Rooro N Rikirake​—Kariaia Kairakimi N Ana Taeka Te Atua

“Karekea te rabakau, karekea te ataibwai.”​—TAEKA N RABAKAU 4:5, BG.

1, 2. (a) Tera ae buoka te abotoro Bauro n tokanikai i aon te kauntaba are i nanona ? (b) E na kanga n reke iroum te wanawana ao te ataibwai?

“NGKANA I kani karaoa ae raoiroi, ao e memena irou te buakaka.” Ko ataa ae taekin taeka aikai? Bon te abotoro Bauro. E ngae ngke e tangira Iehova Bauro, ma iai taai ake e namakinna bwa e kabokorakora ni karaoa ae eti. Tera ana namakin n te kauntaba are i nanona? E korea ae kangai: “Ai kananoangara ngai!” (I-Rom 7:21-24) Ko ota n ana namakin Bauro? Ko namakinna n tabetai bwa e kangaanga karaoan ae eti? E maraki nanom n aroni Bauro? Ngkana ngaia anne, tai bwarannano. E a tia n tokanikai Bauro i aoni kangaanga ake e kaaitarai, ao ko kona naba ngkoe.

² E tokanikai Bauro bwa e kariaia kairana n “taeka aika koaua.” (2 Timoteo 1:13, 14) Ibukin anne, e a reke wanawanana ao te ataibwai ae e kainnanoia ibukin tokanikaina i aoni kangaanga ao ni karaoi motinnano aika raraoi. E kona Iehova ae te Atua ni buokiko ni karekea te wanawana ao te ataibwai. (Taeka N Rabakau 4:5) E a tia n anganira te taeka n reirei ae moan te tamaroa n ana Taeka ae te Baibara. (Wareka 2 Timoteo 3:16, 17.) Iangoa aroni kakabwaiaam ni booto n reirei n te Baibara n reitakim ma am karo, ni kamanenaan te mwane, ao ngkana tii ngkoe.

Kairaki n Ana Taeka te Atua n te Utu

3, 4. E aera bwa ko kona n namakinna bwa e kangaanga te ongeaba n aia tua am karo, ma bukin tera bwa a karaoi aia tua?

³ E kangaanga maiuakinan aia tua am karo? E aera bwa e riki anne? Bukina teuana, ko kan inaomata. Aio bon rikiara. Bon irian te rikirake. Ma ko kabaeaki bwa ko na ongeaba irouia am karo ni mwengam.​—I-Ebeto 6:1-3.

⁴ E kona ni bebete riki te ongeaba n iaiangoani bukini karaoan tuua ao kaetieti ibukim irouia am karo. Ni koauana, n tabetai e kona n titeboo am namakin ma Briellea ae 18 ana ririki ngke e kangai ibukia ana karo: “A mwaninga te bae kariaaki n rorou aei. A aki kariaia kaotan au iango, karaoan au motinnano, ke butimwaean ae I a ikawai.” Ko kona n namakinna n aron Brielle bwa a taua inaomatam ae bati riki am karo nakon are ko iangoia bwa a riai ni karaoia. Ma a karaoi tuua am karo n te moantai ibukin tabeakinam. Irarikina, a ataia kaaro aika Kristian bwa a na kaekaa bukinaia iroun Iehova n aroia n tabeakiniko.​—1 Timoteo 5:8.

5. Ko na kanga ni kakabwaiaaki n ongeabam irouia am karo?

⁵ Ni koauana, titeboo te ongeaba n aia tua am karo ma kabwaraan am taarau n te bangke. Ngkana ko kakaonimaki ni kabwarai am taarau, e na kukurei riki te bangke ni manga kariaia bwa ko na manga taarau. N aron anne, ko kabaeaki bwa ko na ongeaba ao ni karineia am karo. (Wareka Taeka N Rabakau 1:8.) Ngkana ko ongeaba n taai nako ao a na bae n anganiko inaomatam riki. (Ruka 16:10) Ni koauana, ngkana ko teimatoa n urui tuua, tai mimi ngkana a kakerikaaka ke ni kaina am “boki n taarau” ke n tuka riki inaomatam.

