Septiembre

Tuakuéra ningo oreko peteĩ priviléhio tuichaitereíva omboʼévo ifamíliape ohayhu hag̃ua Jehovápe (Sal. 127:3). Yma ningo umi israelita onaséma vaʼekue voi peteĩ tetã oñemeʼẽmavape Jehovápe. Péro ñane família nahániri. Ñande jahayhúramo jepe Jehovápe ha umi mbaʼe haʼe ñanemboʼéva, upéva ndeʼiséi ñane família ojapotamaha avei upéicha. Upévare, ñane família onase guive ñañehaʼãmbaite vaʼerã oiko hag̃ua chugui Jesús disípulo, oñemeʼẽ hag̃ua Jehovápe ha ojevautisa. ¿Mbaʼérepa iñimportantete jajapo upéva? Pórke ñane família oñemeʼẽramo Jehovápe, ojevautisa ha osegíramo ifiél, ikatúta hína ojesalva ou vove pe jehasa asy guasu (Mat. 24:13). Roipotaite ningo entéro peẽ sy ha túa pevyʼa pehechávo pene família oñemeʼẽha Jehovápe ha ojevautisa. w18.03 páh. 12 párr. 16, 17

Umi oporokorrehíva la Biblia rupive ogapýpe ha kongregasiónpe, osegi vaʼerã Jesús ehémplo. Péicha haʼekuéra ohechaukáta oipotaha Ñandejára ha Itaʼýra ogia chupekuéra. Jahejáramo Ñandejára ñandekorrehi ha jasegíramo Jehová ha Jesús ehémplo japorokorrehi jave, jahupytýta hetaiterei mbaʼe porã. Péicha jaikóta pyʼaguapýpe ñande rogapýpe ha avei kongregasiónpe. Avei entéro jahechakuaáta umi ótro ñanderayhu ha ñanemombaʼeha, ha opavavénte javyʼáta. Koʼã mbaʼe ningo ohechauka mbaʼeichaitépa jaikóta pyʼaguapýpe ha javyʼáta amo gotyove (Sal. 72:7). Jehová ñandekorrehi pórke upéicha ñandeprepara jaiko hag̃ua oñondive pyʼaguapýpe opa árare peteĩ famíliaicha, ha haʼe osegíta oñangareko ñanderehe peteĩ túaicha (Is. 11:9). Ñanemanduʼáramo koʼã mbaʼére, jahechakuaáta Ñandejára ñanderayhuetereíguinte ñandekorrehiha. w18.03 páh. 26 párr. 15; páh. 27 párr. 17, 19

Umi hénte oho vaʼekue Juan rendápe ojevautisa hag̃ua pórke ohechaukase oñarrepentiha ipekadokuéragui. Upéva heʼise haʼekuéra orrekonoseha nokumpliporãi hague pe Léi Mosáika, ha oñembyasyetereiha upe haguére (Mat. 3:1-6). Péro pe vautísmo iñimportantevéva ojapo vaʼekue Juan oreko vaʼekue ótro signifikádo. Haʼe ovautisa kuri Jesúspe, ha upéva peteĩ mbaʼe tuichaitereíva pórke ovautisa Ñandejára raʼýpe haʼéva perfékto (Mat. 3:13-17). Jesús ndopekái vaʼekue arakaʼeve, upévare natekotevẽi oñarrepenti mbaʼevére (1 Ped. 2:22). Upéicharõ, ¿maʼerãpa ojevautisa kuri Jesús? Ohechauka hag̃ua oĩmaha preparádo ojapo hag̃uáicha Ñandejára rembipota (Heb. 10:7). Jesús oñepyrũ rire opredika, idisipulokuéra ovautisáma avei umi héntepe (Juan 3:22; 4:1, 2). Umi persóna ojevautisa ikatu hag̃uáicha ohechauka ombyasyha ndojapói haguére pe Léi Mosáika omandáva. Péro Jesús omano ha oikove jey rire, pe vautísmo orekóma ótro signifikádo. w18.03 páh. 5 párr. 6, 7

Pe persóna ijespirituálva idiferentete umi oñemeʼẽvagui hete rembipotápe. Pe persóna ijespirituálva oñehaʼã meme oĩ porã Jehovándi, oheja ijespíritu sánto ogia chupe ha osegi iñehémplo (Efes. 5:1). Peichagua persóna oñehaʼã opensa Jehová opensaháicha ha ohecha entéro mbaʼe Jehová ohechaháicha. Haʼe ndodudái Ñandejára ohechapaiteha opa mbaʼe, ha opaite mbaʼépe oreko enkuénta Ñandejára omandáva (Sal. 119:33; 143:10). Oñehaʼã avei ohechauka hekovépe umi mbaʼe porã oúva “Ñandejára espíritugui” ha ndojapói “yvypóra rembipota vai” (Gál. 5:22, 23). Ñantende porã hag̃ua mbaʼépa heʼise ñandeespiritualha, ñamoĩmíta peteĩ ehémplo. Peteĩ persóna ombaʼapoitereívare ningo ojeʼe itravahadorha, péicha avei peteĩ persóna omombaʼetereívare umi mbaʼe oúva Ñandejáragui, ojeʼe ijespiritualha. w18.02 páh. 19 párr. 3, 6

