae tii temanna ao rokon te mate n te bure, ao e a ituia aomata ni kabane te mate ibukina bwa a bane ni bure.”

² E okioki ni kabonganaaki te kibu anne n te boki ae Tera Ana Reirei ni Koaua te Baibara? Ngkana ko reirei ma natim n te boki aei ke tao tabemwaang, ko na bae ni wareka naba I-Rom 5:12 ngkana ko maroroakina ana kantaninga te Atua ibukin te aonnaba, te kaboomwi, ao tera raoi ae riki n te mate ni mwakoro 3, 5, ao 6. Ma mwaitira am tai n iaiangoa I-Rom 5:12 ni kaineti ma arom i matan Iehova, am mwakuri, ao am kantaninga ibukin taai aika imwaim?

3. Tera te koaua ae ti riai n ururingnga ibukin te bure?

³ Ni koauana, ti riai ni bane n ataia ae bon taani bure ngaira. Ti karaoi kairua ni katoabong. Ma e ngae n anne, a karauaki nanora bwa e uringira te Atua ae bon taano ngaira ao e tauraoi n nanoangaira. (TaiAre. 103:13, 14) N te tataro ni katoto, e karina naba Iesu te bubutii nakon te Atua ae kangai: “Kabwarai ara bure.” (Ruka 11:2-4) Ngaia are ti a aki riai n iaiangoi ara bure ake e a tia ni kabwarai te Atua. Ma e ngae n anne, ti kona ni kakabwaiaaki man iaiangoan arona ni kona ni kabwarai ara bure.

KABWARAANI BUURE RINANON TE AKOI AE RIANAKO

4, 5. (a) Tera ae buokira bwa ti na ota raoi n I-Rom 5:12? (b) Tera te “akoi ae rianako” ae taekinaki n I-Rom 3:24?

⁴ Iai te rongorongo ae kakawaki n taiani mwakoro akana i rarikin ana taeka te abotoro Bauro n I-Rom 5:12, ai moarara riki ni mwakoro 6. Ti kona ni buokaki n aei n ota n aron Iehova ni kabwarai ara bure. Ti wareka ae kangai ni mwakoro 3: “A bane ni bure aomata . . . , ma e angania te Atua te bwaintituaraoi ae akea boona, ngke e atongia bwa a raoiroi n ana akoi ae rianako rinanon te kainaomataaki ae reke man te kaboomwi, are e kabwakaaki boona irouni Kristo Iesu.” (IRom 3:23, 24) Tera ae e nanonna Bauro ngke e atonga te “akoi ae rianako”? E boni kabongana te taetae ni Kuriiti, ae ni kaineti ma te boki teuana, e nanonaki iai “te akoi ae aki tebonaki ao akea iangoan ke kantaningaani kabooani mwina.” A aki mwakuria karekeana ao a aki tau n anganaki.

⁵ E taku te tia rabakau ae John Parkhurst: “Ngkana e taekinaki te Atua ke Kristo, n [te taetae ni Kuriiti anne] angiin te tai e nanonaki iai aia akoi ae a anga n akea boona ae aki kona ni karekeaki irouia aomata ibukini kainaomataaia ao kamaiuaia.” Ngaia are e tonuraoi te rairai ae te “akoi ae rianako” n te Rairai ae te Aonnaba ae Boou. Ma e kangaa te Atua ni kaotiota ana akoi ae rianako aei? Ti na nora te bwai ae e a tia ni karaoia ibukira ao aron ana akoi ae rianako ni kakabwaiaira ngkai ao n anganira te kantaninga ibukin taai aika imwaira.

6. Antai aika kona ni kakabwaiaaki man ana akoi ae rianako te Atua?

⁶ Atam bon te “mwaane ae tii temanna” are e ‘karokoa irouia kaain te aonnaba’ te bure ao te mate. Ngaia are “e tautaeka te mate bwa kaanga te uea rinanon ana bure te aomata ae tii temanna.” E taekinna naba Bauro bwa “rinanon te aomata ae tii temanna ae Iesu Kristo” e a ‘kabatiaaki iai ana akoi ae rianako te Atua.’ (IRom 5:12, 15, 17) Ao a a raoiroi aomata ni kabane ibukin te akoi ae rianako anne. “A na riki n raoiroi aomata aika bati n ana ongeaba te aomata ae tii temanna [ae Iesu].” Ni koauana, e kona ni kairiri ana akoi ae rianako te Atua nakon “te maiu are aki toki rinanon Iesu Kristo.”—IRom 5:19, 21.

