E Tú Dénè Dee Noomá Nu Lọl Bá Jìhóvà

LÉ NU DÒÒMÀ BÁ ŃDÁÀ TẸ̀ NÈ ŃDÁÀ KÀ

Mm̀ gbò gbáá 1950 a, ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà beè aa Italy kil Kindersley ea di Saskatchewan, mm̀ dó Canada. Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, ba beè gbóó bã mm̀ kà-kàí vaá tú gè fã̀ Jìhóvà naamá túá kà nú mm̀ ba dùm. M̀ kẽeà boo kọ tṍó em beè di-dí pá nvín, m beè olòó tú gã́bug tṍó zọ̀ọ̀mà pá beélè tọ kọ́ kpẹ̀a. Vóà naa sìgà tṍó em gé bilà bil, m̀ ólò kọọ̀ “Tṍó em beè toolá aatáà gbáá ní em beè dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a mm̀ ńkpulu dẽè tṍó ẽ́!

Ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà náa beè ié kpègè sõo ba beè zogè kà lé nu dòòmà bá ea kil ló gè fã̀ Jìhóvà. Dì belí nu dòòmà bá, mm̀ gbáá 1963 ba beè oo gã́bug nú e bà íe kọbé bà láá ié kpègè ge siimá pọ̀bkà bõ̀ònaló ea beè sẹ̀ẹ̀a Pasadena ea di California, U.S.A. Mm̀ gbáá 1972 e beè àà kil Trail, ea di British Columbia, ea di dó Canada ea é láá dú 1,000 kìlómità (àbèè 620 mi) aa ló kĩée e beè olòó tõo gé kọ́ kpẹ̀a nè gbò e bà dú Italy e ba beè di kĩá. Ńdáà tẹ̀ beè olòó sí tóm gè õ̀ònà ló kẽ vaá a beè kìn gbò nèà deè ea gáẹ̀ beè naa kọ á ié gã́bug kpègè, kọbé à láá ié tṍó gè fã̀àmà Jìhóvà.

Nyíém palàge ẹẹ ló lé nu dòòmà bá e ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà beè zogè taa kà pá ńdáà vígà nè nda. Ba lé nu dòòmà bá beè palàge nvèè bá nèm kọ ḿ láá fã̀ Jìhóvà leevè. Ba beè noomàm kọọ̀ be m̀ tú gè fã̀ Jìhóvà naamá túá kà nú mm̀ nà dùm, Jìhóvà é ẹb nú ea kilím ló.​—Máát. 6:33.

TÚÁ TṌÓ EM BEÈ TÚ DÉNÈ TṌÓ SIIMÁ TÓM NÈ JÌHÓVÀ

Mm̀ gbáá 1980, m beè ilí Debbie, ea dú ene kà vígà pábia ea beè palàge dú lébia vaá tú gè fã̀ Jìhóvà naamá túá kà nú mm̀ a dùm. E beè gbĩ́ gè tú dénè bẹẹ tṍó siimá tóm nè Jìhóvà, vó beè naa kọọ̀ taà ẽ́ aa ló tṍó e ílà lọ̀l, Debbie á dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a. Enè gbáá aa ló tṍó e ílà lọ̀l, e beè gbóó kil ene kà bõ̀ònatõ̀ò e bíì gbò kọ̀ kpẹ̀a beè palàge bọọ. Tṍóá, m beè gbóó zọ̀ẹ dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a.