Daniel ojegueraha vaʼekue Babilóniape, peteĩ siuda henyhẽva adorasión fálsa ha espiritísmogui. Umi oikóva upépe ndochaʼéi vaʼekue umi judíore, ha oñembohory hesekuéra ha Jehováre (Sal. 137:1, 3). Ko situasión omoñeñandu vaíne vaʼekue Daniel ha umi ótro judío ohayhúvape Jehovápe. Upérõ umi mitãrusúpe oñemoĩ hoʼu hag̃ua umi tembiʼu ojeservíva avei pe rréipe, péro umíva apytépe oĩ umi mbaʼe Jehová ndoipotáiva ipuévlo hoʼu. Daniel ndoʼúi kuri umi tembiʼu ani hag̃ua opyta vai Ñandejára renondépe (Dan. 1:5-8, 14-17). Daniel ombohovái avei ótra situasión ikatúva kuri omoñuhã chupe. Haʼe ikatupyryeterei kuri, upévare pe rréi omeʼẽ chupe heta priviléhio (Dan. 1:19, 20). Upéicharõ jepe, Daniel ndoúi oñemombaʼeguasu ni nopensái haʼe heʼívante ovaleha. Upéva rangue osegi iñumílde ha orrekonose ijehegui reínte ndaikatumoʼãiha ojapo umi mbaʼe. Haʼe siémpre omombeʼu Jehová rupivénte osẽ porãha chupe entéro mbaʼe ojapóva (Dan. 2:30). Upévare Jehová omoĩ Daniélpe ehémploramo ñandéve g̃uarã, ha omensiona chupe Noé ha Job ndive (Ezeq. 14:14). Koʼã kuimbaʼe ifiél Jehovápe oikove aja pukukue, Daniel katu upérõ imitã gueteri. Jahechaháicha Jehová ojerovia Daniel rehe, ha ndojaporeíri upéva pórke Daniel okonfia Jehováre ha iñeʼẽrendu chupe oikove aja pukukue. w18.02 páh. 5 párr. 11, 12

Jesús ohecha vaʼekue hekópe porã umi vyʼarã. Por ehémplo, haʼe oho vaʼekue peteĩ kasamientohápe Canápe, ha peteĩ vankéte ojapórõ guare Leví (Juan 2:1-10). Pe kasamientohápe opárõ guare pe víno, Jesús milagrósamente ojapo ýgui víno. Péro Jesús arakaʼeve nomotenondéi vaʼekue umi vyʼarã. Haʼe omotenonde Jehovápe ha ojapo opa ikatúva oipytyvõ hag̃ua umi héntepe. Jesús oĩ vaʼekue voi dispuésto ohasa asy ha omanóvo ñanderehehápe ñandesalva hag̃ua. Entéro umi omoirũvape chupe, haʼe heʼi: “Pevyʼa oĩramo otakýva penderehe, pendepersegíva, ha oikóva heʼi rei penderehe opaichagua mbaʼe vai che káusare. Pendepyʼarory ha pevyʼaitereíkena péicha jave, ha penemanduʼa yvágape oĩha peteĩ rregálo tuichaitereíva peẽme g̃uarã (Mat. 5:11, 12). Ñande ningo jahayhu Ñandejárape ha ñambovyʼase chupe, upévare ñamboyke umi mbaʼe naiporãiva ha avei umi mbaʼe ñapensáva ikatuha ndogustái Jehovápe (Mat. 22:37, 38). w18.01 páh. 26 párr. 16-18

¿Mbaʼérepa ñameʼẽ Jehovápe umi mbaʼe jarekóvagui? Pórke jahayhu ha ñamombaʼe chupe. Opokoiterei voi ñanderehe ñapensáramo opa mbaʼe haʼe ojapóvare ñanderehehápe. Rréi David heʼi vaʼekue entéro mbaʼe jarekóva ouha Jehovágui, ha ñameʼẽramo chupe álgo, ñameʼẽ hína pe haʼe omeʼẽ vaʼekuégui ñandéve (1 Crón. 29:11-14). Iporã ningo ñandepojera ha ani ñahaʼarõnte siémpre oñemeʼẽmba ñandéve. Por ehémplo, epensami peteĩ mitã ojoguaha peteĩ rregálo ituakuérape g̃uarã, ha upearã oipuru pe pláta haʼekuéra voi omeʼẽ vaʼekue chupe. Katuete itúa ha isy ovyʼaitereíta ifamília ojapo haguére upéva. Ñapensamína avei peteĩ prekursór imitãvare. Ikatu haʼe oiko gueteri hína itúa umíandi, ha omeʼẽ jepi chupekuéra pláta oipytyvõ hag̃ua umi gásto oĩvape ogapýpe. Ituakuéra ningo nohaʼarõi haʼe ojapo upéva, péro lomímonte oasepta chugui pórke péicha pe prekursór ohechauka omombaʼeha la ojapóva hikuái hesehápe. Péicha avei, Jehová oikuaa ojapo porãtaha ñanderehe jajepokuaáramo ñameʼẽ umi mbaʼe jarekóvagui. w18.01 páh. 18 párr. 4, 6

