Octubre

“Ñandejára ningo ñanemombarete ñaaguanta ha ñanekonsola hag̃ua” (Rom. 15:5). Jehová añoite ikatu ñanepytyvõ porãve, pórke haʼe ontende porã umi mbaʼe jahasa vaʼekue yma, mbaʼépa jahasa koʼág̃a, ha mbaʼéichapa ñañeñandu. Upévare haʼe oikuaa mbaʼépa ñaikotevẽ ikatu hag̃uáicha ñaaguanta. Péro, ¿mbaʼéichapa Jehová orresponde ñane orasión jajerure jave chupe ajúda ñaaguanta hag̃ua? Jajeruréramo Jehovápe ajúda ñaaguanta hag̃ua peteĩ provléma ijetuʼúva, haʼe katuete ohechaukáta ñandéve ‘mbaʼéichapa ñasẽta chugui’ (1 Cor. 10:13). Por ehémplo, ikatu oipeʼaite ñandehegui pe provléma jahasáva, térã ñanepytyvõ ikatu hag̃uáicha ñanepasiénsia ha javyʼa ijetuʼúramo jepe (Col. 1:11). Jehová oikuaa porã moõite pevépa ikatu ñaaguanta, upévare nopermitimoʼãi jahasa peteĩ mbaʼe ikatuʼỹva jagueropuʼaka. w16.04 2:5, 6

La Biblia heʼi ñaneñeʼẽrendu vaʼerãha umi goviérnope, péro heʼi avei ñaneñeʼẽrendu vaʼerãha Ñandejárape yvypórape rangue (Hech. 5:29; Tito 3:1). Pe téxto koestediagua heʼi mbaʼépa ñanepytyvõta ñantende hag̃ua mávapepa ñamotenonde vaʼerã. Ñakumpli vaʼerã umi léi omoĩva umi goviérno, jarrespeta umi mburuvichápe ha japaga vaʼerã umi impuésto (Rom. 13:7). Péro umi goviérno ojeruréramo ñandéve peteĩ mbaʼe Ñandejára ndoipotáiva jajapo, rrespetuósamente jaʼe chupekuéra ndaikatumoʼãiha, pórke ñamotenonde vaʼerã Ñandejárape. Ñande ñameʼẽ hína “Ñandejárape imbaʼéva” nañañentremetéivo mbaʼeveichagua polítikare (Is. 2:4). Jehová opermiti yvyporakuérape ogoverna, upévare ñande nañapuʼãi umi autorida kóntrape. Avei ndajapartisipái umi aktivida ojejapóvape oñembotuicha hag̃ua peteĩ tetã (Rom. 13:1, 2). Ñande ndajaikói jajopy ni ñakambiase umi goviérnope. Upévare ndajavotái mbaʼeveichagua kandidáto térã partído polítikore, ni ndajaikói ñañekandidata ñakonsegi hag̃ua peteĩ puésto. w16.04 4:1, 2

Hetave vése umi provléma jarekóva ñane ermánondi ikatúnte ñasolusiona hendive ñaneañoháme. Péro Jesús heʼi vaʼekue sapyʼánte oĩha provléma tekotevẽtahápe ointerveni umi ansiáno (Mat. 18:15-17). Upérõ Jesús oñeʼẽ peteĩ ‘pekádore’, ndahaʼéi hína peteĩ jeiko vai reírente. ¿Mbaʼépa ojejapo vaʼerã oikóramo Jesús heʼi vaʼekue? Ñepyrũrã pe ermáno oñeʼẽ vaʼerã haʼeñohápe pe ofallávandi hendive. Nohendúiramo chupe, oraha vaʼerã hendive ambue ermánope kómo testígo. Péro noñesolusionáiramo pe provléma, oñeʼẽ vaʼerã umi ansiánondi. Ha ni upeichavérõ pe ofalláva noñarrepentíriramo, ojetrata vaʼerãha chupe peteĩ “tetã ambueguáramo ha impuésto kovraháramo”. Upéva heʼise oñemosẽ vaʼerãha chupe kongregasióngui. Pe pekádo Jesús oñeʼẽ hague ikatu hína heʼise peteĩ ermáno okalumnia, térã ojeaprovechaha ótrore oipeʼa hag̃ua chugui peteĩ kósa de valór. Péicha jave umi kristiáno ikatu osegi umi tres páso Jesús oñeʼẽ vaʼekuére Mateo 18:15-17-pe. w16.05 1:14

Heta vése la Bíbliape ndeʼíri mbaʼépa jajapo vaʼerã káda situasiónpe. Por ehémplo, ndeʼíri ñandéve mbaʼéichapa ñañemonde vaʼerã. Upéva ohechauka Jehová iñaranduha. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Pórke ko yvy tuichakuére umi hénte oreko diferénte kostúmbre, oñemonde de diferénte fórma, ha pe móda pyʼỹinte okambia. La Bíbliape heʼírire mbaʼéichapa ñañemonde vaʼerã, ñane tiémpope jaipuru vaʼerãmoʼã ao ymaiterei guaréma, koʼág̃a ndojepuruvéimava. Avei la Bíbliape ndaiporiguasúi rrégla oñeʼẽva traváhore, salúre térã umi vyʼarãre. Jehová oheja káda kristiáno ha umi omoakãva hogapy, odesidi koʼã mbaʼépe. Ñaanalisa porã vaʼerã ñane situasión, ha jajapo rangue umi mbaʼe ñandegustávante, jadesidi vaʼerã Jehovápe ogustaháicha. Péicha ñaiméta segúro haʼe ñanepytyvõtaha ñasẽ porã hag̃ua (Sal. 37:5). w16.05 3:2, 6

