Enero

Peteĩ karai og̃uahẽ ohóvo hógape ogana rire pe gérra. Itajýra ovyʼaiterei, ha osẽ ojeroky ha opurahéi itúape. Péro pe karai ojapo peteĩ mbaʼe oñehaʼarõʼỹva. Ojagarra pe ijao juru ha omondoro ohechauka hag̃ua oñembyasyetereiha. Upéi heʼi: “¡Áina che rajy! ¿Mbaʼéiko la rejapomíva cherehe?”. Pe karai ojapo kuri Jehovápe peteĩ promésa, ha upévare itajýra ndaikatumoʼãi omenda ni ifamília. ¿Mbaʼépa heʼi pe kuñataĩ? Upepete heʼi itúape okumpli vaʼerãha ipromésa. Péicha ohechauka oĩha segúra Jehová núnka ndojeruremoʼãiha chupe peteĩ mbaʼe noĩporãiva (Juec. 11:34-37, TNM). Ko karai oñesenti orgullóso ohechávo mbaʼeichaitépa itajýra ojerovia Jehováre, ha oĩha dispuésta ojesakrifikávo hesehápe. Ko karai héra Jefté. Haʼe ha itajýra ojeroviaiterei Jehováre ha ni michĩmi ndodudái umi mbaʼe odesidívagui. Haʼekuéra siémpre iñeʼẽrendu, sapyʼánte ijetuʼúramo jepe. Mokõivévante oipota Jehová oguerohory chupekuéra, ha oĩ segúro hikuái Jehová omombaʼetereiha entéro sakrifísio ojapóva hesehápe. w16.04 1:1, 2

Sapyʼánte ikatu ñañedesanima ñane hénte térã ñane amígo heʼi haguére ñandéve peteĩ mbaʼe ñanemoñeñandu vaíva. Ýrõ jaju ñanderasykatu térã omano ñandehegui peteĩ persóna jahayhúva. Tahaʼe haʼéva pe situasión jahasáva, Job ehémplo tuichaiterei ñanepytyvõta (Job 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3). Job ndoikuaái kuri mbaʼérepa oiko hese hetaite mbaʼe vai, upéicharõ jepe noñentregái. ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupe? Primero: haʼe ohayhu Jehovápe ha nombopochyséi chupe (Job 1:1). Job ojapose Jehovápe ogustáva iporã térã ivai jave isituasión. Segundo: Jehová oñeʼẽ kuri Jóbpe ikreasiónre, ikatu hag̃uáicha omomanduʼa chupe ipoderosoitereiha. Upéva oipytyvõ Jóbpe oĩ hag̃ua segúro Jehová oaliviataha chupe isufrimiénto itiempoitépe (Job 42:1, 2). Ha upeichaite oiko. “Jehová oipeʼapaite Jóbgui umi mbaʼe hetaitéma ombosufríva chupe. Upéi Jehová tuicha ovendesi Jóbpe, ha omeʼẽ chupe el dóvle pe oreko vaʼekuégui”. Péicha “Job oikove heta tiémpore, ha oiko trankílo ha vyʼápe omanoite peve” (Job 42:10, 17, TNM). w16.04 2:11, 13

Jahechauka hag̃ua ‘jaikokuaaha’, tekotevẽ ñapensáma mbaʼe pelígropa ikatu oñepresenta ñandéve. Ha jahechauka hag̃ua ‘ñanemansoha’, ñañemantene vaʼerã neutrál oñepresenta jave umi situasión ijetuʼúva. Tekotevẽ jajekuida umi hénte oñeʼẽ jave ñandéve polítikare. Por ehémplo, ñañemongeta jave ñande rapichándi Ñandejára Rréinore, ndovaléi jaiko ñamoporã ni ñambyai umi projékto orekóva peteĩ partído térã líder polítiko. Jaiko rangue jaʼe mbaʼépa yvyporakuéra ojapo vaʼerã osolusiona hag̃ua iprovlemakuéra, iporãve jahechauka la Biblia rupive Ñandejára goviérno añoite oipeʼapaitetaha umi provléma. Ha oĩ jave oñeʼẽva por ehémplo pe matrimónio omosexuál térã avórtore, ñande ñadefende vaʼerã la Biblia omboʼéva ha jahechauka mbaʼéichapa ñakumpli Ñandejára omandáva. Ha oĩramo heʼíva oñekambia térã ojepeʼaite vaʼerãha peteĩ léi, ñande ñakirirĩnte ha ndajaovligái avavépe okambia hag̃ua opensa lája. w16.04 4:8, 9