Ikatu hag̃uáicha ne família ojeroviave ohóvo, ndahaʼéi vaʼerã erénteva chupe mbaʼépa oĩ porã ha mbaʼépa oĩ vai. Síno reipytyvõ vaʼerã chupe orrasona hag̃ua. Upearã ikatu reporandu chupe: ¿Mbaʼérepa la Biblia oproivi peteĩ mbaʼe haʼetévaicha la igústova? ¿Mbaʼérepa nde repensa iporãveha jajapo la Biblia heʼíva? (Is. 48:17, 18). Ne família heʼíramo ndéve ojevautisaseha, eipytyvõ vaʼerã chupe ohechakuaa hag̃ua upéva iñimportantetereiha, ha mbaʼe mbaʼépa oñehaʼãrõ chugui upe rire. Ikatu eporandu chupe: ¿Mbaʼépa repensa pe vautísmore? ¿Mbaʼe iporãvapa rehupytýta? ¿Mbaʼe mbaʼépa ikatu hína rembohovái? ¿Mbaʼérepa ikatu ere umi mbaʼe porã rehupytýtava tuichaiteveha umi mbaʼe ikatúvagui rembohovái? (Mar. 10:29, 30). Iñimportanteterei ningo pemorrasona pene famíliape ojevautisa mboyve. Koʼã mbaʼe katuete oipytyvõta chupe ohechakuaa hag̃ua siémpre iporãvetaha ojapo la Biblia heʼíva. w17.12 páh. 21 párr. 14, 15

Ko múndo ningo henyhẽ provlémagui, ha oĩ heta ermáno hasykatúva ha ohasa asýva. Ótro katu ijedáma ohóvo ha oñangareko vaʼerã avei umi ihénte ijedávare. Oĩ avei oñehaʼãva ikatu hag̃uáicha omoĩ hogayguakuérape umi mbaʼe oikotevẽva. Roikuaa avei pende apytépe oĩha ohasáva entéro koʼã provléma ijetuʼuetéva al mísmo tiémpo. Jehová oñeinteresáramo káda estrélla ndorekóivare vída, koʼytevéntema oñeinteresáta ñanderehe. Hiʼarive ñande jaservi Ñandejárape jahayhúgui chupe, ndahaʼéi jajapo vaʼerãgui reínte (Sal. 19:1, 3, 14). Ñande Ru ñanderayhuetéva ñandekuaa porãiterei. La Biblia heʼi: “Pene akãrague jepe haʼe oipapapaite” (Mat. 10:30). “ Jehová oikuaa porã mbaʼépa ohasa umi hénte inosénte” (Sal. 37:18). Haʼe ningo oikuaa umi provléma jahasáva, ha ikatu ñanemombarete ñaaguanta hag̃ua káda situasión. w18.01 páh. 7 párr. 1; páh. 8 párr. 4

Pedro omoingove jey rire Tabítape “hetaiterei oĩ ojeroviáva ñande Ruvicháre”. Umi disípulo pyahu katuete omombeʼúne raʼe hapichápe umi marandu porã oñeʼẽva Jesúsre, ha avei Jehová ikatuha omopuʼã jey umi omano vaʼekuépe (Hech. 9:36-42). Oĩ avei heta persóna ohecháva ótra rresurreksión oiko vaʼekue. Peteĩ jey, apóstol Pablo oĩ kuri Tróaspe, koʼág̃a opytáva noroéste gotyo Turquíape. Upépe haʼe oñembyaty ermanokuérandi ha ojapo peteĩ diskúrso peteĩ koty 3 pisohápe. Pablo oñeʼẽ pyharepyte peve, ha peteĩ mitãrusu hérava Eutico oguapy pe ventánape ha ojapysaka hína kuri hese. Péro upéi opyta oke ha hoʼa pe yvatégui. Amalisia Lucas raẽvete og̃uahẽ Eutico oĩháme. Haʼe ningo doktór ha oñemeʼẽ enkuénta ndahaʼeiha la ojegolpeánteva ni opytáva inkonsiénte, síno omanoite hague voi. Pablo oguejy avei, oañua Eutícope ha heʼi: “Haʼe ningo oikove”. Ko milágro katuete opokoitereíne raʼe entéro umi ohecha vaʼekuére. Haʼekuéra ningo ohechakuaa pe mitãrusu omano hague, ha upéi oñemoingove jey hague chupe. Upévare entéronte “ovyʼaiterei oikove jey haguére” (Hech. 20:7-12). w17.12 páh. 5 párr. 10, 11

¿Ikatúpa yvyporakuéra osolusiona umi provléma heta tiémporema oporombosufríva? Añetehápe haʼekuéra ndaikatúi ojoko umi gérra, delinkuénsia, terrorísmo, violénsia, amás día hetave guei umi mbaʼe. Umi mbaʼasy avei káda día heta hetave. Ñandejára Rréino añoite ikatu ojoko umíva. Ñapensamíntena mbaʼépa Jehová ojapóta yvyporakuéra rehehápe. Irréino oipeʼáta entéro mbaʼe omoñepyrũva umi gérra, por ehémplo ndaiporimoʼãvéima umi persóna opensáva ijehénte, umi ikorrúptova, umi omombaʼetereíva hetã, umi rrelihión japu ni Satanás (Sal. 46:9). Ñandejára Rréino oipeʼaitéta pe delinkuénsia, ha koʼág̃ama voi omboʼe heta persónape ojoayhu ha okonfia hag̃ua ojuehe. Ndaipóri ótro goviérno ikatúva ojapo upéva (Is. 11:9). Koʼẽrõitéma Jehová omongueráta opaichagua mbaʼasy, ha enterovéva hesãita (Is. 35:5, 6). Ndaiporimoʼãvéima povrésa ha opavavénte ovyʼáta ha oikóta Jehová amigoitéramo (Sal. 72:12, 13). w17.11 páh. 23, 24 párr. 14-16

