Agosto

Ikatu hag̃uáicha oiko ñandehegui peteĩ mboʼehára ikatupyrýva, oiko raẽ vaʼerã ñandehegui estudiánte katupyry (1 Tim. 4:15, 16). Péicha avei, Jehová ndepurúramo rekorrehi hag̃ua ótra persónape, neumílde vaʼerã ha eheja vaʼerã haʼe tandegia. Umi ótro ohecháramo neumildeha, nderrespetavéta ha ifasilvéta chupekuéra oasepta hag̃ua pe konsého. Jahechamína Jesús ehémplo. Haʼe iñeʼẽrendu Itúape opa mbaʼépe, pe ijetuʼuvérõ guare jepe. Haʼe siémpre heʼi vaʼekue entéro umi mbaʼe oikuaáva ha omboʼéva ouha Ñandejáragui (Juan 5:19, 30). Jesús iñumílde ha iñeʼẽrendu Jehovápe, ha upéva oipytyvõ chupe oiko hag̃ua chugui peteĩ mboʼehára imbaʼerechakuaa ha ivuénova. Upévare umi hénte ipyʼaporãva oĩse vaʼekue ijykére (Mat. 11:29). Umi mbaʼe Jesús heʼíva siémpre omokyreʼỹ vaʼekue umi ikangy ha oñedesanimávape (Mat. 12:20). Haʼe ikatu kuri oñedespasensia ijapostolkuérare ojodiskutírõ guare hikuái ohecha hag̃ua mávapa la iñimportantevéva ijapytepekuéra. Péro haʼe mborayhu ha pyʼaguapýpe porãnte okorrehi vaʼekue chupekuéra (Mar. 9:33-37; Luc. 22:24-27). w18.03 páh. 26 párr. 15, 16

Pedro oñeʼẽ hína kuri Noé okonstruírõ guarére pe árka. Pe árka ohechauka porã enterovévape Noé añetehápe ojaposeha Ñandejára rembipota. Haʼe ningo ifiél vaʼekue Jehovápe ha ojapo la omandáva chupe. Noé ojerovia rupi, Jehová osalva chupe ha hogayguakuérape oúrõ guare pe dilúvio. Umi hénte ohechárõ guare pe árka, oikuaáma kuri Noé ojeroviaha Ñandejárare. Upéicha avei, umi hénte ohecha jave peteĩ persóna ojevautisaha, haʼekuéra oikuaa pe persóna oñemeʼẽma hague Ñandejárape ojeroviágui Jesúsre. Umi ojevautisáva iñeʼẽrendu Ñandejárape ha ojapo pe tembiapo haʼe omandáva chupekuéra, Noé avei ojapo haguéicha. Jehová ningo osalva vaʼekue Noépe oúrõ guare pe dilúvio, upéicha avei haʼe ohundi vove ko múndo aña osalváta isiervokuéra ifiélvape ha ojevautisámavape (Mar. 13:10; Apoc. 7:9, 10). Jahechaháicha, iñimportanteterei ñañemeʼẽ Jehovápe ha jajevautisa. Oimérõ oĩ ombotapykue reínteva pe vautísmo, ikatu hína operde pe oportunida oiko hag̃ua opa árare. w18.03 páh. 4 párr. 3, 4

Oĩ sy ha túa ikatúva opensa ifamília ndojevautisáiramo ndaikatumoʼãiha oñemosẽ kongregasióngui. Péro tuichaiterei ningo ojavy umi opensáva péicha. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? (Sant. 1:22). Tuakuéra ningo ndoipotái ifamília ojevautisa oimérõ noĩri gueteri preparádo oñemeʼẽ hag̃ua Jehovápe. Péro tuichaiterei ojavýta hikuái opensáramo ifamília ndojevautisái haguére ndojechamoʼãiha Jehovándi umi mbaʼe ojapóvare. Penemanduʼákena pene família oikuaa guive mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai, orrenditaha kuénta Jehovápe umi mbaʼe ojapóvare (Sant. 4:17). Upévare, tuakuéra iñarandúva ndeʼimoʼãi ifamíliape tohaʼarõmiénte ojevautisa hag̃ua. Imitãramo jepe, omboʼéta chupekuéra ohayhu hag̃ua umi mbaʼe Jehová oguerohorýva ha omboyke hag̃ua umi mbaʼe Jehovápe ndogustáiva, ha haʼekuéra voi omoĩta ehémplo ifamíliape umi mbaʼépe (Luc. 6:40). Pene família ohayhúramo Jehovápe ojaposéta umi mbaʼe iporãva, ha upéva oipytyvõta chupe ani hag̃ua opeka vai (Is. 35:8). w18.03 páh. 11 párr. 12, 13

Pe dilúvio rire jepe Noé osegi omotenonde Jehovápe 350 áñore (Gén. 9:28). Jahechaháicha, Noé osegi vaʼekue ojerovia Jehováre ha iñeʼẽrendu chupe, upévare ehémplo porã ñandéve g̃uarã. Ñande ikatu jajerovia ha ñaneñeʼẽrendu Noéicha ñadefendéramo Jehová hustísia, ndajajeheʼáiramo Satanás múndore ha ñamotenondéramo Ñandejára Rréino (Mat. 6:33; Juan 15:19). Péro ko múndo ndochaʼemoʼãi ñanderehe upe haguére. Por ehémplo, sapyʼánte umi médio de komunikasiónpe oñeñeʼẽ vai ñanderehe jarrespeta haguére Ñandejára Léi heʼíva pe séxo ha matrimóniore (Mal. 3:17, 18). Péro Noé ojapo haguéicha, ñande ndajakyhyjéi yvypóragui, ñambovyʼase guei Jehovápe. Jaikuaa porã haʼe añoite ikatuha omeʼẽ ñandéve pe vída etérna (Luc. 12:4, 5). Eñeporandumína: “¿Asegítapa aiko ‘Ñandejára oipotaháicha’ oĩramo jepe oñembohory térã otakýva cherehe? ¿Ajeroviápa Jehová omeʼẽtaha chéve ha che famíliape la roikotevẽva ivaíramo jepe la pórte?”. Rejeroviáramo Jehováre ha neñeʼẽrendu chupe Noé ojapo haguéicha, haʼe katuete oñangarekóta nderehe (Filip. 4:6, 7). w18.02 páh. 4 párr. 4, 8; páh. 5 párr. 9, 10