6. A na kanga kaaro ni buokiia rooro n rikirake bwa a na ongeaba?

⁶ Te anga teuana ae a kona kaaro iai ni buokiia natiia aika rooro n rikirake bwa a na ongeaba n tuua, boni man aia katoto. E riai ni kaotiotaki raoiroin ana tua te Atua ni kukureia kaaro n ongeaba ni baike e tangiri te Atua. Ni karaoan aei, a buokaki iai rooro n rikirake n ataa raoiroin te ongeaba n aia tua kaaro. (1 Ioane 5:3) Irarikina, e taekinaki n te Baibara taai ake e angania iai ana toro Iehova aia tai ni kaotii aia iango ibukini bwaai tabeua. (Karikani Bwaai 18:22-32; 1 Uea 22:19-22) A kona n reke aia tai kaaro n angania natiia aia tai ni kaotii aia iango i aoni bwaai tabeua aika kakaokoro?

7, 8. (a) Tera te kangaanga ae a kaaitarai rooro n rikirake tabeman? (b) Tera ae ko ataia are kona ni buokiko bwa ko na kakabwaiaaki man te reirei ni kaetieti?

⁷ A kona naba rooro n rikirake n aitara ma te kangaanga ae iangoan ae e kairua tiribureaia irouia aia karo. N tabetai, ko kona naba n namakina are e riki nakon te rorobuaka ae Craig ngke e kangai: “Ai aron te bureitiman ni karaba tinau are e ukeri itera ake I kabwaka iai.”

⁸ N angiin te tai, ti tiribureaki ni kaetakira ke boaakira. E kakoauaaki n te Baibara bwa e kangaanga butimwaean te reirei ni kaetieti, e ngae ngkana e riai. (I-Ebera 12:11) Tera ae kona ni buokiko bwa ko na kakabwaiaaki man te reirei ni kaetieti? Te reirei ae kakawaki, bon uringan ae a karaoi aia reirei ni kairiri am karo ibukin tangiram. (Taeka N Rabakau 3:12) A kani buokiko bwa ko na rarawa ni maiuakin aroaro aika bubuaka, ma ko na karikirakei aroaro aika raraoi. A bae n ataia am karo bwa ngkana a kabwaka ni kaetiko, titeboo ma a kaotia bwa a ribaiko! (Wareka Taeka N Rabakau 13:24.) Ko riai n ataia bwa e reke reireiam mani karaoani kairua. Ngaia are ukera te wanawana ni baika taekinaki nakoim ni kaetam. ‘E riai riki karekean te rabakau nakoni karekean te tirewa, ao e riai riki anaakina nakon anaakin te koora.’​—Taeka N Rabakau 3:13, 14, BG.

9. Tera ae a kona ni karaoia rooro n rikirake n oneani mwin are a na teimatoa n iangoa te bae taraa n ribuaka?

⁹ Ma e ngae n anne, a kakairua kaaro. (Iakobo 3:2) A kona n taetae n aki akaka n tabetai ngkana a anganiko te reirei ni kaetieti. (Taeka N Rabakau 12:18) Tera ae kona ni kairiia am karo bwa a na karaoa aei? Tao a taonaki n te rawawata, ke a kona n iangoi am bure bwa kabwakaia ni kairiri. N oneani mwin are ko na teimatoa n iangoa anne bwa te ribuaka, e aera ko aki kaota am kakaitau ibukin aia kakorakora ni buokiko? Ngkana ko taneiai ni butimwaea te reirei ni kaetieti n uarerekem, e na buokiko ngkana ko a ikawai.