Umi siuda de rrefúhio ojejapo vaʼekue prinsipálmente oñepytyvõ hag̃ua umi israelita oporojukávape aksidentálmente, péicha rupi ndojehusgái chupekuéra peteĩ asesínoicha. Jehová omombaʼeterei ñande rekove, ha ndochaʼéi umi ojukávare “hénte inoséntepe” (Prov. 6:16, 17). Haʼe ningo ihústo ha ipotĩeterei, upévare ndaikatúi oheja rei peteĩ asesináto, toiko jepe raʼe ojejaposeʼỹre. Umi eskríva ha fariséo ningo ndojoguaiete kuri Jehovápe, pórke nomombaʼéi hikuái hapichakuéra rekove. Jesús heʼi kuri chupekuéra: “Peẽ peipeʼa pe lláve oavríva pe okẽ ojekuaa hag̃ua Ñandejárape. Peẽ voi ndapeikéi, ha umi oikeséva katu ndaikatúi oike pendehegui” (Luc. 11:52). ¿Mbaʼépa la omboʼese vaʼekue Jesús? Umi eskríva ha fariséo ningo omboʼe vaʼerã kuri Ñandejára Ñeʼẽ umi héntepe, ha oipytyvõ vaʼerã chupekuéra ohupyty hag̃ua pe jeikove opaveʼỹva. Péro upéva rangue ndohejái umi hénte omoirũ Jesúspe, “pe Mburuvicha Oporomoingovévape” (Hech. 3:15). Péicha umi eskríva ha fariséo ogueraha vai pe puévlope, ha ikatu voi umi persóna oñehundiete kuri ikausakuérare. Añetehápe haʼekuéra oñemombaʼeguasu ha opensa ijehénte, upévare nointeresái chupekuéra umi hénte. Umi eskríva ha fariséo ipyʼahatã ha ndoporohayhúi. w17.11 páh. 15 párr. 9, 10

Ñañepyrũrõ guare jastudia la Biblia Testigokuérandi, ikatu oime ni nañamombeʼúi raʼe ñane hentekuérape. Péro amáske jajeroviave jahávo la Biblia heʼívare, jahechakuaa ñandepyʼaguasu vaʼerãha jaʼe hag̃ua chupekuéra jaserviseha Jehovápe. ¿Mbaʼépa ikatu jajapo oiméramo ñane provléma ñane hentekuérandi jastudia haguére la Biblia? Ñañehaʼãkena ñantende mbaʼépa opensa hikuái. Ñande ningo javyʼaiterei jaikuaa rupi pe añetegua oĩva Ñandejára Ñeʼẽme. Upéicharõ jepe, ñane hentekuéra ikatu hína opensa ótro ñanembotavy hague, térã jaikeha peteĩ séktape. Ha ndajafestehavéi rupi hendivekuéra umi arete, ikatu opensa hikuái ndajahayhuveimaha chupekuéra. Ikatu voi hína okyhyje hikuái oikórõ g̃uarã ñanderehe álgo ivaíva ñamano rire. Upévare iñimportánte ñantende mbaʼépa opensa hikuái, ha jajapysaka porã hesekuéra jaikuaa hag̃ua mbaʼépa la oipyʼapýva chupekuéra (Prov. 20:5). Apóstol Pablo oñehaʼã vaʼekue ontende “opaichagua tapichápe” ikatu hag̃uáicha opredika chupekuéra. Ñande avei jajapóramo upéicha, ifasilvéta ñañeʼẽ hag̃ua ñane hentekuérandi umi mbaʼe jagueroviávare (1 Cor. 9:19-23). w17.10 páh. 15 párr. 11, 12

Sapyʼánte ikatu ñatĩ japurahéi hag̃ua pórke ndajaikuaái mbaʼéichapa japurahéi vaʼerã. Upévare, jahechamína umi konsého isensíllova ñanepytyvõtava japurahéi porãve hag̃ua. Ñande ningo ikatu japurahéi hatã porã ñaaprendéramo mbaʼéichapa jarrespira vaʼerã japurahéi jave. Pe elektrisida omyendyháicha peteĩ fóko ohesape porã hag̃ua, ñande rrespirasión omeʼẽ avei ñandéve pe fuérsa ñañeʼẽ ha japurahéi hag̃ua. Japurahéi jave, ñande vos oreko vaʼerã pe mísmo volúmen orekóva ñañeʼẽ jave, térã ikatu voi hatãve. La Bíbliape ojeʼe voi Ñandejára siervokuéra vyʼápe opurahéi hatã vaʼerãha (Sal. 33:1-3). Etanteami koʼã mbaʼe: Eelehi peteĩva umi purahéi ndegustavéva ñande purahéi ryrúgui. Eleepaite pe kántiko hatã porã. Upéi, emoinge nde jurúrupi áire emyenyhẽ meve ne pulmón, ha syryrýpe elee peteĩ orasión. Péro ani nderesarái remantene vaʼerãha pe mísmo volúmen. Koʼág̃a ikatúma repurahéi pe orasión pe mísmo volúmen repraktika haguéicha nde lektúrape (Is. 24:14). Péicha rehecháta nde vos ipotenteveha, ha upéva iporãiterei. Aníkena retĩ ni rekyhyjétei rejapo hag̃ua upéva. w17.11 páh. 5, 6 párr. 11-13

