VIVLIOTÉKA OĨVA INTERNÉTPE Watchtower
Watchtower
VIVLIOTÉKA OĨVA INTERNÉTPE
guarani
ã
  • ã
  • ẽ
  • ĩ
  • õ
  • ũ
  • ỹ
  • g̃
  • ʼ
  • ñ
  • BIBLIA
  • PUVLIKASIONKUÉRA
  • RREUNIONKUÉRA
  • es17 páh. 47-57
  • Mayo

Ko párte ndorekói gueteri ni peteĩ vidéo.

Rombyasyeténgo, péro ndaikatúi ojehechauka ko vidéo.

  • Mayo
  • Ñahesaʼỹijo Ñandejára Ñeʼẽ ára ha ára 2017
  • Subtítulo
  • Lunes 1 de mayo
  • Martes 2 de mayo
  • Miércoles 3 de mayo
  • Jueves 4 de mayo
  • Viernes 5 de mayo
  • Sábado 6 de mayo
  • Domingo 7 de mayo
  • Lunes 8 de mayo
  • Martes 9 de mayo
  • Miércoles 10 de mayo
  • Jueves 11 de mayo
  • Viernes 12 de mayo
  • Sábado 13 de mayo
  • Domingo 14 de mayo
  • Lunes 15 de mayo
  • Martes 16 de mayo
  • Miércoles 17 de mayo
  • Jueves 18 de mayo
  • Viernes 19 de mayo
  • Sábado 20 de mayo
  • Domingo 21 de mayo
  • Lunes 22 de mayo
  • Martes 23 de mayo
  • Miércoles 24 de mayo
  • Jueves 25 de mayo
  • Viernes 26 de mayo
  • Sábado 27 de mayo
  • Domingo 28 de mayo
  • Lunes 29 de mayo
  • Martes 30 de mayo
  • Miércoles 31 de mayo
Ñahesaʼỹijo Ñandejára Ñeʼẽ ára ha ára 2017
es17 páh. 47-57

Mayo

Lunes 1 de mayo

Enterovénte [...] ohecharamoiterei umi ñeʼẽ porãite oipurúva (Luc. 4:22).

Jarrespeta vaʼerã ñande rapichakuérape ha ñapensa ñañeʼẽ mboyve, ani hag̃ua ñamoñeñandu vai chupekuéra. Upéicha ojapo vaʼekue Jesús. Ohechárõ guare peteĩ grúpo de persóna oheka hague chupe ohenduségui umi mbaʼe omboʼéva, haʼe oñemotiémpo ha kyreʼỹme “oñepyrũ omboʼe chupekuéra heta mbaʼe” (Mar. 6:34). Avei, umi ndaijaʼéiva hese ojaʼo vaipa jave chupe, haʼe noñemoĩri ojodiskuti hendivekuéra (1 Ped. 2:23). Entéronte jahayhu ñane hénte ha ñane amigokuérape, ha upévare ñakonfia hesekuéra. Péro sapyʼánte nañañatendéi ñañeʼẽ jave hendivekuéra, ha ikatu voi jaʼe peteĩ mbaʼe omoñeñandu vaíva chupekuéra. Jesús siémpre otrata porã ha orrespeta vaʼekue iñamigokuérape. Umi apóstol ojodiskutírõ guare oimoʼãgui oĩha iñimportantevéva ijapytepekuéra, haʼe oñemoñeʼẽ porãnte chupekuéra. Upéi ohenói peteĩ mitãʼípe ha oipuru chupe ehémploramo, ikatu hag̃uáicha oipytyvõ chupekuéra okambia hag̃ua opensa lája (Mar. 9:33-37). Kongregasiónpe, umi ansiáno osegi vaʼerã Jesús ehémplo ha “pyʼaguapýpe porãnte” oñemoñeʼẽ vaʼerã ermanokuérape (Gál. 6:1). w15 15/12 3:15, 16

Martes 2 de mayo

Pesegíkena pejoayhu oñoermánoicha (Heb. 13:1).

¿Mbaʼérepa iñimportánte jasegi jajoayhu oñormánoicha? Entéro jaservíva Ñandejárape jajoayhu vaʼerã oñoermánoicha, primeroite voi pórke Jehová omanda ñandéve. Ndaikatumoʼãi ningo jahayhu Jehovápe ndajahayhúiramo ñane ermanokuérape (1 Juan 4:7, 20, 21). Avei jajoayhu vaʼerã pórke ñaikotevẽ ojuehe, koʼýte jahasa jave umi provlémare. Pablo oskrivírõ guare ikárta umi evréope, oikuaáma upe riremínte oĩtaha heta kristiáno tekotevẽtava oheja hóga ha opa mbaʼe orekóva. Jesús avei heʼi vaʼekue upe tiémpo ijetuʼuetereitaha (Mar. 13:14-18; Luc. 21:21-23). Ha og̃uahẽ mboyve upe tiémpo, umi kristiáno ohechaukáma vaʼerã ojoayhuetereiha (Rom. 12:9). Pe jehasa asy guasu ningo hiʼag̃uimbaitéma (Mar. 13:19; Apoc. 7:1-3). Upévare ndahaʼéi ñañerreunínte vaʼerã káda semána. Pablo heʼi vaʼekue umi kristiáno evréope tekotevẽha oñomokyreʼỹ ‘oporohayhu ha ojapo hag̃ua iporãva’ ótro rehehápe (Heb. 10:24, 25). w16.01 1:6-8

Miércoles 3 de mayo

Opavave henyhẽ espíritu sántogui (Hech. 2:4).

Upérõ áño 33 ha ojegueromanduʼa pe Pentekostés. Upe díape 120 disípulorupi ijaty Jerusalénpe peteĩ koty yvateguápe, ha oñemboʼe hikuái ipyʼaite guive (Hech. 1:13-15). Upérõ oñekumpli kuri proféta Joel heʼi vaʼekue (Joel 2:28-32; Hech. 2:16-21). Peichaháguinte, Ñandejára omeʼẽ espíritu sánto umi kristiáno ijatývape upe lugárpe (Hech. 1:8). Upéi entéronte oñepyrũ oñeʼẽ umi mbaʼe porãita ohendu ha ohecha vaʼekuére. Sapyʼaitérõ g̃uarã ijatýma hetaiterei hénte. Apóstol Pedro oñepyrũ oexplika mbaʼépa la oikóva ha mbaʼérepa iñimportantete upe suséso. Upéi heʼi: “Peñarrepenti ha pejevautisa peteĩteĩ Jesucristo rérape. Péicha oñeperdonáta peẽme pende pekádo ha oñemeʼẽta peẽme rregáloramo espíritu sánto”. Upe díape, 3.000 persónarupi oasepta pe invitasión, ojevautisa ha orresivi pe espíritu sánto oñepromete vaʼekue (Hech. 2:37, 38, 41). w16.01 3:1-3

Jueves 4 de mayo

Oimeraẽ hoʼúva pe pan térã pe víno omeʼẽva ñande Ruvicha, péro ndorrespetái upéva, opeka hína ñande Ruvicha rete ha huguy kóntrape (1 Cor. 11:27).