Oime vaʼerã jareko hína umi lívro de la Biblia ñandegustavéva. Por ehémplo, hetápe ogusta Mateo, Marcos, Lucas ha Juan, pórke ikatu jahecha umi kualida porãite Jehová orekóva, Jesús ehémplo rupive (Juan 14:9). Ótrope katu ogusta umi lívro profétiko, por ehémplo Apocalipsis, ohechauka rupi “umi mbaʼe oikótava koʼẽrõite” (Apoc. 1:1). Hetápe ogustaiterei avei umi Salmo, pórke okonsola chupekuéra. Ha ótrope katu lívro de Proverbios, ideprovécho rupi chupekuéra umi konsého oĩva upépe. Jahechaháicha, la Biblia haʼe peteĩ lívro enterovépe g̃uarã. Ñande ningo javalora avei umi puvlikasión bíblica, pórke ojepuru la Biblia ojejapo hag̃ua umíva. Entéro umi lívro, folléto, rrevísta ha ambue puvlikasión haʼe hína peteĩ jopói oúva Jehovágui. Umíva ñanepytyvõ ñañemoag̃ui hag̃ua hese ha ‘ñande jerovia mbarete’ hag̃ua (Tito 2:2). w16.05 5:1-3

Pe espíritu sánto ikatu ñanemoldea heta hendáicha. Por ehémplo, ñanepytyvõkuaa jareko hag̃ua umi kualida porãite Jesús oreko vaʼekue ha oúva Ñandejára espíritugui. Peteĩva umi kualida haʼe hína pe mborayhu. Ñande jahayhu rupi Jehovápe, ñaneñeʼẽrenduse voi chupe, ha jaipota haʼe ñanemoldea, pórke jaikuaa imandamientokuéra katuete ñanevenefisiataha. Avei pe espíritu sánto ñanemombarete ani hag̃ua ko múndo aña ipuʼaka ñanderehe (Efes. 2:2). Apóstol Pablo imitãrusúrõ guare, ojapo meme vaʼekue umi mbaʼe omboʼéva umi líder rrelihióso hudío oñemombaʼeguasuetéva. Péro tiémpo rire haʼe oskrivi: “Opa mbaʼerã chembarete Ñandejára omeʼẽgui chéve podér” (Filip. 4:13). Ñande avei jajerure vaʼerã Jehovápe ñande pyʼaite guive tomeʼẽ ñandéve ijespíritu sánto, ha haʼe katuete ñanerendúta (Sal. 10:17). w16.06 1:12

Ñande ningo jaadora Jehovápe añoite. Núnka nañamombaʼeguasúi vaʼerã ótro dióspe, ni ndajagueroviái vaʼerã umi enseñánsa fálsa. Avei ndovaléi japraktika umi mbaʼe ojapóva umi rrelihión fálsa. Jehová ningo ipoderosove ha tuichave enterove diósgui. Péro ndahaʼéi upévante, haʼe hína pe Dios verdadéro. Upévare, ñande jaadora vaʼerã chupe añoite. Ñande ningo siémpre ñamotenonde vaʼerã Jehovápe. Upévare, jaadoraséramo chupe añoite, ñañatende vaʼerã ani ñamotenonde ótra kósa Jehovápe rangue. Umi Diez Mandamiénto Jehová omeʼẽ vaʼekuépe, heʼi isiervokuéra ndovaleiha oadora ótro dióspe ni mbaʼeveichagua imáhen (Deut. 5:6-10). Ñane tiémpope umi hénte oadora heta mbaʼe, ha sapyʼánte ni noñemeʼẽi enkuénta ojapoha upéva. Péro jaikuaaháicha, Jehová nokambiái. Haʼe oipota ñamombaʼeguasu ha ñamotenonde chupe añoite, pórke haʼe “peteĩnte hína” (Mar. 12:29). w16.06 3:10, 12

Apóstol Pedro oporandúrõ guare Jesúspe iporãmapa “siete vése” ñaperdonáramo ñande rapichápe, Jesús heʼi chupe: “Ndaʼéi ndéve siete vése, setenta y siete vése voi katu”. Péicha Jesús ñanemboʼe ñaĩ vaʼerãha dispuésto ñaperdona hag̃ua umi ofallávape ñanendive (Mat. 6:14, 15; 18:21, 22). Ani ñanderesarái enterovéva jajavyha, upévare ñande sapyʼánte ñaofende avei ñande rapichápe. Jahechakuaáramo ñaporoofende hague, jasegi vaʼerã pe konsého oĩva la Bíbliape. Jajerure vaʼerã perdón ñane ermánope ha ñañehaʼã jaiko porã jey hendive (Mat. 5:23, 24). ¡Ajépa javyʼaite ñane ermáno ñaneperdonáramo! Ñande avei ñaporoperdona vaʼerã (1 Cor. 13:5, Col. 3:13). Ñande ñaporoperdonáramo, Jehová ñaneperdonáta avei. Upéicharõ, jaiporiahuverekókena ñande rapichápe Jehová ojapoháicha ñanendive (Sal. 103:12-14). w16.06 4:15, 17