7. E aera bwa bon te akoi ae rianako ana kaboomwi te Atua?

⁷ E aki kabaeaki Iehova bwa e na kanakomaia Natina nakon te aonnaba ibukini katauraoan te kaboomwi. A aki tau naba n anganaki aomata aika aki kororaoi ao taani bure te bae e katauraoia te Atua ma Iesu ae te kaboomwi, ike a a kona iai ni kabwaraaki buure. Ngaia are bon te akoi ae rianako kabwaraan ara bure ao anganakira te kantaninga ibukin te maiu n aki toki. E riai n rangi ni kakawaki iroura ana bwaintangira te Atua ae te akoi ae rianako ao ti na kariaia bwa e na rotii maiura ni katoabong.

KAKAITAU IBUKIN ANA AKOI AE RIANAKO TE ATUA

8. Tera te iango ae kairua ae kona n reke irouia tabeman ibukin aia bure?

⁸ Ibukina bwa kanoan Atam ngaira aika ti aki kororaoi, ti kani kakaraoa ae bure. Ma bon te kairua ae kakaiaki iangoan ana akoi ae rianako te Atua n aron aei: ‘E ngae ngkana I karaoa te bwai teuana ae kairua, are e iangoia te Atua bwa te bure, ma I aki riai n tabeaianga iai. E na boni kabwarai au bure Iehova.’ E kananokawaki bwa tabeman Kristian a iangoa naba anne n aia tai abotoro tabeman. (Wareka Iuta 4.) Ti kona n aki taekina te iango anne, ma e ngae n anne e bae ni mena betin nako te iango ae kairua aei i nanora ke e kona ni karinaki i nanora ao e a ririkirake.

9, 10. A kangaa ni kainaomataaki Bauro ao tabeman riki man te bure ao te mate?

⁹ E katuruturua Bauro bwa ti na aki kariaia naba teutana te iango aei: ‘E bon ota iai te Atua. E na tarariaoi aroarou ma au mwakuri aika kairua.’ Bukin tera? Ibukina bwa n aron are e koreia Bauro, a a tia Kristian ni “mate ni kaineti ma te bure.” (Wareka I-Rom 6:1, 2.) A kangaa ni kona n taekinaki bwa a a tia ni “mate ni kaineti ma te bure” ngkai a bon teimatoa ni maiu i aon te aba?

¹⁰ E kamanena te kaboomwi te Atua ibukini Bauro ma tabeman riki ake n ana bong. Ngaia are e kabwarai aia bure Iehova, e kabiriia n te taamnei ae raoiroi, ao e weteiia bwa a na riki bwa natina n taamnei. Ao a a karekea te kantaninga ae te nako karawa. Ngkana a kakaonimaki, a na maiu ao n tautaeka ma Kristo i karawa. Mangaia are e kona Bauro n taekinia ngkai a teimatoa ni maiu ao ni beku ibukin te Atua i aon te aba, bwa a a tia ni “mate ni kaineti ma te bure.” E kabongana ana katoto Iesu are mate bwa te aomata ao imwina e kautaki bwa te taamnei ae aki mamate i karawa. E a aikoa manga tautaekanaki Iesu n te mate. Titeboo anne ma Kristian aika kabiraki ake a iangoiia i bon irouia bwa a “mate ni kaineti ma te bure, ma [a] maiu ibukin te Atua rinanoni Kristo Iesu.” (IRom 6:9, 11) E kaokoro aroni maiuia ma are mai mwaina. A aikoa kariaia nanoia ae tangira te bure bwa e na tautaekania. A a tia ni mate ni kaineti ma aroni maiuia rimoa anne.