¿Mbaʼérepa apóstol Pablo omeʼẽ ko adverténsia umi kristiáno unhídope? Pórke noĩporãiramo hikuái Jehová renondépe, ha upéicharõ jepe hoʼu pe pan ha pe víno, ohechaukáta ndorrespetaiha Jesús sakrifísio (Heb. 6:4-6; 10:26-29). Umi mbaʼe Pablo heʼi vaʼekue omomanduʼa umi unhídope neʼĩraha gueteri orresivi irrekompénsa. Upévare osegi vaʼerã hikuái oñehaʼã “ohupyty hag̃ua pe prémio Ñandejára omeʼẽva” (Filip. 3:13-16). Apóstol Pablo heʼi vaʼekue umi kristiáno unhídope: “Ajerure jey jey peẽme penderekoporã hag̃ua, ikatu hag̃uáicha pehechauka pemereseha Ñandejára penerenói”. ¿Mbaʼéichapa umi unhído ikatu osegi ko konsého? Pablo heʼi: “Akóintekena peñemomirĩ, ha ani pendepochy rei, penepasiénsiakena, ha mborayhúpe peñoaguanta oñoermánoicha”. Avei heʼi chupekuéra oñehaʼã vaʼerãha oiko pyʼaguapýpe ha peteĩ ñeʼẽme kongregasiónpe (Efes. 4:1-3). Pe espíritu sánto oipytyvõ Ñandejára siervokuérape ani hag̃ua oñemombaʼeguasu, síno iñumílde hag̃ua (Col. 3:12). w16.01 4:5, 6

Viernes 5 de mayo

Ñandejára odesidi ohecha ojerovia mbaretépa hese Abrahán (Gén. 22:1, NM).

Eñeimahinamína rehechaha Abrahán ojupiha ohóvo mbeguekatu peteĩ montáñape. Haʼe orekóma 125 áñorupi, ha itaʼýra Isaac, orekóva 25 áño, ojupi ohóvo hapykuéri. Abrahán oraha peteĩ kyse ha umi mbaʼe oikotevẽtava ojatapy hag̃ua. Isaac katu ogueraha la jepeʼa. Oime vaʼerã Abrahán ndohasáiva gueteri peteĩ mbaʼe ijetuʼuvéva upévagui. Ndahaʼéi voi ijedáma haguére, pórke haʼe imbarete gueteri. Síno pórke osakrifika vaʼerã itaʼýrape (Gén. 22:1-8). Añetehápe pe situasión ohasáva Abrahán ijetuʼueterei, pórke tekotevẽ ohechauka ojeroviaha ipyʼaite guive. Abrahán iñeʼẽrendu Jehovápe ojeroviágui hese ipyʼaite guive. Haʼe ndojapói upéva opensa porãʼỹre. Oikuaa porã Jehová núnka ndojeruremoʼãiha peteĩ mbaʼe operhudikátava chupe. Avei oĩ segúro haʼe iñeʼẽrendúramo, Ñandejára ovendesitaha chupe ha itaʼýrape. Péro ikatu hag̃uáicha ojerovia peichaite peve, Abrahán tekotevẽ kuri ojapo mokõi mbaʼe: Primero, oikuaa porã Jehovápe. Ha segundo, ohechakuaa vaʼerã mbaʼéichapa oipytyvõ chupe. w16.02 1:3, 4

Sábado 6 de mayo

¡Che hína Jehová rembiguái! Toiko katu cherehe ere haguéicha (Luc. 1:38).

Jehová omeʼẽ Maríape peteĩ rresponsavilida iñimportantetereíva: hyeguasúta, imembýta ha omongakuaáta pe mitã, haʼéva Ñandejára Raʼy. Siémpre ningo entéro ñanemanduʼa pe priviléhio tuichaite Ñandejára omeʼẽ vaʼekuére Maríape. Péro, ¿ñapensámapa mbaʼépa oipyʼapýne raʼe chupe? Por ehémplo, ánhel Gabriel heʼi chupe hyeguasutaha oikoʼỹre kuimbaʼéndi. Péro pe ánhel nomombeʼúi mbaʼeve ihentekuéra ni umi ivesínope. Upéicharõ, Maríape katuete oipyʼapýne raʼe mbaʼépa ojeʼéta hese, ha mbaʼéichapa omombeʼúta Josépe la oikóva. Oime vaʼerã oñeporandu mbaʼéichapa okonvenséta Josépe noĩri hague algún kuimbaʼéndi. Hiʼarive pe rresponsavilida Ñandejára omeʼẽ vaʼekue chupe tuichaiterei, pórke omongakuaa ha ohekomboʼe vaʼerã Itaʼýrape. Añetehápe ningo ndajaikuaapái mbaʼe mbaʼépa oipyʼapýne raʼe Maríape, péro si jaikuaa mbaʼépa haʼe orresponde pe ánhelpe. María heʼi jaleéva pe téxto kostediaguápe (Luc. 1:26-37). w16.02 2:13, 14

Domingo 7 de mayo

Upépe ohaʼarõ chupe Husai, pe arkíta. Haʼe omondoro ijao puku ha omoĩ yvykuʼi iñakãre (2 Sam. 15:32, NM).

