Mayo
Viernes 1 de mayo
Pehayhu vaʼerã avei umi extranhéro oikóvape pende apytépe (Deut. 10:19).
Umi áño ohasa vaʼekuépe heta persóna tekotevẽ kuri oheja hóga ha oho oiko ótro paíspe kómo rrefuhiádo. Nde ningo ikatu reaprende resaluda hag̃ua chupekuéra iñidiómape. Avei ikatu reaprende umi fráse nepytyvõtava oñeinteresa hag̃ua hikuái la erévare ha oñemongeta hag̃ua nendive. Upéi, rehechaukakuaa chupekuéra umi vidéo térã puvlikasión oĩva iñidiómape jw.org-pe. Jehová omeʼẽ ñandéve la ñaikotevẽva guive japredika porã hag̃ua. Por ehémplo, umi mbaʼe ñaaprendéva ñane rreunión héravape Mbaʼéichapa Jaiko ha Japredika vaʼerã ñanepytyvõ ñaĩ hag̃ua preparádo jajapo porãve hag̃ua rrevisíta ha estúdio bíblico. Peẽ tuakuéra ikatu pemboʼe pene famíliape okomenta hag̃ua iñeʼẽtépe. Oĩ persóna oñepyrũva oñemoag̃ui Jehováre ohendu rire mbaʼéichapa umi mitã okomenta ipyʼaite guive (1 Cor. 14:25). w18.06 páh. 22, 23 párr. 7-9
Sábado 2 de mayo
Pejorresivi porãkena Cristo ñanderresivi porã haguéicha (Rom. 15:7).
Iporã siémpre jareko enkuénta enterovéva ñaĩ hague mombyry Ñandejáragui (Efes. 2:12). Péro Jehová mborayhúpe ñandegueru ijykére (Os. 11:4; Juan 6:44). Jesús avei vyʼápe ñanderresivi, ha haʼe rupive ñaĩ hína Ñandejára família apytépe. Jesús ñandeasepta rupi, ñande núnka ni nañapensái vaʼerã ñamboykévo avavépe. Amedída hiʼag̃ui pe fin umi hénte oñemomombyryvéta ojuehegui. Avei oĩvéta umi oporodespresiáva ha ndochaʼéiva hapicháre (Gál. 5:19-21; 2 Tim. 3:13). Péro entéro ñaiméva Jehová puévlope katu, ñañehaʼã jahupyty pe “arandu oúva yvágagui”. Péicha jasegíta jaiko pyʼaguapýpe ñande rapichakuérandi ha nañamboykemoʼãi avavépe (Sant. 3:17, 18). Javyʼaiterei ningo ikatúgui jareko heta amígo ótro tetãygua, ha nañaneprovlémai jaasepta hag̃ua opensa lája hikuái. Ikatu voi ñañehaʼã hína ñaaprende iñidiomakuéra. Jajapóramo koʼã mbaʼe, pe pyʼaguapy jarekótava “ojoguáta peteĩ rríope”, ha pe hustísia “ojoguáta umi oláda marpeguápe” (Is. 48:17, 18). w18.06 páh. 12 párr. 18, 19
Domingo 3 de mayo
Pemoĩ pende pýre pe sandália peime hag̃ua preparádo pepredika hag̃ua umi notísia porã oñeʼẽva pyʼaguapýre (Efes. 6:15).
Umi soldádo rrománo ndohói vaʼekue py nandi gerrahápe. Haʼekuéra oipurúmi sandália ojejapóva 3 kápa de kuérogui, péicha irresistenteve vaʼekue. Péro umi sandália ikómodo avei, upévare umi soldádo oguata porã vaʼekue heseve. Umi sandália oipurúva umi soldádo rrománo ideprovécho chupekuéra pe gerrahápe. Pe armadúra espirituál apytépe oĩ avei pe sandália japredika hag̃ua. Péro upéva nañanepytyvõi ñañorairõ hag̃ua, síno jaikuaauka hag̃ua pe mensáhe “oñeʼẽva pyʼaguapýre” (Is. 52:7; Rom. 10:15). Upéicharõ jepe, sapyʼánte tekotevẽ ñandepyʼaguasu japredika hag̃ua. Bo, orekóva 20 áño heʼi: “Che akyhyje vaʼekue apredika hag̃ua che kompañerokuérape, haʼetévaicha chéve la atĩva ajapo hag̃ua upéva. Apensávo upe tiémpore, ndaikuaái mbaʼérepa añeñandu vaʼekue péicha. Koʼág̃a avyʼa ikatu haguére apredika umi che aveguápe”. Heta kristiáno imitãva ikyreʼỹve opredika hag̃ua ojeprepara porã jave. w18.05 páh. 29 párr. 9-11
Lunes 4 de mayo
Siémpre pejapo vaʼerã iporãva (Juan 15:8).