Ñapensamíntena pe viáhe pukuete ojapóvare umi judío, ohóva Babilóniagui Jerusalénpe. Haʼekuéra oreko kuri heta tiémpo opensa ha oñemongeta hag̃ua Jerusalénre. Umi ijedavéva omombeʼúne raʼe chupekuéra mbaʼeichaitépa iporã vaʼekue Jerusalén ha itémplo (Esd. 3:12). Reimérire hendivekuéra, ¿mbaʼéichapa reñeñandúne raʼe rehechávo Jerusalén por primera ves? ¿Rembyasýtapa remañávo umi konstruksión hoʼapávare ha rehechávo pe lugár iñanandypaha? Pe siuda murálla katu ikuára guasupa ha ndorekovéima umi tórre ni okẽ guasu. ¿Mbaʼéichapa reñeñandúne kuri rekomparávo Babilonia murálla tuichaitévare? Umi judío ohecháramo jepe koʼã mbaʼe, noñedesanimái. ¿Mbaʼérepa? Pórke oñemeʼẽ enkuénta Jehová oñangareko hague hesekuéra oviaha aja. Upévare, og̃uahẽre hikuái Jerusalénpe omopuʼã peteĩ altár oĩ haguépe pe témplo, ha upépe káda día ojapo sakrifísio Jehovápe (Esd. 3:1, 2). w17.10 páh. 26, 27 párr. 2, 3

Salomón oiméne oaprende heta mbaʼe ohechávo mbaʼéichapa itúa David ipyʼaguasu. David ohechauka ipyʼaguasuetereiha oñemoĩrõ guare peteĩ higánte imbaretetereívare. Upérõ ningo Jehová oipytyvõ chupe ovense hag̃ua Goliátpe ha upearã oipuru peteĩ itaʼínte (1 Sam. 17:45, 49, 50). Péicha jahecha mbaʼérepa David ikatu kuri omomanduʼa Salomónpe Jehová oipytyvõtaha chupe otermina peve pe témplo. Katuete ningo Salomón ojepyʼamongetáne raʼe la itúa heʼívare chupe, ha imitã ha ndaikatupyryguasúiramo jepe, ojapo pe traváho tuichaitéva. Haʼe ohechauka vaʼekue ipyʼaguasuha, ha Jehová oipytyvõ chupe otermina hag̃ua pe témplo porãite siete áño imédiope. Jehová oipytyvõ haguéicha Salomónpe, ñandéve avei ikatu ñanepytyvõ ñandepyʼaguasu ha jajapo hag̃ua la ohaʼarõva ñandehegui, tahaʼe ñande rogapýpe térã kongregasiónpe (Is. 41:10, 13). Pyʼaguasúpe jaservíramo Jehovápe, haʼe ñanevendesíta koʼág̃a ha opa árare. w17.09 páh. 28, 29 párr. 3, 4; páh. 32 párr. 20, 21

Entéro testígo de Jehová jaikuaa porã mbaʼéichapa “Ñandejára Ñeʼẽ oikove ha ipoderosoiterei”. Ñande jahecha la Biblia ñanepytyvõha ñakambia hag̃ua heta mbaʼépe ha oipytyvõha avei ñande rapichakuérape. Heta persóna oikuaa mboyve Jehovápe imonda, ojedroga ha hekovai vaʼekue. Oĩ katu ifamóso térã ipláta hetáva ha lomímonte ndovyʼái (Ecl. 2:3-11). Péro Ñandejára Ñeʼẽ ipoderosoiterei ha upéicha rupi oipytyvõma hetaitereípe oreko hag̃ua esperánsa ha oiko porãve hag̃ua. Oiméne jahechakuaa upéva jalee jave pe artíkulo osẽva jepi Ñemañaháme, hérava “La Biblia okambia chupekuéra”. Jaservíramo jepe Jehovápe are guivéma, enterovénte ñaikotevẽ la Bíbliare ikatu hag̃uáicha káda día ñañemoag̃uive Jehováre. w17.09 páh. 23 párr. 1

Ko rreláto ohechauka ñandéve Jehová oikuaa porãitereiha umi mbaʼe jahasáva (Is. 63:7-9; Sant. 5:11; 2 Ped. 2:9). Haʼe ñanemboʼe avei jaiporiahuvereko hag̃ua ótrope. Ñapensamínte peteĩ léi omeʼẽ vaʼekuére umi israelítape. Peteĩ israelita oipurukáramo pláta hapichápe, ikatu oheja chugui ijao joʼaha kómo garantía (Éx. 22:26, 27). Péro ikatu hína pe oipurukáva pláta ndodevolvesevéi hapichápe ijao ha upéva káusare pe hapicha iroʼy pyharekue. Ani hag̃ua oiko upéva, Jehová omanda umi israelítape oiporiahuvereko hag̃ua hapichápe ha “kuarahy oikévo” omeʼẽ jey hag̃ua chupe ijao joʼaha. ¿Mbaʼépa ñaaprende upe léigui? Jahecháramo peteĩ ermáno térã ermána oikotevẽha ajúda, ñaipytyvõ vaʼerã chupe (Col. 3:12; Sant. 2:15, 16; 1 Juan 3:17). w17.09 páh. 9 párr. 4, 5

Jesús ojerure vaʼekue Itúape operdona hag̃ua umi ojukátavape chupe. Haʼe ndaipochyreíri ha ipasiénsia ohasáramo jepe umi situasión ijetuʼuetereíva. ¡Ajépa iporãite iñehémplo! (1 Ped. 2:21-23). ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka ñanepasiénsia ha nañandepochyreiriha? Ñaperdonávo ñande rapichakuérape. Pablo oskrivi vaʼekue kristianokuérape: “Pesegíkena peñoaguanta ha peñoperdona pende pyʼaite guive, pejapo upéva oĩramo jepe penembopochýva. Jehová peneperdona haguéicha ipyʼaite guive, upéicha avei peẽ pejapo vaʼerã” (Col. 3:13). Jaikuaaháicha, tekotevẽ ñanepasiénsia ha nañandepochyreíri ikatu hag̃uáicha ñaporoperdona. Péicha ñaipytyvõta oĩ hag̃ua unida kongregasiónpe. Jehová ndoipotái ñandepochy rei, oipota guei ñanepasiénsia. Tekotevẽterei ningo jajapo koʼã mbaʼe jaiko hag̃ua pe múndo pyahúpe (Mat. 5:5; Sant. 1:21). Péro iñimportanteveha, ñanepasiénsia ha nañandepochyreíriramo ñamombaʼeguasúta Jehovápe ha ñaipytyvõta ñande rapichakuérape ojapo hag̃ua avei upéva (Gál. 6:1; 2 Tim. 2:24, 25). w17.08 páh. 25, 26 párr. 15-17