David oreko vaʼekue peteĩ iñamígo ohayhu ha orrespetáva chupe hérava Husai. Peteĩ vuéltape Husai tekotevẽ kuri ipyʼaguasu ohechauka hag̃ua omotenondeha Jehovápe ha Davídpe. Pe puévlo omoĩse kuri rréiramo peteĩ David raʼýpe, hérava Absalón (2 Sam. 15:13; 16:15). ¿Mbaʼépa ojapo upémarõ Husai? ¿Otraisionápa Davídpe ha oapoja Absalónpe? Nahániri. David itujáramo jepe ha oĩ heta ojukaséva chupe, Husai odesidi oapoja chupe, pórke oikuaa Jehová omoĩ hague Davídpe ogoverna hag̃ua. Upémarõ Husai oho pe sérro Olivotýpe David rendápe (2 Sam. 15:30). David ojerure Húsaipe oho jey hag̃ua Jerusalénpe ha oñamiga guaʼu hag̃ua Absalónre. Husai okonvense vaʼerã Absalónpe ohendu hag̃ua ikonsého, ha pono ohendu Ahitofélpe. Husai ipyʼaguasu vaʼerã ojapo hag̃ua David heʼíva, ha ohechauka hag̃ua omotenondeha Jehovápe. Ojapóramo David heʼíva, ikatu ojejuka chupe ojepilláramo. David ojerure asy Jehovápe oipytyvõmi hag̃ua Húsaipe, ha Jehová oipytyvõ chupe. Absalón ohendu Husai konsého, péro nohendúi Ahitofélpe (2 Sam. 15:31; 17:14). w16.02 4:15, 16

Lunes 8 de mayo

Pesegi rupi pehendu Jehová pende Jára ñeʼẽ, enteroite koʼã vendisión penderupytýta (Deut. 28:2, NM).

Ñande kristiáno ikatu ñañevenefisia umi instruksión Jehová omeʼẽ vaʼekuégui pe Léi Mosáikape. Por ehémplo ikatu jajepyʼamongeta umi mandamiénto oĩvare pe Léipe. Nañaimevéiramo jepe ko Léi poguýpe, umi mbaʼe oĩva pype ideprovechoiterei ñande rekovépe, ha avei ñanemboʼe mbaʼéichapa jaadora vaʼerã Jehovápe. Ñandejára voi omoĩka vaʼekue pe Léi Mosáika la Bíbliape, ikatu hag̃uáicha ñanemboʼe heta mbaʼe ha jajegia hese. Jesús avei oñeʼẽ vaʼekue pe Léire ha hiʼarive oipuru omboʼe hag̃ua heta mbaʼe iñimportantevéva. Por ehémplo haʼe heʼi vaʼekue: “Peẽ pehendu ojeʼe hague: ‘Ndovaléi reporomoakãratĩ’. Che katu haʼe peẽme: Entéro osegíva omaña peteĩ kuñáre ha iñakãraku hese, upéva oikóma hendive ipyʼapýpe ha péicha oporomoakãratĩma hína”. Jahechaháicha, pe Léi oproivi pe ñemoakãratĩ. Péro Jesús omboʼe ñamboykete vaʼerãha umi deséo ha pensamiénto vai ani hag̃ua ñaporomoakãratĩ (Mat. 5:27, 28). w16.03 4:6, 8

Martes 9 de mayo

Roipota renombra oréve peteĩ rréi oregoverna hag̃ua (1 Sam. 8:5, NM).

Samuel nomoĩséi kuri umi isrraelítape peteĩ rréi, upéicha rupi Jehová tres vése voi heʼi chupe ohendu hag̃ua pe puévlope (1 Sam. 8:7, 9, 22). Péro haʼe ndaiselósoi ni ndaipochýi pe kuimbaʼe opytátavandi hekovia. Upévare, Jehová heʼírõ guare chupe onombra hag̃ua Saúlpe rreirã, haʼe iñeʼẽrendu ipyʼaite guive. Samuel ojapo Ñandejára omandáva chupe, ndahaʼéi por ovligasión, síno ohayhúgui chupe. Koʼág̃arupi heta ansiáno iñexperiénsiava osegi Samuel ehémplo ha mborayhúpe oipytyvõ umi ermánope ikatu hag̃uáicha ohupyty priviléhio kongregasiónpe (1 Ped. 5:2). Haʼekuéra ndokyhyjéi omeʼẽ hag̃ua rresponsavilida umi ermánope, pórke nahakateʼỹi umi priviléhiore. Avei ohecha hikuái mbaʼéichapa ideprovécho kongregasiónpe umi ermáno oñembokatupyrýva ohóvo (2 Cor. 1:24; Heb. 13:16). Hiʼarive, ansianokuéra oguerohory ohechávo umi ermáno oipuruha ikapasida oipytyvõ hag̃ua kongregasiónpe (Hech. 20:35). w15 15/4 1:16, 17

Miércoles 10 de mayo

Che rokorrehíta tekotevẽha peve (Jer. 30:11, NM).

Rréi Azarías “osegi [vaʼekue] ojapo iporãva Jehová renondépe”. Upéicharõ jepe, Ñandejára okastiga ko rréipe. La Biblia heʼi “ombohasy [hague chupe] lépragui omano meve” (2 Rey. 15:1-5, NM). ¿Mbaʼérepa ojapo péicha? Ko rrelátope noñemombeʼúi mbaʼérepa. Upévare ikatu oĩ opensáva Jehová iñinhustoha, ha okastiga reiete hague Azaríaspe. Péro ñande jaikuaa porãma Ñandejárape ha ñaime segúro haʼe ndojapomoʼãiha mbaʼeve hekopeʼỹ. Ko rréipe oñehenói vaʼekue avei Uzías (2 Rey. 15:7, 32). Pe rreláto oĩva 2 Crónicas kapítulo 26-pe, heʼi Uzías ojapo hague “iporãva Jehová renondépe”. Péro upéi ko rréi “oñepyrũ oñemombaʼeguasu”. Peteĩ díape haʼe ojapose peteĩ mbaʼe ojapo vaʼerã saserdotekuéra añoite. Upépe oĩ kuri 81 saserdóte ha oavisa porã chupe hikuái ndovaleiha ojapo upéva. ¿Mbaʼépa ojapo pe rréi? Haʼe oñembotuicha voi ha “ipochyeterei” umi saserdóte ojokose haguére chupe, ha nopenái hesekuéra (2 Crón. 26:3-5, 16-21, NM). Koʼã detálle ñanepytyvõ ñantende hag̃ua mbaʼérepa Ñandejára okastiga kuri Azaríaspe. w15 15/4 3:8, 9

Jueves 11 de mayo

Oñemombo yvy gotyo pe dragón guasúpe, haʼéva pe mbói ypykue oñehenóiva Diablo ha Satanás, ombotavýva hína ko múndo kompletoitépe (Apoc. 12:9).