Jesús heʼi vaʼekue ijapostolkuérape: “Ameʼẽ peẽme che pyʼaguapy” (Juan 14:27). ¿Mbaʼéichapa Jesús pyʼaguapy ikatu ñanepytyvõ jasegi hag̃ua japredika? Jasegi jave japredika ikatúta ñandepyʼaguapy jaikuaágui péicha ñambovyʼaha Jehovápe ha Jesúspe (Sal. 149:4; Rom. 5:3, 4; Col. 3:15). Jesús heʼi vaʼekue oipotaha ijapostolkuéra ovyʼa haʼe ovyʼaháicha. Upe rire oexplika chupekuéra mbaʼérepa iñimportánte ohechauka oporohayhuha ipyʼaite guive (Juan 15:11-13). Upéi Jesús heʼi: “Peẽ hína che amígo”. ¡Ajépa tuichaite mbaʼe jaikórõ Jesús amígoramo! Upéva ningo peteĩ rregálo iporãitereíva. Péro, ¿mbaʼépa ojapo vaʼerã ijapostolkuéra ikatu hag̃uáicha osegi oreko Jesúspe iñamígoramo? Jesús heʼi chupekuéra: “Akóinte penerembiapo porã” (Juan 15:14-16). Upéva heʼise osegi vaʼerãha oprodusi iservísiope térã opredika. Dos áñorupi Jesús heʼi mboyve upéva, omanda vaʼekue idisipulokuérape: “Pehokuévo, pepredika pehóvo ha peje: ‘Pe Rréino yvagapegua hiʼag̃uimbaitéma’” (Mat. 10:7). Upévare, pe pyhare Jesús omano mboyve omokyreʼỹ vaʼekue idisipulokuérape oaguanta ha osegi hag̃ua opredika (Mat. 24:13; Mar. 3:14). w18.05 páh. 20, 21 párr. 15, 16
Martes 5 de mayo
Entéro mbaʼe oñotỹva peteĩ persóna, upéva avei omonoʼõta (Gál. 6:7).
Mitãrusukuéra, pemotenondékena Jehovápe ha pemoĩ méta iservísiope. Heta mitãrusu ndeavegua ndojapói koʼã mbaʼe, síno opensánte ikuentaveha ohasa porã. Ikatu voi nemboliga rejapo hag̃ua avei haʼekuéraicha. Péro og̃uahẽta peteĩ moménto tekotevẽtahápe ere chupekuéra iñimportantetereiha ndéve g̃uarã rehupyty umi méta remoĩ vaʼekue. Aníkena ótro káusare eju nderesarái ne metakuéragui. Péro, ¿mbaʼépa ikatu rejapo oĩramo ndejopýva rejapo hag̃ua haʼekuéra ojapoháicha? Eñehaʼã emboyke umi situasión ikatutahápe rejecha vai (Prov. 22:3). Péicha jave epensa vaʼerã mbaʼépepa opáta rejapóramo la ivaíva. Avei tekotevẽ reñemomirĩ rehechakuaa hag̃ua reikotevẽha konsého. Upévare, ehendu oñemoñeʼẽ jave ndéve nde tuakuéra ha umi ermáno ha ermána iñexperiénsiava oĩva kongregasiónpe (1 Ped. 5:5, 6). ¿Ndépa neumílde reasepta hag̃ua umi konsého oñemeʼẽva ndéve? w18.04 páh. 28, 29 párr. 14-16
Miércoles 6 de mayo
Pesegíkena peñakarama hatã umi mbaʼe porã perekóvare che aju peve. Pe oganávape pe ñorairõ ha ojapóva pe che haʼéva pe fin peve, ameʼẽta chupe autorida ogoverna hag̃ua umi tetãnguérare (Apoc. 2:25, 26).
Jesús omeʼẽ vaʼekue unos kuánto mensáhe umi kongregasión oĩvape Asia Menórpe. Ha umi mensáhepe ohechauka omombaʼeha la ojapóva isegidorkuéra. Por ehémplo, haʼe omoñepyrũ la imensáhe kongregasión de Tiatírape kóicha: “Che aikuaa opa mbaʼe rejapóva, mbaʼéichapa reporohayhu, rejerovia, reservi Ñandejárape ha reaguanta heta mbaʼe. Aikuaa avei umi mbaʼe rejapóva koʼág̃a tuichaveha yma rejapo vaʼekuégui” (Apoc. 2:19). Jesús ndahaʼéi heʼínteva ojapo porãha hikuái la itraváho, síno omombaʼe avei umi kualida omomýiva chupekuéra ojapo porã hag̃ua la hembiapo. Haʼe tekotevẽ kuri okorrehiʼimi unos kuánto kristiáno oĩvape Tiatírape, upéicharõ jepe oñepyrũre ha omohuʼãvo la imensáhe omokyreʼỹ chupekuéra (Apoc. 2:27, 28). Jesús ningo omoakã umi kongregasión ha oreko tuicha autorida, upévare natekotevẽi kuri oagradese avavépe umi traváho ojejapóvare. Upéicharõ jepe haʼe oikuaauka omombaʼeha la isegidorkuéra ojapóva. ¡Ajépa iporãite ko ehémplo ansianokuérape g̃uarã! w19.02 páh. 16 párr. 10
Jueves 7 de mayo
Judas ha Silas ojapo heta diskúrso omokyreʼỹ ha omombaretéva ermanokuérape (Hech. 15:32).
Síglo primérope Jehová ojevale pe Kuérpo Governántere omokyreʼỹ hag̃ua entéro kristiánope, ha umíva apytépe umi omoakãvape kongregasionkuéra. Haʼekuéra omondo mokõime ijapyteguikuéra, Pedro ha Juánpe, ikatu hag̃uáicha ojerure Jehovápe omeʼẽ hag̃ua espíritu sánto umi kristiáno pyahúpe (Hech. 8:5, 14-17). Katuete ningo Felipe ha umi ermanokuéra ipyahúva ikyreʼỹeterei kuri pe Kuérpo Governánte oapoja haguére chupekuéra. Ñane tiémpope, pe Kuérpo Governánte omokyreʼỹ umi betelita, siérvo espesiál de tiémpo kompléto ha enterovévape. Ñande javyʼa ñanemokyreʼỹ jave hikuái, ovyʼa haguéicha umi ermáno síglo primérope guare. Áño 2015-pe, pe Kuérpo Governánte oguenohẽ pe folléto hérava Eñemoag̃ui jeýna Jehováre, ikatu hag̃uáicha omokyreʼỹ umi oñemomombyry vaʼekuépe Ñandejáragui. w18.04 páh. 19 párr. 18-20
Viernes 8 de mayo
Peẽ peikuaáta pe añetegua ha upéva omeʼẽta peẽme liverta (Juan 8:32).