La Bíbliape omombeʼu Jehová ojapo hague heta mbaʼe oñehaʼarõʼỹva. Por ehémplo, Ezequías ogovernárõ guare Judá, Senaquerib haʼéva rréi de Asiria ojagarra umi siuda oĩva Judápe, péro ndojagarrái Jerusalén (2 Rey. 18:1-3, 13). Upéi ojeprepara oataka hag̃uáicha Jerusalén. ¿Mbaʼépa ojapo Ezequías? Ñepyrũrã ojerure Jehovápe ajúda ha avei ojerure konsého proféta Isaíaspe (2 Rey. 19:5, 15-20). Upéi oñehaʼã ojapo ikatúva guive ani hag̃ua umi asirio oataka pe siuda, ha opaga Senaqueríbpe la ojeruréva chupe (2 Rey. 18:14, 15). Avei Ezequías oprepara pe siuda ikatu hag̃uáicha oaguanta hikuái oñemongora vove chupekuéra (2 Crón. 32:2-4). ¿Mbaʼépa oiko upe rire? Jehová ombou peteĩ ánhel ha ojuka 185.000 soldádo asíriope peteĩ pyharépente. Ezequías nohaʼarõieténe raʼe upéva (2 Rey. 19:35). w17.08 páh. 10 párr. 7; páh. 11 párr. 12

¿Mbaʼéichapa ikatu rejeprepara reservi hag̃ua de tiémpo kompléto? Upearã reñehaʼã vaʼerã remombarete nde jerovia. Iporãta restudia meméramo Ñandejára Ñeʼẽ, ejepyʼamongeta porã hese ha eñehaʼãmbaite ekomenta rreunionhápe. Reĩ aja koléhiope reaprovechakuaa ndekatupyryve hag̃ua remombeʼúvo nde rapichakuérape pe marandu porã. Upearã ehechauka eñeinteresaha ótrore. Por ehémplo, eñehaʼã eikekuaa nde rapichakuérape reporandu jave mbaʼépa opensa hikuái peteĩ témare, ha upéi ejapysaka porã orresponde jave ndéve. Avei ikatu rejeofrese rembaʼapo hag̃ua kongregasiónpe, por ehémplo remopotĩ ha remyatyrõ hag̃ua Salón del Reino. Jehová ojevalese voi umi iñumílde ha ikyreʼỹvare oipytyvõ hag̃ua (Sal. 110:3; Hech. 6:1-3). Apóstol Pablo oinvita vaʼekue Timotéope oservi hag̃ua kómo misionéro, pórke umi ermáno “oñeʼẽ porãiterei hese” (Hech. 16:1-5). w17.07 páh. 23 párr. 7; páh. 26 párr. 14

Noñemyesakãporãi aja umi yvypóra ha anhelkuérape Jehová añoite omereseha ogoverna, ndaikatumoʼãi oĩ pyʼaguapy ha unida. Péro ojehechauka rire Jehová añoite ogoverna vaʼerãha, enterovéva ikatúta jaiko opa ára g̃uarã Ñandejára ñanderayhuetéva poguýpe. Upépe ae oĩta pyʼaguapy ko univérso tuichakuére (Efes. 1:9, 10). Koʼẽrõite enterovéva ohecháta Ñandejára goviérno añoite oisãmbyhyha tekojojápe. Satanás ha umi yvypóra goviérno nosẽporãmoʼãi arakaʼeve ha oñehundímante vaʼerã. Ñandejára ogovernáta enterovépe Itaʼýra Jesucristo rupive. Ojekuaa porãtama avei yvyporakuéra ikatuha ifiél Ñandejára goviérnope oimeraẽ situasiónpe (Is. 45:24). ¿Ñaimesépa ñande avei umi persóna ifiélva apytépe? Katuete ningo ñaimeséta ha upearã tekotevẽ ñantende porã ha ñanemanduʼa iñimportantetereiha ojehechauka Jehová añoite ogoverna vaʼerãha. w17.06 páh. 23 párr. 4, 5

Káda uno ñanediferénte, upévare ndajaikuaái mboy tiémporepa peteĩ persóna osegíta oñembyasy. Ñepyrũrã heta amígo ha pariénte oĩ pe osufrívandi ha okonsola chupe. Péro upe rire enterovéva hembiapopa jeýma vaʼerã, ha hasyvéma oĩ hag̃ua hikuái pe oñembyasývandi. Upéicharõ jepe, oikotevẽ gueteri oñekonsola chupe. Añetehápe iporã ñakonsola pe persóna osufrívape oikotevẽha peve (1 Tes. 3:7). Ñanemanduʼa vaʼerã pe persóna omanóva chugui peteĩ ohayhúva, ikatuha peichaháguinte oñeñandu vaieterei jey. Upéva ikatu oiko pórke og̃uahẽ peteĩ fécha espesiál, ohendu peteĩ músika, ohecha peteĩ fóto, ohetũ peteĩ mbaʼe ryakuã, ha umícha. Upéicha avei pe viúdo térã viúdape ikatu ijetuʼueterei ojapo jave primera ves peteĩ mbaʼe haʼeño, por ehémplo oho asambleahápe térã Konmemorasionhápe. Jahechaháicha, umi oñembyasýva oikotevẽ konsuélo ha oñemokyreʼỹ chupekuéra umi fécha espesiálpe. Péro ndahaʼéi umi moméntopente la oikotevẽva hikuái. w17.07 páh. 16 párr. 17-19

