“E Bia . . . Kakororaoi Am Babaire ni Kabane”

1. Tera ae e riai ni baireia te roro n rikirake ibukin taai aika imwaina, ao e aera bwa e aki riai n rangi n raraoma? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

ROORO n rikirake, kam bae n nanoteuana ma aei: Imwain te mwananga, e kakawaki bwa ko na baireia bwa ko na nakea. Te maiu kaanga ai aron te mwananga, ao te tai ae ko na bairea iai te tabo ae ko kan nako iai, boni ngkai ko roro n rikirake. E kona ni kangaanga karaoani babaire. E taku te teinnaine ae Heather: “E kakamaaku bwa ko riai ni motinnanoia bwa tera ae ko na karaoia ma maium ni kabane.” Ma kaninikoriako. E taku Iehova nakoia ana aomata: “Tai raraoma bwa bon Atuam ngai. N na kakorakorako, eng, N na buokiko.”​—Ita. 41:10.

2. Ko kangaa n ataia ae e tangiria Iehova bwa ko na karaoa am babaire ae ko na kukurei iai n taai aika imwaim?

² E kaungako Iehova bwa ko na bwaina te wanawana ni karaoa am babaire ibukin taai aika imwaim. (TeMin. 12:1; Mat. 6:20) E tangiria bwa ko na kukurei. Ko kona ni kakoauaa anne mani baika ko nori n te karikibwai aika kakukurei, baika ko ongoraei ao ni katoong. Iangoa naba arona n tabeakinira ao n reireinira te maiu ae te kabanea n tamaroa. E taku Iehova nakoia naake a rawa nakon ana taeka n reirei: “Kam rinea te bwai ae I aki kukurei iai. . . . Noria! A na kimwareirei au toro, ma ngkami kam na kamaamaeaki. Noria! A na takarua ni kimwareirei au toro ibukin raoiroin te nano.” (Ita. 65:​12-14) Ngkana ti karaoi babaire aika raraoi ni maiura, e na neboaki iai Iehova.​—TaeRab. 27:11.

BABAIRE AIKA A NA KAREKEA KUKUREIM

3. Tera ae e kaungako Iehova bwa ko na karaoia?

³ Baikara babaire aika e kaungako Iehova bwa ko na karaoi? E karikiia aomata bwa a na kukurei ngkana a kinaa ao ni kakaonimaki n toro irouna. (TaiAre. 128:1; Mat. 5:3) E kaokoro anne ma aroia maan ake a a rau naba nanoia n te amwarake, te moi, ao te kakariki. E tangiria te Atua bwa ko na karekea kukureim mani baireani bwaai aika kaokoro ma baike a rau nanoia iai maan. Am tia Karikiriki bon “te Atua ae nibwan te tangira” ao “te Atua ae kukukurei,” ae e karaoiia aomata ni “katotongana.” (2Kor. 13:11; 1Tim. 1:11; KBwaai 1:27) Ko na boni kukurei ngkana ko kakairi iroun Atuara ae tatangira. Ko a tia n nora koauan te kibu aei: “E kakukurei riki te anga nakon te anganaki”? (Mwa. 20:35) Bon anne te bwai ae koaua ni maiuia aomata. Ngaia are e tangiria Iehova bwa ko na karaoi am babaire aika boto i aoni kaotan tangiraia tabemwaang ao tangiran te Atua.​—Wareka Mataio 22:​36-39.

4, 5. Tera ae karekea kukurein Iesu?

⁴ E katea te katoto ae kororaoi Iesu Kristo ibukia rooro n rikirake. Ngke e uarereke, e boni bae n tatakaakaro ao ni kukurei. E taku Ana Taeka te Atua bwa iai “te tai ni ngarengare . . . ao te tai ni mwamwaie.” (TeMin. 3:4) E kaania naba Iehova Iesu rinanon ana ukeuke n reirei n te Koroboki ae Tabu. Ngke 12 ana ririki, a mimi taan reirei n te tembora n “ana kaeka ao ni buburan ana atatai” ni bwaai n taamnei.​—Ruka 2:​42, 46, 47.

⁵ E ririkirake Iesu bwa te ikawai ae kukukurei. Tera ae karekea kukureina? E ataia ae e tangiria naba te Atua bwa e “na tataekina te rongorongo ae raoiroi nakoia akana maiu ni kainnano . . . ao te manga noraaba nakoia mataki.” (Ruka 4:18) E karekea kukureina Iesu ni karaoan te baere e tuangaki iroun te Atua. E kaotaki ana namakin n Taian Areru 40:8: “Boni kimwareireiu karaoan nanom ngkoe ae Atuau.” E kukurei Iesu n reireinia aomata taekan Tamana are i karawa. (Wareka Ruka 10:21.) Imwin reiakinan te aine temanna taekan te taromauri ae koaua, e taku Iesu nakoia taan rimwina: “Kanau boni karaoan nanon teuare kanakomaiai, ao katiaan te mwakuri are e anganai.” (Ioa. 4:​31-34) Kaotan tangiran te Atua ao aomata e karekea kukurein Iesu. Ko kona naba ngkoe ni kukurei iai.