Tṍó e tṍó téní, lóói beè ọọ vaá e beè gbĩ́ gè aa bõ̀ònatõ̀òa. Sõò e beè zẹ́ẹ́ zọ̀ ene kà nen ea ólò kùdẽe ló sẹ́kiùt loá bel boo. A beè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló kọọmá nú ea dú bẹẹ tã̀àgã̀ nèi. A beè kọ́ nèi kọọ̀: “Boolo ní eo gé náa nii kọ nu á palàge tàvàlài ló é. Ò bọọgẹ̀ kai bùlà gbẹẹlíí boo gbò ànà-ànà eo gé kpeelii sĩ́ ló. Tãa vó eo káì bùlà gbẹẹlíí boo gbò ànà-ànà eo gé kpeelii sĩ́ ló, ò bugii togó boo gbò bélè eo íèì lọlíí ló bọọ tóm.” Níà kà lèlà dùùlà bá deè tṍ e beè ié bíi ló é. (Ps. 141:5) E beè tú dùùlà bá deè tṍá siimá tóm vaá mòn kọọ̀ à íe gã́bug lé nu ea géè sìlà aa mm̀ tóm e géè sí gbẹá bõ̀ònatõ̀òa. Gã́bug gbò e ba beè di bõ̀ònatõ̀òa beè gbĩ́ gè bọ̀ọ̀vẹ̀ gbàà ba sìtóm nè Jìhóvà. Kọbèè gbò pá nvín àbèè gbò e ba dóm àbèè ba va náa ólò zọ̀ va fã̀ Jìhóvà. Níà kà pọ̀b kà nú e beè nò. E beè gbóó nó gè ká bùlà gbẹẹ́ boo gbò lé nu ea náaaí ló, vaá dẹlẹ nyíé boo kọ Jìhóvà é nveè bá nèi kọ é láá ĩ̀ìmà gbò tàvàlà dìtõ̀ò e géè tení bá. (Máí. 7:7) Nyíéi beè gbóó kpáá ẹẹ, vaá nu beè kilsĩ́ leevè.

Gbò e ba beè noomài nu gbẹá túá kà tọọ̀ kpá ea dì nè gbò gyà deèsĩ́ tóm e beè sì géè kọ́ kpẹ̀a gbẹá dõona kà dó. Ba beè kọ́ gbò ànà-ànà nè gbò tã́áná dee bá e ba beè ié lọl ló tóm e bà géè sì, vó beè naa kọ á tànii gè kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó. E beè gbóó beeláfùl ge tú gè kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó naamá bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́.

E beè naa gbò nú ea é náa kọ é láá teelá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́á, vó beè naa kọọ̀ mm̀ gbáá 1984 é àà kil kĩée e bà ólò ló French ea di Quebec ea é láá sigá ló 4,000 kìlómità (àbèè 2,485 mi) aa Trail e beè dìa. Vó beè naa kọ é dààmà togó gè nó ãa dém bel nè bá e bà ólò naamá nu gbẹá kĩá. Dõona kà nu ànà-ànà e beè kpeesĩ́ ló dú kọọ̀ kpègè náa beè dìí bá. À íe tṍó e áá Pòtẹ́tò e nen beè dõo nèi ní e beè ié naamá gyã́á gè dèe. Debbie beè palàge nyimá kele-kele bá gè bùlmà Pòtẹ́tòa. E beè palàge pììgà ge ĩ̀ìmà gbò ànà-ànà e géè kpeesĩ́ lóá. Náa kal ló béè kọ e beè kpeesĩ́ ló gã́bug ànà-ànà, e beè kilsĩ́ gè tú ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe siimá bẹẹ tóm, vaá e beè mòn kọ Jìhóvà géè ẹ̀b nú ea kilíí ló.​—Ps. 64:10.

Ene dee ba beè kolíí boo fóòn kọ é dù gé sí tóm tọ nàà tóm ea di Canada. Bé à kalá dọ̀ tṍóá, e beè nvèè bée ló gè sí Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d. Vó beè naa kọ é ié bàà-bàà bùlà ló gè sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l. Sõò e beè beeláfùl ge àà gé sí tómá. Tṍó e ínà Bẹ́tẹẹ̀l, e beè bĩiná Vígà Kenneth Little ea beè dũunà Branch Committee kọọ̀ “Éé ní eé náa beè bà kólíi kọ é dù gé sí Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d e beè nvèè bée lóá ẹ́?” A beè aalá kọọ̀, “Be à nááá naa vó, èé beè nyimá ló nu gè naa.”

Enè sè aa ló tṍóá, ba beè kolíi kọ é dù gé sí Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d. Vó beè naa kọọ̀ á dú bíi kọ é gbóó nè béèlàfùl kilma ló ní eé náa ea di gbàà. Vígà Little beè kọ́ nèi kọọ̀: “Jìhóvà é tã́ànè dee bá kọ̀láá kà ní eo saì ea di gbàà pálaa kà tóm gè sìí, boo béè kọ náa íe ní ea di zẹ̀ẹ̀ ea dú pọ́lọ́. Kọ̀láá kà ní eo saì ea di gbàà, tṍó e tṍó é téní, nyíéi é beè kọ́ nèi kọọ̀ be ó nyimai, ò gáẹ̀ tui ní eo beè gbẹẹlíí kẽá.” E beè sà ge sí Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d, vaá tṍó e tṍó téní, e beè mòn kọọ̀ bel e Vígà Little beè lòa dú kà-kà. È ólò ló bel e Vígà Little beè ló nèiá nè gbò e bà íe nèà dee ge sí kele-kele íb tóm nè Jìhóvà, vaá bà náa nyímá ló ní e bà gá tú ea di gbàà.