Koʼã ára pahápe, Jehová onkarga ñandéve ñamombeʼu hag̃ua umi “marandu porã” oñeʼẽva Irréinore “oparupiete ko yvy ape ári” (Mat. 24:14). “Umi marandu porã oñeʼẽva Ñandejára Rréinore” ha “Ñandejára mbaʼeporã ijojahaʼỹva” ningo la mísma kósa. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Pórke entéro umi mbaʼe porã oguerútava Ñandejára Rréino, ojehupytýta Jehová imbaʼeporãiterei rupínte (Hech. 20:24; Efes. 1:3). Pablo ohechauka vaʼekue oagradeseha Ñandejárape imbaʼeporãiterei haguére, upévare kyreʼỹme opredika vaʼekue. Ha ñande, ¿jasegípa avei Pablo ehémplo? (Rom. 1:14, 15). Ñaneimperféktoramo jepe, ikatu jahupyty heta vendisión Ñandejára imbaʼeporã rupi ñanendive. Upévare ñamombeʼu vaʼerã ñande rapichakuérape Jehová ñanderayhuetereiha, ha avei ñamboʼe vaʼerã chupekuéra mbaʼépa ojapokuaa ikatu hag̃uáicha ohupyty heta mbaʼe porã. w16.07 4:4, 5

Jesús omano mboyvemi, 3 vése heʼi voi idisipulokuérape Satanás haʼeha “ko múndo ruvicha” (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Satanás ojevale umi rrelihión fálsare ombotavy hag̃ua umi héntepe. Upévare, koʼág̃arupi heta persóna nopenái umi profesía oĩvare la Bíbliape, ohechaukáva ko múndo oñehundipotaitemaha (Sof. 1:14). Jahechaháicha, Satanás “omohesatũ” umi héntepe ani hag̃ua ontende la oikóva (2 Cor. 4:3-6). Upéicha rupi, heta oĩ nohenduséiva ñamombeʼúvo chupekuéra pe fin hiʼag̃uimaha ha Jesús ogovernamaha. Heta persónape ni michĩmi nointeresái umi profesía oĩva la Bíbliape. Péro ndajahejái vaʼerã upéva ñanemokangy. Ñande jaikuaa porã mbaʼérepa iñimportánte ñaĩ alérta. w16.07 2:11, 12

Pe kasamiénto díape, pe nóvia iporãiterei ha pe nóvio katu opukavy omañávo hese. ¡Ovyʼaiterei hikuái! Jehová omoñepyrũ vaʼekue pe matrimónio, ha oipota entéro omendáva ovyʼa ha osẽ porã. Upévare omoĩ la Bíbliape heta konsého ideprovéchotava chupekuéra (Prov. 18:22). Péro entéro yvypóra ningo ñaneimperfékto, ha la Biblia oavisa porã umi omendáva iprovlematanteha voi (1 Cor. 7:28). Upéicharõ, ¿mbaʼépa ojapo vaʼerã umi omendáva ojei hag̃ua heta akãrasýgui? ¿Mbaʼépa ikatu ojapo hikuái imatrimónio osẽ porã hag̃ua? La Biblia heʼi iñimportantetereiha pe mborayhu. Péro umi omendáva tekotevẽ ohechauka ojoayhuha de diferénte fórma. Por ehémplo, ojoayhu vaʼerã oñoamígoicha, irromántiko ha ikariñóso vaʼerã oñondive. Ha oiméramo ifamília hikuái, koʼytevéntema iñimportánte ohechauka ohayhuha hogayguakuérape. Péro ikatu hag̃uáicha umi omendáva osẽ porã, tekotevẽ ojoayhu hikuái ipyʼaite guive la Biblia ojerureháicha kristianokuérape. w16.08 2:1, 2

Timoteo ningo heta tiémpore opredika vaʼekue, ha oiméne ikatupyry voi raʼe. ¿Mbaʼérepa upéicharõ tekotevẽ kuri omehora? Pórke umi persóna okambia ha avei umi situasión oñepresentáva. Timoteo oipotáramo umi hénte siémpre ohendu chupe, osegi vaʼerã omehora ha okambia oporomboʼe lája. Ñande avei jajapo vaʼerã upéva japredika jave. Japredika jave de kása en kása, sapyʼánte ndajajuhúi umi héntepe. Ambue hendápe katu umi hénte oĩramo jepe, noñepermitíri ñandéve jaike umi lugár térã edifísio oikohápe. Oiméramo otoka ñandéve japredika koʼãichagua territóriope, ikatu japrova ótro método ñañeʼẽ hag̃ua ñande rapichakuérandi. Oĩ heta ermáno opredikaséva umi lugár púvlikope, por ehémplo umi paráda de trénpe, paráda de kolektívope, merkádore térã umi plásare. Péicha ojapo rupi koʼã ermáno, ikatu oñemongeta porã hapichakuérandi. w16.08 3:14-16