Ñande ñaipytyvõ vaʼerã umi héntepe oiko hag̃ua chuguikuéra Jesús disípulo, ha javautisa vaʼerã chupekuéra. Péro, ¿mbaʼépa jajapo vaʼerã primerorã? Jesús omanda vaʼekue: “Tapeho”. Peteĩ mboʼehára ostudiáva umi palávra ojepurúva la Bíbliape, oexplika: “Jesús heʼívo ‘tapeho’, heʼise káda uno isegidorkuéra oho vaʼerãha opredika, tekotevẽramo jepe okrusa kálle térã mar ojapo hag̃ua upéva” (Mat. 10:7; Luc. 10:3). ¿Heʼisépa raʼe Jesús isegidorkuéra opredika vaʼerãha haʼeño, térãpa oipota oñeorganisa porã hikuái? Peteĩ persónante ndaikatumoʼãi opredika haʼeño umi hénte “opa tetãguápe”. Upévare, Jesús segidorkuéra tekotevẽ oñeorganisa porã ojapo hag̃ua ko tembiapo. Jesús heʼi voi idisipulokuérape ‘ojagarra vaʼerãha hénte, ojagarraháicha pira’ (Mat. 4:18-22). Upérõ haʼe noñeʼẽi peteĩ kuimbaʼe oipurúvare pinda opeska hag̃ua, ha oguapýva ohaʼarõ umi pira opika ikarnáda, síno oñeʼẽ umi péska oñekotevẽhápe rred tuicháva. Koichagua péskape heta persóna oñopytyvõ vaʼerã onohẽ hag̃ua pe rred henyhẽva pirágui (Luc. 5:1-11). w16.05 2:3, 4

Jaikuaaséramo mbaʼéichapa Jehová opensa, tekotevẽ ñamboyke tiémpo jajapo hag̃ua ñande estúdio personál. Jalee ha jastudia jave la Biblia, ikatu ñañeporandu: “¿Mbaʼépa chemboʼe koʼã mbaʼe Jehovágui, hapégui ha opensa lájagui?”. Ñapensa vaʼerã David opensa haguéicha. Haʼe heʼi vaʼekue: “Jehová, chemboʼéna mbaʼéichapa aiko vaʼerã nde rapére. Ehechaukána chéve moõrupipa aha vaʼerã. Cherekomboʼéna ha chegueraha tape porãre. Ñandejára, ndéngo siémpre chesalva, tódo el tiémpo che ajerovia nde chepytyvõtaha” (Sal. 25:4, 5, TNM). Jalee jave peteĩ rreláto bíblico, iporã ñapensa: “¿Mbaʼéichapa ko informasión chevenefisia chéve ha che famíliape? ¿Mbaʼéicha javépa ideprovéchota chéve? ¿Ikatúpa aipuru che rogapýpe, eskuéla, koléhiope, térã predikasiónpe?”. Jahechakuaávo moõpa ikatu jaipuru pe ñaaprende vaʼekue, ifasilvétama ñandéve jajapo hag̃ua. w16.05 3:9, 11

Jehová omoĩka la Bíbliape unos kuánto rrekisíto umi ansiánope g̃uarã, ha ohaʼarõ okumpli hikuái umíva (1 Tim. 3:2-7). ¿Mbaʼépa ñanemboʼe upéva? Jehová ohayhuetereiha pe kongregasión. La Biblia heʼi umi ansiáno orrenditaha kuénta Jehovápe otrata lájare pe kongregasiónpe, “haʼe ojogua vaʼekue Itaʼýra ruguýre” (Hech. 20:28). Upéicharõ, Jehová oipota umi ansiáno omoĩ ehémplo kongregasiónpe, ha otrata porã entéro umi ermánope. Avei oipota ñañandu oñangarekoha hikuái ñanderehe (Is. 32:1, 2). Upéicharõ, jaleévo umi rrekisíto okumpli vaʼerã umi ansiáno, ñaaprende Jehová okuida porãitereiha ñanderehe. Añetehápe, entéro kristiánope ikatu ideprovécho koʼã rrekisíto. Por ehémplo, Jehová ndoipotái isiervokuéra oiko oñemohatã haʼekuéra heʼívapente, síno oipota iñakãguapy (Filip. 4:5; 1 Ped. 4:7). Ansianokuéra omoĩ jave ‘ehémplo pe ovecha atýpe’, enterovéva ikatu ‘ojerovia haʼekuéraicha’ (1 Ped. 5:3; Heb. 13:7). w16.05 5:8-10

Ikatu hag̃uáicha Jehová ñanemoldea ha jaasepta ikonsého, ñañangareko vaʼerã ñane korasõre. Upévare jajekuida vaʼerã ani hag̃ua jaju ñañembotuicha, ikangy ñande jerovia térã jajapo umi mbaʼe Jehovápe ombojeguarúva. Nañañatendéiramo, koʼã mbaʼe ikatu ñandegueraha vai, ha upevakuére ñanedesovediénte ha ñañemoĩ Jehová kóntrape (Dan. 5:1, 20; Heb. 3:13, 18, 19). Upéva oiko vaʼekue peteĩ rréi Judaguáre hérava Uzías (2 Crón. 26:3-5, 16-21). Ñepyrũrã Uzías “iñeʼẽrendu Jehovápe” ha oiko iñamígoramo. Upévare Jehová omeʼẽ chupe tuicha autorida. Péro upéi Uzías “oñepyrũ oñemombaʼeguasu”, ha oho pe témplope ohapy hag̃uáicha insiénso. Hiʼarive umi saserdóte añoite ikatu ojapo upéva. Péro haʼekuéra heʼírõ guare Uzíaspe ndovaleiha ohapy pe insiénso, haʼe ipochyeterei. Upepete Jehová okastiga chupe, ha opyta ilépra omano meve (Prov. 16:18). Ñañemombaʼeguasúramo, ikatu jaju ‘ñapensa ñandevaleveha’ ótrogui ha jarrechasa umi konsého oĩva la Bíbliape (Rom. 12:3; Prov. 29:1). w16.06 2:3, 4