BÉ E DÙM BEÈ MÈÀ NAA TṌÓ E GÉÈ KỌ́ KPẸ̀A AA DÓ DỌ DÓ

Nyíéi beè palàge ẹẹ gè dũunà 24 nen e ba beè sí ní ea égè 83 Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d ea beè sẹ̀ẹ̀a Brooklyn ea di New York, ló April 1987. Vígà Ulysses Glass nè Jack Redford ní e ba beè noomai nu gbẹá tọọ̀ kpáá ẹ́. Vòò ẽ́ ní e beè tõ̀òma tọọ̀ kpáá ẹ́, vaá a beè iná kùbmà ló September 6, 1987. Ba beè gbóó lẹ̀ẹ̀là Vígà John nè Marie Goode nè bẹ̀ì tẹlẹ Haiti.

Lọl tã́gíní mm̀ gbáá 1962 e ba beè kpenè gbò e bà ólò kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó lọl Haiti, bà gáà beè lẹ̀ẹ̀là nà dõona gbò e bà aa Tọọ̀ Kpá Gílẹẹ̀d tẹlẹ kĩá. Taà sè aa ló tṍó e aà tọọ̀ kpáá, e beè gbóó àà kil ene kà bõ̀ònatõ̀ò ea di deè boo gù ló Haiti, e áá 35 gbò kọ̀ kpẹ̀a ní e ba beè di m ẽ́. Áá bẹ̀ì ní e beè di kĩée e ba beè túi sẹlẹ ẹ́. E beè di-dí ãa vaá e beè ié bíi ló gè nó gã́bug nu. Gã́bug gbò e ba beè di kĩá beè dú tãa, vaá bà náa ólò láá bugi kpá. Tṍó e beè di kĩáá, ba beè bé-bé, tẹlẹ̀ gì sã́ ló kẽ, vaá nvèè tã̀àgã̀. Ba beè gbĩ́ gè tú bá kpóó lọ̀lmà gbò e bà géè bẹ̀l dóá, vaá búùló kyọ̀àsĩ́ nu beè naaá nágé.

E beè nó gã́bug nu lọl ló agẹló nè zààvà e pá vígà e ba beè di Haiti beè ié, náa kal ló béè kọ bà géè tení bá tàvàlà dìtõ̀ò. Ba beè palàge vùlè Jìhóvà vaá ié lèèma mm̀ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a. À íe ene kà vígà pábia ea ni dú kànen mm̀ dee e náa ólò láá bugi kpá, sõò a beè nyimá nú ea di mm̀ 150 dọ̀ Kpá Káí. Gbò tã̀àgã̀ e beè kpeesĩ́ ló buù dee beè agẹ́lẹ́i ló vaá naa kọ é kilsĩ́ gè kọ́ kpẹ̀a ea kil ló Boǹ Ménè Bàrì, boo béè kọ níà áá nú ea é lọl tã̀àgã̀ gbò nen ẽ́. Nyíéi beè palàge ẹẹ tṍó e monì gã́bug gbò e beè noomà Kpá Káí e ba ni dú gbò gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a, gbò e bà di boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a nè gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.

Tṍó em beè di Haiti, m beè ié nèà deè ge zọ̀ ene kà nvín ãa gbálà e a bée kọlà Trevor, ea ólò sí tóm tọ Bàrì ea kọlà Latter-Day Saints loá bel boo Kpá Káí. Sìgà gbáá aa ló tṍóá, a beè emí kpá lẹ̀ẹ̀la tóm má m. A beè emí kọọ̀: “Nda é diia múú gbẹá Àsémblì eé gè sìí! M̀ gbĩ́ gè òòà dú Haiti, ea dú kĩée em géè tõo sí tóm nè tọ Bàrì em beè olòó sìa gé bã boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a.” A beè naa nú ea beè kọ̀a, vaá a va nè ẹ̀ẹ̀ beè tú gã́bug gbáá kọọmá kpẹ̀a gbẹá Haiti.