¿Mbaʼéichapa opensa pe persóna oñemeʼẽva hete rembipotápe? Peichagua persóna ningo opensa ijehénte, ojapoháicha heta hénte ko múndope. Apóstol Pablo oñeʼẽvo umi ijehénte opensávare, heʼi voi chupekuéra oafektaha “pe espíritu omomýiva umi hénte naiñeʼẽrendúivape ha iñasãiva yvytúicha opárupi” (Efes. 2:2). La majoría umi persóna opensáva péicha ojapónte avei umi mbaʼe ohecháva ojejapo. Noñehaʼãi voi oiko Ñandejára oipotaháicha. Normálmente umi persóna oñemeʼẽva hete rembipotápe ojepyʼapyve iposisiónre, iplátare ha oĩ voi dispuésto oñorairõvo ideréchore. Umi persóna nopensáiva Jehová opensaháicha ojapo “yvypóra rembipota vai” (Gál. 5:19-21). Peichagua hénte oñentremete provléma ahénope, oporomoingo vai, omboliga ótrope idesovediénte hag̃ua, oñodemanda, ndorrespetái umi orekóvape autorida ha iñimportanteterei chupekuéra g̃uarã pe tembiʼu ha vevída. Umichagua persóna noñehaʼãi voi omboyke umi tentasión ha ojapónte umi mbaʼe noĩporãiva (Prov. 7:21, 22). w18.02 páh. 19 párr. 3-5

Ndaivaíri ningo jajehayhu ñandejupe jahasaʼỹre la rrája, ha ndaivaíri avei jahecha pe pláta hekopete ha jajapo umi mbaʼe ñanembovyʼáva. Oĩ ningo opensáva ñamboykete vaʼerãha voi umi vyʼarã, péro Jehová ndeʼíri upéva. La Biblia heʼi Ñandejára siervokuérape: “Reho vaʼerã revyʼa, ekaru ha heʼu víno” (Ecl. 9:7). Segunda a Timoteo 3:4 oñeʼẽ umi ohayhuetereívare pe vyʼarã ha omboyketéva Ñandejárape. Upépe ndeʼíri umi hénte ohayhuveha pe vyʼarã Ñandejáragui, pórke upéicharõ ikatu jaʼe michĩmi jepe ohayhuha chupe hikuái. Péro añetehápe pe téxto heʼi umi persóna ohayhutaha pe vyʼarã “ohayhu rangue Ñandejárape”. Peteĩ expérto heʼi: “Upéva ndeʼiséi haʼekuéra ohayhuha avei michĩmi jepe Ñandejárape, síno heʼise guei haʼekuéra ni michĩmi ndohayhuiha chupe”. Iñimportánte opensa porã ko mbaʼére umi persóna omombaʼetereíva umi vyʼarã. Umi oikóvape “vyʼarã rapykuéri” ningo nointeresái voi ótra kósa, ha upéva ogueraha vai chupekuéra (Luc. 8:14). w18.01 páh. 25, 26 párr. 14, 15

Jehová ningo imbaʼeporãiterei. Entéro mbaʼe oĩva ko yvy ape ári ningo imbaʼepaite, por ehémplo umi pláta, óro ha hetave mbaʼe. Haʼe omeʼẽmbaite avei ñandéve opa mbaʼe ñaikotevẽva jaikove hag̃ua (Sal. 104:13-15; Ageo 2:8). Por ehémplo, umi israelita oikórõ guare pe desiértore, 40 áñore Jehová omeʼẽ chupekuéra y ha mana hoʼu hag̃ua (Éx. 16:35; Neh. 9:20, 21). Proféta Eliseo rupive katu Jehová ojapo kuri peteĩ milágro ombohetave hag̃ua pe aséite oreko vaʼekue peteĩ viúda ifiélva chupe. Upéicha rupi pe viúda ikatu kuri ovende umi aséite opaga hag̃ua ideveha, ha hemby avei chupe osegi hag̃ua oñemantene haʼe ha imembykuéra (2 Rey. 4:1-7). Jehová omeʼẽ vaʼekue podér Jesúspe ojapo hag̃ua milágro, por ehémplo omongaru hag̃ua hetápe, ha avei okonsegi hag̃ua pláta oikotevẽrõ guare (Mat. 15:35-38; 17:27). Jehová ningo ikatu oipuru la tekotevẽva omantene hag̃ua entéro mbaʼe okrea vaʼekue. Upéicharõ jepe, haʼe ojerure isiervokuérape omeʼẽ hag̃ua umi mbaʼe orekóvagui oapoja hag̃ua iñorganisasión (Éx. 36:3-7). w18.01 páh. 17, 18 párr. 1-3