¿Mbaʼépa ñapensa umi ermáno ha ermána oúvare ótro paísgui? Ikatu ningo oñeʼẽ ótro idióma, oñemonde diferénte ñandehegui, oreko ótra kostúmbre, térã ojepokuaa hoʼu ótro lája tembiʼu. ¿Ñamboyképa koʼã ermánope ha jahasave tiémpo umi orekóvandi ñane kostúmbrente? ¿Mbaʼépa ñapensa umi ansiáno imitãvévare ñandehegui, térã ndahaʼéivare ñande paisgua? Ñañatendékena ani ág̃a jaju ñañemomombyry umi ermánogui ñanediferénte haguére chuguikuéra. ¿Mbaʼépa ikatu jajapo ani hag̃ua oĩ koʼã provléma ñande apytépe? Iporã jasegi pe konsého apóstol Pablo omeʼẽ vaʼekue umi kristiáno oikóvape Éfesope, haʼéva peteĩ siuda irríkova oĩháme heta persóna de diferénte kultúra (Efes. 4:1-3). Koʼápe Pablo heʼi iñimportanteha ñaneumílde, ñanepasiénsia, japorohayhu ha ndovaleiha ñandepochy rei. w16.06 3:17, 18

Satanás ndoipotái jaservi Jehovápe, síno ñambaʼapo meme ñambyaty hag̃ua pláta ha mbaʼerepy (Mat. 6:24). Péro ñande jaikuaa porã ndajavyʼamoʼãiha jaikóramo ñambyaty umi kósa materiál. Ikatu voi jahasa provléma ekonómiko ha ñasẽ vai heta mbaʼépe. Ha ivaiveha, ikatu ndajajeroviavéi Jehováre ni Irréinore (1 Tim. 6:9, 10; Apoc. 3:17). Jesús heʼi vaʼekue peteĩ persóna oipotaitereíva oimeraẽ mbaʼe ohecháva, ojoguaha pe semílla hoʼávape ñuatĩndýpe. Peichagua persóna ohendu pe mensáhe oñeʼẽva pe Rréinore, péro umi mbaʼe oipotáva “mbeguekatúpe oike ikorasõme ha ojahoʼipa Ñandejára ñeʼẽ, ha upévare ndahiʼái” (Mar. 4:14, 18, 19). Koʼág̃a avei oñehundi potaitéma ko múndo aña, upévare jaʼekuaa ndahaʼeiha tiémpo jaiko hag̃ua ñambyaty mbaʼerepy. Aníkena ñaimoʼã pe gran trivulasiónpe jasalvataha ñande kosakuéra jahayhúva, térã jajogua hepyeterei vaʼekue (Prov. 11:4; Mat. 24:21, 22). w16.07 1:5, 6

Peteĩ karai orekóva parralty osẽ pyharevete oheka unos kuánto kuimbaʼe ombaʼapo vaʼerã chupe. Haʼe heʼi chupekuéra mboýpa opagáta, ha haʼekuéra oasepta. Upéi pe karai osẽ jey unas kuánta vése oheka hag̃ua omombaʼapo vaʼerã, pórke heta la traváho. Entérope heʼi opaga porãtaha. Kaʼaruete, umi kuimbaʼe oterminávo itraváho, pe karai ohenói chupekuéra opaga hag̃ua. Oĩ ombaʼapo vaʼekue tódo el día, ha oĩ avei ombaʼapo saʼivéva, por ehémplo una órante. Péro pe karai imbaʼeporã ha opaga entérope peteĩchapa. Upévare, umi kuimbaʼe ombaʼapo vaʼekue un día pytã, oñepyrũ ojekeha. Pe karai omomanduʼa koʼã kuimbaʼépe haʼekuéra oasepta hague pe págo oofrese vaʼekue chupekuéra. Avei haʼe heʼi orekoha derécho opagávo ipersonalkuérape chupe ogustaháicha. Upéi oporandu umi kuimbaʼépe iñenvidióso mbaʼépa hikuái haʼe ipojera haguére umi ótrondi (Mat. 20:1-15). Jesús omombeʼu ko ehémplo omboʼe hag̃ua Ñandejára ohechaukaha “mbaʼeporã ijojahaʼỹva” (2 Cor. 6:1). w16.07 3:1, 2

Pe fin ningo hiʼag̃uimbaitéma. Upévare, koʼytevéntema koʼág̃a japredika vaʼerã “pe marandu porã” oñeʼẽva Ñandejára Rréinore (Mar. 13:10). Ñanemanduʼákena siémpre ñambotuicha vaʼerãha Jehovápe japredika jave. ¿Mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva? Ñamombeʼúvo ñande rapichakuérape Ñandejára imbaʼeporã rupínte jahupytytaha heta mbaʼe porã pe Paraísope. Japredika jave, ikatu jaexplika umi héntepe mbaʼépa oikóta Cristo ogoverna vove ko yvy ape ári. Upe tiémpope, yvyporakuéra ohupytypaitéta umi mbaʼe porã oguerúva Cristo sakrifísio, ha mbeguekatúpe iperféktota hikuái. La Biblia heʼi hesekuéra “hembiapokue ojeitaha ñehundi poguýgui ha ohupytýta Ñandejára raʼykuéra liverta ijojahaʼỹva” (Rom. 8:21). Koʼã mbaʼe ojehupytýta Jehová imbaʼeporã rupínte. w16.07 4:17-19