TṌÓ E GÉÈ SÍ TÓM GBẸÁ EUROPE, NÈ TṌÓ E SÍÌ TÓM GBẸÁ AFRICA

Ba beè lẹ̀ẹ̀lài kilma Europe, kĩée e kpóó ea gé bẹl ã́àa sọ̀tọ́ deè kọ gbò Nèn Ditõ̀ò Jìhóvà é láá kpáá tõo kọ́ kpẹ̀a. Mm̀ gbáá 1992, e beè àà kil Ljubljana ea di Slovenia, ea di kuló kĩée e ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà beè olòó tõo besĩ́ bà kalá àà kil Italy. Bé géè beá gbẹá sìgà ketõ̀ò ea di kĩée e ba beè olòó kolíe Yugoslavia. Tọ nàà tóm ea beè di Vienna, Austria, nè gbò tọọ̀ tóm ea beè di Zagreb, Croatia, nè Belgrade ea di Serbia ní e bà géè ẹ̀b nú ea kil ló sìtóm kọ̀ kpẹ̀a gbẹá kĩá ẽ́. Sõò ba beè gbóó noo kọọ̀ buù kà bálásĩ́á á gbóó ié ba tọ nàà tóm.

Níá tõó dọ̀ kọọ̀ èé gbóó nó dõona kà dém bel nè bé e gbò e bà di kĩá ólò naa nu naa. Gbò e bà dú boná ólò kọọ̀, “Jezik je težek,” ea tõó dọ̀ kọọ̀ “dém belá palàge tàvàlà ge lò.” À dú kà-kà kọọ̀ dém belá beè palàge tàvàlà! E beè mòn bé e pá vígà e bà di kĩá beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo vaá nvèè sãa kúm gbò nyààa e bõ̀ònatõ̀òí nvee kẽ, nè bé e Jìhóvà beè tãanè va dee bá naa. E beè kpáá mòn nàgé bé e Jìhóvà beè naa kọ nu á kyãa boo bá ea bọ́ló kà lèlà tṍó ea dú bíi naa. E beè nó gã́bug nu tṍó e beè di Slovenia, vaá gbò nú e beè nò besĩ́ è kalá iná kĩá beè nvèè bá nèi kọ é láá ié ĩ̀ìmà gbò ànà-ànà e kpeèsĩ́ ló tṍó e ínà kĩá.

E beè kpáá nyaaná bá ló sìgà nu. Mm̀ gbáá 2000, ba beè lẹ̀ẹ̀lài kọ é kil Cṍte d’Ivoire ea di West Africa gé sí tóm. Sõò boo béè bé gím ea géè beá gbẹá kĩá, ba beè kọ é àà kil Sierra Leone ló November 2002. Bé gím e ba beè tú 11 gbáá beemá gbẹá kĩá beè ãàa iná kùbmà. A beè palàge tàvàlài ló gè tú gbala-gbala ààma Cṍte d’Ivoire, sõò gbò nú e beè nò beè nvèè bá nèi kọ é láá tú ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe siimá bẹẹ tóm.

E beè ká bùlà gbẹẹ́ boo bé e pá vígà e bà di kĩá beè ĩ̀ìmà kèbá bé gím ea géè beá mm̀ gã́bug gbáá naa, nè bé e bà íe tàn nyòòmà ge dã́ lé kpẹ̀aí naa. Bà náa beè ié gã́bug nu gè tõ̀òmà dùm, sõò ba beè di kpènà ló gè dõo kùbmà nú e bà íe. Ene kà vígà pábia beè dõo sìgà kọ̀là ló nè Debbie. Debbie beè kọ náa é túè kọ̀là lóá, sõò vígà pábiaá beè bànie kọ á tù, vaá kọ́ nèe kọọ̀: “Tṍó e bà géè bé-béá, pá vígà e bà di dõona ketõ̀ò beè nvèè bá nèi. Kátogóá, a lée tṍó e beele é nveè nàgé bá nè dõona gbò.” E beè beeláfùl kọ beele é nó ba lé nu dòòmà bá.