Satanáspe oñehenói Diablo, heʼiséva “otakýva ótrore”, térã ijapúva oheja vai hag̃ua pe ótra persónape. Ha oiméne ñanemanduʼa Satanás oinsinua hague Jehová ijapuha. Avei la Bíbliape oñehenói chupe “mbói ypykue”, pórke oipuru kuri peteĩ mbóipe ombotavy hag̃ua Évape. Upéi ojeʼe avei hese haʼeha pe ‘dragón guasu’, pórke haʼete peteĩ mónstruo iñañaitereíva ha oporojukaséva. Haʼe ndoipotái Jehová okumpli ipromésa, ha ohundipase isiervokuérape. Jahechaháicha, Satanás haʼe hína pe enemígo oñemoĩ mbaretevéva Jehováre ha ipuévlore. Haʼe ndoipotaieterei jaservi Jehovápe. Upévare la Biblia heʼi ñandéve: “Peñatende [memékena]. Cháke pene enemígo, pe Aña, okorre oikóvo pende jerére peteĩ león pochýicha ha oñehaʼã omokõ oimeraẽvape” (1 Ped. 5:8). Satanás ovyʼaiterei voi peteĩ oservíva Ñandejárape oúramo opeka, ha oipuru upéva oñembohory hag̃ua Jehováre (Prov. 27:11). w15 15/5 1:3, 4, 10

Viernes 12 de mayo

Pe platarayhu omoheñói opaichagua mbaʼe vai (1 Tim. 6:10).

Jehová ndoipotái jaiko asy, síno oipota javyʼa. Upéva jaikuaa pórke haʼe omoĩ vaʼekue Adán ha Évape peteĩ hardín neporãvape (Gén. 2:9). Péro Satanás ikatu oaprovecha umi mbaʼe ñandestiráva, ha ñandereity. ¿Mbaʼéichapa ikatu ñanemoñuhã? Haʼe oipuru ‘pe platarayhu ñanembotavy hag̃ua’ (Mat. 13:22). Satanás oipota ñapensa javyʼavetaha ñaganáramo heta pláta ha jajoguáramo heta mbaʼe. Péro ñapensáramo péicha, japerdéta ñane amista Jehovándi, ha jaikuaaháicha ndaipóri mbaʼeve ivaliosovéva upe amistágui. Jesús heʼi vaʼekue: “Avave ndaikatúi ombaʼapo tembiguáiramo mokõi patrónpe g̃uarã. Peteĩme ohayhúta ha pe ótrore ndaijaʼemoʼãi, peteĩre ojepokuaavéta ha pe ótrope omboykéta. Upéicha avei, peẽ ndaikatúi peiko Ñandejára rembiguáirõ ha avei peiko pláta rapykuéri” (Mat. 6:24). Oiméramo ñandéve g̃uarã iñimportanteterei pe pláta, jaikóta ijesklávoramo, ha péicha ndaikatumoʼãi jaservi Jehovápe. Ha upéva la Satanás okonsegiséva. Upévare ñañemoĩséramo Satanás rehe, ñapensa vaʼerã iñimportanteveha jaiko Jehová amígoramo, jaiko rangue ñagana pláta térã jajogua heta mbaʼe (1 Tim. 6:6-10). w15 15/5 2:12

Sábado 13 de mayo

Peteĩva ohasa asýramo enterove umi ótro ohasa asy hendive (1 Cor. 12:26).

Sapyʼánte ijetuʼu ñandéve ñantende hag̃ua mbaʼépa ohasa peteĩ persóna, koʼýte ñande ndajahasáiramo upe situasiónre. Heta ermáno ohasa asy oñaksidenta, térã ijeda rupi. Ótro katu ou hasy orekógui depresión, térã atáke de pániko. Oĩ avei umi opytáva osufri oñemaltrata ỹrõ ojeavusa haguére hese. Ha heta ermáno ha ermána omongakuaa haʼeño ifamília, térã ihentekuéra apytépe haʼe añoite oservi Jehovápe. Opavavénte ñambohovái diferénte provléma. Upéicharõ káda uno ñaikotevẽ avei diferénte kláse de ajúda. Upévare, ñañehaʼãmbaite vaʼerã ñaipytyvõ umi ermáno oikotevẽvape ha jahechauka jahayhuha chupekuéra. ¿Mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva? Jajapysaka porã vaʼerã hesekuéra, ñañeimahina mbaʼéichapa oñeñandu ha ñañehaʼãmbaite ñantende chupekuéra. Avei ikatu ñamomanduʼa koʼã ermánope Jehová oñeinteresaha umi provléma ohasávare hikuái. Ha ñande voi jajapo vaʼerã ikatúva guive hesehapekuéra. Ñañehaʼãramo jajapo opa koʼã mbaʼe, katuete jajoguavéta Jehovápe (Rom. 12:15; 1 Ped. 3:8). w15 15/5 4:6, 7

Domingo 14 de mayo

Ñandejára [podér] ojehechauka Cristo rupive (1 Cor. 1:24).

Jesús ningo oreko podér Jehová omeʼẽ rupi chupe. Ha upéva heʼise avei Ñandejára ikatuha odomina pe naturalésa. Por ehémplo, pe Dilúvio mboyve, Jehová heʼi vaʼekue: “Koʼágui siete día haguépe aguerúta peteĩ ama tuichaitereíva ha okýta 40 día aja, ára ha pyhare” (Gén. 7:4, NM). Avei la Biblia omombeʼu “Jehová ogueru [hague] peteĩ yvytu atã oipejúva ésteguio” ombojaʼo hag̃ua pe mar Rojo (Éx. 14:21, NM). Ha Jonás 1:4 heʼi avei Ñandejára ombou hague ‘peteĩ yvytu atã’ pe márpe, ha pe várko haimete oñeundi. ¡Ajépa tuichaite ñanetrankilisa jaikuaa rupi pe Paraísope Jehová orekopaitetaha ipoguýpe pe naturalésa! Upépe ndajakyhyjemoʼãvéima pórke “Ñandejára [...] oĩta yvyporakuérandi” (Apoc. 21:3, 4). Cristo oipurúta pe podér Jehová omeʼẽva chupe odomina hag̃ua pe naturalésa. w15 15/6 1:15, 16

Lunes 15 de mayo

Eñemomombyrýkena pe kuñágui, mombyry ejere pe hóga entrádagui (Prov. 5:8, NM).