Jajapo jave umi mbaʼe porã ñande rapichakuéra rehehápe, pyʼỹinte ñanderesarái ñane provlemakuéragui. Por ehémplo, heta ermána, tahaʼe omendáva térã nomendáiva, oikuaa porã okomparti jave pe marandu porã hapichakuérandi ombaʼapoha hína Jehovándi ha ojapoha hembipota. Upéva ombovyʼaiterei chupekuéra. Añetehápe enterovéva ikatu jahechauka ñañeinteresaha ñande rapichakuérare ñamombeʼúvo pe marandu porã. Avei, ñanembaʼeporã jave ñane ermanokuérandi ñañemoag̃uive hesekuéra. Péicha ojapo vaʼekue apóstol Pablo. Haʼe ningo oñangareko vaʼekue umi ótrore “peteĩ sy omokambu ha omokunuʼũháicha imembýpe”. Avei, haʼe okonsola ha omokyreʼỹ iñermanokuérape “ojapoháicha peteĩ túa ifamiliakuérandi” (1 Tes. 2:7, 11, 12). Mitãrusukuéra oñehekomboʼéva ohayhu ha iñeʼẽrendu hag̃ua Jehovápe, oipytyvõ ha omokyreʼỹ umi hogayguápe. Haʼekuéra orrespeta ituakuérape ha ombaʼapo oipytyvõ hag̃ua chupekuéra ekonómikamente ha heta hendáicha. Avei, umi mitã osegírõ ifiél Jehovápe omokyreʼỹeterei ifamília kompletoitépe. w17.06 páh. 7 párr. 13, 14; páh. 8 párr. 17

Oĩ oreko rasapáva la pláta, ha ikatúta voi omantene porã ifamiliakuérape, ha avei umi ifamiliakuéra familiarépe ha hetavépe hetaiterei áñore. Péro hetaitereive oĩ la imboriahúva ko múndope. Jesús oikuaa vaʼekue Ñandejára Rréino añoite ikatutaha osolusiona ko provléma. La Biblia heʼi “umi komersiánte” térã umi komérsio ha negósio, avei pe polítika ha umi rrelihión japu oĩha Satanás poguýpe (Apoc. 18:3). Ñandejára puévlo ningo noñentremetéi polítikare ni umi rrelihión japúre. Péro la majoría ndaikatúi oñemomombyryete umi komérsio ha negósio oĩvagui ko múndope. Ñande haʼéva kristiáno ningo jahecha vaʼerã mbaʼeichaite pevépa jajeheʼa hína umi komérsio ha negósio oĩvare ko múndope. Ñañeporandumína: “¿Mbaʼéichapa aipuru vaʼerã umi mbaʼerepy arekóva ahechauka hag̃ua chefielha Jehovápe? ¿Mbaʼépa ajapo vaʼerã ani hag̃ua añentremeteterei umi negósio ha komérsiope oĩva ko múndope? ¿Mbaʼéichapa Ñandejára puévlo koʼag̃agua ohechauka ojeroviaha hese ipyʼaite guive?”. w17.07 páh. 7, 8 párr. 1-3

Jesús oikuaa vaʼekue ko múndope ñambohovaitaha heta situasión ijetuʼúva ha ñandepyʼapýva. Haʼe omoĩ vaʼekue pe ehémplo oñeʼẽva peteĩ chokokuére, ha heʼi oĩha umi “ohendúva pe marandu Rréino rehegua” ha ñepyrũrã ikyreʼỹha. Péro upéi ou “ojepyʼapyeterei hemikotevẽ ko mundopeguáre ha pe platarayhu ombotavy” chupekuéra ha ojahoʼipa “Ñandejára ñeʼẽ”, ha upevakuére naikyreʼỹvéi (Mat. 13:19-22; Mar. 4:19). Jaikuaaháicha, káda día oĩ heta mbaʼe ñandepyʼapýva. Péro ñañatende vaʼerã ani hag̃ua umíva káusare jaju ñambotapykue Jehová servísio. Ñande ikatu jahechauka jahayhuha Jesúspe ñamotenondévo pe predikasión. ¿Mbaʼéichapa ikatu jaikuaa jajapópa hína upéva? Iporã ñañeporandumi: “¿Mbaʼépa añetehápe la amombaʼevéva? ¿Avyʼápa aservi rupi Jehovápe, térãpa avyʼave ajapóramo ótra kósa?”. w17.05 páh. 23 párr. 3, 4