Jehová rupive jareko hetaiterei ermáno oñeinteresáva ñanderehe ha ñanemokyreʼỹva (Heb. 12:12, 13). Heta kristiáno yma guare ningo orresivi vaʼekue ánimo iñermanokuéragui. Koʼág̃arupi oiko avei upéicha. Umi israelita oñorairõrõ guare umi amalequita kóntrape, Aarón ha Hur ojoko kuri Moiséspe ijyva ikatu hag̃uáicha oaguanta (Éx. 17:8-13). Ñande avei iporã jaheka fórma ñamombarete ha ñaipytyvõ hag̃ua ótrope. Por ehémplo, ikatu ñamombarete umi ijedávape, umi hasykatúvape, umi orekóva oposisión hógape, umi oñeñandúva haʼeño, térã osufríva omano haguére peteĩ ohayhúva. Avei ikatu ñamokyreʼỹ umi imitãvape, pórke ko múndo ojopy chupekuéra ipláta heta, ijestúdio porã ha hembiapo vai hag̃ua (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14). Upéicharõ, ñañeinteresákena ñande pyʼaite guive ñande rapichakuérare, tahaʼe ñaime jave Salónpe, japredika jave, jahasa porã jave oñondivepa, térã ñahenói jave chupekuéra por teléfono. w16.09 1:13, 14

Ñande ningo jarrespeta Jehovápe, ñane ermanokuérape ha umi hénte oĩva ñande territóriope. Upévare, ñañemonde lájare jahechaukase ñambotuichaha Jehovápe ha ñamombaʼeha pe mensáhe japredikáva (Rom. 13:8-10). Iñimportanteterei ñañemonde hekópe porã, koʼýte jaha jave rreunionhápe térã predikasiónpe. Ñañemonde lájare, ojekuaa vaʼerã jaserviha Jehovápe (1 Tim. 2:10). Jaikuaaháicha, oĩ ao ikatúva jaipuru peteĩ lugárpe, péro ndaikatúiva jaipuru ótro hendápe. Upévare, tahaʼe haʼéva pe lugár jaikoha, entéro jaservíva Jehovápe nañaofendéi vaʼerã avavépe ñañemonde lájare. Jaha jave asambleahápe, ñañatende vaʼerã avei ñane vestiméntare. Ñande ningo ndajajoguaséi umi hénte ko mundopeguápe. Péicha jajapóramo, nañatĩmoʼãi jaʼe hag̃ua ñande haʼeha testígo de Jehová, ha ñaiméta preparádo japredika hag̃ua oñepresenta jave peteĩ oportunida. w16.09 3:7, 8

Peteĩ óga ningo ndaikatúi ojeaparesénte ijehegui rei, oĩmante vaʼerã peteĩ ojapo vaʼekue. Umi ser vívo ningo ijetuʼueteve ojejapo hag̃ua peteĩ ógagui, upévare oĩmante vaʼerã peteĩ okrea vaʼekue. ¿Mbaʼépa ikatu ere peteĩ persóna odudávape la Biblia ouha Ñandejáragui? Ñepyrũrã ikatu eporandu chupe mbaʼépa orovia, ha upéi eñehaʼã eaverigua mbaʼe témapa ointeresa chupe (Prov. 18:13). Oñeinteresárõ umi téma sientífikore, ikatu eipuru umi ehémplo ohechaukáva la Biblia ndojavyiha oñeʼẽ jave koʼã témare. Ogustáramo chupe pe istória, ikatu emensiona peteĩ suséso oĩva umi lívro de istóriape, ha peteĩ profesía oĩva la Bíbliape oñeʼẽma hague upévare. Ótrope ikatu ointeresave umi konsého Jesús omeʼẽ vaʼekue pe Sermón del Móntepe. Ñande jaipota umi hénte ovyʼa oñemongetávo ñanendive ha oaprendévo la Bíbliagui. Upévare, eñeʼẽkena kon rrespéto ha ehendukuaa. Upéva koʼýte iñimportánte pe persóna ijedavérõ ndehegui. Rejapóramo péicha, ifasilvéta chupe nderrespeta hag̃ua avei. w16.09 4:14-16

Jaipotáramo umi ótro tetãgua oñeñandu porã ñanendive kongregasiónpe, iporã ñañeporandumi: “Aĩramo ótro paíspe, ¿mbaʼéichapa aipotáta chetrata hikuái?” (Mat. 7:12). Ñanepasiénsiakena umi extranhérore, ha jagueraha enkuénta ojeadaptaha ohóvo hikuái ótra kostúmbrere. Ñepyrũrã ikatu nañantendepái opensa lája, térã umi mbaʼe ojapóva. Péro ani ñahaʼãrõ ojeadapta hikuái ñanderehe, upéva rangue ñañehaʼã vaʼerã jaasepta haʼekuéra idiferenteha ñandehegui. Ñañemotiémporamo jaikuaave hag̃ua umi extranhéro kultúra térã ipaísgui, ifasilvéta ñantende hag̃ua chupekuéra. Jajapo jave ñande estúdio de família, ñapensa umi extranhéro oĩvare ñane kongregasión térã ñande territóriope, ha ñainvestiga jaikuaave hag̃ua ikultúragui. Avei ikatu ñainvita umi oĩvape ñane kongregasiónpe okaru hag̃ua ñande rógape. Jehová oavri “pe okẽ ikatu hag̃uáicha umi tetã ambuegua ojerovia avei”. ¿Ñandépa ikatu avei jaavri ñande róga rokẽ “ñane ermanokuéra rehehápe” ha jarresivi porã chupekuéra? (Hech. 14:27; Gál. 6:10; Job 31:32). w16.10 1:15, 16