Heta persóna opensa amáske orekove liverta oho porãvetaha chupekuéra. ¿Péro siértopa upéva? Pe liverta ndorekóiva límite ningo ipeligrosoiterei, haʼete peteĩ kyse haimbe jováiva. ¿Péro mbaʼéichatapa ko múndo noñemoĩriramo límite mbaʼevépe ha umi hénte oikónterõ iñakãre? Peteĩ ensiklopédia heʼi umi léi ikomplikadoitereiha, pórke oprotehe vaʼerã umi héntepe ha avei ndoipeʼái vaʼerã chuguikuéra pe liverta orekóva. Upéva ningo ijetuʼu ojehupyty hag̃ua. Ndareíri oĩ hetaiterei léi, ha avei hetaiterei avogádo ha hués oñehaʼãva omyesakã umi léi ha oñenkargáva ikatu hag̃uáicha oñekumpli. Upéicharõ, jahupyty hag̃ua pe liverta teete jajapo vaʼerã mokõi mbaʼe. Primero, jaasepta vaʼerã pe añetegua Jesús omboʼe vaʼekue. Ha segundo, tekotevẽ oiko ñandehegui idisípulo. Jajapóramo koʼã mbaʼe jahupytýta pe verdadéra liverta. ¿Mbaʼeichagua livertápa hína upéva? Jesús heʼi: “Opavave opekáva oiko pekádo rembiguáirõ”. Péro upéi heʼi avei: “Pe Taʼýra opoíramo pendehegui, añetehápe penesãsóta” (Juan 8:34, 36). w18.04 páh. 6, 7 párr. 13, 14
Sábado 9 de mayo
Enterove peẽ pehasa asy oñondive (1 Ped. 3:8).
Ajépa javyʼa ñaime jave umi persóna oñeinteresávandi ñanderehe. Haʼekuéra ningo oñehaʼã oñemoĩ ñande lugárpe ikatu hag̃uáicha ontende la ñapensáva ha ñañandúva. Péicha oikuaa la ñaikotevẽva ha ñanepytyvõ, sapyʼánte jajerure mboyve voi chupekuéra. Añetehápe ñamombaʼeterei peichagua persónape, pórke ohechauka ‘ohasa asyha ñanendive’. Ñande haʼéva kristiáno ningo ñañehaʼãmbaite ñañemoĩ ñande rapicha lugárpe, térã jahechauka jahasa asyha hendivekuéra. Péro sapyʼánte ijetuʼu jajapo hag̃ua upéva. ¿Mbaʼérepa? Pórke ñaneimperfékto (Rom. 3:23). Upévare sapyʼánte ñapensase ñandejehénte. Ikatu umi mbaʼe jahasa vaʼekue yma térã jakakuaa lája ñanemomýi ñapensa hag̃ua upéicha. Avei umi hénte opensa lája ikatu ñandeafekta. Por ehémplo koʼã ára pahápe la majoría noñeinteresái hapicháre, síno ‘ijehénte ojepyʼapy’ (2 Tim. 3:1, 2). Péro ñande ñañehaʼãramo jasegi Jehová ha Itaʼýra ehémplo ikatúta ñantende porãve ñande rapichakuérape. w19.03 páh. 14 párr. 1-3
Domingo 10 de mayo
Eñatende ne korasõre (Prov. 4:23).
Pe décimo mandamiénto heʼi ndovaleiha ñandetaryrýi. Upéva heʼise ndajaikói vaʼerãha jaipotaiterei álgo ndahaʼéiva ñanembaʼe (Deut. 5:21; Rom. 7:7). Ko léi rupive Jehová omboʼe isiervokuérape peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva: haʼekuéra oñatende vaʼerã umi mbaʼe opensávare ha oñandúvare, térã oñangareko vaʼerã ikorasõre. Jehová oikuaa porã umi ñapensáva ha ñañandúva ikatuha ñandegueraha vai. Upéva oiko vaʼekue rréi David rehe. Haʼe ningo ndahaʼéi vaʼekue peteĩ persóna iñañáva, péro peteĩ vuéltape oĩseterei peteĩ tembireko ahénondi, ha upéva káusare ou opeka (Sant. 1:14, 15). David oporomoakãratĩ, ombotavyse pe kuñakarai ménape ha upéi ojukauka chupe gerrahápe (2 Sam. 11:2-4; 12:7-11). Jehová ndojegiái ñane píntarente, síno oikuaa la oĩva ñande pyʼapýpe ha oikuaa porã mbaʼeichagua persónapa ñande (1 Sam. 16:7). Ndaikatúi ñamokañy chugui la ñapensáva, ñañandúva ni jajapóva. Haʼe oheka umi mbaʼe porã oĩva ñane korasõme ha ñanepytyvõ ñamongakuaa hag̃ua upéva. Péro Jehová oipota avei jahechakuaa mbaʼeichagua pensamiéntopa naiporãi, ha ñadomina umíva jajapo mboyve álgo ivaíva (2 Crón. 16:9; Mat. 5:27-30). w19.02 páh. 21 párr. 9; páh. 22 párr. 11
Lunes 11 de mayo
Peju jey Jehová rendápe, entéro peẽ penemánsova peĩva ko yvy ape ári. Peñehaʼãkena penemánso (Sof. 2:3, nóta).
