Arora n Anga te Taeka n Reirei

1. Antai ae riai n anga te taeka n reirei? Kabwarabwaraa.

TERA am namakin ngkana ko anga te taeka n reirei? Iai tabeman aika kukurei iai. Tabeman a tabwarabwara n anga te reirei ni kairiri ke te taeka n reirei, ao a maamaa ngkana a karaoia. N aki ongeia bwa tera, ma ti kabaeaki ngaira ni kabane bwa ti na anga te taeka n reirei n te tai teuana ma teuana. Bukin tera? Ibukina bwa e taekinna Iesu bwa a kinaaki taan rimwina ni koaua n te tangira ae a kaotiotia i marenaia. (Ioa. 13:35) Ao te anga teuana ae ti kaota iai ara tangira, bon arora n anga te reirei ni kairiri nakoia tarira ma mwaanera ngkana e riai. E taekinaki n Ana Taeka te Atua bwa e reke ke e bwebwerake “te iraorao ae kakukurei” man te “reirei ni kairiri ae nako man te nano ni koaua.”​—TaeRab. 27:9.

2. Tera ae a riai ni kona ni karaoia unimwaane ao bukin tera? (Nora naba te bwaoki ae “Te Reirei ni Kairiri n te Botaki Are i Nukan te Wiki.”)

² A riai riki unimwaane ni kona n anga te taeka n reirei ae uaana. E a tia Iehova rinanon Iesu ni mwiokoia mwaane aikai bwa a na kawakina te ekaretia. (1Bet. 5:​2, 3) Te anga teuana ae a karaoa iai anne, boni katauraoan te reirei ni kairiri ae boto man te Baibara, n aia kabwarabwara nakoia kaain te ekaretia. A riai naba n anga te reirei ni kairiri nakoia tiibu n tatabemania nako, ao naake a tiotionako man te nanai. A na kangaa unimwaane ao boni ngaira ni kabane n anga te taeka n reirei ae raoiroi?

3. (a) Ti na kangaa n ataa arora n riki bwa te tia anga te reirei ni kairiri ae raoiroi? (Itaia 9:6; nora naba te bwaoki ae “Kakairi Iroun Iesu Ngkana Ko Anga te Taeka n Reirei.”) (b) Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora aei?

³ Ti kona n ataa arora n riki bwa te tia anga te reirei ni kairiri ae raoiroi ngkana ti neneri aia katoto naake a karakinaki n te Baibara moarara riki Iesu. Teuana mai buakon nakoana ae e a tia n anganaki bon “te tia Anga te Reirei ni Kairiri ae Wanawana.” (Wareka Itaia 9:6.) N te kaongora aei, ti na maroroakina te bae ti kona ni karaoia ngkana iai ae titirakinira bwa ti na anganna te taeka n reirei ao te bae ti kona ni karaoia ngkana ti anga te reirei ni kairiri e ngae ngkana ti aki tuangaki. Ti na maroroakina naba kakawakin ae ti na anga te taeka n reirei n taina ae riai ao n te aro ae riai.

NGKANA IAI AE TITIRAKINIRA BWA TI NA ANGANNA TE TAEKA N REIREI

4-5. Ngkana iai ae titirakinira bwa ti na anganna te taeka n reirei, tera te titiraki ae ti riai moa n titirakinira iai? Taekina te katoto.

⁴ Tera ara namakin ngkana iai ae titirakinira bwa ti na anganna te taeka n reirei? Tao ti bae ni kukurei iai ao ti kani buokia n te tai ae waekoa. Ma ti riai moa n titirakinira aei, ‘I bon tau n anga te taeka n reirei i aon te baei?’ N tabetai, te anga ae te kabanea n tamaroa ae ti kona n ibuobuoki iai, ngkana ti aki anga te taeka n reirei ma ti tuanga te aomata anne bwa e na nakon temanna riki ae tau n anga te kairiri i aon anne.

⁵ Iangoa te katoto aei. Iangoia bwa e a kakaiaki aorakin raoraom ni kaan temanna. E tuangko ae e a moana ana kakaae i aoni bwainnaoraki aika tauraoi aika e kona n rinei, ao imwina e a titirakiniko am iango bwa e nga te bwainnaoraki ae raoiroi riki iroum. E ngae ngke ko tangira te bwainnaoraki teuana, ma tiaki ngkoe te taokita ao akea mwaataim ni bwainnaorakia te aoraki. Ngkana e riki anne, te anga ae te kabanea n tamaroa ae ko kona iai ni buoka raoraom, ngkana ko kakaaea temanna ae tau ni buokia.

6. Bukin tera bwa ti riai n tataninga imwain ae ti anga te taeka n reirei?

⁶ E ngae ngkana ti iangoia bwa ti tau n anga te taeka n reirei i aon te bwai teuana, ma ti kona n rineia bwa ti na tataninga teutana te tai imwain ae ti kaekaa te aomata are kakaaea buokana iroura. Bukin tera? E taekinaki n Taeka N Rabakau 15:28 bwa “e iango moa imwain ae e kaeka, . . . ane e raoiroi.” Tera arora ngkana ti iangoia bwa ti ataa kaekaana? Ti bon riai naba ni kabanea te tai ae maan teutana ni karaoa ara ukeuke, n tataro, ao ni kananoa ara iango. Ane ti na kona ni kakoauaa riki iai bwa e boni boraoi ara kaeka ma nanon Iehova i aon te kangaanga anne. Iangoa ana katoto te burabeti are Natan.