Yma oĩ vaʼekue Ñandejára siérvo opensáva ndaikatumoʼãveimaha oaguanta, péro noñentregái hikuái (Job 7:7). ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupekuéra osegi hag̃ua oaguanta? Ojerure Jehovápe omombarete hag̃ua chupekuéra ha haʼe ndofallái. La Biblia heʼi Ñandejárare: “Haʼe omombarete umi ikaneʼõvape” (Is. 40:29). Péro ñambyasýramo jepe, koʼág̃arupi oĩ opensáva iporãveha ombotapykueʼimi Jehovápe ikatu hag̃uáicha ombohovái porã la isituasión. Haʼekuéra oimoʼã Jehová servísio haʼeha peteĩ kárga ha ndohechakuaái haʼeha peteĩ vendisión. Upéicha rupi ndoleevéi la Biblia, ndohovéi rreunionhápe ni nosẽvéi opredika, ha hústo upéva la Satanás oipotáva jajapo. Satanás ningo oikuaa porã ñanerembiapo hetáramo Jehová servísiope ñanembaretevetaha, ha upéva chupe ndogustái. Upévare, jahechakuaávo sapyʼánte ñanekaneʼõ térã nañanekyreʼỹveiha, aníkena ñañemomombyry Jehovágui. Upéva rangue koʼýte ñañemoag̃ui vaʼerã hese. La Biblia heʼi voi: “Ñandejára [...] penemombaretéta pejepytaso mbarete hag̃ua” (1 Ped. 5:10; Sant. 4:8). w18.01 páh. 7, 8 párr. 2, 3

Pe segunda rresurreksión omombeʼúva la Biblia ojapo vaʼekue proféta Eliseo. Peteĩ siuda héravape Sunem, oiko kuri peteĩ kuñakarai israelita naimembýiva. Haʼe orresivi porã rupi pe profétape, Jehová ovendesi chupe ha hyeguasu iména ijedámarõ jepe. Un tiémpo rire, pe mitã ou omano. Katuete ningo oñembyasyetereíne raʼe pe kuñakarai. Upévare oviaha 30 kilómetro proféta Eliseo rendápe, mónte Carmélope. Upémarõ Eliseo omondo isekretário Guehazípe henonderãkuéra Sunémpe, omoingove jey hag̃ua pe mitãme. Péro Guehazí ndaikatúi kuri ojapo upéva. Upéi, pe kuñakarai ha Eliseo og̃uahẽma avei pe mitã oĩháme (2 Rey. 4:8-31). Eliseo og̃uahẽ rire oĩháme pe mitã retekue, oñemboʼe Ñandejárape. Jehová ohendu iñemboʼe ha peteĩ milágro rupive omoingove jey pe mitãme. Pe sy ohechávo imemby oikove jeyha ovyʼaiterei (2 Rey. 4:32-37). Pe milágro oikóva Sunémpe, ohechauka porã Ñandejára ikatuha omoingove jey umi omano vaʼekuépe. w17.12 páh. 4, 5 párr. 7, 8

Pe iñarandúva ningo ndaivýroi ha upéva ohechauka iñakãguapyha. Peteĩ persóna iñakãguapy hag̃ua nodependéi ijedáre, síno orrespeta vaʼerã Jehovápe ha ojapo vaʼerã hembipota (Sal. 111:10). Umi mitãrusu ha mitãkuña oñehaʼãva omombarete ijerovia, ndohejái umi mbaʼe ojaposéva ni ikompañerokuéra heʼíva ogueraha chupe “ápe ha pépe umi oláda ha yvytu oguerahaháicha peteĩ várko oĩva márpe” (Efes. 4:14). Upéva rangue, “oipuru meme iñakã ha upévare ikatupyry oikuaa hag̃ua mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai” (Heb. 5:14). Upéicha rupi odesidi porã hikuái. Peichagua arandu hína la ñaikotevẽva jajesalva hag̃ua (Prov. 24:14). Upévare, oiméramo nde peteĩ túa térã sy, reñehaʼã vaʼerã ikatu hag̃uáicha ne familiakuéra ohecha mbaʼépa la iñimportantevéva ndéve g̃uarã. Umi mbaʼe ere ha ejapóvare ohechakuaa vaʼerã hikuái eñehaʼãha eiko la Biblia heʼiháicha (Rom. 2:21-23). w17.12 páh. 20, 21 párr. 12, 13

Heta hénte ningo opensa yvyporakuéra ikatuha osolusiona oimehaichagua provléma. Péro oiméramo siérto upéva, natekotevẽmoʼãi Ñandejára ñandegia ha ikatúta jajapo ñandegustáva guive. Oime vaʼerã rehendúmava ojeʼe jave heta provléma oñesolusionaha ohóvo, por ehémplo umi gérra, delinkuénsia, mbaʼasy ha povrésa. Peteĩ infórme heʼi: “Ko múndo ningo omehora ohóvo pórke yvyporakuéra oñehaʼãmbaite osolusiona umi provléma ikatu hag̃uáicha jaiko porãve”. Rehendúramo peteĩ mbaʼe ikatúva omokangy nde jerovia, ehecha mbaʼépa heʼi la Biblia upe témare. Ikatu avei emombeʼu upéva peteĩ ermáno térã ermána oĩ porãvape espirituálmente, ha ehendu mbaʼépa heʼi. Epensa mbaʼérepa umi hénte heʼi upéva, mbaʼérepa oĩ vai ha mbaʼéichapa ikatu rembohovái chupekuéra. Ani hag̃ua ñapensa ko múndope oñepensa lája, jajapo vaʼerã Pablo heʼi vaʼekue pe téxto koestediaguápe. w17.11 páh. 23, 24 párr. 14, 17

Umi fariséo oimoʼã vaʼekue natekotevẽiha oiporiahuvereko avavépe. La Biblia heʼi voi haʼekuéra siémpre oapoʼiha hapichakuérape (Luc. 18:9-14). Aníkena jajogua umi fariséope, upéva rangue jasegi Jehová ehémplo ha jaiporiahuvereko ñande rapichakuérape (Col. 3:13). Upéicha ifasilvéta umi ótrope ojerure hag̃ua ñandéve diskúlpa ofalla jave (Luc. 17:3, 4). Ñañeporandumína: “¿Ahechaukápa aĩha dispuésto aperdonávo che rapichápe ojavýramo jepe heta vése che kóntrape? ¿Añehaʼãmbaitépa aiko porã jey hag̃ua pe persóna cheofende vaʼekuéndi?”. Ñaneumílde vaʼerã ikatu hag̃uáicha ñaporoperdona. Umi fariséo opensa vaʼekue iñimportanteveha ótrogui, ha upévare noĩri vaʼekue dispuésto oporoperdonávo. Péro ñande kristianokuéra ñaneumílde ha ñapensa “umi ótro tuichaveha” ñandehegui, upéicha rupi ñaperdona enterovévape (Filip. 2:3). Iporã ñañeporandumi: “¿Asegípa hína Jehová ehémplo ha cheumílde?”. Ñañemomirĩramo, ifasilvéta ñande rapichakuérape ojerure hag̃ua ñandéve perdón ojavy jave, ha ñandéve avei ifasilvéta ñaporoperdona hag̃ua. Aníkena ñandepochy rei, upéva rangue jahechauka jaiporiahuverekoha ñande rapichakuérape (Ecl. 7:8, 9). w17.11 páh. 14, 15 párr. 6-8