11. N te aro raa ae ti “mate [iai] ni kaineti ma te bure” ngaira aika ti kantaningaa te maiu n aki toki n te Bwaretaiti?

¹¹ Ao ngaira tera arora? Eng, imwain rikira bwa Kristian, n angiin te tai, tao ti aki ataia ae a rangi ni bure ke a rangi ni buakaka baika ti kakaraoi i matan te Atua. Kaanga “ana toro te kammaira ma te buakaka” ngaira. E a kona n taekinaki ae ti “toro ngkoa iroun te bure.” (IRom 6:19, 20) Ma imwina, ti a ataa ana koaua te Baibara, ti karaoi bitaki, ti katabui maiura nakon te Atua, ao ti bwabetitoaki. Ni moa man te tai anne, ti kan ‘ongeaba ma nanora ni koaua’ nakon ana reirei te Atua ao ana kaetieti. Ti a “kainaomataaki man te bure” ao n “riki bwa ana toro te raoiroi.” (IRom 6:17, 18) Ngaia are ti kona naba n taekinaki bwa ti a tia ni “mate ni kaineti ma te bure.”

12. Tera te motinnano ae ti riai ni karaoia n tatabemanira nako?

¹² Iangoiko ngkai ni kaineti ma ana taeka Bauro aei: “Tai kariaia te bure bwa e na teimatoa n tautaeka bwa kaanga te uea i aon rabwatami aika mamate, n te aro ae kam riai n ira nanon ae a tangiria rabwatami.” (IRom 6:12) Ti kona ni “kariaia te bure bwa e na teimatoa n [tautaekanira]” ngkana ti karaoi baike e kairira rabwatara ae aki kororaoi bwa ti na karaoi. Ibukina bwa ti kona ni “kariaia” ke n rawa bwa e na tautaekanira te bure, e kangai ngkanne te titiraki, Tera raoi ae ti tangiria? Titirakiniko ni kangai: ‘I kariaia n tabetai rabwatau ke au iango ae aki kororaoi bwa e na kairai nakon te kawai ae buakaka ao n toua mwina? Ke I mate ni kaineti ma te bure? I maiu ngkai ni kaineti ma te Atua rinanoni Kristo Iesu?’ Ti na kaota korakoran nanora ni kakaitau n ana akoi ae rianako te Atua n arona ni kabwarai ara bure.

TE BUAKA AE KO KONA N TOKANIKAI IAI

13. Tera te bwai ni kakoaua ae ti aki nanokokoraki iai bwa ti kona n tannako man te bure?

¹³ A a tia ana aomata Iehova ni katinanikui “uaa ake [a] taneiai ni karikii” imwain ae a ataa te Atua, a tangiria, ao ni beku ibukina. Tao a irekereke aroaroni maiuia rimoa ma “baika [a] a maamaa iai ngkai” ao n tau ni mate iai. (IRom 6:21) Imwina, a a bitii maiuia. Bon anne aroia aomata aika bati i Korinto are e korei taekaia Bauro. Tabeman bon taan taromaurii bouannanti, taani wene ni kimoa, mwaane aika baka ni kan aine, taan iraa, taani kokoro ni manging, ao aaro riki tabeua. E ngae n anne, a a tia n “tebokaki ni kaitiakaki” ao ni “katabuaki.” (1Kor. 6:9-11) Tao bon anne naba aroia tabeman n te ekaretia i Rom. E kairaki n te taamnei Bauro bwa e na koroboki nakoia ni kangai: “Tai anganga naba rabwatami nakon te bure bwa bwaai ni mwakuri ibukini karaoan ae buakaka, ma kam na anga ngkami nakon te Atua n aroia aomata aika kautaki man te mate, ao aanga naba rabwatami nakon te Atua bwa bwaai ni mwakuri ibukini karaoan ae raoiroi.” (IRom 6:13) E kakoauaa Bauro bwa a kona n teimatoa n itiaki n te aro n taamnei ao ni kakabwaiaaki man ana akoi ae rianako te Atua.