6. E aera bwa e raoiroi maroroakinan am babaire ibukin taai aika imwaim, ma Kristian aika ikawai n te onimaki?

⁶ A bati Kristian aika karekei kukureia n aia tai n roro n rikirake man aroia ni beku bwa bwaiania. E aera ko aki maroroakin am babaire ma tabeman i buakoia? “A matebuaka babaire ngkana akea te mamaroro, ma a nakoraoi bwaai rinanoia taan angareirei n ibuobuoki aika bati.” (TaeRab. 15:22) Ane a na tuangko taari akanne ae kabwaninan te tai n te mwakuri ni minita, e na anganiko te reirei ae ko na kakabwaiaaki iai ni maium ni kabane. Ngke e tia n reireinaki i karawa Iesu iroun Tamana, e teimatoa ni karekea reireiana n ana mwakuri ni minita i aon te aba. N te katoto, e reiakinna ae e kakimwareirei reireinaia ao rotakin nanoia aomata n te rongorongo ae raoiroi, ao kateimatoaan etin arona i aani kataaki. (Wareka Itaia 50:4; Ebera 5:8; 12:2) Ti na noria bwa e aera ngkai e kona ni karekea kukureim kabwaninan te tai ni beku.

KAREKEAIA TAAN RIMWINI KRISTO BON TE BEKU AE TE KABANEA N TAMAROA

7. E aera ngkai a bati rooro n rikirake aika kimwareirei ni karekeaia taan rimwini Kristo?

⁷ E taku Iesu: ‘Naako, reireinia aomata bwa a na riki bwa taan rimwiu ao reireinia.’ (Mat. 28:​19, 20) Ngkana ko baireia bwa ko na riki bwa te tia karekeia taan rimwini Kristo, ko bon rinea te mwakuri ae moan te karaunano, ae e neboaki iai te Atua. N aroni mwakuri nako, ko kainnanoa te tai ae maan bwa ko aonga ni mwaatai. N taai aika tibwa nako, e taku te tari te mwaane ae Timothy, ae moana ana bwaiania ngke tebwi tabun ana ririki: “I kukurei ni kabwanina au tai ni beku ibukin Iehova bwa kaotan tangirana irou. N te moantai, I aki kona ni moana te reirei n te Baibara ma aomata, ma I mwaing nakon te aono teuana imwina riki, ao i nanon teuana te namwakaina I a kairi reirei n te Baibara ma aomata. E a roroko n te taromauri temanna ae I reirei ma ngaia. Imwin reireiu uoua te namwakaina n te Kuura n Reirei n te Baibara Ibukia Taari Mwaane Aika Akea Buuia,a e a reke mwiokoau ae boou, ike I a kairi iai reirei n te Baibara ma aomata aika aman. I kan reireinia aomata, ngkai I noria bwa e bitii aroia te taamnei ae raoiroi.”​—1Tet. 2:19.

8. A kangaa rooro n rikirake tabeman ni kabatiaa riki uataboan te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo?

⁸ Tabeman Kristian aika rooro n rikirake, a reireinia te taetae teuana. N te katoto, e korea aei Jacob mai Amerika Meang: “Ngke itiua au ririki, angia raou n reirei boni kaaini Vietnam. I kan tuangia taekan Iehova, ngaia are imwin tabeua te tai, I a baireia bwa N na reireinai aia taetae. I reireinai man arou ni kakabotaui kaongora n Te Taua-n-Tantani n te taetae n Ingiriti ma te taetae ni Vietnam. I karekeia naba raoraou n te ekaretia ae uakaan ae kamanena te taetae ni Vietnam. I moana au bwaiania ngke 18 au ririki. Imwina riki, I a kaea te Kuura n Reirei n te Baibara Ibukia Taari Mwaane Aika Akea Buuia. I buokaki n aei n au tabo ae I a bwaiania iai ngkai, ike tii ngai iai te unimwaane n te kurubu ae kamanena te taetae ni Vietnam. A bati kaaini Vietnam aika mimi ngkai I rabakau aia taetae. A karinai n aia auti ao n angiin te tai I kona n reirei ma ngaiia n te Baibara. A rikirake tabeman ao a bwabetitoaki.”​—Kabotaua ma Mwakuri 2:​7, 8.