Ko téxto ñandeavisa porã ñañatende vaʼerãha ani hag̃ua jaʼa pe inmoralida sexuálpe. Proverbios kapítulo 7 omombeʼu peteĩ mitãrusu osẽ hague oguata pyhare peteĩ kuña hekovaíva oikohárupi. Haʼe opensárire umi konsekuénsiare, ni ndohói vaʼerãmoʼã pe kuña oĩha gotyo (Prov. 7:6-27, NM). Ñande ñarrekonose vaʼerã ikatuha jadesidi vai ndajahechakuaáiramo pe pelígro. Por ehémplo, ñañemoĩramo ñakambia ha ñakambia de kanál pyharekue, ikatu hína peichahágui osẽ ñandéve peteĩ prográma tieʼỹ. Térã jaipuru jave Internet, naiporãi jaike umi páhina ndajaikuaaihápe, ni umi páhina orekóvape téma iñinteresánteva péro oĩ mimihápe avei propagánda tieʼỹ térã pornografía. Jahecháramo umi mbaʼe tieʼỹ, ikatu jareko deséo vai ha upéi ijetuʼuvéta ñaneñeʼẽrendu hag̃ua Jehovápe. w15 15/6 3:8, 9

Martes 16 de mayo

Eperdona oréve upe rodevéva (Mat. 6:12).

Ótra okasiónpe Jesús heʼi avei: “Eperdonamína oréve ore pekádo” (Mat. 6:12; Luc. 11:4). Haʼe heʼi péicha pórke pe pekádo haʼete hína peteĩ déuda. Áño 1951-pe, rrevísta Ñemañaha (ingléspe), heʼi kuri japekáramo japytaha jadeve Ñandejárape. Ñande jahayhu ha ñaneñeʼẽrendu vaʼerã Jehovápe. Péro japeka jave ikóntrape, jafalla hína hendive, ha Jehová nomereséi upéva. Avei japyta vaíma henondépe ha haʼe ikatu hína ñanderrechasa. Pe rrevísta heʼi avei: “Japekáramo, jahechauka hína ndajahayhuiha Ñandejárape” (1 Juan 5:3). ¡Ajépa jaagradesete Jehovápe omeʼẽ haguére Itaʼýra ñanderehehápe ikatu hag̃uáicha ñaneperdona! Ñande ñaikotevẽ Jehová ñaneperdona káda día. Ojapóma ningo haimete 2.000 áño Jesús omano hague, péro koʼag̃aite peve ñanevenefisia isakrifísio. Akóinte jaagradese vaʼerã Jehovápe ko rregálo ijojahaʼỹvare. Jesús nomanóirire ñanderehehápe, ndaikatumoʼãi kuri jajei pekádo ha ñemano poguýgui (Sal. 49:7-9; 1 Ped. 1:18, 19). w15 15/6 5:9, 10

Miércoles 17 de mayo

Amoporãta che pyrenda (Is. 60:13, NM).

Koʼág̃a ñane puvlikasionkuéra iporãve, isensillove ha oñeʼẽve umi téma ointeresávare umi héntepe. Avei jaipuru Internet japredika hag̃ua. Pe páhina jw.org rupive oñepytyvõ heta persónape ikatu hag̃uáicha oñemoag̃ui Ñandejárare. Opa koʼã kámbio ojejapóva, ohechauka Jehová ohayhu ha ojepyʼapyha umi héntere. Jaagradeseterei umi kámbio ojejapóva umi rreunionkuérape. Péicha hembyve ñandéve tiémpo jastudia hag̃ua ñane famíliandi ha ñaneañoháme. Avei jaguerohory umi kámbio ojejapóva umi asambleakuérape, iporãvereíva káda áño. Javalora avei opa mbaʼe ñaaprendéva umi eskuéla vívlikape, ojepreparáva ñanembokatupyryve hag̃ua. Koʼã kámbio ohechauka Jehová odirihiha iñorganisasión ha omoporãveha ohóvo pe paraíso espirituál. w15 15/7 1:16, 17

Jueves 18 de mayo

Rehayhu vaʼerã nde rapichápe nde rejehayhuháicha (Luc. 10:27).

¿Mbaʼépa ikatu jajapo jahechakuaáramo jafavoreseveha algún grúpope? Upéicha jave iporã ñañeporandu: “¿Mbaʼépa ojapo vaʼerãmoʼã Jesús?”. Haʼe oĩrõ guare ko yvy ape ári, umi hénte oikóva Judea, Galilea ha Samáriape ndojoguerahaporãi. Por ehémplo, umi hudío ha samaritáno noñeʼẽi ojupe (Juan 4:9). Umi fariséo ha saduséo katu manterei ojodiskuti (Hech. 23:6-9). Umi hudío ostudia vaʼekue Moisés Léi opensa iñimportanteveha umi ótro ndostudiái vaʼekuégui (Juan 7:49). Avei umi hénte ndochaʼéi umi impuésto kovraháre ni umi rrománore (Mat. 9:11). Jesús omboʼe pe añetegua ha oikuaa Ñandejára oiporavo hague umi hudíope ipuevlorã. Upéicharõ jepe, núnka nomboʼéi idisipulokuérape haʼekuéra iñimportanteveha umi ótrogui (Juan 4:22). Upéva rangue, omboʼe chupekuéra ohayhu vaʼerãha opavavépe. w15 15/7 3:5

Viernes 19 de mayo

Ndakyhyjemoʼãi asy pórke Jehová oĩ che ykére, ¿mbaʼe piko ojapóta cherehe peteĩ persóna cheichagua? Jehová oĩ che ykére chepytyvõ hag̃ua (Sal. 118:6, 7, NM).

Ñande yvypóra ningo japorohayhukuaa ha jaipota avei ótro ñanderayhu. ¿Mbaʼérepa upéva? Pórke Jehová voi ñandeapo upéicha. Péro ñanderasýramo, ñaikotevẽramo pláta térã umi hénte nañanerenduséiramo predikasiónpe, ikatu jaju ñañedesanima. Jahasáramo koʼã situasiónre, ikatu voi ñapensa Jehová nañanderayhuveimaha. Péro upéicha jave ñanemanduʼa vaʼerã haʼe ojepyʼapyha ñanderehe ha ñanepytyvõseha. Jehová siémpre oĩta ñande ykére jasegíramo ñaneñeʼẽrendu chupe (Is. 41:13; 49:15). Peteĩ ermána hérava Brigitte, opyta viúda mokõi mitã reheve. Haʼe heʼi: “Ijetuʼueterei ningo ñamongakuaa hag̃ua umi mitã ko múndo añáme, koʼytevéntema pe túva térã sy oĩramo haʼeño. Péro che aĩ segúra Jehová cherayhuha, pórke chepytyvõ agueropuʼaka hag̃ua che mbaʼembyasy ha ndohejái ahasa peteĩ mbaʼe ndaikatumoʼãiva aaguanta” (1 Cor. 10:13). w15 15/8 1:1-3

Sábado 20 de mayo

Otardáramo jepe, ehaʼarõnte (Hab. 2:3, NM).