La Biblia heʼi: “Moisés katu ivuenoiterei ha ndaipóri voi ótro haʼeichagua ko yvy ape ári” (Núm. 12:3). ¿Heʼisépa upéva Moisés ivyroha, okyhyjeha odesidi hag̃ua térã ogueviha oĩ jave oñemoĩva hese? Heta oĩ opensáva upeichaha peteĩ persóna ivuenoitereíva. Péro añetehápe ndaupeichaiete hína. Moisés ningo haʼe vaʼekue peteĩ kuimbaʼe imbaretéva, idesidído ha ipyʼaguasúva. Jehová oipytyvõ rupi chupe, haʼe oñemoĩ vaʼekue pe rréi de Egíptore, ogia 3 millón de persónarupi pe desiértore ha oipytyvõ umi israelítape ogana hag̃ua iñenemigokuérape. Ñande ningo ndajahasái umi mbaʼe Moisés ohasa vaʼekue, péro lomímonte tekotevẽ káda día jahechauka ñanevuenoha. Upéicharõ jepe, Jehová promésa tuicha ñanemokyreʼỹ jahechauka hag̃ua upéva. Haʼe opromete: “Umi hénte ivuénova opytáta ko yvy ape ári” (Sal. 37:11). ¿Ndépa ikatu ere ndejehe nevuenoha? ¿Heʼínepa nderehe umi hénte nevuenoha? w19.02 páh. 8 párr. 1, 2
Martes 12 de mayo
Cháke oho vaíta umi heʼívape oĩ porãha pe oĩ vaíva, ha oĩ vaiha umi mbaʼe iporãva (Is. 5:20).
Yvyporakuéra ningo oreko konsiénsia. Adán ha Eva oreko vaʼekue konsiénsia. ¿Mbaʼéichapa jaikuaa upéva? Odesovedese rire Ñandejárape, haʼekuéra okañy chugui pórke ikonsiénsia ostorva chupekuéra. Ñane konsiénsia ningo haʼe peteĩ mbaʼe oĩva ñande pyʼapýpe ha heʼíva ñandéve mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai. Avei ñandegia umi mbaʼe jajapótavape. Peteĩ persóna nohekomboʼeporãiva ikonsiénsia ikatu ñakompara peteĩ várko oñembyaívare ivrúhula. Pe yvytu atã ha pe mar pochy ogueraháta chupe oimeha gotyo. Péro pe vrúhula ombaʼapo porãramo, pe kapitán ikatúta ogia porã pe várko. Péicha avei, ñahekomboʼe porãramo ñane konsiénsia, ñandegia porãta. Ñane konsiénsia noñehekomboʼeporãirõ, nañandeavisái jaha vai jave (1 Tim. 4:1, 2). Péro ndahaʼéi voi upévante, ikatu avei ñanembotavy ha ñapensa “oĩ porãha pe oĩ vaíva”. w18.06 páh. 16 párr. 1-3
Miércoles 13 de mayo
Anive pejoguase umi hénte oĩvape ko múndope (Rom. 12:2).
Ko múndo ikatu hína omoldea ñapensa lája, ha sapyʼánte ijetuʼu japilla hag̃ua upéva. Péro ñañehaʼã vaʼerã jahechakuaa umi mbaʼe ikatúva ñandegueraha vai, ha ñamboyke umíva. Por ehémplo, oĩ umi notísia oñepresentáva jaapoja hag̃uáicha peteĩ opinión polítika. Avei, sapyʼánte oñemombeʼu umi istória ikatúva ñanemokyreʼỹ jahupyty hag̃ua peteĩ mbaʼe oñekuaveʼẽva ko múndope ha umi hénte omombaʼetéva. Unos kuánto pelíkula ha lívro omboʼe umi héntepe iñimportanteveha opensa ijehe ha hogayguakuérare, ha ikatu voi okonvense chupekuéra siertoha upéva ha iporãha oiko umíva rapykuéri. Péro koʼã mbaʼe ndorekói enkuénta la Biblia heʼíva. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi ñande ha ñane família katuete javyʼataha jahayhuvéramo Jehovápe opaite mbaʼégui (Mat. 22:36-39). Koʼã mbaʼe ningo ndeʼiséi ndaikatuiha jajediverti jaiporavo porãramo umi vyʼarã. Péro iporã ñañeporandu: “¿Ahechakuaápa sapyʼánte umi vyʼarã orekoha umi idéa ivaíva péro nahesakãporãiva upeichaha? ¿Añangarekópa che famíliare ha chejehe ani hag̃ua rohecha oimehaichagua prográma télepe, térã rolee oimeraẽ mbaʼe? ¿Aipytyvõpa che famíliape opensa hag̃ua Jehová opensaháicha oiporavo jave hikuái la ohecháva ha ohendúva?”. w18.11 páh. 22 párr. 18, 19
Jueves 14 de mayo
Ani rekyhyje pórke che aĩ nde ykére (Is. 41:10).
Jehová opromete oĩtaha ñanendive, ha ojapo upéva ohechaukávo ñanderayhuha ha siémpre oñangarekoha ñanderehe. Ehechamína mbaʼeichaite pevépa Jehová ñanderayhu heʼívo: “Nde ningo neporãiterei chéve g̃uarã, che romombaʼe ha rohayhueterei” (Is. 43:4). Jehová ningo siémpre ñanderayhúta ha ndaipóri mbaʼeve ni avave ikatúva ojoko upéva. Haʼe siémpre ifiél ñanendive (Is. 54:10). Jehová ndeʼíri oipeʼataha ñande rapégui umi mbaʼe ijetuʼúva ikatúva jahasa. Upéicharõ jepe, haʼe nopermitimoʼãi ñandeahoʼi umi provléma ojoguáva ‘umi rríope’. Avei ndohejamoʼãi ñandeperhudika are umi pruéva ojoguáva ‘tatápe’. Jehová opromete oĩtaha ñanendive ha ñanepytyvõtaha jagueropuʼaka hag̃ua umichagua situasión. ¿Mbaʼéichapa ojapóta upéva? Haʼe ñanepytyvõta ani hag̃ua jajedesespera ni jakyhyje, péicha ikatúta jasegi ñandefiél tekotevẽtaramo jepe ñamano upe haguére (Is. 41:13; 43:2). Ñande jajeroviáramo Jehová siémpre oĩtaha ñande ykére, katuete ñanembarete ha ñandepyʼaguasúta ñaaguanta hag̃ua umi mbaʼe ijetuʼúva. w19.01 páh. 3 párr. 4-6
Viernes 15 de mayo
Umi hénte heta mbaʼe oplanea ikorasõme, péro Jehová volunta la katuete oñekumplítava (Prov. 19:21).