E beè òòà kil Cṍte d’Ivoire, sõò tã̀àgã̀ beè gbóó kpáá bã̀ nàgé kĩá. Vó beè naa kọọ̀ ló November 2004, bàá tú ńkìlà domá gé tuumái. Ba beè kọọ̀ áá ene kà bẹ̀lẹ̀ ní e buù bẹ̀ì é faalá ẹ́. Bílá deè deeá, e beè ma kpáá-kpáá kunukẽ̀ gbẹá boo be kĩée e gbò bé e bà ólò ló French ólò tõo. Tṍó e dee zilà, e beè bã mm̀ ńkìlà kil Switzerland. Tṍó e ínà tọ nàà tóm ea di Switzerland bílá deè deeá, gbò Branch Committee nè gbò e bà ólò noomà nu gbẹá Ministerial Training School nè ba gbò va beè palàge zààvài ló vaá nèi gbò nú e déè. Nú e ba beè naa nèiá beè palàge ẹẹlẹ̀i nyíe.

Ba beè kọ é tú sìgà tṍó siimá tóm gbẹá Ghana, vaá e beè gbóó òòà kil Cṍte d’Ivoire tṍó e béá íná kùbmà. Bé e pá vígà beè tú lé bá tuumái tṍó e beè teelá aa kĩée e géè tõo sí tóm, nè tṍó e beè di kĩée e ba beè kọ é tú ńkem̀ tṍó siimá tómá beè nvèè bá nèi. Debbie nè nda beè beeláfùl kọ náa kal ló béè kọ kà agẹbá vulà ólò di zẹ̀ẹ̀ pá vígà mm̀ bõ̀ònatõ̀òí, beele née é ẹb gbò nú e bà náa nèi tẹlẹ kẽ. Kàsĩ́, tṍó e géè kpeesĩ́ ló tàvàlà dìtõ̀òa ní e beè nó kà gã́bug nú ea nveè bá nèi ẽ́.

TṌÓ E BÀ LẸẸLÀI TẸLẸ GBÒ DÓ EA DI KĨÉE E NÀÀNÌ ÓLÒ BAA ÀÀ

Mm̀ gbáá 2006, ba beè emí kpá lẹ̀ẹ̀la tóm mái lọl tọ nàà tóm ea ólò ẹ̀b nú ea kil ló sìtóm kọ̀ kpẹ̀a gbò neǹ ditõ̀ò Jìhóvà beeá ló bàlà booí, kọ é kil gbò dó ea di kĩée e nàànì ólò baa àà gé sí tóm. Níá tõó dọ̀ kọ èé gbóó kpáá gé nó ãa dém bel nè bé e gbò e bà di kĩá ólò naa nu naa. E beè kpeesĩ́ ló gã́bug ànà-ànà boo béè kọọ̀, gbò e bà di kĩá beè palàge tú ba bõ̀ònaló fã̀ kolmá nu, vaá palàge nvèè sãa kúm kpóó bẹlbẹ̀l. A beè palàge leemái gè mòn kọ gbò e bà di gbò bõ̀ònatõ̀ò ea di kĩá géè ló kele-kele dém bel, vaá gbaa ló beè dì vá zẹ̀ẹ̀ boo béè kọ bà géè tõó boo gbò tùle e bà né mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Nyíéi beè ẹẹ nagé ló pá vígà e bà di kĩá boo béè kọọ̀ ba beè ié ĩ̀ìmà kèbá nàà uú boo ea aa bá pá ba tọ, gbò e bà gbá dia tọọ̀ kpá, gbò e bà ólò gbá siá tóm, nè gbò e bà di ba kègyṍó.

E beè sí kele íb pọ̀bkà bõ̀ònaló e a beè sẹ̀ẹ̀a Tel Aviv, ea di dó Ízrẹẹ̀l mm̀ gbáá 2012. Pọ̀bkà bõ̀ònalóá ní ea dú túá kà bõ̀ònaló ea beè sẹ̀ẹ̀à kĩá e kà gã́bug gbò gyóòlo Jìhóvà beè kpáá sìe, daalá lọl ló Pétikọ̀s ea beè sẹ̀ẹ̀a mm̀ gbáá 33 C.E. Pọ̀bkà bõ̀ònalóá náa é táí nyíè!