Ñapensamína proféta Habacuc ehémplore. Haʼe oavisa vaʼekue umi héntepe Jerusalén oñehunditaha, ha pyʼaguapýpente ohaʼarõ oiko upéva. Habacuc omeʼẽ mboyve ko mensáhe, oĩma vaʼekue voi unos kuánto proféta opredikáva heta áñore upe oikótava. Haʼe ohechakuaa umi hénte iñañavereiha ohóvo. Upémarõ oporandu Jehovápe: “Jehová, ¿arakaʼe peve piko ajeruréta ndéve ajúda?”. Ñandejára opromete chupe: “Upe día nog̃uahẽmoʼãi tárde” (Hab. 1:1-4, NM). Ñañeimahinamína mbaʼépa oiko vaʼerãmoʼã Habacuc naipasiensiavéirire ha opensa: “Aretéma ahaʼarõ oñehundi Jerusalén, péro ndoikói mbaʼeve. Oiméne ofaltáiti heta tiémpo, ¿maʼerã rei piko asegíta apredika? Tovéna topredika ótro”. ¿Mbaʼépa ikatu kuri oiko Habacuc opensárire upéicha? Katuete ningo opyta vaíta Jehovándi. Ha Jerusalén ojedestruírõ haʼe oĩʼỹme preparádo, omanóta kuri. w15 15/8 2:12, 13

Domingo 21 de mayo

Umi júnta vai ohundi umi mbaʼe porã pejepokuaáva pejapo (1 Cor. 15:33).

Jaikoséramo siémpre Jehová amígoramo, ndovaléi ñañeamiga umi hembiapo vaívare. Avei ndajajeheʼamoʼãi umi heʼi guaʼúvare oserviha Jehovápe, péro añetehápe naiñeʼẽrendúi hína chupe. Upévare, oĩramo peteĩ ermáno hoʼáva peteĩ pekádo grávepe, péro noñearrepentíri, ndajajeheʼái hese ni nañañeʼẽvéima chupe (Rom. 16:17, 18). Ñañeamigáramo peteĩ persóna hembiapo vaívare, ñande avei ikatu jaju ñanerembiapo vai haʼéicha. ¿Mbaʼérepa ikatu oiko upéva ñanderehe? Pórke la majoría ningo jajoguase ñane amigokuérape, térã japyta porãse hendivekuéra. Por ehémplo, ñañeamigáramo peteĩ okometévare inmoralida sexuál, ikatu avei ñande jaju jaʼa upe pekádope. Upéva oikóma heta testígo de Jehováre. Oĩ umi oñarrepenti vaʼekue, péro oĩ avei noñarrepentíriva ha upévare oñemosẽmante kongregasióngui (1 Cor. 5:11-13). Osegínteramo péicha hikuái ha nokambiái, oikóta hesekuéra heʼíva 2 Pedro 2:20-22. w15 15/8 4:4-6

Lunes 22 de mayo

Peẽ hína che amígo, pejapóramo che haʼéva (Juan 15:14).

Jesús oiporavo iñamigorã sólamente umi ohayhúvape chupe ha Jehovápe. Ñande avei tekotevẽ jaiporavo ñane amigorã umi ohayhúvape Jehovápe. ¿Mbaʼérepa? Oĩramo mborayhu kongregasiónpe, umi ermáno omadurave espirituálmente. Oiméramo nde peteĩ mitãrusu térã mitãkuña, ¿reikuaámapa mbaʼépa rejapóta ne renonderãme? Redesidi porãséramo, reñeamiga vaʼerã umi ermáno oservímavare Jehovápe heta áñore ha oipytyvõ meméva oĩ hag̃ua unida kongregasiónpe. Haʼekuéra ningo ombohováima heta provléma ha oreko experiénsia nepytyvõ porã hag̃ua. Ehasána tiémpo hendivekuéra. Péicha redesidi porãta ha oikóta ndehegui peteĩ kristiáno madúro (Heb. 5:14). w15 15/9 1:14, 15

Martes 23 de mayo

Peñemoĩ mbaretéke [pe Aña kóntrape] ha pejerovia mbarete (1 Ped. 5:9).

Jesús heʼi ha ojapo vaʼekue heta mbaʼe ikatu hag̃uáicha idisipulokuéra orekove fe (Mar. 11:20-24). Ñande avei ñaipytyvõ vaʼerã ñande rapichakuérape ojeroviave hag̃ua Ñandejárare. Péicha jajapóramo, ñande fe imbaretevéta (Prov. 11:25). Japredika jave, ikatu jaexplika umi héntepe mbaʼérepa jarovia Ñandejára oexistiha, mbaʼéicha rupípa jaikuaa haʼe oñeinteresaha ñanderehe ha haʼete voi oskrivika hague la Biblia. Ikatu avei ñaipytyvõ ñane ermanokuérape ojeroviave hag̃ua. Por ehémplo, ñahendúramo peteĩ ermáno ojekehaha umi odirihívagui kongregasión, nañamboykéi vaʼerã chupe upe haguére. Tekotevẽ ñanepasiénsia hese ha ñaipytyvõ chupe ikatu hag̃uáicha ojeroviave Jehováre ha okonfia umi ermánore (Jud. 22, 23). Oiméramo nde peteĩ mitãrusu térã mitãkuña reiméva eskuéla térã koléhiope, ani rekyhyje eñeʼẽ hag̃ua pe kreasiónre. Ikatu hína nde profesór ha ne kompañerokuéra ohendu porã umi mbaʼe reexplikáva. Jehová opromete ñandéve ñanepytyvõtaha jajerovia mbarete hag̃ua (1 Ped. 5:10). Ñañehaʼãkena siémpre ñamombareteve ñande fe. Upéva ningo núnka nañambyasymoʼãi. w15 15/9 3:20, 21

Miércoles 24 de mayo

Pe yvága ohechauka Ñandejára ipoderosoitereiha; pe yvágare ojekuaa hembiapo porãite (Sal. 19:1, NM).