Ikatu ningo ñatĩ japurahéi hag̃ua ñañekomparávo ótrondi. Péro ñande jareko hína pe rresponsavilida japurahéivo ñamombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe. ¿Mbaʼépa ikatu ñanepytyvõ japurahéi porãve hag̃ua? Jahupi ñane kántiko ñande resa altúra peve, ñañakãrapuʼã ha kyreʼỹme japurahéi (Esd. 3:11). Heta Salón del Reino oreko téle térã projektór ojehechahápe umi kántiko létra, ha upéva ikatu ñanepytyvõ japurahéi hatãve hag̃ua. Koʼág̃a avei ojejapo jave pe Eskuéla del Ministério del Rréino ansianokuérape g̃uarã, ojepurahéi umi kántiko. Upéva ohechauka iñimportanteha ansianokuéra omoĩ la ehémplo ojepurahéi jave rreunionhápe. Heta oĩ otĩva opurahéi hag̃ua pórke ndoipotái oñehendu chupekuéra, térã openságui ivós vaietereiha. Péro ñapensamína ko mbaʼére: “Enterovéva ningo jajavy heta vése” ñañeʼẽ jave, péro ndahaʼéi upévarente nañañeʼẽvéimava (Sant. 3:2). Upéicha avei, ikatu hína nañandevosporãi, péro ndajahejái vaʼerã upéva ñandejoko japurahéi hag̃ua Jehovápe. w17.11 páh. 4, 5 párr. 9, 10

Zacarías ohecha rire pe visión sieteha, katuete orekóne raʼe heta mbaʼe opensa hag̃ua. Oiméne opyta ikyreʼỹve oikuaa rire Jehová okastigataha umi naiñonrrádoivape. Péro avei ohechakuaa nokambiaitiha mbaʼeve. Heta oĩ osegíva ojapo umi mbaʼe vai ha naiñonrrádoiva. Hiʼarive umi judío noterminái Jehová témplo. ¿Mbaʼérepa pyaʼete oheja rei hikuái pe traváho Ñandejára omanda vaʼekue chupekuéra? ¿Opensántepa hikuái ijehe ha oñehaʼã oiko porãve? Jehová oikuaa tekotevẽha omokyreʼỹ ha omombarete ipuévlope. Upévare ohechauka Zacaríaspe peteĩ visión, péicha oasegura isiervokuérape haʼe ohayhuha chupekuéra, ha omombaʼetereiha la ojapóva hikuái oservi hag̃ua chupe. Jehová opromete oñangarekotaha hesekuéra oñemoĩramo ombaʼapo jey pe siudáre. Oñeʼẽvo pe témplore Jehová heʼi la jaleéva pe téxto koestediaguápe. w17.10 páh. 26 párr. 1; páh. 27 párr. 5

Umi kuimbaʼe ojevautisámava ipyʼaguasu vaʼerã ojapo hag̃ua heta mbaʼe. Haʼekuéra ideprovechoitereíta kongregasiónpe oĩramo dispuésto ohupytývo hetave rresponsavilida (1 Tim. 3:1). Péro sapyʼánte ikatu oduda ojapo hag̃ua upéva. ¿Mbaʼérepa? Ikatu umi mbaʼe vai ojapo vaʼekue ymave ostorva gueteri chupekuéra ha opensa nomereseiha oservi kómo ansiáno térã siérvo ministeriál. Ikatu avei oĩ opensáva ndaikatupyryiha okumpli porã hag̃ua umi rresponsavilida. Oiméramo rehasa hína koʼã situasiónre, ani rejepyʼapy, Jehová katuete nepytyvõta (Filip. 4:13). Epensamína Moisés ehémplore. Haʼe opensa vaʼekue avei ndaikatumoʼãiha okumpli Jehová omandáva (Éx. 3:11). Péro Jehová oipytyvõ chupe ikatu hag̃uáicha ipyʼaguasu ha okumpli iñasignasión. Upévare, oiméramo rehechakuaa tekotevẽha ndepyʼaguasuve, ejerure Jehovápe tanepytyvõ ha elee la Biblia káda día. Avei tuicha nepytyvõta rejepyʼamongetávo Ñandejára siervokuéra yma guare ehémplore, umi ohechauka vaʼekue ipyʼaguasuha. Rejerurekuaa avei ansianokuérape tanepytyvõ ndekatupyryve hag̃ua, ha ikatu voi reñekuaveʼẽ reipytyvõ hag̃ua tekotevẽhápe. w17.09 páh. 32 párr. 19

