RONGORONGONI MAIUNA
I Kunea te Mweraoi ni Koaua Man Onimakinan Iehova
NGKANA a titirakinai aomata ibukini maiuu, ao I kakangai nakoia, “I riki bwa kaanga te baeki ni mwamwananga i nanoni bain Iehova!” Ae I nanonna, kaanga aron ae I uouota au baeki ni mwamwananga nakon te tabo are I nako iai, I tangira naba Iehova ao ana botaki bwa e na karaoa aron anne nakoiu, ni kairirai nakon taabo ake N na nako iai ao n ningai. I a tia ni butimwaei mwioko aika I rotaki iai n te kangaanga ao n tabetai a karuanikai. Ma I reiakinna ae onimakinan Iehova bon te kawai nakon te mweraoi ni koaua.
ATAAKIN IEHOVA AO ONIMAKINANA IROU
I bungiaki n 1948 n te kaawa ae uarereke i maiakini maeaon Nigeria. N te tai anne, ao e bwabetitoaki bwa kaain Ana Tia Kakoaua Iehova ai tamau ae Moustapha, ae tarin tamau ae uarereke, ao imwina Wahabi, ae tariu ae te karimoa. E mate tamau ngke ruaiwa au ririki. E rangi n uruaki nanou. E tuangai Wahabi ae ti kona ni manga nora Tamara n te mangauti. I kairaki n te taeka ae karaunano anne bwa N na reirei n te Baibara. I bwabetitoaki n 1963. A bwabetitoaki naba tariu ake teniman.
N 1965, I a raona tariu are te ikawai ae Wilson i Lagos ao ni kukurei n itamwaomwao ma tabeman bwaiania aika katoatai ake n te Ekaretia i Igbobi. I kaungaaki ni kimwareireia ao n ingaingaia, ao n Tianuare 1968, I a moana au bwaiania.
E bairea te botaki ae okoro ma rooro n rikirake te tari te mwaane ae beku n te Betaera ae Albert Olugbebi, ibukini kainnanoaia bwaiania aika okoro i meangin Nigeria. I teimatoa n ururinga ana taeka ae kaunganano Brother Olugbebi ae kangai: “Kam kairake ao kam kona ni kamanenai ami tai ao korakorami ibukin Iehova. E bati te mwakuri ae kam kona ni karaoia!” E ingainga nanou n aron te burabeti are Itaia, ngaia are I a karina au booma ibukin te bwaiania ae okoro.—Ita. 6:8.
Ni Mei 1968, I a mwiokoaki bwa te bwaiania ae okoro n te kaawa ae Kano, i meangin Nigeria. E riki aei n tain te buaka i Biafran (1967-1970), ike e a uruaki te aono aei irouia taan iowawa ao n rotaki naba maeaon Nigeria. E kataia n tuangai te tari te mwaane temanna bwa N na aki nako. Ma I kangai nakoina: “Ko rabwa ngkai ko raraoma ibukiu. Ma ngkana e tangirai Iehova bwa N na beku ibukina ni mwiokoau aei, I aki nanououa bwa e na boni memena irou.”
ONIMAKINAN IEHOVA N TE AONO AE UREBEKEBEKE IMWIN TE BUAKA
E rangi ni kananokawaki bwaai aika riki i Kano. E uruaki te kaawa ae bubura aei n te buaka. N tabetai ti a nori rabwataia aomata ake a kamateaki n tain te buaka n te mwakuri ni minita. E ngae ngke a bati ekaretia i Kano, ma angia taari a birinako. E kee i aan 15 taan uarongorongo aika a tiku, ao a rangi ni maaku ao ni bwara nanoia. A rangi ni kimwareirei taari mwaane ma aine aikai ngke ti roko, ngaira onoman bwaiania aika okoro. A butimwaea raoi ara kaungaunga taan uarongorongo. Ti buokiia ni manga karaoa te babaire ibukin te taromauri ao te uarongorongo ao ni kakanakoi ribooti ibukin te mwakuri ni minita, ao ni kanakoi ara ota ibukini booki nakon te aobiti n tararua.