10. Ko na kanga ni kekeiaki n te aro ae uaana ribuakon aia tua am karo ao ni kaetam?

¹⁰ Ko kani kekeiaki n te aro ae uaana riki ribuakon aia tua am karo ao kaetam? Ngkana ngaia anne, ko riai ni katamaroaa riki arom n reitaki. Ko na kanga ni karaoa anne? Te moani mwaneka, bon te kakauongo. E taekinaki n te Baibara bwa ko na “aki tabwara n ongora,” ko na “iremwe n taetae,” ao ko na “iremwe n un.” (Iakobo 1:19) Kataia n taotaona nanom ao kakauongo nakon te bae a taekinna am karo n oneani mwin are ko na waekoa ni kamanoko mani bukinam. Kaatuua am iango i aon te bae taekinaki, ma tiaki n aroia n taekinna. Imwina, kariaia burem ma te karinerine ao tuangia bwa e na aki manga riki anne. Ma tera ae ko na karaoia ngkana ko kani kabwarabwaraa te bae ko taekinna ke baika ko karaoi? N angiin te tai, ko wanawana ngkana ko ‘tauu matanriam’ ni karokoa ae ko a ongeaba irouia am karo. (Taeka N Rabakau 10:19, BG) N te tai are a noriko iai am karo bwa ko kakauongo nakoia, a na kukurei riki n ongora iroum. E kaotaki bwa ko kairaki n Ana Taeka te Atua n arom ni kaeka ae ko kaotia iai bwa ko a ikawai.

Kairaki n Ana Taeka te Atua ni Kamanenaan te Mwane

11, 12. (a) Tera kaungaakira n Ana Taeka te Atua ni kaineti ma te mwane, ao bukin tera? (b) A na kanga am karo n reireiniko ni kamanena te mwane?

¹¹ E taekinaki n te Baibara bwa ‘te bwai ni kamaiu te mane.’ Ma e kaotaki naba n te kibu anne bwa e rangi ni kakawaki riki te wanawana nakon te mwane. (Te Minita 7:12, BG) Ti kaungaaki n Ana Taeka te Atua bwa ti na ataa kakawakin te mwane ao n aki tangiria. E aera bwa ti riai n rarawa ni karikirakea tangiran te mwane? Iangoa te kaikonaki aei: Bon te bwai ni mwakuri ae bongana te biti ae kakang iroun te tia kuuka ae mwaatai. Ma iroun te aomata ae aki taratara raoi ni kamanenaan te biti, e kona ni karekea te ikoaki ae kakaiaki. E kona n ibuobuoki naba te mwane ngkana e kamanenaaki ma te rabakau. Ma e ngae n anne a aki toki ni kabuai aia iraorao, aia reitaki ma aia utu, ao aia iraorao ma te Atua, te koraki ake a “uaiakina te kani kaubwai.” N tokina, a ewariia “ni maraki aika bati.”​—Wareka 1 Timoteo 6:9, 10.

¹² Ko na kanga n ataa arom ni kamanena te mwane ma te wanawana? E aera bwa ko aki butiia am karo bwa a na reireiniko arom ni kataumwane? E korea ae kangai Toromon: “E ongora iai ane e wanawana, ao e na rikirake ana atatai, ao e na ata arona teuare e ataibai.” (Taeka N Rabakau 1:5, BK) E butiia ana karo te ateiaine temanna ae Anna te kairiri ibukin te ataibwai. E taku: “E reireinai tamau aron te kataumwane ao e kaota kakawakini bairean raoi kamanenaan te mwane n ara utu.” N aron naba anne, e reiakinaki Anna iroun tinana reirei aika manena. E taku: “E tuangai kakawakin ukeran ae boraoi riki imwaini kaboana.” Tera kakabwaiaan Anna n aei? E taku: “I a kona ngkai ni kawakina raoi au mwane. I tiatiana raoi au kabanemwane, ngaia are e a bebete riki maiu ao e a reke te raunnano ae kona n reke n aki kabatiaan te taarau.”