Mm̀ gbò gbááá, ba beè lẹ̀ẹ̀lài kọ é gé kãa ene kà dó e bà kùb bẹẹ tóm. E beè faalá sìgà kpá e ólò kọọmá kpẹ̀a. E beè kọ́ kpẹ̀a vaá sí àsémblì gbẹá dóá. Gbò bé e náa dì vá bá beè di dénè ketõ̀ò, sõò e beè ié kpènà boo béè kọ pá vígà beè tú nyìmànù kyã̀àmà.

TṌÓ E OOÀ KIL AFRICA

Mm̀ gbáá 2013, ba beè nèi kele íb tóm gè sì. Ba beè kọ é kil tọ nàà tóm ea di Kinshasa, ea di Congo gé sí tóm. Dóá palàge bọọ́ gbàà vaá kpe dẽe. Sõò bé gím ólò bọọgẹ̀ beá gbẹá dóá, vaá gã́bug gbò e bà di kĩá palàge dú tãa. Túá ból e bà néi tómá, e beè kọọ̀, “Náa é bọọgẹ̀ tàvàlài ló gè tõó Congo boo béè kọ à íe tṍó e beè kil Africa.” Sõò à íe gã́bug nu ea beè dú bíi kọ é nò. Dì belí nu dòòmà bá, bà náa beè ié lé èèlè e faà é láá tení boo. E beè mòn gã́bug lé nu eé láá ká bùlà gbẹẹ́ boo, dì belí bé e pá vígà beè ié zààvà naa, náa kal ló béè kọ nání bá beè dì vá dẽe, bé e bà íe tàn ge kọ́ kpẹ̀a, nè bé e bà géè naa kọ̀láá kà nú e ba kpóó sim tùlà kọbé bà láá sí nònù nè àsémblì naa. E beè mòn nàgé bé e Jìhóvà beè nvèè bá nèi vaá tãanè dee bá bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a naa. E beè nó gã́bug nu gbẹá Congo, vaá Jìhóvà beè naa kọ é bã̀àà gã́bug lé kóò.

Ba beè lẹ̀ẹ̀lài tẹlẹ South Africa mm̀ gbáá 2017. Nakà tọ nàà tómá palàgè bọọ́ gbàà èl kọ̀láá kà tọ nàà tóm e ni sí tóm. Kọbèè tóm e ba beè nèi kọ é sì beè dú ãa lóói, vó beè naa kọ é ié bíi ló gè nó gã́bug nu. Sõò gbò nú e beè nó lọl ló dõona kà gbò tóm e beè sì beè nvèè bá nèi. È palàge vùlè gã́bug pá vígà e ba ni tú gã́bug gbáá siimá tóm nè Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Ge mòn bé e gbò e bà di tọ nàà tómá géè gbá siá tóm mm̀ gbaa ló naa, náa kal ló béè kọ bà aa kele-kele ketõ̀ò beè palàge leemái. A beè palàge dọa bàlà kẽ kọ Jìhóvà géè tãanè dee bá pá a gbò boo béè kọ bà tú gbò nú e bà géè nó lọl mm̀ Kpá Káí siimá tóm.

Debbie nè nda e dé kpéè ló gã́bug tóm ea ni nveè bá nèi kọ é láá nó gè zọ̀ gbò e bà aa kele-kele ketõ̀ò naaá nu, vaá e nó nágé kele-kele dém bel. Náa beè bọọgẹ̀ valí, sõò è palàge mòn bé e Jìhóvà ni zógè kọ à vulèèi tení dú ló gè tú a bõ̀ònatõ̀ò nè pá vígà nvèèmà bá nèi naa. (Ps. 144:2) È agàlà boo kọ gè tú dénè bẹẹ tṍó siimá tóm nè Jìhóvà a náa kọ é láá kpáá palàge fã̀e leevè.

Nyíém palàge ẹẹ ló bé e ńdáà tẹ̀ nè ńdáà kà beè bumá m naa, nè bé e ńdáà vaà Debbie ni palàge nvèèm sãa kúm naa. Nyíém ẹ́ẹ nagé ló lé nu dòòmà bá e pá vígà e bà dì beeá ló bàlà booí gé zógè. Boo tṍó e ńdáà va nè m̀m̀ gé bugi togó boo bé e dì deèsĩ́ é meà naa, è béèlàfùl ge kilsĩ́ gè nó nu lọl bá Jìhóvà.