La Biblia ndeʼíri espesífikamente mbaʼépa oñepermiti ha mbaʼépa noñepermitíri umi omendávape oreko jave rrelasión sexuál. Péro si ohechauka iñimportanteha ikariñóso hikuái (Cant. de Cant. 1:2; 2:6). Umi omendáva ojotrata vaʼerã mborayhúpe. Oĩ umi ombyaíva imatrimónio pórke ou oñenvisia pe pornografíare, térã iñakãraku ótra persónare. Koʼã mbaʼe ningo ivaieterei ha tekotevẽ ñamboykete. Jahayhúramo Jehovápe ha ñande rapichápe ñande pyʼaite guive, ndajahejamoʼãi mbaʼeve ni avave ombyai ñane matrimónio. Ni mbaʼevéicharõ ndajaikomoʼãi ñanovillea peteĩ ndahaʼéivare ñane ména térã ñane rembireko. Ñanemanduʼa vaʼerã Jehovágui nokañyiha mbaʼeve. Haʼe ohechapaite la jajapóva, ha oikuaa porã mbaʼépa ñapensa (Mat. 5:27, 28; Heb. 4:13). w16.08 2:7-9

Koʼã kristiáno oikuaa porãrõ Ñandejára Ñeʼẽ, ikatúta oiko “Jehová oipotaháicha”. Avei oipytyvõta chupekuéra ojapo hag̃ua “opaichagua tembiapo porã”, por ehémplo opredika pe marandu porã (Col. 1:10). Upéicharõ, ñamboʼe jave la Biblia ñane estudiántepe, tekotevẽ ñaipytyvõ chupe ontende hag̃ua iñimportanteha olee ha ostudia meme la Biblia, pórke upéva oipytyvõta chupe oservi hag̃ua Jehovápe. Péro ani ñanderesarái ñande raẽ jastudia vaʼerãha la Biblia. Jajepokuaáramo jalee Ñandejára Ñeʼẽ ha jajepyʼamongeta hese, umi mbaʼe ñaaprendéva ideprovéchota ñandéve predikasiónpe ha hetave mbaʼépe. Por ehémplo, oñeporandúramo ñandéve predikasiónpe peteĩ mbaʼe hasýva, ikatúta jaipuru la Biblia ñambohovái hag̃ua umi pregúnta. Ñamombeʼúramo ñande rapichakuérape mbaʼéichapa ñanepytyvõ jaleévo la Biblia káda día, ñamokyreʼỹta chupekuéra olee hag̃ua avei la Biblia ha oñevenefisia chugui. w16.08 4:3, 4

Ko múndo omboʼe heta japu, umi hénte katu hekovai, opita, ikaʼu ha ojedroga. Péro ñande jasegi vaʼerã ñañorairõ ani hag̃ua ñandegueraha vai koʼa mbaʼe. Avei ñañehaʼã vaʼerã pono ñañedesanima ha jagueropuʼaka hag̃ua umi ñande devilida (2 Cor. 10:3-6; Col. 3:5-9). ¿Ikatúnepa ñagana koʼã enemígo imbaretetévape? Si ikatu, péro upéva ijetuʼu hína. Pablo oñekompara vaʼekue peteĩ voxeadór rehe, heʼírõ guare: “Che [...] nañorairõi ku ainupãramoguáicha yvytu rei” (1 Cor. 9:26). Ñande avei ikatu ñañorairõ ñane enemigokuérandi umi voxeadór ojapoháicha. Péro ani jajepyʼapy, Jehová ñanepytyvõ ha ñanembokatupyry jajapo hag̃ua upéva. Upearã omeʼẽ ñandéve la Biblia, umi puvlikasión, umi rreunión ha asambleakuéra. Ha ñande, ¿jaaprovechapaitépa hína umi mbaʼe Jehová omeʼẽva ñanemboʼe hag̃ua? w16.09 2:2, 3

Jesúspe g̃uarã iñimportanteve vaʼekue ojapo Itúa oguerohorýva ha oipytyvõ umi héntepe, omotenonde rangue chupe ogustávante. Iporãta avei ñande jasegíramo iñehémplo. Upévare, nañamondéi vaʼerã umi ao ñandévente ñandegustáva, péro ikatúva omolesta umi héntepe, ha upéva káusare nohenduséi pe mensáhe japredikáva. (Rom. 15:2) Umi sy ha túa oreko pe rresponsavilida omboʼévo ifamíliape ojapo hag̃ua la Biblia heʼíva. Upéva heʼise oipytyvõ vaʼerãha chupekuéra ikatu hag̃uáicha oñemonde ha ojearregla Jehová oipotaháicha (Prov. 22:6; 27:11). ¿Mbaʼéichapa tuakuéra ikatu omboʼe ifamíliape orrespeta hag̃ua Jehovápe ha umi mbaʼe omandáva? Iporãta haʼekuéra voi omoĩramo la ehémplo, ha omboʼérõ mborayhúpe chupekuéra mbaʼéichapa ha moõpa ikatu okonsegi umi ao idesénteva. Sy ha túa omboʼe vaʼerã ifamíliape ani hag̃ua opensa ijehénte odesidíta jave mbaʼépa omondéta, síno opensa vaʼerãha avei oñeñeʼẽ porãtapa Jehováre. w16.09 3:13, 14