Koʼág̃arupi Jehová ñanemboʼe heta mbaʼe ikreasióngui, ipromesakuéragui, la Bíbliagui ha avei omombeʼu ñandéve mbaʼeichagua persónapa haʼe. Péro ko múndo omboliga umi héntepe oike hag̃ua umi universidápe ijestúdio porã hag̃ua. Upéva ningo omomombyry umi héntepe Ñandejáragui. Jehová katu ñanemboʼe heta mbaʼe iporãitereíva ikatu hag̃uáicha jadesidi porã. Haʼe oipota ñañevenefisia umi mbaʼe ñaaprendévagui ha jaipuru avei ñaipytyvõ hag̃ua ñande rapichakuérape (Prov. 4:5-7). Jehová “oipota opaichagua tapicha ojesalva ha oikuaa porã pe añetegua” (1 Tim. 2:4). Jajapókena ikatúva guive ñamboʼe hag̃ua umi héntepe mbaʼépa ojapóta Ñandejára Rréino ñanderehehápe. Upéicha jahechaukáta jahayhuha Jehovápe ha ñande rapichakuérape (Sal. 66:16, 17). w15 15/9 5:10, 11

Jueves 25 de mayo

Opa mbaʼe ojehai vaʼekue yma Ñandejára Ñeʼẽme, ojehai ñanerekomboʼe hag̃ua (Rom. 15:4).

Ñañeimahinamína koʼã cinco okasión Elias ohechauka haguépe ife imbareteha. Primero, Elías heʼi rréi Acábpe Jehová omboutaha peteĩ séka puku. Ha ojeroviaitereígui Jehováre heʼi voi pe rréipe: “Koʼã áñope ndokymoʼãi ha ndoʼamoʼãi ysapy, che haʼe peve” (1 Rey. 17:1). Segundo, Elías ojerovia Ñandejára omeʼẽtaha chupe ha umi ótra persónape umi mbaʼe oikotevẽva pe séka puku aja (1 Rey. 17:4, 5, 13, 14). Tercero, Elías ojerovia Jehová omoingove jeytaha peteĩ viúda membýpe (1 Rey. 17:21). Cuarto, Elías oĩ segúro Jehová omboutaha tata ohapy hag̃ua pe sakrifísio haʼe oikuaveʼẽva sérro Carmélope (1 Rey. 18:24, 37). Ha quinto, opa mboyve jepe pe séka, haʼe oĩ segúro oky jeytamaha. Upévare heʼi Acábpe: “Tereho ekaru ha heʼu víno, cháke oñehendúma hína ama ryapu” (1 Rey. 18:41). Jahecha rire koʼã ehémplo iporã ñañeporandu: “¿Ajeroviápa Jehováre Elías ojerovia haguéicha hese?”. w15 15/10 2:4, 5

Viernes 26 de mayo

Ejepyʼamongeta koʼã mbaʼére (1 Tim. 4:15).

Añetehápe ningo pe kapasida jarekóva ñañeʼẽ hag̃ua haʼe hína peteĩ rregálo oúva Jehovágui (Sal. 139:14; Apoc. 4:11). Péro oĩ avei ambue mbaʼe ñanediferensiáva umi animálgui: jareko liverta jadesidi hag̃ua, pórke Jehová ñandeapo “ijoguaháramo” (Gén. 1:27). Upéicharõ, ikatu hína jaipuru pe liverta jaadora hag̃ua Jehovápe ha jaservi hag̃ua chupe. Jehová omeʼẽ ñandéve la Biblia jaikuaa hag̃ua mbaʼéichapa jaadora ha jaservi vaʼerã chupe. Koʼág̃arupi la Biblia oĩma mas de 2.800 idiómape, tahaʼe kompletoite térã en párte. Jaleéramo la Biblia ha jajepyʼamongeta hese, ñaaprende ñapensa hag̃ua Jehová opensaháicha (Sal. 40:5; 92:5; 139:17). Ha ñapensáramo haʼéicha, ‘ñanearandúta’ jadesidi porã hag̃ua ha jaikóta pára siémpre (2 Tim. 3:14-17). ¿Mbaʼépa heʼise jajepyʼamongeta térã ñamedita? Heʼise ñañekonsentraha peteĩ mbaʼére ha ñapensa porãha hese (Sal. 77:12; Prov. 24:1, 2). Iñimportanteterei ñamboyke tiémpo ñapensa hag̃ua umi mbaʼe ñaaprendévare Jehová ha Jesúsgui (Juan 17:3). w15 15/10 4:2-4

Sábado 27 de mayo

Añetehápe, peteĩ kuimbaʼe ndoikuaáiramo mbaʼéichapa omoakãta hogapy, ¿mbaʼéicha piko oñangarekóta Ñandejára kongregasión rehe? (1 Tim. 3:5).

Jesús omboʼe vaʼekue idisipulokuérape iñumílde ha oipytyvõ hag̃ua hapichápe. Péro ndahaʼéi heʼínteva chupekuéra mbaʼépa ojapo vaʼerã, síno haʼe voi omoĩ pe ehémplo (Luc. 22:27). Haʼe ojesakrifika vaʼekue Jehová rehehápe ha avei oservi hag̃ua ótrope. Ha umi apóstol osegi vaʼekue iñehémplo. Nde avei ikatu remboʼe ne famíliape ne ehémplo rupive. Epensamína peteĩ ermána hérava Debbie ha iména Pranas ehémplore. Haʼekuéra mokõi ifamília ha Pranas oservi kómo ansiáno. Debbie heʼi: “Che ména ohasa heta tiémpo umi ermáno kongregasionguándi, péro che núnka napensái haʼe chedeskuidaha. Aikuaa porã haʼe katuete oĩtaha orendive roikotevẽ jave”. Pranas omombeʼu: “Umi mitã tuichavévo ohóvo siémpre oapoja opaichagua aktivida ojejapóva kongregasiónpe, ha oipytyvõse avei umi asambleahárupi. Ojuhu heta iñamigorã ha ovyʼa hikuái umi ermáno apytépe”. Koʼág̃a Debbie, Pranas ha mokõive ifamília oservi de tiémpo kompléto. Tuvakuéra iñumílderamo ha oĩrõ dispuésto oservi ótrope, ifamília osegíta avei iñehémplo. w15 15/11 1:9

Domingo 28 de mayo

Ndaikatúiramo jepe ojehecha Ñandejárape, ko múndo ojejapo ypy guive, hembiapokuére umi hénte ikatu ohecha mbaʼeichaguápa haʼe, ohecha ipodér opaʼỹva ha haʼeha Ñandejára (Rom. 1:20).