7. Tera reireiam man ana katoto te burabeti are Natan?

⁷ Ngke e taetae te Uea are Tawita ma te burabeti are Natan ao e tuangnga ae e kani katea ana tembora Iehova. E waekoa Natan n tuangnga bwa e na karaoia. Ma e riai moa Natan ni karekea ana tai n titirakina Iehova. Bukin tera? Ibukina bwa e aki tangiria Iehova bwa e na katea te tembora Tawita. (1Rong. 17:​1-4) N aron ae oti n te bae riki aei, ti wanawana ngkana ti “iremwe n taetae” ngkana iai ae titirakinira bwa ti na anganna te taeka n reirei.​—Iak. 1:19.

8. Tera riki bukina teuana ngkai ti riai n taratara raoi ngkana ti anga te taeka n reirei?

⁸ Iangoa bukina riki teuana ngkai ti riai n taratara raoi ngkana ti na angan temanna te taeka n reirei: Ti kona naba ni bukintaeka ngkana e kairaki temanna man ara taeka n reirei bwa e na karaoa te motinnano ae karekei mwina aika aki raoiroi. Ni koauana, ti bon riai n iango moa imwain ae ti anga te taeka n reirei.

NGKANA TI ANGA TE REIREI NI KAIRIRI E NGAE NGKANA TI AKI TUANGAKI

9. Tera ae a riai ni koaua raoi iai unimwaane imwain ae a anga te reirei ni kairiri? (I-Karatia 6:1)

⁹ A riai unimwaane ni biririmoa n anga te reirei ni kairiri n te tai teuana ma te teuana nakon te tari te mwaane ke te tari aine ae e a tia n toua “te mwaneka ae kairua.” (Wareka I-Karatia 6:1.) E kona te aomata ni karaoi motinnano aika aki raraoi aika kona ni kairia imwina riki nakoni karaoan te bure ae kakaiaki. Tiaia unimwaane bwa a na buoka te aomata anne n tiku n te kawai nakon te maiu are aki toki. (Iak. 5:​19, 20) Ma ngkana e na uaana aia reirei ni kairiri, a riai moa n taraia raoi bwa e bon toua raoi te mwaneka ae kairua te aomata anne. E kariaia Iehova bwa ti na karaoi ara motinnano ngaira ni kabane ni kaineti ma oini mataniwin nanora. (IRom 14:​1-4) Ma tera ae e na riki ngkana e a bon toua raoi te mwaneka ae kairua te tari temanna ao a baireia unimwaane bwa a riai ni biririmoa n anganna te reirei ni kairiri?

10-12. Tera ae a riai ni karaoia unimwaane ngkana a anga te reirei ni kairiri e ngae ngkana a aki tuangaki? Taekina te kaikonaki. (Nori naba taamnei.)

¹⁰ A kaaitara ma te kangaanga teuana unimwaane ake a anga te reirei ni kairiri e ngae ngkana a aki tuangaki. N te aro raa? E taekinna te abotoro Bauro bwa e kona te aomata n toua te mwaneka ae kairua n akea ataakina irouna. Ngaia are a riai moa unimwaane ni katauraoa te aomata anne imwain anganakina te reirei ni kairiri.

¹¹ Ngkana ko anga te taeka n reirei e ngae ko aki tuangaki kaanga ai aron ae ko kataia n uniki arokam n te tano ae matoatoa. Imwain ae e uniki ana koraa te tia ununiki, e riai ni katauraoa moa tanona. Imwina ao e a uniki ana koraa. Ao kabaneana e teboka te koraa bwa e aonga ni bwebwerake. N aron anne, e wanawana te unimwaane ngkana e katauraoa moa te tano ae nanon te aomata, imwain ae e anga te reirei ni kairiri e ngae ngkana e aki tuangaki. N te katoto, e tataningaa te tai ae angaraoi te unimwaane ni karaua nanon te tari anne ae e bon tangira te kabanea n tamaroa ibukina. Ngkana e kinaaki te tia anga te reirei ni kairiri bwa e tatangira ao e akoi, e na bebete riki irouia aomata bwa a na butimwaea ana taeka n reirei.

¹² N tain aia maroro, e kona te unimwaane n teimatoa ni kamaraua te tano ae nanon te aomata, n arona n ururingnga ae a bane aomata ni kakairua ao a kainnanoa te reirei ni kairiri n te tai teuana ma teuana. (IRom 3:23) E taetae te unimwaane ma te bwanaa ae aamarau ao ni kaota te karinerine ni kamataataa nakon teuaei man te Baibara ae e a tia n toua te mwaneka ae kairua. N te tai are e butimwaea iai te tari anne ae e a tia ni karaoa ae kairua, ao ngkanne e a kona te unimwaane anne n unika ana koraa n arona ni kabwarabwarai baika e riai ni karaoi ibukini kanakoraoan te kangaanga. Ao kabaneana, e teboka te koraa anne te unimwaane n arona ni kamoamoaa te tari anne ao n tataro ma ngaia.​—Iak. 5:15.