La Biblia ningo ou Ñandejáragui. Péro upéva ndeʼiséi haʼe voi heʼi hague mbaʼéichapa ojetradusi vaʼerã pe Septuaginta, Biblia de Wyclef, pe Versión del Rey Jacobo térã ambue versión de la Biblia. Upéicharõ jepe, ñaanalisávo mbaʼe mbaʼépa ojehasa vaʼekue ojetradusi hag̃ua la Biblia, jahechakuaa Jehová okumpli hague ipromésa pórke ndohejái Iñeʼẽ oñehundi. Koʼã mbaʼe omombarete ñande jerovia ha ohechauka oñekumplitaha katuete entéro umi promésa Ñandejára ojapóva (Jos. 23:14). Jahechávo mbaʼéichapa Jehová oñangareko Iñeʼẽre, jajeroviave hese ha jahayhuve chupe. Ñapensamíntena ko mbaʼére: Jehová omeʼẽ ñandéve Iñeʼẽ ha opromete avei noñehundimoʼãiha arakaʼeve. ¿Mbaʼérepa ojapo upéva? Pórke ñanderayhueterei ha ñanemboʼese umi mbaʼe ideprovéchotava ñandéve (Is. 48:17, 18). Jaikuaávo koʼã mbaʼe, ñanemomýi jahayhuve hag̃ua Jehovápe ha ñaneñeʼẽrendu hag̃ua chupe (1 Juan 4:19; 5:3). w17.09 páh. 21, 22 párr. 13, 14

Ñane ména térã ñane rembireko ndoservíriramo Jehovápe, ikatu ijetuʼuve hína ñandéve ñahekomboʼe hag̃ua ñane famíliape osegi hag̃ua pe konsého oĩva Efésiospe. Nde voi remoĩ vaʼerã la ehémplo rerrespetávo ne ména térã ne rembirekópe. Iporãta rejesarekórõ umi mbaʼe porã ne rembiayhu ojapóvare ha emombaʼe chupe upévare. Eñatende ani hag̃ua eñeʼẽ vai ne ména térã ne rembirekóre ne família rovake. Upéva rangue, eexplika chupekuéra káda persóna ikatuha odesidi oservítapa Jehovápe térãpa nahániri. Emboʼe porãramo ne famíliape ikatu hína ne rembiayhu oikuaaseve Jehovápe. Oĩ voi umi kuimbaʼe oproivíva hembirekógui omboʼe ifamíliape la Biblia térã oraha chupekuéra rreunionhápe. Upéicharõ jepe pe ermána ojapo vaʼerã ikatúva guive omboʼe hag̃ua imembýpe pe añetegua (Hech. 16:1; 2 Tim. 3:14, 15). Pe ermána orrespetáramo jepe la iména odesidíva, oñehaʼãmbaite vaʼerã oñeʼẽ imembykuérape Ñandejárare. Péicha oaprendéta hikuái Jehovágui ha umi mbaʼe haʼe oipotáva jajapo (Hech. 4:19, 20). w17.10 páh. 14 párr. 9, 10

Jehová ningo ñandeapo vaʼekue ijoguahárõ, upéicha rupi umi oikuaaʼỹva chupe jepe oiporiahuvereko hapichápe (Gén. 1:27). La Bíbliape oĩ heta ehémplo ohechaukáva upéva. Oiméne ñanemanduʼa mokõi kuñakarai ohórõ guare Salomón rendápe ha mokõivévante heʼi haʼeha peteĩ mitã sy. Salomón oikuaa hag̃ua mávapa pe mitã sy tee, heʼi oñembojaʼo hag̃ua mbytépe pe mitãme, upépe pe isy ombyasyeterei imembyʼípe ha ojerure asy Salomónpe omeʼẽnte hag̃ua pe mitã pe ótro kuñakaraípe (1 Rey. 3:23-27). Ñanemanduʼamína avei Faraón rajýre. Haʼe otopárõ guare Moiséspe pe rríope, oikuaa porã kuri upe veveʼi haʼeha umi hebreo família. Upéicharõ jepe “haʼe ombyasyeterei chupe” ha ndohejái ojejuka, upéva rangue oñangareko hese imemby teéicha (Éx. 2:5, 6). w17.09 páh. 8, 9 párr. 2, 3

Jehová oipota entéro isiervokuéra iñumílde. Ñañemomirĩramo jahupytýta heta mbaʼe porã (Prov. 22:4). Por ehémplo, ñaiméta peteĩ ñeʼẽme ha jaikóta pyʼaguapýpe kongregasiónpe. Avei Jehová ohechaukáta ñandéve imbaʼeporã ijojahaʼỹva. Apóstol Pedro heʼi vaʼekue: “Enterovete peẽ peñemomirĩ vaʼerã pende rapicha renondépe, cháke Ñandejára oñemoĩ umi oñemombaʼeguasúvare, péro imbaʼeporãiterei umi oñemomirĩvandi” (1 Ped. 5:5). Ko múndope peteĩ persóna ipasiénsia ha itrankíloramo, ojeʼe hese iñarruinadoha. Péro upéva ndaupeichaiete. Koʼã kualida porã ou Jehovágui, haʼéva pe persóna ipoderosovéva oĩva ko univérsope. Ndaipóri ótro ipasiénsia ha ndaipochyreíriva haʼéicha. Por ehémplo, epensamíntena mbaʼeichaitépa Jehová ipasiénsia vaʼekue Abrahán ha Lot ombaʼeporandúrõ guare chupe (Gén. 18:22-33; 19:18-21). Avei haʼe mas de 1.500 áño ipasiénsia vaʼekue umi israelita naiñeʼẽrendúivare (Ezeq. 33:11). w17.08 páh. 25 párr. 13, 14