Ti a moana reiakinan te taetae n Hausa ngaira ake bwaiania aika okoro. Ngke a ongo taekan te Tautaeka n Uea n oin aia taetae, ao a bati kaain te aba aika ongora iroura. Ma a aki kukurei kaain te Aro ae bati kaaina n ara mwakuri n uarongorongo, ngaia are ti riai n taratara raoi. N te taina, ao ti a kakioaki ngai ma toau iroun te mwaane temanna ma ana biti. Ma ti kabanea birira ao ti aki reke irouna! N aki ongea te kangaanga, ma e karaoira Iehova bwa ti na “maeka ma te mweraoi” ao e a tabe n ririkirake mwaitiia taan uarongorongo. (TaiAre. 4:8) Ni boong aikai, ao e raka i aon 500 taan uarongorongo aika beku n ekaretia aika 11 i Kano.
KAITARAANI KATAAKI I NIGER
I beku bwa te bwaiania ae okoro i Niamey, i Niger
Imwina riki n Aokati 1968, imwin tikuu i Kano i nanon tabeua te namwakaina, I a manga kanakoaki nako Niamey, ae Kautun Niger, ngai ma bwaiania aika okoro aika uoman. N te tai ae waekoa ti a ataia bwa Niger ae mena i Maeaon Aberika, bon teuana mai buakon taabo aika rangi ni kabuebue. Irarikin te kabokorakora ma te kabuebue, ti riai n reiakina te taetae ni Buranti. N aki ongei kangaanga aikai, ma ti onimakina Iehova ao ni moana ara uarongorongo n te kaawa ma taan uarongorongo ake a maeka ikai. I nanon te tai ae uarereke, ao a a karekea katoton te boki n reirei n te Baibara ae The Truth That Leads to Eternal Life kaain Niamey ake a kona ni wareware. A kona n roko aomata ni kakaaeira bwa a na karekea aia boki!
E aki maan imwina ao ti a ataia ae a aki rangi n tatangiriia Ana Tia Kakoaua Iehova kaain te tautaeka. N Turai 1969, ti a ikotaki ibukin ara moan runga n te aono, ae tao 20 kaaina aika roko. Ti ingainga nakoni bwabetitoaia taan uarongorongo aika boou aika uoman. Ma ni moani bongin te runga, a a roko bureitiman ao ni katoka ara botaki. A kairiia bwaiania aika okoro ao te mataniwi ae mwamwananga nakon te oo ni bureitiman. Imwin titirakinara, a tuangira bwa ti na manga oki n te bong are imwina. Ngke ti nora te kangaanga aei, ti a bairea naba karaoan te kabwarabwara ibukin te bwabetito n te auti teuana ao ni karaba ni bwabetitoiia taani bwabetito n te karaanga.
Tabeua te wiki imwina, ao ti a tuangaki iroun te Tautaeka ngai ma bwaiania aika okoro ake niman bwa ti na kitana Niger. A anganira 48 te aoa bwa ti na kitana te aba, ao ni biriakini arora i bon iroura. Ti ongeaba nako iai ao ti kawara te aobiti n tararua i Nigeria, ike ti a karekei mwiokoara aika boou.
I a mwiokoaki nakoni kaawan Nigeria ae Orisunbare, ike I kukurei iai n te mwakuri ni minita ae uaana ma taan uarongorongo n te kurubu ae uarereke aika maeka ikanne. Ma imwin onoua namwakaina, I a tuangaki man te aobiti n tararua bwa N na oki tii ngai nako Niger. N te moantai I kubanako ao e nako nanou, ma imwina I rangi n ingainga ni manga kaitiboo ma taari i Niger!