Oimérõ nde nemitã, oiméne umi nde profesór ha hetave persóna heʼíma ndéve tekotevẽha rehupyty umi estúdio ijyvatevéva ikatu hag̃uáicha ndepláta heta. Péro, ¿mbaʼépa heʼi Jehová? Haʼe ningo oipota reñehaʼã meme eskuéla térã koléhiope pórke umíva nepytyvõta reñemantene hag̃ua (Col. 3:23). Péro Jehová oikuaa nemitã aja gueteri tekotevẽha redesidi heta mbaʼe iñimportánteva amo gotyove g̃uarã. Upearã haʼe omeʼẽ umi prinsípio bíblico ikatúva ndegia ha nepytyvõ reiko hag̃ua koʼã ára pahápe chupe ogustaháicha (Mat. 24:14). Jehová oikuaa mbaʼépa oikóta amo gotyove, ha oikuaa porãiterei oñehundi potaitemaha ko múndo aña (Is. 46:10; Mat. 24:3, 36). Jehová ndekuaa avei ndéve. Oikuaa mbaʼépa nembovyʼa ha mbaʼépa nemoñeñandu vai. Péro umi konsého omeʼẽva yvyporakuéra ndorekói enkuénta Ñandejára Ñeʼẽ. Upévare, haʼetéramo jepe la iporãva, ndojegiái pe arandu añeteguávare. w18.12 páh. 19 párr. 1, 2
Sábado 16 de mayo
Opáta umi hénte iñañáva (Sal. 37:10).
Upéva rangue “umi hénte ivuénova opytáta ko yvy ape ári, haʼekuéra ovyʼaitereíta pórke oikóta pyʼaguapýpe ha noñekevrantamoʼãi mbaʼevete asýre”. David heʼi avei “umi hembiapo porãvape” oñemeʼẽtaha ko yvy, ha oikotaha “pype opa ára g̃uarã” (Sal. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2). ¿Mbaʼéichapa koʼã promésa oipytyvõ umi persóna ojaposévape Ñandejára rembipota? Haʼekuéra oguerovia og̃uahẽtaha peteĩ día umi hekojojáva añoite oikotaha ko yvy ape ári, ha oiko jeytaha ko yvýgui peteĩ paraíso ojoguáva hardín de Edénpe. Tiémpo rire la majoría umi israelita heʼíva oserviha Jehovápe, omboyke chupe ha pe adorasión añeteguáva. Upévare Ñandejára oheja umi babilonio ojagarra ipuévlope, ohundi ijyvy ha oraha esklávoramo chupekuéra (2 Crón. 36:15-21; Jer. 4:22-27). Péro Ñandejára heʼi vaʼekue umi proféta rupive ipuévlo oho jeytaha hetãme ohasa rire 70 áño. Umi profesía oñekumplipaite vaʼekue, ha upéva ñanepytyvõ koʼag̃aite peve: jajeroviave oĩtaha peteĩ paraíso ko yvy ape ári. w18.12 páh. 4 párr. 9, 10
Domingo 17 de mayo
Pe yvága yvateterei oĩ, ko yvy ndaikatúi ohupyty chupe, péicha avei che rape ijyvateve pende rapégui, umi mbaʼe che apensáva mombyry oĩ pene pensamiéntogui (Is. 55:9).
Umi hénte ko mundopegua omeʼẽ jepi konsého oñemoĩva la Biblia heʼívare. Upévare, ¿ikatúpa jaʼe umi konsého oñemeʼẽva ko múndope iporãveha la Biblia heʼívagui? Jesús heʼi vaʼekue: “Jajapóvare ojekuaa ñanearandúpa” (Mat. 11:19). Ko múndo ningo oavansaiterei pe teknolohíape. Upéicharõ jepe, ndaikatúi oñesolusiona umi provléma tuichavéva ha nañanembovyʼáiva. Por ehémplo, koʼag̃aite peve oĩ umi gérra, umi omondáva, oporojukáva ha omboykéva hapichápe ipire kolór diferénte haguére. Hiʼarive ko múndope ndojehechavaíri peteĩ persóna hekovaírõ. Péro heta oĩ ohechakuaáva upéva ohundiha ogapy, ogueruha mbaʼasy ha hetave mbaʼe vai. ¿Mbaʼépa ohupyty umi persóna opensáva Jehová opensaháicha? Haʼekuéra ovyʼave hogapýpe, hesãive ha oiko pyʼaguapýpe umi ótro oservívandi Jehovápe ko yvy tuichakuére (Is. 2:4; Hech. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11). Koʼã mbaʼe ohechauka Jehová opensa lája iporãiteveha ko múndope oñepensa lájagui. w18.11 páh. 20 párr. 8-10
Lunes 18 de mayo
Penejúnta vaírõ ndapejapomoʼãvéima umi mbaʼe porã pejepokuaáva pejapo (1 Cor. 15:33).