Ñañemboʼe vaʼerã ningo ikatu hag̃uáicha jareko Ñandejára pyʼaguapy. Péro, ¿mbaʼépa heʼise Ñandejára pyʼaguapy tuichaveha opa mbaʼe ikatúvagui ñantende? Oĩ Biblia otradusíva kóicha ko fráse: “tuichaitevéva opa yvy arigua arandúgui”, ha “tuichavéva opa ikatu vaʼerãgui yvypóra ohaʼarõ”. Upéicharõ, koʼápe Pablo heʼise ndaiporiha mbaʼeve ikatúva oñembojoja pe pyʼaguapy Ñandejára omeʼẽvare. ¿Mbaʼépa ñanemboʼe upéva? Sapyʼánte ikatu hína ni ndajaikuaái mbaʼéichapa ñasolusionáta ñane provlemakuéra, péro Jehová si oikuaáma ha ikatu voi ojapo peteĩ mbaʼe ñahaʼarõʼỹva (2 Ped. 2:9). ¿Mbaʼépa ikatu jajapo jareko hag̃ua “Ñandejára pyʼaguapy” ñambohováiramo jepe umi provléma? Ñañemoag̃uive vaʼerã hese, ha upéva ikatu jajapo Jesús sakrifísio rupivénte. Pe rreskáte haʼe avei peteĩ mbaʼe tuichaitereíva Jehová ojapo vaʼekue. Upéicha rupi haʼe ikatu operdona ñande pekádo, jareko peteĩ konsiénsia ipotĩva ha ñañemoag̃ui hese (Juan 14:6; Sant. 4:8; 1 Ped. 3:21). w17.08 páh. 10 párr. 7; páh. 12 párr. 15

Iporã ñanemanduʼa káda persóna idiferenteha oñeñandu lája, ha avei ikatu hína ohechauka oñembyasyha de diferénte fórma. Sapyʼánte ijetuʼueterei omombeʼu ótrope mbaʼeichaitépa oñeñandu. Peteĩ oñembyasýva omombeʼúrõ jepe mbaʼéichapa oñeñandu, lomímonte umi ohendúva chupe ikatu nontendeporãi la heʼiséva. Sapyʼánte ijetuʼu jaikuaa hag̃ua mbaʼépa jaʼéta peteĩ oñembyasývape. Heta vése iporãve jasegi ko konsého bíblico: “Penerasẽ umi hasẽva ndive” (Rom. 12:15). ¿Mbaʼépa ikatu jajapo oimérõ ijetuʼu ñandéve jaʼe hag̃ua álgo okonsolátava ñande rapichápe? Ikatu hína ifasilve ñamondóramo chupe peteĩ tarhéta, kárta térã jaskrivi chupe peteĩ mensáhe. Por ehémplo jaskrivikuaa peteĩ téxto bíblico, ñamomanduʼa chupe umi mbaʼe porã ojapo vaʼekue pe persóna omanóva, térã peteĩ rrekuérdo porã jarekóva hendive. Ñane ñemboʼe ikatu avei okonsola umi ermáno oñembyasývape. Ikatu ñañemboʼe hesekuéra térã hendivekuéra. w17.07 páh. 14-16 párr. 13-16

¿Mbaʼéichapa umi omendáva ikatu ohechauka oñemoĩha Jehová goviérno ykére? Sapyʼánte umi paréha oñedesepsiona pórke imatrimónio ndahaʼéi la ohaʼarõ haguéicha. Ikatu voi tuicha iprovléma hikuái. Jahasáramo peichagua situasiónre, iporãta ñanemanduʼa mbaʼéichapa Jehová otrata vaʼekue ipuévlo Israélpe. Jehová heʼi vaʼekue ijehe haʼeha peteĩ ména ipuévlope g̃uarã (Is. 54:5; 62:4). Umi israelita heta vése ndojapói la Jehová ohaʼarõva chuguikuéra. Ko situasión ikatu voi ñambojoja peteĩ matrimónio heta iprovlémavare. Péro Jehová ipasiénsia, operdona jey jey ipuévlope ha ndahesaráiri umi promésa ojapo vaʼekuégui chupekuéra (Sal. 106:43-45). Umi matrimónio kristiáno ohayhúva Jehovápe oñehaʼãmbaite osegi iñehémplo. Upévare, oúramo iprovléma hikuái, ndohekái exkúsa ojopoi hag̃ua. Haʼekuéra oikuaa Jehová omombaʼeha pe kompromíso ojapo vaʼekue hikuái omendárõ guare, ha oipotaha pe ména ha tembirekógui oiko “peteĩntema”. La Biblia heʼi peteĩ kristiáno ikatuha ojedivorsia ha omenda jey ótrore iména térã hembireko omoakãratĩramo añoite chupe (Mat. 19:5, 9). Umi omendáva oñehaʼãmbaitéramo osẽ porã hag̃ua imatrimónio, ohechaukáta oapojaha Jehová goviérno. w17.06 páh. 31 párr. 17, 18

Satanás omoĩ en dúda Jehová omereseha ogoverna. Haʼe oipota entéro opensa Jehová haʼeha peteĩ governánte korrúpto, ha ndoipotaiha mbaʼeve iporãva yvyporakuérape g̃uarã. Satanás ontendeka entéronte javyʼavetaha jajapóramo jajaposéva (Gén. 3:1-4). Avei haʼe heʼi yvyporakuéra ohasa asýramo, naiñeʼẽrendumoʼãiha Ñandejárape ha omboyketaha chupe (Job 2:4, 5). Upévare, Jehová oheja hína ohasa tiémpo ojekuaa hag̃ua avave ndaikatumoʼãiha osẽ porã omboykéramo igoviérno. Jehová ningo oikuaa porã umi mbaʼe Satanás heʼíva ndasiertoiha. Péro, ¿mbaʼérepa upéicharõ omeʼẽ tiémpo chupe ohechauka hag̃ua siértopa la heʼíva? Oñembohovái hag̃ua ko porandu oñemyesakã vaʼerã peteĩ mbaʼe oafektáva enterovépe, tahaʼe umi oĩva yvágape térã ko yvy ape ári (Sal. 83:18). Adán ha Eva ndoaseptái vaʼekue Jehová goviérno, ha upe rire heta yvypóra ojapo avei upéva. Upéicha rupi ikatu oĩ opensáva Satanás ndojavýi hague. w17.06 páh. 22, 23 párr. 3, 4