I a oki nako Niamey. Tebongina imwin rokou, ao te mwaane temanna ae te tia bitineti e kinaai bwa te tia Kakoaua ngai, ao e a tabeki naba ana titiraki ibukin te Baibara. I a reirei ma ngaia n te Baibara, ao e a bwabetitoaki imwini kaakan te moko ao nimakin te kamanging n te aro ae riao. Imwin anne, I kukurei n uarongorongo ma taari mwaane ao aine n aonon nako Niger aika kakaokoro ao n nora aroia aomata i nanon ririki aika bati ni butimwaea te koaua. Ngke I moan roko, ao iai 31 taani Kakoaua n te aba, ao ngke I a kitanna ao ai 69.
“TI AKI ATAA ARON AIA MWAKURI NI MINITA TAARI AKE I GUINEA”
N Ritembwa 1977, I a oki nako Nigeria ibukin te reirei ni kataneiai. N raabanen te katenua ni wiki n reirei, ao e a wareka nakoiu te reta man te aobiti n tararua i Sierra Leone, te tia babaire n te Komete Ibukin te Aobiti n Tararua ae Malcolm Vigo. A kakaaea te tari te mwaane ae te bwaiania ae tuai n iein ae rabakau n taetae n Ingiriti ao ni Buranti, bwa e na beku bwa te mataniwi ae mwamwananga i Guinea. E tuangai Brother Vigo ae I kataneiaaki ibukin te mwioko anne. E katuruturua ae tiaki te mwioko ae bebete. E kauringai ni kangai: “Iangoia raoi imwain ae ko butimwaeia.” I waekoa ni kaeka ni kangai, “Ngkai bon Iehova ae kanakoai, N na bon nako ngkanne.”
I kiba nako Sierra Leone ao ni kaitiboo ma taari n te aobiti n tararua. E taku nakoiu temanna kaain te Komete n te Aobiti n Tararua, “Ti aki ataa aron aia mwakuri ni minita taari ake i Guinea.” E ngae ngke e tabe te aobiti n tararua ma te mwakuri n uarongorongo n aononi Guinea, ma a aki kona n reitaki ma taan uarongorongo ibukini kangaanga aika riki n te tautaeka. Ai iraua aia tai ni kataia ni kanakoa temanna te tari te mwaane nako Guinea, ma a aki kona n tiku n te aba. Ngaia are I a tuangaki bwa N na kawara kautuni Guinea, ae Conakry, bwa N na karekea te kariaia man te tautaeka ibukin te tiku n te aba.
“Ngkai bon Iehova ae kanakoai, N na bon nako ngkanne”
Ngke I roko i Conakry, ao I a kawara ana tabo te embaetita n Nigeria ao ni kaitiboo ma ngaia. I tuangnga ae I kan uarongorongo i Guinea. E kaungaai bwa N na aki tiku mwina N na kabureaki ke ni kaikoakaki. E taku nakoiu “Okira Nigeria ao uarongorongo ikanne,” ma I kaeka ni kangai, “I motinnanoia bwa N na tiku.” Ngaia are e a korea ana reta te embaetita ni bubutiia te Minita i Guinea ae tabe ma te Tua bwa e na buokai, ao e boni buokai raoi te minita anne.
Teutana te tai imwin anne, I a okira te aobiti n tararua i Sierra Leone ao ni kaongoia taari ana babaire te minita. A tatakarua ma te kimwareirei taari ngke a ongo aron Iehova ni kakabwaiaa mwanangau. I a kariaiakaki iroun te tautaeka bwa N na tiku i Guinea!
N te mwakuri ni mwamwananga i Sierra Leone
Man 1978 nakon 1989, I beku bwa te mataniwi ae mwamwananga i Guinea, i Sierra Leone, ao te tia bonomwi ni mataniwi ibukin te aono ae uarereke i Liberia. N te moantai, I a bon aoaoraki naba. N tabetai e riiriki aei n taabo aika tionako. Ma a kakabanea aia konaa taari n nikirai n te onnaoraki.