Ñande ningo ñañehaʼã jajogueraha porã ñane hentekuérandi ha jatrata porã chupekuéra. Péro ñañatende vaʼerã pono ñamboyke Jehová omandáva ñambovyʼaségui chupekuéra. Ñande jaiporavo vaʼerã ñane amigorã umi persóna ohayhúvape Jehovápe. Ani hag̃ua jaheja pe añetegua, tekotevẽ jasegi ñanepotĩ Jehová oipotaháicha (Is. 35:8; 1 Ped. 1:14-16). Amáske ñaaprende kuri jahávo pe añetegua, entéronte tekotevẽ vaʼekue ñakambia jajapo hag̃ua umi mbaʼe iporãva oĩva la Bíbliape. Ikatu voi kuri tuicha la kámbio tekotevẽva jajapo. Péro ñañatende vaʼerã ani hag̃ua arakaʼeve ñakambia pe tekopotĩ ñañemeʼẽ jey hag̃ua tekokyʼápe. ¿Mbaʼépa ikatu ñanepytyvõ ñamboyke hag̃ua umi tentasión? Jajepyʼamongeta vaʼerã la ojapo vaʼekuére Jehová ñanepotĩ hag̃ua. Haʼe omeʼẽ Itaʼýra ohayhuetéva rekove ñanderehehápe (1 Ped. 1:18, 19). Jasegi hag̃ua ñanepotĩ Jehová renondépe, siémpre ñanemanduʼa vaʼerã mbaʼeichaitépa iñimportánte la ojapo vaʼekue Jesús ñanderreskata hag̃ua. w18.11 páh. 11 párr. 10, 11
Martes 19 de mayo
Ahechaukáta ahaʼarõkuaaha ha arekoha esperánsa Ñandejárare, haʼe hína upe chesalváva. Ñandejára cherendúta (Miq. 7:7).
Heta ermáno oservíva de tiémpo kompléto heʼi ikatuha osegi ovyʼa ha ikyreʼỹ isituasión okambiáramo jepe, pórke oñehaʼã meme hikuái Jehová servísiope. Iñehemplokuéra ohechauka ñambaʼapóramo Jehovápe g̃uarã ñane situasión omeʼẽháicha ha jajerovia meméramo hese, ñandepyʼaguapýta oimehaichagua situasiónpe. Avei, ikatu hína jahechakuaa ñañemoag̃uiveha Jehováre ñañehaʼã rupi jajeadapta porã umi kámbiore. Jaiko aja ko múndope, ñane situasión ikatu okambia derrepentete. Por ehémplo, ikatu jarresivi ótra asignasión Jehová servísiope, térã jaju ñanderasykatu, ỹrõ oñepresenta peteĩ situasión tekotevẽhápe koʼág̃a ñañangareko peteĩ ñane héntere. Tahaʼe haʼéva situasiónpe, jajerovia vaʼerã Jehováre pórke haʼe oñeinteresa ñanderehe ha ñanepytyvõta itiempoitépe (Heb. 4:16; 1 Ped. 5:6, 7). Upe aja, ñañehaʼãmbaite vaʼerã jajapo la ikatúva guive pe situasión ñaimévape. Ñañemboʼe memékena ñande Ru Jehovápe, ha ñañemoĩ ipópe haʼe oñangareko hag̃ua ñanderehe. Péicha jajapóramo, tokambia okambiaháicha ñane situasión, Ñandejára katuete ñanepytyvõta ñandepyʼaguapy hag̃ua. w18.10 páh. 30 párr. 17; páh. 31 párr. 19, 22
Miércoles 20 de mayo
Jehová ningo oikuaa porã mbaʼéichapa ñandeapo vaʼekue, ha ndahesaráiri ñande yvynteha (Sal. 103:14).
La Bíbliape jatopa heta hendápe Jehová otrata porãiterei hague isiervokuérape. Por ehémplo, 1 Samuel 3:1-18-pe oñemombeʼu mbaʼéichapa haʼe oipytyvõ vaʼekue Samuélpe ontrega hag̃ua Elípe peteĩ mensáhe de kondéna. Jehová léi omanda umi mitãme orrespeta hag̃ua umi ijedávape, koʼýte peteĩ orekóvape autorida (Éx. 22:28; Lev. 19:32). Upévare, nañapensamoʼãi asy Samuel ohotaha pyharevete Elí rendápe omeʼẽ hag̃ua chupe peteĩ mensáhe de kondéna. La Biblia heʼi voi haʼe “okyhyjeterei” hague omombeʼu hag̃ua Elípe pe visión ohecha vaʼekue. Péro Jehová ontendeka Elípe haʼe ohenoiha Samuélpe. Upévare Elí omanda Samuélpe omombeʼupaite hag̃ua chupe Ñandejára heʼi vaʼekue ha ani hag̃ua omokañy chugui mbaʼevete. Samuel iñeʼẽrendu Elípe ha omombeʼupaite chupe, ha umi mbaʼe heʼíva chupe ojogua ótro mensáhe oñemeʼẽma vaʼekuépe anteve (1 Sam. 2:27-36). Ko rreláto ñanemboʼe Jehová imbaʼerechakuaa ha iñaranduha. w18.09 páh. 23 párr. 2; páh. 24 párr. 4, 5
Jueves 21 de mayo
Jehová, ¿mbaʼeichagua persónapa nde rerresivíta opyta hag̃ua nde rógape? Pe siertoguánte heʼíva ha ni ipyʼapýpe voi ndaijapúiva (Sal. 15:1, 2).