Umi hénte ohechakuaa vaʼekue Jesús ohayhuha chupekuéra ha Jehovápe, ha oikuaa porãha Ñandejára Ñeʼẽ. Upévare ojapysaka porã hese hikuái oñeʼẽ jave (Luc. 24:32; Juan 7:46). Tuakuéra ikatu osegi Jesús ehémplo. Ne família ohechárõ rehayhuha Jehovápe, haʼe ojaposéta avei upéva (Deut. 6:5-8; Luc. 6:45). Upéicharõ, esegíkena ehesaʼỹijo la Biblia ha elee umi puvlikasión. Esegi eaprende pe kreasióngui (Mat. 6:26, 28). Amáske reaprendeve Jehovágui, remboʼe porãvéta ne famíliape oikuaave hag̃ua avei chupe. Eaprende jave peteĩ mbaʼe pyahu Jehovágui, ekomparti ne famíliandi. Upéva ikatu rejapo oimeha óra, ndahaʼéi katuete pejeprepara javénte rreunionrã térã pejapo jave pende estúdio de família. w16.09 5:6, 7

Iñimportanteterei ningo jalee la Biblia ñane idiomaitépe ñantende porã hag̃ua. Jaservíramo peteĩ kongregasión noñeñeʼẽihápe ñane idióma, ha nañantendeporãi la Biblia, ikatu ikangy ñande fe. Nehemías oho jeýrõ guare Jerusalénpe, ohechakuaa oĩha mitã noñeʼẽkuaáiva idióma hebréope (Neh. 13:23, 24). Koʼã mitã nontendeporãi rupi Ñandejára Ñeʼẽ, ou ikangy espirituálmente (Neh. 8:2, 8). Heta sy ha túa oservíva peteĩ kongregasión oñeñeʼẽhápe ótro idióma, ohechakuaa ifamília jerovia ouha ikangy. ¿Mbaʼérepa? Jalee jave ñane idiómape, umi informasión opoko ñanderehe. Péro jaleéramo ótro idiómape, hasyve oiko hag̃ua upéva. Upéicha avei, nañañeʼẽporãirõ peteĩ idiómape ikatu jaju ñanekaneʼõ ha ikangy ñane amista Jehovándi. Añetehápe ningo iporã ñanekyreʼỹ ñaaprende hag̃ua pe idióma pyahu, péro ani jadeskuida ñande espiritualida (Mat. 4:4). w16.10 2:4-6

Naentéroi ningo ojerovia Ñandejárare (2 Tes. 3:2). Péro Jehová oipytyvõ entéro umi oadorávape chupe ojerovia hag̃ua hese (Rom. 12:3; Gál. 5:22). Upévare, jaagradese vaʼerã chupe ñanepytyvõ haguére jareko hag̃ua fe. Jehová oheja vaʼekue Itaʼýra ohayhuetéva omano, ikatu hag̃uáicha oñeperdona ipekádo entéro umi ojeroviávape Jesúsre. Avei haʼekuéra ikatúta oñemoag̃ui Jehováre ha oiko opa ára g̃uarã (Juan 6:44, 65; Rom. 6:23). ¡Ajépa imbaʼeporãite Jehová! Ñande ningo pekadór ha ñamerese ñamano, upéicharõ jepe haʼe ohecha vaʼekue ñanderehe ikatuha jajapo heta mbaʼe porã (Sal. 103:10). Jehová ñanepytyvõ kuri ñaaprende hag̃ua umi marandu porã oñeʼẽva Jesúsre ha isakrifísiore. Ñañepyrũrõ guare jajerovia Jesúsre ha jasegi iñehémplo, jajerovia avei ikatutaha jaiko pára siémpre (1 Juan 4:9, 10). w16.10 4:1, 2

Apóstol Pablo oñeʼẽ porã vaʼekue iñermanokuérare. Haʼe heta vése oviaha vaʼekue algúnondi ha oikuaa porã chupekuéra. Upéicharõ jepe, Pablo noñeʼẽi umi ermáno fállare, oguerohory guei chupekuéra. Por ehémplo, Timotéore heʼi vaʼekue: “Che raʼy ahayhuetéva, ojapóva hekoitépe ñande Ruvicha rembiapo”. Avei Pablo heʼi Timoteo ojepyʼapyha umi ermáno oikotevẽvare (1 Cor. 4:17; Filip. 2:19, 20). Pablo oñeʼẽ porã vaʼekue avei Títore umi kristiáno Corintoguápe. Heʼi hese omoirũ hague chupe oipytyvõ hag̃ua ermanokuérape (2 Cor. 8:23). Katuete Timoteo ha Tito ikyreʼỹeterei ohendúvo Pablo oñeʼẽ porãha hesekuéra. Pablo ha Bernabé oapeligra vaʼekue hekove omokyreʼỹ hag̃ua iñermanokuérape. Haʼekuéra oho kuri Lístrape, jepe upe lugárpe ojejukase chupekuéra. Oho omokyreʼỹ hikuái umi disípulo pyahúpe, ha oipytyvõ chupekuéra osegi hag̃ua iñeʼẽrendu Jehovápe (Hech. 14:19-22). w16.11 1:10, 11