Remboʼe jave la Biblia nde rapichakuérape, nde avei reaprende heta mbaʼe porã. Por ehémplo, reaprende ikatu hag̃uáicha nerresponsávle nde traváhope, erekuaa hag̃ua la repensáva, rejeroviave hag̃ua ndejehe ha retrata porã hag̃ua nde rapichápe (Prov. 21:5; 2 Tim. 2:24). Restudiávo la Biblia umi héntendi, revyʼaiterei avei pórke ndekatupyryve redefende hag̃ua umi mbaʼe regueroviáva. Avei, reaprende rehóvo rembaʼapo porãve hag̃ua Jehová ykére (1 Cor. 3:9). Oiméramo jepe jaiko peteĩ lugár hasyhápe jatopa umi hénte ostudiaséva la Biblia, lomímonte ikatu javyʼa. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Pórke entéronte ñambaʼapo oñondivepa kongregasiónpe. Peteĩ ermánonte jepe otopárõ peteĩ persóna ostudiaséva la Biblia javyʼaitereínte avei, pórke enterovéva ñaipytyvõ hína ojetopa hag̃ua koʼãichagua persónape. Por ehémplo, peteĩ ermáno hérava Brandon oservi vaʼekue kómo prekursór 9 áñore peteĩ lugár saʼihápe umi hénte ostudiaséva. Haʼe heʼi: “Añetehápe koʼag̃aite peve ndatopái gueteri che territóriope ni peteĩ persóna oprogresáva ojevautisa peve. Péro oĩ ermáno oipytyvõmava iñestudiántepe ojevautisa hag̃ua. Chepyʼarory ikatu haguére aservi de tiémpo kompléto ha aipytyvõ umi héntepe oikuaa hag̃ua Ñandejárape” (Ecl. 11:6). w17.07 páh. 23 párr. 7; páh. 24 párr. 9, 10

Ana ningo imembyseterei vaʼekue, péro ndaikatúi. Iména oreko vaʼekue ótra hembireko hérava Peniná, ha haʼe katu imemby reta (1 Sam. 1:4-7). Hiʼarive Peniná oñembohory hese “káda áño”. Upéva omoñeñandu vaieterei Ánape. ¿Mbaʼépa okonsola raʼe chupe? Haʼe oñemboʼe Jehovápe (1 Sam. 1:12). Haʼe ojerovia Jehová omeʼẽtaha chupe imembyrã térã okonsolataha chupe iporãveháicha. Ñaneimperfékto rupi ha jaiko haguére Satanás múndo añáme, jasegíta gueteri jahasa heta mbaʼe ijetuʼúva (1 Juan 5:19). Péro nañaiméi ñaneaño, ikatu ñañemboʼe Jehovápe, pórke haʼe hína “Ñandejára omeʼẽva opaichagua konsuélo” (2 Cor. 1:3). Péicha ojapo vaʼekue Ana. Haʼe omombeʼu Jehovápe mbaʼéichapa oñeñandu ha ojerure asy chupe ajúda. Upéicha avei, jahasa jave umi situasión ijetuʼúva ndahaʼéi ñamombeʼúnte vaʼerã Ñandejárape ñane provléma. Tekotevẽ jajerure asy chupe tañanepytyvõ ha ñamombeʼupaite umi mbaʼe ñandejopýva (Filip. 4:6, 7). w17.06 páh. 6 párr. 10, 11

Jesús orresusitáma kuri ohórõ guare idisipulokuéra rendápe. Haʼe oikuaa oho hague opeska hikuái péro nonohẽi hague mbaʼevete. Upémarõ heʼi chupekuéra: “Peitýna pende rred pe kanóa derécha gotyo ha penohẽta”. Haʼekuéra ojapo la Jesús heʼíva, ha “ndaikatuvéima oguenohẽ hetaitereígui umi pira” (Juan 21:1-6). Jesús oservi idisipulokuérape pira ha pan, ha péicha omorambosa chupekuéra. Upéi ojere oporandu Simón Pédrope pe jaleéva pe téxto koestediaguápe. Jesús oikuaa porã Pédrope ogustaitereiha pe péska. Upévare oikuaase oimépa Pedro ohayhuve pe péska, térãpa chupe ha umi mbaʼe haʼe omboʼéva. Pedro orresponde Jesúspe: “Si che Ruvicha, nde reikuaa rohayhuha” (Juan 21:15). Pedro oaprende vaʼekue peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva: ohayhu vaʼerãha Jesúspe opa mbaʼe ári. Upe día guive haʼe ohechauka ohayhuha Jesúspe, pórke ombaʼapo jejopy predikasiónpe ha oñemeʼẽmbaite pe kongregasión rehehápe. w17.05 páh. 22 párr. 1, 2

Pablo ojeroviaiterei rupi Jehováre ogueropuʼaka vaʼekue heta mbaʼe. Ohasárõ guare umi situasión ijetuʼúva siémpre oñemoĩ Jehová pópe. Haʼe ojerovia meme Ñandejárare “omeʼẽva opaichagua konsuélo”, ñanekonsoláva “opa umi ñande jehasa asýpe” (2 Cor. 1:3, 4). ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe ñañemboʼérõ ñañemoag̃uivetaha Ñandejárare? Pórke péicha ñañeʼẽ hína hendive. Ñamboykéramo tiémpo ñañemboʼe hag̃ua Jehovápe, ñamombaretevéta pe amista jarekóva hendive (Sal. 86:3; 1 Tes. 5:17; Rom. 12:12). Ñamombeʼúrõ ñande Ru yvagapeguápe umi mbaʼe ñapensáva ha ñañandúva, ñañemoag̃uivéta hese (Sal. 65:2). Ha jahecha jave Jehová ombohovaiha ñane ñemboʼe, koʼýte jahayhuvéta chupe. Ñaiméta segúro haʼe ndohejaiha “umi hese ojeroviávape” (Sal. 145:18). Ñaĩramo segúro Ñandejára ñanderayhuha ha ñanepytyvõtaha, ñambohováita oimeraẽ provléma oñepresentáva ñandéve koʼág̃a ha amo gotyove. w17.05 páh. 19 párr. 9, 10