Jehová ohechauka heta hendáicha ñanderayhuha. Epensamína mbaʼeichaitépa tuicha ha iporã ko univérso. Pype ningo oĩ hetaiterei galáxia, ha káda galáxiape oĩ jey millones de planéta ha estrélla. Por ehémplo, pe kuarahy haʼe hína peteĩ estrélla, ha pe kuarahy reheʼỹ ndaiporimoʼãi kuri vída ko yvy ape ári. Entéro koʼã mbaʼe ohechauka Jehová ipoderosoha, iñarandu ha ñanderayhuha. Jehová ojapo ko yvy ikatu hag̃uáicha umi plánta, animál ha umáno oiko pype. Hiʼarive omoĩ yvyporakuérape peteĩ hardín iporãitereívape, ha omeʼẽ chupekuéra peteĩ ménte ha kuérpo perfékto, oĩva preparádo oikove hag̃ua pára siémpre (Apoc. 4:11). Avei “Ñandejára omeʼẽ hembiʼurã entéro héntepe ha animalkuérape” (Sal. 136:25, NM). w15 15/11 3:7, 8

Lunes 29 de mayo

Aiméta penendive opa ára (Mat. 28:20).

Heta áñore ñande Rréi omeʼẽma diferénte kláse de eleménto, ikatu hag̃uáicha ñaipytyvõ umi héntepe oikuaa hag̃ua Jehovápe. Oĩ umi ojepuru vaʼekue peteĩ tiémporente, péro oĩ avei umi jaipurúva koʼág̃a peve. Entéro koʼã mbaʼe ñanepytyvõ japredika porãve hag̃ua. Áño 1933-pe, umi ermáno oñepyrũ oipuru peteĩ eleménto oipytyvõva umi osẽvape opredika primera ves. Héra vaʼekue tarhéta ojepredika hag̃ua. Ko tarhéta michĩ ha oĩ pype peteĩ mensáhe vívliko mbykymi. Umi tarhéta ideprovechoiterei vaʼekue ojepredika hag̃ua. ¿Mbaʼérepa? Heta ermáno noñanimái vaʼekue opredika hag̃ua pórke hiʼotĩeterei ha ndoikuaái mbaʼépa heʼíta. Ótro katu ipyʼaguasu péro unavetépe omombeʼupaitéma oikuaamíva guive, ha sapyʼánte ndoikekuaái hikuái umi persónape. Umi tarhéta ningo ideprovécho kuri, pórke oipytyvõ umi ermánope ikatu hag̃uáicha omosensillove pe mensáhe. w15 15/11 5:3-6

Martes 30 de mayo

Enterove ikreasión tombotuicha Jehová réra (Sal. 148:13, NM).

La Bíbliape jatopa heta téxto ohechaukáva Jehovápe g̃uarã iñimportantetereiha héra, ha oipotaha umi hénte oikuaa ha ombotuicha upe téra (Éx. 3:15; Sal. 83:18; Is. 42:8; 43:10; Juan 17:6, 26; Hech. 15:14). Jehová voi ijespíritu sánto rupive ogia umi kuimbaʼe oskrivi vaʼekuépe la Biblia, ikatu hag̃uáicha omoĩ héra heta lugárpe umi eskritúra orihinálpe (Ezeq. 38:23). Upéicharõ, umi traduktór nomoĩri jave Ñandejára réra la Bíbliape, ohechauka hína ndorrespetaiha chupe. Koʼág̃a oĩve pruéva ohechaukáva Ñandejára réra katuete oñemoĩ vaʼerãha la Bíbliape. Pe Traducción del Nuevo Mundo 2013-pe oĩva ingléspe, oñemoĩ Jehová réra 7.216 vése. Ko edisión pyahúpe oñemoĩve 6 vése Jehová réra. Umi 5 primero jatopa 1 Sam. 2:25; 6:3; 10:26 ha 23:14, 16-pe. ¿Mbaʼérepa ojejapo koʼã kámbio? Pórke ramoiténte oñemoĩ kuri al púvliko umi Rollo del mar Muerto, ha pype oĩmbaite Ñandejára réra koʼã versíkulo jasitávape. Avei ojedesidi oñemoĩ pe téra Jehová, Jueces 19:18-pe, pórke oñehesaʼỹijo porãve umi kópia yma guare ha ojehecha oñemoĩ vaʼerãha avei ko versíkulope. w15 15/12 2:5, 6

Miércoles 31 de mayo

Pesegíkena pejoayhu oñoermánoicha (Heb. 13:1).

Oiméne ñande jahayhúma voi ñane ermanokuérape, péro tekotevẽ jajoayhuve ára koʼẽre, pórke upéva ñanepytyvõta jagueropuʼaka hag̃ua umi pruéva ijetuʼuetéva oútava koʼẽrõite. Koʼág̃a, og̃uahẽ mboyve pe jehasa asy guasu, jareko heta oportunida jahechauka hag̃ua jahayhuha ñane ermanokuérape. Heta ermáno ohasa asy operhudikágui chupekuéra umi desástre naturál, por ehémplo terremóto, inundasión, sunámi, urakán ha umícha. Oĩ osufríva ojepersegi haguére chupekuéra (Mat. 24:6-9). Ótro katu oreko provléma ekonómiko, térã imboriahueterei pe korrupsión káusare (Apoc. 6:5, 6). Péro amáske oĩ koʼãichagua provléma, hetave oportunida jareko jahechauka hag̃ua jahayhuha ñane ermanokuérape. Ko múndope ningo ‘hetaiterei hénte ndojoayhuvéima’, péro ñande jasegi vaʼerã jajoayhu oñoermáno teéicha (Mat. 24:12). w16.01 1:8, 9

    Guaranimegua puvlikasionkuéra (2000-2026)
    Emboty sesión
    Emoñepyrũ sesión
    • guarani
    • Ekomparti
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ojejeruréva reipuru hag̃ua
    • Política de privacidad
    • Privacidad
    • JW.ORG
    • Emoñepyrũ sesión
    Ekomparti