Jehová odirihi ipuévlope ha ohekomboʼe chupekuéra. Upearã onombra Crístope omoakã hag̃ua kongregasión, ha Cristo onombra pe tembiguái jeroviaha ha iñarandúvape (Mat. 24:45-47; Efes. 5:23). Ojapo haguéicha pe Kuérpo Governánte síglo primeropegua, ko tembiguái omombaʼe la Biblia pórke orrekonose haʼeha Ñandejára Ñeʼẽ (1 Tes. 2:13). La Biblia heʼi ñandéve jaha meme vaʼerãha rreunionhápe (Heb. 10:24, 25). Ñanemokyreʼỹ jarovia hag̃ua pe añeteguánte ha ñamotenonde hag̃ua “Ñandejára Rréino” (Mat. 6:33). Omanda ñandéve japredika hag̃ua de kása en kása térã mamo oĩháme hénte (Mat. 28:19, 20; Hech. 5:42; 17:17; 20:20). Heʼi umi ansiánope ani hag̃ua opermiti mbaʼeve omongyʼa pe kongregasión (1 Cor. 5:1-5, 13; 1 Tim. 5:19-21). Ha avei ñanemboʼe ikatu hag̃uáicha ñanepotĩ ha ñamboyke umi pensamiénto térã kostúmbre Jehovápe ombojeguarúva (2 Cor. 7:1). w16.11 3:7, 8

Heta áño pe primera gérra mundiál mboyve (1914-1918), Charles Taze Russell ha iñirũnguéra ohechakuaa umi heʼíva ijehe kristianoha, añetehápe nomboʼeiha pe añetegua oĩva la Bíbliape. Upévare haʼekuéra ojei pe rrelihión japúgui. Áño 1879-pe, rrevísta Zionʼs Watch Tower omensiona kuri entéro umi iglésia heʼíva ijehe haʼeha Cristo nóvia, ha upéicharõ jepe oapoja umi goviérnope, añetehápe oĩ Babilonia Guasúpe, oñekomparáva peteĩ kuña rekovaíre (Apoc. 17:1, 2). Heta kristiáno iñeʼẽrendúva oikuaa kuri Ñandejára novendesimoʼãveimaha chupekuéra osegínterõ oapoja pe rrelihión japúpe. Upévare heta oĩ ijapytepekuéra omondóva kárta ijiglesiakuépe orrenunsia hag̃ua. w16.11 5:2, 3

Oime vaʼerã katuete jalee Romanos 8:15-17 pe Konmemorasión aja. Koʼã versíkulo ohechauka mbaʼéichapa umi unhído oikuaa orekoha esperánsa oho hag̃ua yvágape. Romanos kapítulo 8 ojehai vaʼekue prinsipálmente umi unhídope g̃uarã. Haʼekuéra orresivi “pe espíritu” ha ohaʼarõitereíma Ñandejára oadopta chupekuéra itaʼýraramo (Rom. 8:23). Koʼã kristiáno oho yvágape ha oiko chuguikuéra Ñandejára raʼy. Jesús sakrifísio rupive, Jehová operdona chupekuéra ipekádo ha hekojojáma henondépe (Rom. 3:23-26; 4:25; 8:30). Ñane tiémpope avei, entéro kristiáno ifiélva orekóva esperánsa oiko hag̃ua opa árare ko yvy ape ári, hekojoja Jehová renondépe. Chupekuéra avei ideprovécho umi konsého jatopáva Romanos kapítulo 8-pe. w16.12 2:1-3

Ikatu ñapensa hasyetereiha jajapo hag̃ua ko téxto heʼíva. ¿Heʼisépa raʼe Jesús umi oservíva Ñandejárape arakaʼeve ndojepyʼapymoʼãiha? Jesús ontendekasénte kuri idisipulokuérape ojepyʼapypareírõ térã oñekevrantaitereíramo, nosolusionamoʼãiha mbaʼeve. Káda día ñambohovái heta mbaʼe ijetuʼúva. Upévare naiporãi jajepyʼapy umi provléma ohasáma vaʼekuére, térã umi ikatúvare oñepresenta amo gotyove. Oĩ kristiáno ojepyʼapýva umi mbaʼe ikatúvare oiko tenondeve. Péro natekotevẽi ojapo upéva. ¿Mbaʼérepa? Pórke heta vése oikóramo jepe umi mbaʼe ñapensa vaʼekue, amo ipahápe ndaivaietereíri jakalkula haguéicha. Avei, iporã ñanemanduʼa ndaiporiha situasión Jehová ikatuʼỹva osolusiona. Ikatu ñaĩ segúro haʼe ovendesitaha umi ifiélvape, ha oipytyvõtaha chupekuéra ani hag̃ua ojepyʼapy umi mbaʼe oikóma vaʼekuére, umi mbaʼe oñepresentáva koʼág̃arupi térã ikatúva oiko amo gotyove. w16.12 3:13, 16