¿Mbaʼépa rejapóta umi ansiáno odesidíramo peteĩ mbaʼe nerentendéiva térã nandegustáiva? Katuete ningo tekotevẽta rehechauka rejeroviaha Jehováre, avei rejeroviaha haʼe odirihi porãha iñorganisasión ñane tiémpope. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa peteĩ persóna iñumílderamo koʼã situasiónpe oproteheha hína iñamista Jehovándi? Pe umilda ningo ñanepytyvõ mokõi hendáicha. Primero, ñaneumílderamo ñarrekonoséta ndaikatumoʼãiha jaikuaapaite la oikóva. Sapyʼánte ikatu ñapensa ñantende porãha peteĩ situasión, péro ani ñanderesarái Jehová oikuaaha mbaʼépa oĩ káda persóna pyʼapýpe. Péicha jajapóramo jahechakuaáta tekotevẽha sapyʼánte ñakambia ñapensa lája. Segundo, jahasáramo peteĩ inhustísia térã jahecháramo ótro ohasaha upe situasiónre, ñañehaʼãmbaite vaʼerã ñaneumílde. Péva ñanepytyvõta ikatu hag̃uáicha ñaneñeʼẽrendu, ñanepasiénsia ha ñahaʼarõ Jehová tokorrehi pe situasión. La Biblia heʼi: “Umi iñañáva katu nosẽporãmoʼãi, ha ndaikatumoʼãi ombopukuve hekove” (Ecl. 8:12, 13). Jasegíramo ñaneumílde, ñasẽ porãta ñande ha avei ñande rapichakuéra (1 Ped. 5:5). w17.04 páh. 25, 26 párr. 10, 11

José ohasa vaʼekue peteĩ inhustísia. Haʼe omombeʼu avei pe kopérope ndojapói hague mbaʼeve ivaíva ojereko hag̃ua chupe préso. Upévare José ojerure chupe omombeʼu hag̃ua koʼã mbaʼe Faraónpe. ¿Maʼerãpa? La Biblia heʼi José oipota hague oñeguenohẽ chupe pe lugárgui (Gén. 40:14). ¿Mbaʼépa ñanemboʼe José ojapo vaʼekue? Haʼe ndopytái ojekuʼako ojapoʼỹre mbaʼeve, pórke oikuaa porã ohasa hague heta inhustísia. Upévare omombeʼu pe kopérope la oikóva hese ikatu hag̃uáicha oipytyvõ chupe. Péro la Biblia ndeʼíri José oiko hague omombeʼu ótrope ni Faraónpe iñermanokuéra káusare ohasa hague koʼã mbaʼe. Upévare, José ermanokuéra oúrõ guare Egíptope ha oñemoĩ porã jey hendive, Faraón orresivi porã enterovévape. Hiʼarive pe rréi oikuaveʼẽ José hentekuérape yvy oiko hag̃ua, ha heʼi oñemeʼẽtaha chupekuéra “umi mbaʼe iporãvéva” (Gén. 45:16-20). w17.04 páh. 20, 21 párr. 12, 13

Jehová omerese ogoverna pórke haʼe iñarandu ha oikuaa mbaʼéichapa oñangareko vaʼerã ko univérsore. Por ehémplo, haʼe ombokatupyry Itaʼýrape omonguera hag̃ua umi mbaʼasy, doktorkuéra jepe ndaikatúiva omonguera (Mat. 4:23, 24; Mar. 5:25-29). Ñandéve g̃uarã koʼã mbaʼe haʼe peteĩ milágro, péro Jehovápe g̃uarã nahániri. ¿Mbaʼérepa? Pórke haʼe oikuaa porã mbaʼéichapa ombaʼapo ñande rete ha ikatu omonguera oimehaichagua mbaʼasy. Avei Jehová ikatu omoingove jey umi omano vaʼekuépe, térã ojoko umi desástre naturál. Ko múndo Satanás ogovernáva ndaikatúi ogueru pyʼaguapy peteĩ tetãme, ni ndaikatúi ojapo mbaʼeve umi país oiko porã hag̃ua oñondive. Jehová ningo iñarandueterei, upévare haʼe añoite oikuaa mbaʼéichapa oguerúta pyʼaguapy ko múndope (Is. 2:3, 4; 54:13). Ñande ñañeñandu avei apóstol Pablo oñeñandu haguéicha heʼírõ guare umi mbaʼe jaleéva pe téxto koestediaguápe. w17.06 páh. 28 párr. 6, 7

Koʼág̃arupi heta persóna nomombaʼéi pe matrimónio. Haʼekuéra opensa ndaikatumoʼãirõ osolusiona peteĩ provléma, ikuentaveha ojedivorsia. Péro kristianokuérape g̃uarã pe matrimónio ndahaʼéi vyrorei (1 Cor. 7:27). Oikuaa oñekompromete hague Ñandejára renondépe ha nokumplíriramo ipromésa haʼetéta hína ijapúva Ñandejárape, ha haʼe ndaijaʼéi umi ijapúvare (Lev. 19:12; Prov. 6:16-19). Ñandejára ndaijaʼéi avei umi oporotraisionávare (Mal. 2:13-16). Jesús omboʼe haguéicha, umi omendáva ikatu ojedivorsia sólamente peteĩva omoakãratĩramo iparéhape ha pe ótro noperdonáiramo chupe (Mat. 19:9; Heb. 13:4). Péro, ¿ikatúpa ojesepara umi omendáva? (1 Cor. 7:10, 11). Ndaipóri ni peteĩ váse bíblica heʼíva umi omendáva ikatuha ojesepara. Upéicharõ jepe, peteĩ kristiáno ikatu ohecha tekotevẽha ojesepara. ¿Mbaʼéicha javépa? Por ehémplo, oapeligráramo hekove ha iñamista Jehovándi, hogaygua haʼéramo peteĩ apóstata térã omaltrataitereírõ chupe. w17.04 páh. 7 párr. 14-16