9. E aera ngkai bon te reirei naba ae manena te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo?

⁹ Bon te reirei naba te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo, bwa e reireiniko aroaro aika kainnanoaki n te mwakuri, arom n reitaki ma tabemwaang, onimakinan am konabwai ao arom n taetae ma te akoi. (TaeRab. 21:5; 2Tim. 2:​24, kabwarabwara mai nano) Ma ai moarara riki, e kakimwareirei te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo ibukina bwa e reireiniko arom ni kaota koauan am koaua man te Baibara. Ko reiakina naba iai arom n uaia ni mwakuri ma Iehova.​—1Kor. 3:9.

10. Ko na kangaa n uataboa te kimwareirei n te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo, e ngae ngke a aki kan ongora kaain am aono?

¹⁰ Ko kona naba ni kimwareirei n te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo, e ngae ngke a karako aika butimwaea te rongorongo ae raoiroi n am aono. Bon tiaki ana mwakuri te aomata ae tii temanna. A bane kaain te ekaretia n ukeriia naake a raoiroi nanoia. E ngae ngke tii temanna te tari ae kunea te aomata ae e a riki bwa te tia rimwini Kristo imwina, ma a bane taari n uataboa te kakaae, ngaia are a kona naba n uataboa te kimwareirei anne. N te katoto, e kabanea ruaiwa te ririki Brandon ni bwaiania n te aono ae a aki kan ongora kaaina. E taku teuaei: “I kan tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukina bwa e tuangira Iehova bwa ti na karaoia. I moana au bwaiania ngke e bane au reirei. I kukurei ni kaungaia taari mwaane ake a ataei n ara ekaretia, ao n nori rikirakeia n te onimaki. Imwini kaean te Kuura n Reirei n te Baibara Ibukia Taari Mwaane Aika Akea Buuia, I a mwiokoaki bwa N na bwaiania n te tabo teuana. E koaua ae I tuai mani kunea temanna n au aono ae rikirake nakon te bwabetito, ma a a tia tabeman taari. I kukurei ngkai I baireia bwa N na kabwanina au tai n uataboa te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo.”​—TeMin. 11:6.

A KAIRIKO AM BABAIRE NAKONI BEEKU RIKI TABEUA

11. Tera te aeka ni beku ae tabu ae a kukurei iai rooro n rikirake?

¹¹ A bati aanga ake ti kona iai ni beku iroun Iehova. N te katoto, a bati rooro n rikirake aika anganano n te mwakuri ni kateitei. Bubua ma bubua Taabo n Taromauri aika kainnanoaki riki. Katean taabo aikai bon te beku ae tabu ae neboaki iai te Atua ao e karekea kukureim. N aroni beeku aika tabu ake tabeua, e rangi ni kakimwareirei te ikoikotaki ma raao ni mwakuri. Bon te reirei naba te kateitei n ana botaki te Atua, bwa e reireiniko arom n totokoi rikini kabuanibwai, arom n riki bwa te tia mwakuri ae taningamarau, ao arom n aantaeka nakoia taani kairiri.

12. E kangaa te mwakuri ni bwaiania ni kairiri nakon aeka ni beku riki tabeua?

¹² E taku te tari te mwaane ae Kevin: “I a kamani kani beku ni kabwanina au tai mangke I uarereke. N tokina, I a moana au bwaiania ngke 19 au ririki. I boutokaa maiuu n au mwakuri n itera n tai iroun te tari ae te tia kateitei. I reireinai kanimwan te taubuki, te winto, ao te mataroa. Imwina riki, I kabanea uoua te ririki ni mwakuri ma te tiim n ibuobuoki imwin te angibuaka, ni manga katei Taabo n Taromauri ao mwengaia taari. Ngke I ongo ae e kainnanoaki te kateitei i Aberika Maiaki, I anga arau ao I a kaoaki. Ni menau ngkai i Aberika, I buoka te mwakuri ni kateitei n te Tabo n Taromauri teuana ma teuana, tatabeua te wiki. Kaain au kateitei, kaanga ai aroia au utu. Ti uaia ni maeka, n reirei n te Baibara, ao ni kaai ni mwakuri. I rangi ni kukurei naba n uarongorongo ma taari ake kaain te aba ni katoa wiki. Au babaire ake I karaoi ngke I uarereke, a boni karekea kukureiu aika I aki kantaningai.”

13. E aera ngkai a kimwareirei ni beku n te Betaera rooro n rikirake?

¹³ Tabeman ake a kakoroi bukin aia babaire ni kabwanina aia tai ni beku ibukin Iehova, a a beku ngkai n te Betaera. Te beku n te Betaera bon te maiu ae kakukurei ibukina bwa bwaai nako ake ko karaoi iai bon ibukin Iehova. A ibuobuoki kaain te Betaera ni katauraoi amwarake n taamnei. E taku Dustin ae temanna kaain te Betaera: “I katea tiau bwa N na beku ni kabwanina au tai ngke ruaiwa au ririki, ao I moana au bwaiania ngke e bane au reirei. Imwin teuana ao te iterana te ririki, I a kaoaki nakon te Betaera ike I a reiakina iai aron te mwakuri ma mitiin ni boreeti ao imwina riki te kaombiuta. I kukurei n ongongora n te Betaera taekan rikiraken te mwakuri ni karekeia taan rimwini Kristo ni katobibia te aonnaba. I tangira te mwakuri ikai ibukina bwa baike ti karaoi a buokaki iai aomata ni kaania Iehova.”