Koʼág̃arupi ningo oĩ hetaiterei hénte ijapúva. Peteĩ artíkulo hérava: ¿Mbaʼérepa ñandejapu?, osẽ vaʼekue peteĩ rrevísta ikonosídovape heʼi: “Yvyporakuéra ningo ojepokuaaiterei ijapu, haʼete voi ndaikatúiva oiko ndaijapúiramo”. Umi hénte ijapu jepi ojeprotehe hag̃ua térã oñomi hag̃ua umi mbaʼe vai ojapo vaʼekue. Avei heʼi ijapuha ikatu hag̃uáicha okonsegi peteĩ puésto iporãvéva, oñeñeʼẽ porã hag̃ua hese ha oganave hag̃ua pláta. Pe artíkulo heʼi avei umi hénte naiprovlemaiete voi ijapu hag̃ua peteĩ extráñope, ikompañéro de traváhope, iñamigokuérape ha umi ohayhúvape. ¿Mbaʼépa oiko ijapueterei rupi heta hénte? Koʼãva nokonfiavéi ojuehe ha ndojoguerahaporãvéi hapichándi. David oñemboʼe vaʼekue Jehovápe heʼívo: “Nde ningo revyʼa rehechávo peteĩ persóna ikorasõ sinsérova” (Sal. 51:6). David oikuaa porã iñimportanteha mbaʼépa jareko ñande pyʼapýpe. Upévare kristianokuéra heʼi vaʼerã ojupe siertoguáva (Zac. 8:16). w18.10 páh. 7 párr. 4; páh. 8 párr. 9, 10; páh. 10 párr. 19
Viernes 22 de mayo
Ha pe puévlo ndokyhyjéi, Ñandejára ogia ha oprotehe rupi chupekuéra (Sal. 78:53).
Mas de 3 millón israelita osẽ vaʼekue Egíptogui áño 1513-pe Jesús ou mboyve. Umíva apytépe oĩ vaʼekue imitãva, ijedáva ha avei hasykatúva térã orekóva diskapasida. Peteĩ persóna omoakã hag̃ua peichagua grúpo tekotevẽ imbaʼerechakuaa ha oporotrata porã. Ha Jehová ohechauka ipuévlope koʼã mbaʼe Moisés rupive. Upéicha rupi umi israelita noñeñandúi haʼeño osẽrõ guare pe lugár oiko haguégui hetaiterei tiémporema (Sal. 78:52). ¿Mbaʼépa ojapo Jehová ani hag̃ua umi israelita okyhyje? Por ehémplo, onohẽ vaʼekue chupekuéra Egíptogui “peteĩ ehérsitoicha, grúpo por grúpo” (Éx. 13:18). Oñeorganisa porã rupi hikuái osẽ hag̃ua, katuete umi israelita ohechakuaa Ñandejára omanehaha pe situasión. Avei Ñandejára ogia chupekuéra, ha “upearã oipuru de diakue peteĩ arai ha pyharekue katu peteĩ tatarendy” (Sal. 78:14). Péicha haʼete ku Jehová heʼíva chupekuéra: “Ani pekyhyje. Koʼápe aime pogia ha añangareko hag̃ua penderehe”. w18.09 páh. 26 párr. 11, 12
Sábado 23 de mayo
Ñandejára, aipotaite chemokañy pe Sepultúrape, ha edesidi mboy tiémpopa aĩta péicha, ha upéi nemanduʼa jey cherehe (Job 14:13).
La Biblia heʼi yma oĩ hague unos kuánto Ñandejára siérvo ifiélva oñedesanimaitéva oreko haguére heta provléma. Péicha oñeñandu rupi, haʼekuéra omanoséntema voi. Por ehémplo, Job oñeñandu vaʼekue péicha, upévare heʼi: “Chekueráima che rekovégui, amanoséntema voi” (Job 7:16). Jonás oñeñandúrõ guare yvýre heʼi vaʼekue: “Koʼág̃a Jehová ajerure ndéve chejukántema hag̃ua, pórke ikuentave chéve amano mbaʼe aikove rangue” (Jon. 4:3). Proféta Elías oñeñanduʼietérõ guare heʼi vaʼekue: “¡Ovalémante Jehová! Eipeʼántemana chehegui che rekove” (1 Rey. 19:4). Péro Jehová ohayhu vaʼekue koʼã isiérvo ifieletévape ha oipota osegi oikove hikuái. Haʼe nokondenái chupekuéra oñeñandu haguére péicha. Upéva rangue, oipytyvõ koʼã kuimbaʼépe oreko jey hag̃ua pe deséo oikovévo ha osegi hag̃ua oservi chupe fiélmente. w18.09 páh. 13 párr. 4
Domingo 24 de mayo
Ore ningo rombaʼapo Ñandejára ndive (1 Cor. 3:9).
Ñandejára siervokuéra ojekuaa opárupi opororresivi porã haguére. Pe palávra griega ojepurúva la Bíbliape ojeʼe hag̃ua “perresivi porã” heʼise “penembaʼeporã umi extráño ndive” (Heb. 13:2, nóta). Ñandejára Ñeʼẽme jatopa heta ehémplo ñanemboʼéva mbaʼéichapa ikatu jarresivi porã ñande rapichápe (Gén. 18:1-5). Oñepresentáramo peteĩ oportunida ñaipytyvõ vaʼerã ñande rapichápe, ndahaʼéiramo jepe ñane ermáno (Gál. 6:10). Ikatu avei ñambaʼapo Jehovándi jarresivi porã jave umi oservívape de tiémpo kompléto oikotevẽramo peteĩ lugár opyta hag̃ua (3 Juan 5, 8). Jajapóramo upéva, katuete ñañomokyreʼỹta (Rom. 1:11, 12). Ñandejára Ñeʼẽ omokyreʼỹ entéro kuimbaʼe oĩvape kongregasiónpe ombaʼapo hag̃ua Jehovándi oñehaʼãvo oservi kómo ansiáno ha siérvo ministeriál (1 Tim. 3:1, 8, 9; 1 Ped. 5:2, 3). Umi kuimbaʼe orekóva koʼã priviléhio oipytyvõ iñermanokuérape oservi porã hag̃ua Jehovápe (Hech. 6:1-4). Umi ermáno ombaʼapóva koʼã mbaʼépe heʼi ovyʼaitereiha ikatu haguére oipytyvõ kongregasiónpe. w18.08 páh. 24, 25 párr. 6, 7, 10
Lunes 25 de mayo
Ani reñeʼẽ pohýi peteĩ kuimbaʼe ijedávape. Upéva rangue, reñeʼẽ vaʼerã chupe reñeʼẽramoguáicha nde túape (1 Tim. 5:1).