14, 15. Tera ae ti riai n titirakinira iai ibukin arora n ‘ongeaba ma nanora ni koaua’?

¹⁴ Titeboo anne ma ae riki ni boong aikai. Tabeman taari mwaane ma aine a a tia naba n titeboo aroaroia ma naake i Korinto. Ma a bitii naba maiuia. A kitan aroia ni bubure ake rimoa ao a “tebokaki ni kaitiakaki.” N aki ongeia bwa tao anne naba aroarom, ma tera arom i matan te Atua ngkai? Ibukina bwa e a kona n reke ngkai ana akoi ae rianako te Atua ao e kabwarai buure, ko motinnanoia bwa ko nang aki manga ‘anga rabwatam nakon te bure’? N oneani mwin anne, ko kona n ‘anga ngkoe nakon te Atua n aroia aomata aika kautaki man te mate’?

¹⁵ Ngkana ti na karaoa anne, ti riai n rarawa ni motinnanoa karaoani buure aika kakaiaki ake a kakaraoi naba tabeman i Korinto. E kakawaki anne ngkana ti na taekinna ae ti a tia ni butimwaea ana akoi ae rianako te Atua ao ‘e a aki tautaeka te bure i aora.’ Ma e koaua bwa ti motinnanoia naba bwa ti na ‘ongeaba ma nanora ni koaua’ n arora ni karaoa ara kabanea ni konaa n rarawa nakoni buure ake a iangoia tabemwaang bwa a aki bati ni kakaiaki?​—IRom 6:14, 17.

16. Ti kangaa n ataia ae te riki bwa te Kristian e kainnanoa ae bati riki nakon tii katinanikuan kakaraoani buure aika kakaiaki?

¹⁶ Iangoa te abotoro Bauro. Ti kona ni kakoauaa bwa e aki ibuokanibwai ni buure aika bati ake n 1 I-Korinto 6:9-11. Ma e ngae n anne, e kakoauaa ae e boni bubure naba. E korea aei: “I aki kororaoi ngai bwa I kabooaki nako bwa ana toro te bure. Bwa I aki ataia bwa bukin tera ngkai I karaoa te aekaki aei, ae baike I kani karaoi ao I aki kakaraoi, ma I kakaraoi baike I riribai.” (IRom 7:14, 15) E oti n aei bwa iai riki bwaai ake e iangoi Bauro bwa buure, ao e tabe ni buakani naba. (Wareka I-Rom 7:21-23.) Ti bia kakaraoa naba anne ngkai ti kakorakoraira n ‘ongeaba ma nanora ni koaua.’

17. E aera ngkai ko kani bwabwaina te koaua?

¹⁷ N te katoto, iangoa te aroaro ae bwainan te koaua. E rangi ni kakawaki bwabwainan te koaua n te aroaro ni Kristian. (Wareka Taeka N Rabakau 14:5; I-Ebeto 4:25.) Tatan bon “taman te kewe.” Ao a kabuai maiuia Anania ma buuna ibukin aia kewe. Ti aki kani kakairi irouia nakanne ngaia are ti rarawa ni kewe. (Ioa. 8:44; Mwa. 5:1-11) E bati riki ae e riai ni karaoaki ni bwabwainan te koaua nakon tii te aki kewe. Ni koauana, e riai n oti ara kakaitau ae korakora ibukin ana akoi ae rianako te Atua man arora ni bwabwaina te koaua.

18, 19. Tera ae nanonaki ni bwabwainan te koaua?

¹⁸ Te kewe bon taekinan te bwai ae aki koaua. Ma e tangiriia ana aomata Iehova bwa a na aki taekina te kewe tii ibukini kanakoraoan te bwai teuana. E kaumakiia tibun Iteraera rimoa ni kangai: “Kam riai n itiaki ibukina bwa I itiaki ngai ae Iehova ae Atuami.” Imwina e anga taiani katoto ibukin te itiaki. E taku naba te Atua: “Kam na tai iraa, kam na tai mwamwanaa te aba, ao kam na tai aonikai i marenami.” (NakIbo. 19:2, 11) E kananokawaki bwa e ngae ngke e bon rawa n taekina te kewe te aomata temanna, ma e kona ni mwamwanaiia n arona ni kewenia n aaro tabeua.