BAIKARA AM BABAIRE NAKON TAAI AIKA IMWAIM?

14. Tera ae ko kona ni karaoia ngkai, ni katauraoiko imwain am beku ni kabwanina am tai?

¹⁴ Ko na kangaa ni baireia bwa ko na riki bwa te Kristian ae beku ni kabwanina ana tai? Ae kakawaki riki, ko riai ni karikirakei aroaro ni Kristian ake a na buokiko ni kanakoraoa am beku ibukin Iehova. Ngaia are taningamarau n ukeuke n reirei n Ana Taeka te Atua, kananoa raoi am iango n ae nanonaki iai, ao ukeri aanga ake ko na kaotiota iai am onimaki ni bobotaki n te ekaretia. Ko kona ni karikirakea am konabwai ao rabakaum n tataekina te rongorongo ae raoiroi n am tabo n reirei. Reireiniko arom n tabeakinia aomata n arom n taetae ma te akoi n titirakinia aia iango ao ni kakauongo n aia kaeka. Ko kona naba n anganano bwa ko na karaoi bwaai tabeua n te ekaretia, n aron te kaitiaki ao kateimatoaan raoiroin te Tabo n Taromauri. E kukurei Iehova ni kabonganaia naake a kaotiota te nano ni kan anga ao te nanorinano. (Wareka Taian Areru 110:3; Mwa. 6:​1-3) E kaoa Timoteo te abotoro Bauro bwa raona ni mwakuri ni mitinare, ibukina bwa “e tataekinaki Timoteo bwa e raoiroi irouia taari.”​—Mwa. 16:​1-5.

15. Ko na kangaa ni katauraoiko ibukin am karekemwane?

¹⁵ A kainnanoa aia anga ni karekemwane naake a beku ni kabwanina aia tai. (Mwa. 18:​2, 3) Tao ko kona ni baireia bwa ko na ira te reirei ae kimototo ae e na buokiko ni karekea am mwakuri ni kareketianti ae ko itera n tai iai. Ngkana ko karaoi am babaire, maroro ma te mataniwi n am aono ao bwaiania. Titirakinia bwa tera te mwakuri ae nakoraoi ibukia bwaiania. Ao n aron ae e taekinna te Baibara, “angan Iehova bwaai nako akana ko karaoi, ao a na nakoraoi am babaire.”​—TaeRab. 16:3; 20:18.

16. E na kangaa kabwaninan te tai ni beku ibukin Iehova ngke ko ataei, ni buokiko n tabem aika bati riki n te tai ae imwaim?

¹⁶ Ko kona ni kakoauaa raoi bwa e tangiria Iehova bwa ko na “taua raoi” te maiu ae kakukurei n taai aika imwaim. (Wareka 1 Timoteo 6:​18, 19.) Ngkana ko beku ni kabwanina am tai, ko a kona iai n reitaki ma naake a kabwanina naba aia tai, ao a na buokiko n riki bwa te Kristian ae ikawai n te onimaki. A bati aika noria naba bwa kabwaninan aia tai ni beku iroun Iehova ngke a ataei, e buokiia ni kanakoraoa riki aia mare. N angiin te tai ao naake a bwaiania imwaini mareia, a a kona n uaia n reitaanako aia beku anne imwini mareia.​—IRom 16:​3, 4.

17, 18. E kangaa n irekereke karaoan am babaire ma nanom?

¹⁷ E irekereke karaoan am babaire ma nanom. E kangai Taian Areru 20:4 ibukin Iehova: “E bia anganiko baika e tangiri nanom, ao ni kakororaoi am babaire ni kabane.” Ngaia are iangoia bwa tera ae ko kani karaoia ni maium. Iangoia bwa tera ae e tabe ni karaoia Iehova n ara tai aikai, ao ko na kangaa n uataboa ana mwakuri. Ao imwina baireia bwa ko na karaoa te bwai ae e kukurei iai.

¹⁸ E na anganiko te raunnano ae bati kabwaninan am tai ni beku iroun Iehova, ibukina bwa bon te maiu ae karineaki iai te Atua. Eng, “karekea te kimwareirei ae korakora iroun Iehova, ao e na anganiko baika e tangiri nanom.”​—TaiAre. 37:4.