Saúl iñumílde vaʼekue Jehová oiporavórõ guare chupe (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24). Péro oñepyrũ rire ogoverna, ou oñembotuicha. Peteĩ jey, hetaiterei filisteo ou oñorairõ hag̃uáicha umi israelítandi. Upérõ Saúl ohaʼarõ vaʼerã kuri Samuel ou hendápe ikatu hag̃uáicha ko proféta oofrese peteĩ sakrifísio Jehovápe. Péro Saúl ohecha mbaʼéichapa heta israelita okyhyje ha oñepyrũ oheja rei pe lugár oñeñorairõtahápe. Upémarõ ojedesespera ha oofreséntema pe sakrifísio. Péro haʼe ndorekói kuri autorida ojapo hag̃ua upéva. Upéicha rupi Jehová ipochy hese (1 Sam. 13:5-9). Samuel og̃uahẽrõ guare Saúl rendápe, omongavaju chupe naiñeʼẽrendúi haguére Jehovápe. Péro ko rréi omoĩ exkúsa ha omboja ótrore hembiapo vaikue (1 Sam. 13:10-14). Upe guive Saúl osegi oñembotuicha, ha Jehová ndoguerohoryvéima chupe (1 Sam. 15:22, 23). Jahechaháicha, ñepyrũrã Saúlpe oho porã kuri, péro upéi ou oñembotuicha ha upéva káusare opa vai (1 Sam. 31:1-6). w17.01 3:1, 2

Rréi David ojerovia meme vaʼekue, ha Jehová oguerohoryeterei chupe (Hech. 13:22). Péro David tuicha opeka oñenórõ guare Bat-seba ndive (2 Sam. 11:1-21). Haʼe ndaikatuvéima okambia la ojapo vaʼekue. Hiʼarive oikove aja pukukue osufríta hembiapo vai haguére (2 Sam. 12:10-12, 14). Upévare, tekotevẽterei vaʼekue ojerovia. Oĩ vaʼerã segúro Jehová operdonataha chupe oñarrepentíramo ipyʼaite guive, ha oipytyvõtaha chupe ogueropuʼaka hag̃ua umi mbaʼe oikótava hese hembiapo vaikuére. Entéro ningo ñaneimperfékto, upéicha rupi japeka. Oĩ umi pekádo igravetereíva ha ótro ndaigraveguasúiva. Sapyʼánte ndaikatuvéima ñarremedia la jajapo vaʼekue ha upévare jasufrímante (Gál. 6:7). Péro ikatu jajerovia Ñandejára promésare. Haʼe heʼi ñañarrepentírõ ñande pyʼaite guive, ñanepytyvõtaha ñaaguanta hag̃ua umi provléma ñanderupytýva japeka rupi (Is. 1:18, 19; Hech. 3:19). w17.01 1:10-12

Ñaneumílderamo, jadesidi porãta ndaikatúiramo jepe ñakontrolapa la oikótava upe rire. Por ehémplo, ikatu hína ñapensa jaservi de tiémpo kompléto. Péro, ¿mbaʼépa oikóta peichahágui jajúramo ñanderasyete, térã hasýramo ñande tuakuéra ha tekotevẽ ñañangareko hesekuéra? ¿Mbaʼépa oikóta ñandehegui ñandeedave vove? Añetehápe ningo ndaikatúi ñarresponde koʼã porandu, péro ñakonfiáramo Jehováre, ñarrekonoséta ha jaaseptáta ndaikatumoʼãiha ñakontrola opa mbaʼe. Jastudia porã vaʼerã ñane situasión, jajerure konsého, ha la iñimportantevéva jajerure Jehovápe tañandegia. Upéi tekotevẽta jaheja pe espíritu sánto ñandedirihi (Ecl. 11:4-6). Jehová ningo ikatu ovendesi la jadesidíva, térã ñanepytyvõ jahechakuaa hag̃ua tekotevẽramo ñakambia la jajapose vaʼekue (Prov. 16:3, 9). w17.01 4:14

Adán ha Eva tekotevẽ kuri odesidi mávapepa iñeʼẽrendúta. Ñambyasýramo jepe, haʼekuéra odesidi naiñeʼẽrendumoʼãiha Ñandejárape (Gén. 3:6-13). Adán ha Eva odesovedese rire Jehová léi, ndahaʼevéima perfékto hikuái. Upe guive oiko chuguikuéra Ñandejára enemígo, pórke haʼe ndaijaʼéi umi mbaʼe vaíre. La Biblia heʼi Ñandejára resa ipotĩetereiha “ohecha hag̃ua umi mbaʼe vai” (Hab. 1:13, TNM). Jehová ombohasa reínte rire Adán ha Eva pekádo, ndaiporimoʼãi kuri pyʼaguapy ha unida ko univérso tuichakuére. Umi ánhel ha yvyporakuéra katuete odudáta umi mbaʼe haʼe heʼívagui. Péro Jehová núnka nopyrũi iñeʼẽre (Sal. 119:142). Adán ha Eva orekóramo jepe pe liverta odesidi hag̃ua, osufri vaʼerã odesidi haguére opuʼã Jehováre. Kon el tiémpo omano hikuái ha oiko jey chuguikuéra yvytimbo (Gén. 3:19). w17.02 1:8, 10, 11