13. Ko na kanga ni kataneiako n ira nanon am babaire ni kaineti ma te kabanemwane?

¹³ Ko kona n noria bwa e na bati am taarau n te tai ae waekoa ngkana ko kabooi bwaai aika ko a tibwa nori ke kabanean am mwane tii ibukini kakukureiaia raoraom. Tera ae na buokiko ni kararoako mani bwaai ni kamwane aikai? Ko riai ni kataneiako n ira nanon am babaire ni kaineti ma te kabanemwane. Aio te bae karaoia Ellena ae ai tibwa 20 ana ririki. E taku: “I a kamani karaoa au babaire ao ni kataua au kabanemwane ngkana I iriia raoraou. . . . I noria bwa I wanawana riki ngke I tii boobwai ma raoraou ake a kawakin aia mwane ma ni kaungaai n ukeri baika boraoi riki ao n aki kabooi bwaai ni moan noraia.”

14. E aera bwa ko riai n taratara raoi ni kaineti ma “tangiran te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba”?

¹⁴ Bon iterani maiura ae kakawaki te karekemwane ao kamanenaana. Ma e ngae n anne e taekinna Iesu bwa e reke te kukurei ni koaua irouia ake a “ataia bwa a kainnanoa te Atua.” (Mataio 5:3) E anga te kauring bwa e kona ni karibwaaki tangiran te Atua n “tangiran te kaubwai ae kona ni mwamwanaa te aba.” (Mareko 4:19) Ai kakawakira ngkanne kariaiakani kairakim n Ana Taeka te Atua ao kateimatoaan te iango ae eti ni kamanenaan te mwane!

Kairaki n Ana Taeka te Atua Ngkana Tii Ngkoe

15. N ningai te tai ae korakora riki iai kataani kakaonimakim nakon te Atua?

¹⁵ N ningai te tai ae korakora riki iai kataani kakaonimakim, ngkana ko mena i buakoia aomata ke ngkana tii ngkoe? Ko bae n tarai raoi bwaai nako aika a kona n uruana am iraorao ma te Atua, n am tabo n reirei ke n am tabo ni mwakuri. Ma e kona ni kekerikaaki tararuaan raoi aroarom aika raraoi ngkana ko kaokirii.

16. E aera bwa ko riai n ongeaba iroun Iehova ngkana tii ngkoe?

¹⁶ E aera bwa ko riai n ongeaba iroun Iehova ngkana tii ngkoe? Uringa aei: Ko kona ni karawawataa Iehova ke ni kakimwareireia. (Karikani Bwaai 6:5, 6; Taeka N Rabakau 27:11) E rotaki Iehova n am mwakuri ibukina bwa ‘e mutiakiniko.’ (1 Betero 5:7) E tangiriko bwa ko na ongeaba bwa ko aonga ni kakabwaiaaki. (Itaia 48:17, 18) A kauna Iehova ana toro tabeman ake i aon Iteraera rimoa ni kakeaani bongan ana reirei ni kairiri. (Taian Areru 78:40, 41) N te itera teuana, e korakora tangiran te burabeti ae Taniera iroun Iehova bwa e taekinna te anera temanna bwa e “bati n tangiraki.” (Taniera 10:11, BG) Bukin tera? E teimatoa Taniera ni kakaonimaki nakon te Atua, tiaki tii i mataia aomata ma ngkana tii ngaia naba.​—Wareka Taniera 6:10.

17. Baikara titiraki aika ko kona n titirakiniko n rinean am kaakibotu?

¹⁷ Ngkana ko na teimatoa ni kakaonimaki nakon te Atua ngkana tii ngkoe, ko riai ni karikirakea am “atatai . . . bwa [ko] na ataa ae eti ao ae kairua” ao imwina kataneiako ni “kakabongana” rinanoni maiuakinan ae ko ataia bwa e eti. (I-Ebera 5:14) N te katoto, a na buokiko titiraki aikai n rinean te bae eti ao n rawa nakon ae kairua, ngkana ko rinea te katangitang ae ko na ongoraeia, te taamnei ae ko na matakuakinna, ke baika ko kauki n te Internet. Titirakiniko ni kangai: “E na kaungaai aei bwa N na nanoanga ke ni kairai bwa N na kimwareirei ni ‘ngareakinan ae kananoanga’?” (Taeka N Rabakau 17:5, BK) ‘E na buokai n “tangira te raoiroi” ke e na kangaanga riki irou bwa N na “riba te buakaka”?’ (Amota 5:15, BG) E kaotaraeaki te bwai ae rangi ni kakawaki iroum n te bwai ae ko karaoia ngkana tii ngkoe.​—Ruka 6:45.