N te taina, I a rotaki n te aoraki ae kakaiaki ae te maraeria, ao te mwata. I a kunea ae a iangoia taari ae N nang boni mate, ao a a maroroakinna bwa N na taunaki ia! N aki ongei bwaai aika kakamaaku aikai, ma I aki iangoia bwa N na kitani mwiokoau. Ao I teimatoa ni kakoauaa ae te mweraoi ni koaua ae teimatoa e roko mairoun te Atua ae kona ni kautiira man te mate.
TI ONIMAKINA IEHOVA NGAI MA BUU
N ara bong ni mare n 1988
N 1988, I a kaitiboo ma Dorcas, ae te tari te aine ae te bwaiania ae rangi n akoi ao n tangira Iehova. Ti mare, ao e a raonai ni mwiokoau n te mwakuri ni mwamwananga. Dorcas bon te buu te aine ae tatangira ao e anga boni ngaia. Ti kaai n rianna n te raroa ae 25 te kiromita (15 te maire) nakon ekaretia, ao n uouotii ara bwai. N ekaretia ake a raroa riki, ti kabongana te bao ni mwamwananga are e kona n reke ao ni buti iai ni kawai aika bokaboka aika kirimwanomwano.
E rangi n ninikoria Dorcas. N te katoto, iai taai ake ti a riai n rinanon iai karaanga, ae bati iai te korokorotaire. Ni mwanangara teuana ae nimabong maanna, ao a a uruaki buriiti ake i aon te karaanga, ngaia are ti a riai ni wa. Ngke e teirake Dorcas bwa e na ruo man te wa, ao e a bwaka naba n te karaanga. Akea i buakora ae bwaati n uaua, ao iai korokorotaire n te karaanga anne. Ma a ewenako naba ataeinimwaane tabeman ao ni kamaiua. Ti mimia te bwai ae riki anne ni matura n taai tabetai n te tairiki, ma ti bon teimatoa naba ni beku ni mwiokoara.
Boni bwaai n tituaraoi nakoira natira aika Jahgift ao Eric
Ni moan 1992, ao ti rangi ni kubanako ngke ti ataia ae e bikoukou Dorcas. Aei ngkai tokin ara beku ni kabwanina ara tai? Ti taku, “E anganira Iehova te bwaintangira!” Ngaia are ti a iangoia bwa ti na arana natira bwa Jahgift. Aua te ririki imwini bungiakin Jahgift, e a manga bungiaki mwaanena ae Eric. Boni bwaai n tituaraoi ni koaua natira mairoun Iehova. E beku Jahgift n te aobiti n raitaeka i nanon tabeua te tai i Conakry, ao Eric e riki bwa te tabonibai.
E ngae ngke e riai ni katoka ana bwaiania ae okoro Dorcas, ma e teimatoa n riki bwa te bwaiania ae katoatai ao e kaikawaiia naba natira. Man ana ibuobuoki Iehova, I teimatoa ni beku ni kabwanina au tai. Ngke a ikawai natira, ao e a manga beku Dorcas bwa te bwaiania ae okoro. Ti a kaai ngkai ni beku bwa mitinare i Conakry.
NIBWAN TE MWERAOI NI KOAUA
I teimatoa n nako n taabo ake e kairai Iehova nako iai. Ti nanamakina ana kamanomano ao ana kakabwaia Iehova ngai ma buu. Ibukin onimakinan Iehova ti a kamanoaki iai man te rawawatannano are a karekea naake a onimakini bwaikorakin te maiu aei. I noria ma Dorcas mani baike ti rinanoi bwa Nibwan te mweraoi ni koaua bon te “Atua ae ara tia kamaiu,” ae Iehova. (1Rongo. 16:35) I kakoauaa raoi ae “e na kamanoko Iehova ae Atuam n aron temanna ngkana e kamanoi bwaai aika kakawaki n niniri n te baeki” ngkana ko onimakinna.—1Tam. 25:29.