Jesús oaguanta pe pruéva ijetuʼuvéva, ha iñeʼẽrendu Jehovápe ipahaite peve. ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupe oaguanta hag̃ua? Pablo heʼi vaʼekue: “Oñemoĩgui henondépe peteĩ mbaʼe ombovyʼaitereítava chupe, haʼe oaguanta pe jehasa asy oñemosaingóvo chupe pe yvyra pohýire, notĩri upe haguére ha koʼág̃a oguapy hína Ñandejára deréchape” (Heb. 12:2). Pablo omokyreʼỹ umi kristiánope osegi hag̃ua Jesús ehémplo. Jesúsre oiko haguéicha, oĩ vaʼekue heta kristiáno omanóva iñeʼẽrendu rupi Jehovápe. Peteĩva umíva apytépe haʼe vaʼekue Antipas (Apoc. 2:13). Koʼã kristiáno orresivíma iprémio, péro umi persóna ifiélva oiko vaʼekue haʼekuéra mboyve, ohaʼarõ gueteri oñemopuʼã chupekuéra oiko hag̃ua ko yvy ape ári (Heb. 11:35). Umi kristiáno unhído omano vaʼekue, oñemoingove jey oiko hag̃ua yvágape Jesús oñepyrũ riremi ogoverna áño 1914-pe. Haʼekuéra ogovernáta Jesús ndive yvyporakuérape (Apoc. 20:4). w16.10 3:12

Oĩ sy ha túa nomokyreʼỹiva ifamíliape, pórke ituakuéra voi nomokyreʼỹi vaʼekue chupekuéra. Umi okakuaapámava oikotevẽ avei ánimo, péro heta vése ndorresivíri. Por ehémplo, heta oĩ ojekeháva noñemokyreʼỹi haguére chupekuéra itravahohápe. Ikatu ñamokyreʼỹ peteĩ persónape jafelisitáramo chupe ojapo porã haguére peteĩ mbaʼe, térã jaʼéramo chupe orekoha heta kualida porã. Avei ikatu ñaporomokyreʼỹ ñakonsolávo ñande rapichápe oñeñandu vai térã oñedesanima jave (1 Tes. 5:14). Ñande pyʼỹinte jajotopa ñane ermanokuérandi, upéicha jave jareko heta oportunida ñaanima hag̃ua chupekuéra (Ecl. 4:9, 10). Upévare iporã ñañeporandumi: “¿Aaprovechápa opa oportunida haʼe hag̃ua umi ermánope avalora ha ahayhuha chupekuéra?”. La Biblia heʼi: “Igustoite peteĩ persóna oikuaáramo la heʼi vaʼerã oñekotevẽve jave” (Prov. 15:23, TNM). w16.11 1:3-5

Jehová heʼi kuri ipuévlore: “Ovecháicha ikorápe ambyatýta, ovecha atýicha ambyatýta ñúme” (Miq. 2:12). Jehová heʼi avei ótro proféta rupive: “Upérõ amboʼéta opa tetãme oñeʼẽ hag̃ua peteĩ ñeʼẽ ipotĩva, ikatu hag̃uáicha oñondivepa oipuru Jehová réra ha oservi chupe” (Sof. 3:9, TNM). ¡Ajépa jaagradesete Jehovápe ikatu haguére jaadora chupe oñondivepa! Jahechaháicha, umi kristiáno síglo primeropegua osegi jave Ñandejára Ñeʼẽme heʼíva, umi kongregasión ipotĩ, oĩ peteĩ ñeʼẽme ha oiko pyʼaguapýpe (1 Cor. 1:10; Efes. 4:11-13; 1 Ped. 3:8). Ñane tiémpope avei, Jehová puévlo oñeorganisa porã, oiko peteĩ ñeʼẽme ha opredika pe marandu porã ko yvy tuichakuére. w16.11 2:16, 18

Síglo primérope heta hénte olee vaʼekue la Biblia idióma griégo térã latínpe. Upéicha rupi, ikatúma okompara hikuái umi mbaʼe oleéva, pe Iglésia Katólika omboʼévare. Koʼãva apytépe oĩ ohechakuaáva japuha heta mbaʼe omboʼéva pe iglésia, upévare noĩri de akuérdo hendivekuéra. Péro upe tiémpope ikatu voi ojejuka chupekuéra okuestionáramo umíva. Ohasávo pe tiémpo, saʼivéma oĩ umi oñeʼẽva griégo ha latín. Umi líder rrelihióso katu nopermitíri vaʼekue ojetradusi la Biblia umi idióma oñeñeʼẽvévape. Oĩramo oñemoĩva pe iglésia omboʼévare katu ojekastiga chupe. Umi kristiáno unhído heta vése ndaikatúi vaʼekue oñerreuni, ha oñembyaty jave ojapo vaʼerã peteĩ rreunión michĩva. Umi kristiánope ijetuʼu kuri omombaʼeguasu Jehovápe de fórma organisáda. Jahechaháicha, Babilonia Guasu oreko vaʼekue ipoguýpe umi héntepe. w16.11 4:8, 10, 11