Jesús oñepyrũ guive opredika omanoite peve pe yvyra pohýire, siémpre oheja vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ ogia chupe (Mat. 27:46; Luc. 23:46). Péro umi líder rrelihióso upe tiémpope guare idiferénte chugui. Haʼekuéra omboykénte Ñandejára Ñeʼẽ ndogustáirõ chupekuéra peteĩ mbaʼe omboʼéva. Jesús osita Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva hesekuéra: “Koʼã hénte ijurúpente chemombaʼe, ikorasõ katu mombyry oĩ chehegui. Reiete chemombaʼeguasu hikuái, oikógui omboʼe kuimbaʼekuéra heʼívante haʼeramoguáicha che ñeʼẽ” (Mat. 15:7-9). Jesús oipuru vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ oporomboʼe jave. Umi líder rrelihióso omoñuhãsérõ guare chupe, haʼe ndeʼíri umi mbaʼe opensáva ni ndojeroviái iñexperiénsiare. Upéva rangue siémpre omboʼe Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva (Mat. 22:33-40). w17.02 3:18, 19

Ñande kristianokuéra jajapo ikatúva guive jahechauka hag̃ua jarrespetaha umi autoridápe. Péro jaikuaaháicha oĩ diferénte kultúra ha kostúmbre, upévare oĩ lugár oñehaʼarõhápe ñandehegui jajapo peteĩ mbaʼe, péro ambue lugárpe nahániri. Péicharõ jepe ñañehaʼãmbaite jarrespeta umi autoridápe. Péro ojeruréramo ñandéve hikuái jajapo hag̃ua peteĩ mbaʼe ñandereja vaítava Ñandejára renondépe, jadesidi ñaneñeʼẽrendu Ñandejárape. Péicha jahechauka jarrespeta ha ñamombaʼeveha Jehovápe yvypórape rangue (1 Ped. 2:13-16). Jehová siervokuéra yma guare orrespeta vaʼekue avei umi autoridápe. José ha María oheja ñandéve ehémplo porã. Pe goviérno romano ojapórõ guare peteĩ sénso, haʼekuéra oviaha Belénpe María hyeguasuetéramo jepe (Luc. 2:1-5). Apóstol Pablo orrespeta vaʼekue avei umi autoridápe. Ojeakusárõ guare chupe ojapoha ivaíva, haʼe rrespetuósamente oñedefende rréi Herodes Agripa ha governadór Festo renondépe (Hech. 25:1-12; 26:1-3). w17.03 1:9, 10

Umi israelita hembiapo vaírõ guare umi cananéoicha, Jehová ndoprotehéi chupekuéra iñenemigokuéragui (Juec. 2:1-3, 11-15; Sal. 106:40-43). Oime vaʼerã upe tiémpope ijetuʼu raʼe heta família ohayhúvape Jehovápe osegi hag̃ua iñeʼẽrendu chupe. Péro la Biblia heʼi oĩ hague heta israelita ombovyʼaséva Jehovápe. Umíva apytépe oĩ vaʼekue Jefté, Elqaná, Ana ha Samuel (1 Sam. 1:20-28; 2:26). Koʼág̃arupi heta persóna opensa ha oiko umi cananéoicha. Haʼekuéra hekovai, iviolénto ha iplatarayhu vaʼekue. Péro Jehová ñandeprotehe umi mbaʼe vaígui, oprotehe haguéicha heta vése umi israelítape. Upéicharõ jepe, la majoría naiñeʼẽrendúi chupe. ¿Ñañehaʼãtapa ani hag̃ua jaju ñanedesovediénte haʼekuéraicha? (1 Cor. 10:6-10). Aníkena arakaʼeve ñahaʼanga umi hénte ko mundopeguápe (Rom. 12:2). w16.04 1:4-6

Jehová omeʼẽ ñandéve umi konsého iporãvéva Iñeʼẽ rupive. Upévare iñimportánte jaheka koʼãva ha ñañemboʼe chupe ikatu hag̃uáicha ñandegia. Haʼe katuete omeʼẽta ñandéve umi kualida ñaikotevẽva ikatu hag̃uáicha osẽ porã ñandéve la jadesidíva. Jadesidi mboyve peteĩ mbaʼe iñimportánteva, iporã ñañeporandu: “¿Ojekuaápa umi mbaʼe adesidívare ahayhuha Jehovápe? ¿Oipytyvõtapa oĩ hag̃ua vyʼa ha pyʼaguapy che rogapýpe? ¿Ohechaukátapa chepasiénsia ha chepyʼaporãha?”. Jehová nañandeovligái jahayhu ha jaservi hag̃ua chupe. Haʼe orrespeta umi mbaʼe jadesidíva, tahaʼe jadesidírõ jaservi chupe térã nahániri (Jos. 24:15; Ecl. 5:4). Péro oipota jaheka igía ha ñañehaʼã jajapo pe jadesidi vaʼekue. Jahechaukákena jajeroviaha Jehováre ha umi mbaʼe ñanemboʼévare, péicha jadesidi porãta ha akóinte jaguatáta hapére (Sant. 1:5-8; 4:8). w17.03 2:17, 18