¹⁹ N te katoto, e tuanga ana mataniwi ke raona ni mwakuri te mwaane temanna bwa e aki kona n roko ni mwakuri n te bong are imwina, ke e riai ni moantaai ni kitana ana mwakuri bwa aongkoa e na kaea ana tai n tutuo n te onnaoraki. Ni koauana, ana tutuo anne e na tii nakon titooan te bwainnaoraki i nanon te tai ae rangi n uarereke ke e na tii kabwakaa boon ana tutuo iroun te taokita. Bukin raoi aki mwakurina, bwa iai mwanangana teuana ke e aonga ni kona ni kabwakaia ana utu n te tabo ni kamaangang. Tao e ngae ngke e koaua teutana ana taeka ibukin te tutuo anne, ma ko na taekinna bwa e bwabwaina te koaua? Ke e boni kewe? Ko bae n atai naba aanga ibukini mwamwanaakia aomata n aron aikai. Tao e karaoaki aei ibukini karekean te bwai ae a tangiria ke totokoan te tuuaa. E ngae naba ngkana e aki taekinaki te kewe ibukini kanakoraoan te bwai teuana, ma tera ngkanne aron ana tua te Atua ae “kam na tai mwamwanaa te aba”? Iangoa naba ae taekinaki n I-Rom 6:19: “[Aanga] . . . bwain rabwatami bwa ana toro te raoiroi ae kairiri nakoni kakaraoan ae itiaki.”

20, 21. Tera riki ae ti riai n rarawa nako iai ngkana ti na kakaitau ibukin ana akoi ae rianako te Atua?

²⁰ Te bwai ae kakawaki iai bwa a bati baika irekereke ma ara kakaitau ibukin ana akoi ae rianako te Atua nakon ae tii te rarawa nakon te wene ni kimoa, te mamanging, ke buure riki tabeua ake a kakaraoi tabeman i Korinto. Butimwaean ana akoi ae rianako te Atua e nanonaki iai tiaki tii te rarawa nakon te wene ni bure ma bon totokoan naba baike e aki kukurei iai Iehova. Ngkana a toronaki bwain rabwatara n te raoiroi, ti a kawakinaki iai man te mamanging ao ni kaungaaki naba bwa ti na katoka te moi manging ni karokoa ae ti a kaani koro iai. Tao ti riai n rangi ni kakorakoraira ni buakan aroaro aika bure aikai, ao ti boni kona n tokanikai iai.

²¹ Tiara bwa ti riai n rarawa nakoni buure aika kakaiaki ao buure naba aika aki rangi ni kakaiaki. Ti bon aki kona ni karaoa anne n te aro ae kororaoi. Ma ti riai ni kakorakoraira ni karaoia n aron naba Bauro. E kaumakiia tarina n te onimaki ni kangai: “Tai kariaia te bure bwa e na teimatoa n tautaeka bwa kaanga te uea i aon rabwatami aika mamate, n te aro ae kam riai n ira nanon ae a tangiria rabwatami.” (IRom 6:12; 7:18-20) Ngkana ti buakana te bure n aekana nako, ti a kaota iai ara kakaitau ni koaua ibukin ana akoi ae rianako te Atua rinanoni Kristo.

22. Tera te kakabwaia ae mena imwaia naake a kakaitau ibukin ana akoi ae rianako te Atua?

²² A a tia ni kabwaraaki ara bure ao a kona n teimatoa naba ni kabwaraaki man ana akoi ae rianako te Atua. Ibukin nanora ni kakaitau, ti bia kakorakoraira n tokanikai i aon aroarora aika aki raraoi ake a iangoia tabemwaang bwa buure aika bebete. E katuruturua Bauro te kaniwanga ae e mena imwaira aei: “Ngkai kam a tia ni kainaomataaki man te bure ao n riki bwa ana toro te Atua, kam a karekea uaami ae te itiaki, ao tokina bon te maiu are aki toki.”—IRom 6:22.