Añetehápe ningo ñande ñañehaʼãmbaite ani hag̃ua ñanerembiapo vai umi hénte Corintogua ojapo haguéicha. Jasegírõ ñanerembiapo vai, ndaikatúi ñahaʼarõ Jehová ohechauka ñandéve imbaʼeporã ijojahaʼỹva ha ñaneperdona. Upévare, ¿mbaʼépa ñapensa umi pekádo algúno heʼívare ndaigraveiha? ¿Ñaĩpa desidído ñaneñeʼẽrendúvo Jehovápe opa mbaʼépe? (Rom. 6:14, 17). Ñapensamína apóstol Páblore. Haʼe heʼi vaʼekue: “Che yvypórante, añevende vaʼekue pekádo poguýpe. Che nantendéi la ajapóva, ajaposéva ndajapói, upéva rangue ajapo umi mbaʼe chembojeguarúva” (Rom. 7:14, 15). Pablo ndojapóiramo jepe umi mbaʼe oñemensionáva 1 Corintios 6:9-11-pe, orrekonose haʼeha pekadór. Haʼe ombovyʼase Jehovápe, upévare oñehaʼãmbaite ani hag̃ua ojapo umi mbaʼe vai (Rom. 7:21-23). Iporãta avei jasegíramo iñehémplo ha jajapo ikatúva guive ñaneñeʼẽrendu hag̃ua Jehovápe. w16.12 1:15, 16

Rejepyʼapyeterei jave, Jehová oipota remombeʼu chupe mbaʼeichaitépa reñeñandu. “Ejapo rire la ikatúva guive resolusiona hag̃ua pe provléma ndejopýva, eñemboʼe Jehovápe ne korasõite guive (Sal. 94:18, 19). Filipenses 4:6 ha 7 ohechauka Jehová orrespondeha ñane orasión, ñañemboʼe meme jave chupe ñande pyʼaite guive. Haʼe ikatu ñanepytyvõ ñaime hag̃ua trankílo, ha jaipeʼa hag̃ua ñane akãgui umi mbaʼe ñanemoñeñandu vaíva. Ñandejára ñanepytyvõ ani hag̃ua jakyhyje ni ñañekevrantaiterei, ha omeʼẽ ñandéve pe pyʼaguapy tuichavéva opa mbaʼe yvyporakuéra ikatúvagui ontende. Heta ermáno ha ermána oñandu peichagua pas. Ha nde ikatu avei reñandu upéva. “Ñandejára pyʼaguapy” nepytyvõkuaa regueropuʼaka hag̃ua oimehaichagua provléma. Añetehápe ikatu rejerovia ko promésa Jehová ojapóvare: “Ani rekyhyje, che hína nde Jára. Che romombaretéta, che katuete roipytyvõta” (Is. 41:10, TNM). w16.12 3:3, 4

Moisés omboyke umi mbaʼerepy oĩva Egíptope, ha “odesidi ikuentaveha ojetrata vai chupe Ñandejára puévlondi, oiko rangue ovyʼa sapyʼami opeka aja” (Heb. 11:25-26). Iporãitereíta ningo jasegíramo Jehová siervokuéra yma guare ehémplo. Ñamombaʼékena pe liverta oñemeʼẽva ñandéve jajapo hag̃ua Ñandejára rembipota. Ikatu ñapensa ifasilveha ótronte odesidíramo ñanderehe. Péro jajapóramo péicha nañañevenefisiamoʼãi pe rregálo porãite oñemeʼẽ vaʼekuégui ñandéve. Deuteronomio 30:19 ha 20 oñeʼẽ upe rregálore. Versíkulo 19 omombeʼu mbaʼépa Ñandejára oheja vaʼekue odesidi umi israelita. Pe versíkulo 20 katu heʼi umi mbaʼe odesidívare hikuái ikatuha ohechauka mbaʼépa oreko ikorasõme. Ñande avei jareko pe liverta jadesidívo jaadorátapa Ñandejárape. Hiʼarive, jareko pe oportunida ijojahaʼỹva jaipurúvo pe kapasida jadesidi hag̃ua. Péicha ikatúta ñambotuicha Jehovápe ha jahechauka jahayhuha chupe. w17.01 2:10, 11

Jehová oipota jaipuru porã umi kapasida jarekóva. ¿Mbaʼérepa? Ñanderayhúgui ha oipota rupi javyʼa. Péro haʼe nohaʼarõi ñandehegui perfeksión. Haʼe oikuaa ñaneimperfékto rupi jajavy meme ha ñamanoha (1 Rey. 8:46). Ñande ndaikatúi avei ñakontrola umi ótro ojapóva, pórke káda uno odesidi vaʼerã la ojaposéva. Ha tahaʼe haʼéva pe konosimiénto ha experiénsia jarekóva, ñande lomímo ke mitã Jehová renondépe (Is. 55:9). Jaheja vaʼerã siémpre Jehová ñandegia opa mbaʼépe. Jajerovia vaʼerã haʼe ñanepytyvõtaha ndaikatúirõ ñandepuʼaka umi situasión ijetuʼúvare. Péro Ñandejára oipota ñañehaʼãmbaite ñasolusiona hekopete umi provléma, ha jahecha mbaʼéichapa ikatu ñaipytyvõ ñande rapichápe. Tekotevẽ ningo jajerovia Jehováre ha jajapo iporãva. Upéicha jasegíta jahechauka ñandefielha opa mbaʼépe. w17.01 1:2-4