18. Tera ae ko riai ni karaoia ngkana ko a tia ni kakarabako ni karaoi aroaro aika kairua, ao bukin tera?

¹⁸ Tera ae ko riai ni karaoia ngkana ko a tia ni kakarabako ni karaoi aroaro aika ko atai bwa a kairua? Uringnga bwa “ane karaba ana bure nako ao e na aki kabaia: Ma ane kaotioti ma ni kitan ao e na nanoangaki.” (Taeka N Rabakau 28:13, BG) Ai aki wanawanara temanna ngkana e teimatoa ni karaoi aroaro aika kairua ao ni “karawawataa naba te taamnei ae raoiroi mairoun te Atua”! (I-Ebeto 4:30) Ko kabaeaki bwa ko na kaota am bure nakon te Atua, am karo, ao nakoim naba. Ni kaineti ma aei, a kona n rangi ni buokiko “unimwaanen te ekaretia.” E taku te tia rimwini Kristo ae Iakobo: “A na tataro ibukina ao ni kabiria n te bwaa n aran Iehova. Ao e na marurung te aomata ae aoraki n te tataro ae nako man te onimaki, ao e na kateirakeaki iroun Iehova. Ao ngkana e a tia ni karaoa ae bure ao e na kabwaraaki ana bure.” (Iakobo 5:14, 15) E boni koaua, bwa e kona n riki man aei te kamaamaeaki ao tao mwina tabeua aika aki kakukurei. Ma ngkana ko ninikoria ni bubutii buokam, ko a kamanoko mani kabuanibwai riki tabeua ao n namakina kabebeteam ae reke mani mataniwin nanom ae itiaki.​—Taian Areru 32:1-5.

Kakukureia Nanon Iehova

19, 20. Tera ae e tangiria Iehova ibukim, ma tera ae ko riai ni karaoia?

¹⁹ Bon “te Atua ae kukukurei” Iehova ao e tangiriko bwa ko na kukurei. (1 Timoteo 1:11) E rangi n tabeakiniko. E noriko e ngae ngkana akea ae e nora am kakorakora ni karaoa ae eti. Akea te bae raba mairoun Iehova. E tarataraira, tiaki ibukini ukeran ara bure ma ibukini boutokaara ni karaoa ae raoiroi. “A biribiri matan Iehova ni kabuta aonaba ni kabane, ba E na kaotia ba E korakora i bukiia akana a moa n eti nanoia nako Ina.”​—2 Rongorongo 16:9, BG.

²⁰ Mangaia are kariaia kairam n Ana Taeka te Atua ao maiuakina ana reirei ni kairiri. E na reke iroum te wanawana ao te ataibwai ae ko kainnanoia bwa ko aonga n tokanikai i aon am kangaanga aika kakaiaki ao ni karaoi motinnano aika kangaanga ni maium. Ko na aki tii kakukureiia am karo ao Iehova ma e na reke naba iroum te maiu ni kukurei ni koaua.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko na Kanga ni Kaeka?

• Tera ae a kona ni karaoia rooro n rikirake bwa a aonga n tokanikai ao ni kakabwaiaaki man aia tua kaaro ao kaetakia?

• E aera ngkai e kakawaki karekean te iango ae eti ni kamanenaan te mwane?

• Ko na kanga n teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova ngkana tii ngkoe?

[Taamnei n iteraniba 15]

Ko na teimatoa ni kakaonimaki nakon te Atua ngkana tii ngkoe?