Umi extranhéro oikóramo mombyry ambue Testigokuéra oñeʼẽvagui iñidióma, oñerreunítamante peteĩ kongregasión oñeñeʼẽhápe pe idióma lokál (Sal. 146:9). Péro pe extranhéro ha ifamília oikórõ ag̃ui pe kongregasióngui oñeñeʼẽhápe iñidióma, pe túa odesidi vaʼerã moõpa iporãvéta oñerreuni hikuái. Ojapo mboyve upéva, oñemboʼe ha ojepyʼamongeta vaʼerã, avei oñeʼẽ vaʼerã hembirekóndi ha umi mitãndi (1 Cor. 11:3). Tuakuéra tekotevẽ ohechakuaa mbaʼépa la oipytyvõvétava ifamíliape. Umi mitã ningo noaprendemoʼãi pe añetegua omboʼéva la Biblia ohasa haguére unas kuánta óra káda semána rreunionhápe. Epensamína ko mbaʼére: Pe mitã ontende porãramo pe idióma ojejapoha pe rreunión, tuicha oñevenefisiáta ohendu haguérente voi la ojeʼéva upépe, ikatu voi oaprende hetave mbaʼe ituakuéra opensávagui. Péro upéva ndoikomoʼãi pe mitã nontendeporãirõ pe idióma ojejapoha pe rreunión (1 Cor. 14:11). w17.05 páh. 10 párr. 10, 11

Iporã ñañeporandumi: “¿Ajerovia ha chepyʼaguasúpa aipuru hag̃ua la arekóva guive cheñeʼẽrendu hag̃ua Jehovápe? ¿Avasépa ótra siudápe térã ótro tetãme ikatu hag̃uáicha aganave ha aiko porãve? ¿Añemboʼe ha ajepyʼamongetámapa ahecha hag̃ua mbaʼéichapa upéva oafektáta che família ha pe kongregasiónpe?”. Jehová omeʼẽ ñandéve pe priviléhio ijojahaʼỹva jaapoja hag̃ua igoviérno. Adán ha Eva tiémpo guive, Satanás oipota yvyporakuéra oñemoĩ Jehová kóntrape. Péro jaapoja jave Jehová goviérno, jahechauka hína máva ykérepa ñañemoĩ. Jajerovia ha ñandefiél rupi Jehovápe, jajeofrese jaservi hag̃ua oimehaichagua asignasiónpe, ha upéva ombovyʼaiterei chupe (Prov. 23:15, 16). Ñandejára ikatúta ohechauka Satanás ijapuha, ñande jaapoja ha ñaneñeʼẽrendúramo chupe (Prov. 27:11). Jehová omombaʼe ha ovyʼaiterei ñañehaʼã jave ñaneñeʼẽrendu. w17.04 páh. 32 párr. 15, 16

Pe Léi Mosáika heʼi: “Peteĩ kuimbaʼe katuete okumpli vaʼerã iñeʼẽ ojapóramo peteĩ promésa Jehovápe, térã ohuráramo ndojapomoʼãiha peteĩ mbaʼe. Ojapopaite vaʼerã umi mbaʼe heʼi vaʼekue ojapotaha” (Núm. 30:2). Upe rire, rréi Salomón oskrivi vaʼekue umi mbaʼe oĩva pe téxto koestediaguápe. Jesús ohechauka ndahaʼeiha vyrorei ñaprometéramo Ñandejárape peteĩ mbaʼe. Haʼe heʼi: “Peẽ peikuaa avei ojeʼe hague umi yma guarépe: ‘Ani rehura ha upéi repyrũ ne ñeʼẽre, upe repromete vaʼekue Jehovápe katuete rekumpli vaʼerã’” (Mat. 5:33). Jahechaháicha, ndahaʼéi vyrorei ñaprometérõ algúna kósa Jehovápe. Ñakumplíramo umi promésa jajapóva Ñandejárape, haʼe ñandeguerohorýta, péro nañakumplíriramo, japyta vaíta henondépe. David ohechauka siertoha upéva heʼívo: “¿Máva piko ikatu ojupi Jehová montáñape? ¿Máva piko ikatu oĩ pe lugár sagrádope? [...] Pe siémpre okumplíva ipromésa ha ndoikóiva ohurapa rei che rérape” (Sal. 24:3, 4). w17.04 páh. 4 párr. 3, 4

Ñapensáramo ojejapoha ñanderehe peteĩ inhustísia kongregasiónpe, ñañatende vaʼerã ani hag̃ua ñamosarambi chísme. Upéva ningo ndeʼiséi ndaikatumoʼãiha jajerure ansianokuérape ñanepytyvõ hag̃ua térã ñamombeʼu chupekuéra oĩrõ algúno opeka vaietereíva (Lev. 5:1). Upéicharõ jepe, oimérõ ndahaʼéi peteĩ pekádo ivaietereíva, heta vése ikatútante ñasolusiona pe provléma ñane ermánondi ñamoingeʼỹre avavépe upe situasiónpe, ni umi ansiánope (Mat. 5:23, 24; 18:15). Koʼã kásope iñimportánte jahechauka ñandefielha, ha jasegi umi konsého oĩva la Bíbliape. Sapyʼánte ikatu voi ñañemeʼẽ enkuénta nañantendéinte hague upe oikóva, ha upévare ñaimoʼã jahasaha peteĩ inhustísia. Upéicha jave javyʼáta nañambyaivéi haguére pe situasión ñamombeʼúvo ótrope. Jaʼéramo algúna kósa ikatúva omoñeñandu vai ñande rapichápe, noipytyvõmoʼãi oñesolusiona hag̃ua upe provléma, ombyaive reíta guei la káva raity. Upévare, ñañehaʼã vaʼerã siémpre ñandefiél Jehovápe ha ñane ermanokuérape ani hag̃ua upéi ñambyasy la jajapo vaʼekue. w17.04 páh. 21 párr. 14