Barzilai oasepta ko invitasión. Haʼe orekópe 80 áño, David oinvita chupe oiko hag̃ua hendive pe palásiope. Haʼe oagradese ha omombaʼéramo jepe upe priviléhio, heʼínte omeʼẽ hag̃ua upe oportunida Kimhámpe, haʼéva amalisia itaʼýra (2 Sam. 19:31-37). ¿Mbaʼérepa Barzilai ndoaseptái kuri pe invitasión? ¿Ndoipotáintepa raʼe rresponsavilida, térã oikosénte trankílo? Nahániri, Barzilai iñumílde. Haʼe orrekonose okambiamaha isituasión ha ndaikatuveimaha ojapo heta mbaʼe ijedáma rupi (Gál. 6:4, 5). Ñande avei ñaneumílde vaʼerã. Upévare jaiko rangue ñapensaiterei ñandejehénte térã ñañekompara ótrore, ñañehaʼã vaʼerã ñameʼẽ Jehovápe la iporãvéva. Añetehápe, upéva iñimportanteve hína oimehaichagua asignasióngui (Gál. 5:26). Ñaneumílderamo, ñambaʼapóta ñane ermanokuérandi ñambotuicha hag̃ua Jehovápe ha ñaipytyvõ hag̃ua ñande rapichakuérape (1 Cor. 10:31). w17.01 4:5, 6

Jehová hína ñande Apohare ndaijojaháiva. Opa mbaʼe ojapo vaʼekue iporãiterei (Jer. 10:12). Jehová omoĩ límite opa mbaʼe okrea vaʼekuépe. Por ehémplo omoĩ léi pe naturalésape, ha avei omeʼẽ léi yvyporakuérape ojesegi hag̃ua hese. Opaichagua léi Jehová omoĩva oipytyvõ ikatu hag̃uáicha entéro mbaʼe oĩva ko univérsope ombaʼapo porã oñondivepa (Sal. 19:7-9). Ndaipóri ningo mbaʼeve ko univérsope oĩ reíva. Por ehémplo, pe léi de la graveda rupive pe atmósfera oĩ ag̃ui ko yvy apégui, avei okontrola pe oséano ha ndohejái pe y ojupieterei ni oguejyeterei. Pe léi de la graveda noĩririre ndaikatúi vaʼerãmoʼã jaikove. Umi léi Jehová omoĩ vaʼekue pe naturalésape oipytyvõ ikatu hag̃uáicha ko univérso tuichakue ombaʼapo porãmba. Koʼã mbaʼe ohechauka porã Jehová orekoha peteĩ propósito ko yvy ha yvyporakuérape g̃uarã. Ñane predikasión rupive ikatu ñaipytyvõ umi héntepe oikuaa hag̃ua ko univérso apohare ndaijojaháivape (Apoc. 4:11). w17.02 1:4, 5

¿Mávapepa oipytyvõ avei umi ánhel? La Biblia heʼi “Jehová ehérsito mburuvicha”, térã peteĩ ánhel oipytyvõ hague Josuépe ogana hag̃ua pe gérra umi cananeo kóntrape (Jos. 5:13-15; 6:2, 21). Tiémpo rire, rréi Ezequías odirihírõ guare Ñandejára puévlo, pe ehérsito asirio tuichaitéva oamenasa ohunditaha Jerusalén. Péro peteĩ pyharépente, “Jehová ánhel ou ha ojuka 185.000 kuimbaʼépe umi asirio kampaméntope” (2 Rey. 19:35, TNM). Umi ánhel ningo perfékto. Péro umi kuimbaʼe haʼekuéra oipytyvõ vaʼekue nahániri. Por ehémplo, peteĩ okasiónpe Moisés nombotuichái Jehovápe (Núm. 20:12). Josué katu noporandúi vaʼekue mbaʼeve Ñandejárape umi gabaonita oúrõ guare hendápe ojapo hag̃ua peteĩ tráto (Jos. 9:14, 15). Ha peteĩ vuéltape rréi Ezequías ou oñemombaʼeguasu (2 Crón. 32:25, 26). Péro koʼã kuimbaʼe iñimperféktoramo jepe, umi israelita osegi vaʼerã umi instruksión haʼekuéra omeʼẽva. Umi ánhel rupive Ñandejára oipytyvõ koʼã kuimbaʼépe. Upéva ohechauka Jehová odirihi hague ipuévlope. w17.02 3:7-9