13. A na kangaa unimwaane n taraia raoi bwa e na ota te aomata n te reirei ni kairiri?

¹³ N tabetai, e kaokoro te baere taekinna te tia anga te reirei ni kairiri ma te baere ongo te aomata are anganaki te reirei ni kairiri. Tera ae a kona ni karaoia unimwaane bwa e na aki riki anne? A kona ni kabwarabwarai reirei aika kakawaki n aroia n tabeki titiraki aika kammwakura te iango n te aro ae karinerine. (TeMin. 12:11) E na buokaki te tia anga te reirei ni kairiri mani kaekaan titiraki akanne n taraia raoi bwa e na ota te aomata n te reirei ni kairiri are anganaki.

NGKANA KO ANGA TE TAEKA N REIREI N TAINA AE RIAI AO N TE ARO AE RIAI

14. Ti riai n anga te taeka n reirei ngkana ti un? Kabwarabwaraa.

¹⁴ Ti bane n aki kororaoi, ngaia are ti kona ni karaoi ke n taekini baika kaun nakoia tabemwaang. (IKoro. 3:13) E taekinaki n Ana Taeka te Atua ae ti kona n tabetai n un i marenara. (IEbe. 4:26) Ma ti aki riai n anga te taeka n reirei ngkana ti un. Bukin tera? Ibukina bwa “e aki kona unin te aomata ni karekea uaana ae ana raoiroi te Atua.” (Iak. 1:20) Ngkana ti anga te taeka n reirei ao ti un, ti a karika riki te kangaanga nakoni kanakoraoana. E aki nanonaki iai bwa ti a aki riai ni kaotii ara iango ao ara namakin nakon te aomata are kaunira. Ma ti kona ni kanakoraoa riki arora ni maroro ngkana ti tataningaa tokin unra. Iangoa te katoto ae raoiroi are kateia te tia anga te reirei ni kairiri nakon Iobi are Eriu.

15. Tera reireiara man ana katoto Eriu? (Nora naba te taamnei.)

¹⁵ E kabanei boong aika bati Eriu n ongongora iroun Iobi ngke e kataia ni kaeta bukinana irouia taani kabebetenano ni kewe. E nanoangaa Iobi Eriu. Ma e rangi n un naba Eriu ibukina ngke e kabuakakaa Iehova Iobi ao e kaatuua iaiangoana i bon irouna. Ma e bon tataningaa naba ana tai n taetae Eriu ao imwina e taetae ma te nimamannei ao te karinerine ngke e anga te reirei ni kairiri nakon Iobi. (Iobi 32:2; 33:​1-7) Ti reireinaki te koaua ae kakawaki man ana katoto Eriu: E tamaroa riki ngkana ko anga te reirei ni kairiri n taina ae riai ao n te aro ae riai n raonaki ma te karinerine ao te tangira.​—TeMin. 3:​1, 7.

TEIMATOA N ANGA TE TAEKA N REIREI AO NI BUTIMWAEIA

16. Tera reireiam man Taian Areru 32:8?

¹⁶ E taekinaki n te kibu ae aana te kaongora aei bwa ‘e na anganira te taeka n reirei Iehova ao e na memena naba matana i aora.’ (Wareka Taian Areru 32:8.) E kaotaki iai ae e teimatoa ni boutokaira. E aki tii anganira te taeka n reirei ma e buokira naba ni maiuakinna. Ai raoiroira te katoto aei ibukira! Ngkana ti na anga te taeka n reirei nakoia tabemwaang, ti bia kakairi iroun Iehova n arora ni kateimatoa matara i aoia ao ni boutokaiia bwa e aonga n nakoraoi aroia.

17. Tera ae oti man aroia unimwaane n anga te taeka n reirei ae mataata ao ae boto man te Baibara? Kabwarabwaraa. (Itaia 32:​1, 2)

¹⁷ E a kainnanoaki riki ngkai bwa ti na anga te taeka n reirei ae raoiroi ao ni butimwaeia. (2Tim. 3:1) A riki unimwaane aika anga te taeka n reirei ae mataata raoi ao ae boto man te Baibara, bwa “kaanga ai aroni karaanga n ran n te aba ae akea te ran iai.” (Wareka Itaia 32:​1, 2.) Ti kakaitau irouia raoraora ake a aki tabwarabwara n anganira te taeka n reirei ae ti kainnanoia. Aia taeka kaanga ai aron “aboro aika koora i nanoni bwaene aika tirewa.” (TaeRab. 25:11) Ti bia bane n teimatoa ni karikirakea te wanawana ae ti kainnanoia bwa ti aonga n anga te taeka n reirei ae raoiroi ao ni butimwaeia.