¿Mbaʼéichapa jahechauka ñamombaʼeha ótrope? Por ehémplo, jatrata porã ha jarrespeta jave chupekuéra. ¿Mbaʼeichagua persónapepa oñemombaʼe jepi? Umi orekóvape peteĩ asignasión térã puésto iñimportánteva, ỹrõ oĩ jave omereséva ojehechauka chupe upéva. Ko artíkulope jahecháta mbaʼeichagua persónapa omerese ñamombaʼe chupe ha mbaʼérepa. Apocalipsis 5:13 heʼi ñamombaʼe vaʼerãha “Pe oguapýva pe trónope ha pe Ovecharaʼýpe”. Jehová haʼe hína “Pe oguapýva pe trónope”. Apocalipsis kapítulo 4 omombeʼu mbaʼérepa Jehová omerese ojerrespeta ha oñembotuicha chupe. Umi ánhel ipuésto yvatéva heʼi Jehovápe, “pe oikovéva opa ára g̃uarã”: “Ñandejára Jehová, nde ningo remerese opavave nemombaʼe ha omeʼẽ ndéve tekomimbipa ha podér, nde rejapo rupi opa mbaʼe, ha nde reipotágui oĩ ha ojejapo vaʼekue opaite mbaʼe” (Apoc. 4:9-11). w17.03 1:1, 2

Koʼág̃arupi heta oĩ opensáva iporãveha jajapo ñane korasõ heʼíva jadesidíta jave peteĩ mbaʼe. Péro upéva ikatu ipeligróso. La Biblia ñandeavisa ndovaleiha jajesegi ñane korasõre térã ñane sentimiéntore jadesidíta jave. Ñande ndaikatúi ñakonfia ñane korasõ heʼívare pórke “itraisionéro ha ipyʼatarova” (Jer. 17:9, TNM). Ñandejára Ñeʼẽme oĩ heta ehémplo ohechauka porãva katuete osẽ vaiha umi ojeroviáva ikorasõre (1 Rey. 11:9; Jer. 3:17; 13:10). Upéicharõ, ¿mbaʼépa ikatu oiko ñanderehe jajesegíramo ñane korasõre térã umi mbaʼe ñañandúvare jadesidíta jave? Por ehémplo, peteĩ persóna ipochýva ijetuʼu odesidi porã hag̃ua (Prov. 14:17; 29:22). Avei peteĩ oñedesanimáva hasy lénto odesidi hag̃ua hekoitépe (Núm. 32:6-12; Prov. 24:10). Upévare jadesidíta jave peteĩ mbaʼe iñimportánteva, ani ñapermiti ñanedomina umi mbaʼe ñañandúva. w17.03 2:12, 13

Entéronte ñaneimperfékto ha jajavy meme. Péro javyʼaiterei pórke Jehová omeʼẽ Itaʼýra ñanderehehápe ha oĩ ñaneperdona hag̃uáicha. Ñaneumílderamo ha ñañarrepenti, ikatu jajerure chupe tañaneperdona. La Biblia heʼi: “Ñande japeka ha ñamerese kuri Ñandejára ñandekastiga, péro haʼe ndojapói upéva” (Sal. 103:10, TNM). Upéicharõ jepe, jaservi vaʼerã Jehovápe ñande “pyʼaite guive” (1 Crón. 28:9, TNM). Peteĩ persóna oservíva Ñandejárape ipyʼaite guive ohayhueterei chupe ha oadorase chupe opa árare. La Bíbliape, pe palávra pyʼaite térã korasõ heʼise jepi mbaʼeichagua persónapa ñande, por ehémplo ñapensa lája, mbaʼépa jahayhu, mbaʼépa jahupytyse, ha mbaʼépa ñanemomýi jajapo hag̃ua peteĩ mbaʼe. Ñaneimperféktoramo jepe, ikatu jaadora Jehovápe ñande pyʼaite guive. Ñande jaservi chupe jajaposégui upéva, ndahaʼéi jajepokuaágui ni jajapo vaʼerãgui reínte (2 Crón. 19:9). w17.03 3:1, 3

Jajapo jave álgo iñimportánteva, ¿ikatúpa jaʼe Jehová ñanderejaha avei ñaneaño ohecha hag̃ua mbaʼépa añetehápe oĩ ñande pyʼapýpe? Por ehémplo, peteĩ ermáno ojeprepara porã ojapo hag̃ua idiskúrso heta hénte renondépe, upévare ojeguerohory joa chupe. ¿Mbaʼéichapa orreaksionáta? Oĩ jave ñandeguerohorýva iñimportánte ñanemanduʼa Jesús heʼi vaʼekuére: “Peẽ avei upéicha, ág̃a pejapopa vove umi tembiapo oñemeʼẽ vaʼekue peẽme, peje vaʼerã: ‘Ore ningo tembiguái ndorovaléiva mbaʼeverã. Pe rojapo vaʼekue rojapónte vaʼerã voi kuri’” (Luc. 17:10). Iporã ñanemanduʼa mbaʼérepa Ezequías ou vaʼekue oñembotuicha: haʼe nomombaʼevéi Jehová ojapo vaʼekue hese (2 Crón. 32:24-27, 31). Jajepyʼamongeta vaʼerã umi mbaʼe Jehová ojapóvare ñanderehehápe, ha ñañeʼẽ hese ha ñamombeʼu mbaʼéichapa ñanepytyvõ. w17.03 4:12-14