Timoteo omeʼẽ vaʼekue instruksión heta ermáno ijedávape, péro haʼe siémpre oiporiahuvereko ha orrespeta chupekuéra. ¿Mbaʼépa oikóta peteĩ ijedáva oúramo opeka vai térã omokyreʼỹramo ótrope ojapo hag̃ua umi mbaʼe Jehovápe ndogustáiva? Jehová ndohejareimoʼãi umi opeka vaívape ijeda ha ojerrespetáramo jepe chupe. Isaías 65:20 heʼi: “Algúno opekáramo, oñemaldesíta chupe ha omanóta orekóramo jepe 100 áño”. Ezequiel ohecha vaʼekue avei peteĩ visión omyesakãva upéva (Ezeq. 9:5-7). Jahechaháicha, la iñimportantevéva haʼe hína jarrespeta Jehovápe, haʼéva “pe Karai Ijedámava” (Dan. 7:9, 10, 13, 14). Jarrespetáramo Ñandejárape, ñandepyʼaguasúta ñaakonseha hag̃ua peteĩ ermáno oikotevẽvape tahaʼe haʼéva la ijeda (Gál. 6:1). w18.08 páh. 11 párr. 13, 14
Martes 26 de mayo
Pe ivýrova oguerovia ojeʼéva guive chupe, pe iñarandúva katu opensa porã ojapo mboyve álgo (Prov. 14:15).
Entéro jaservíva Jehovápe tekotevẽ jahecha raẽ siértopa peteĩ informasión jaguerovia hag̃ua (Prov. 3:21-23; 8:4, 5). Ndajajapóiramo upéva ikatu hína Satanás ha imúndo ombyai ñapensa lája (Efes. 5:6; Col. 2:8). Péro jajeasegura hag̃ua siértopa peteĩ informasión tekotevẽ jaikuaa porã raẽ mbaʼépa la oiko vaʼekue. Koʼág̃arupi og̃uahẽ ñandéve hetaiterei informasión opáguio ládo. Koʼã informasión ou Internet, téle ha ambue hendágui. Avei og̃uahẽ ñandéve heta korréo, mensáhe de téxto ha notísia omboúva ñane amigokuéra. Ikatu oime ñane amigokuéra iñintensión porã, péro heta persóna omosarambise voi informasión japu térã nomombeʼuporãi la verda. Upévare tekotevẽ ñañatende porã jaikuaa hag̃ua siértopa umi mbaʼe ñahendúva. w18.08 páh. 3 párr. 1, 3
Miércoles 27 de mayo
Ñandejára ningo ndeguerohory (Luc. 1:30).
Jehová ningo oiporavo vaʼekue peteĩ mitãkuña vírhen imboriahúvape hérava María. Haʼe ojevale hese onase hag̃ua Itaʼýra. María oiko vaʼekue peteĩ puevloʼi héravape Nazaret. Pe lugár opyta mombyry Jerusaléngui, oĩhápe pe témplo iporãitéva (Luc. 1:26-33). Ko mitãkuña haʼe vaʼekue peteĩ persóna ijespirituálva, ha jaʼekuaa upeichaha umi mbaʼe oñemongetávare ipariénte Elisabet ndive (Luc. 1:46-55). Jehová oikuaa vaʼekue Maríape ha ohechakuaa ojeroviaha hese, upévare haʼe ovendesi chupe oñehaʼarõʼỹháicha. Jesús onasérõ guare, Jehová ohechauka oguerohoryha Itaʼýrape. ¿Mávapepa omombeʼu Jesús onase hague? Haʼe ndeʼíri umi ofisiál iñimportántevape ni umi ogovernávape Jerusalén térã Belén. Upéva rangue, omondo umi ánhelpe omeʼẽ hag̃ua pe notísia unos kuánto pastór mboriahumíme oñangarekóva hína ijovechakuérare Belén okárare (Luc. 2:8-14). Upémarõ umi pastór oho ovisita pe mitã onase ramóvape (Luc. 2:15-17). Katuete ningo María ha José ohecharamoiterei kuri peichaite peve ojeguerohory haguére pe mitãme. w18.07 páh. 9, 10 párr. 11, 12
Jueves 28 de mayo
Jehová ipochyeterei Salomón ndive (1 Rey. 11:9).
¿Mbaʼérepa Jehová ipochyete raʼe Salomón ndive? La Biblia heʼi: “Pórke ikorasõ oñemomombyry” chugui. Ñandejára oñehaʼã oipytyvõ Salomónpe. “Haʼe ojechauka vaʼekue chupe 2 vése. Ha heʼi porã chupe ani hag̃ua oadora umi ótro dióspe. Péro Salomón ndojapói Jehová omanda vaʼekue chupe”. Upévare Ñandejára ndoguerohoryvéi ni noipytyvõvéi Salomónpe. Upe rire, Salomón família nogovernavéi Israel kompletoite, ha heta ou iprovléma hikuái hetaiterei tiémpore (1 Rey. 11:9-13). Jaiporavóramo ñane amigorã umi nontendéiva ni ndorrespetáiva Jehová mandamientokuéra, ikatu hína ñañepyrũ ñapensa haʼekuéraicha ha jaju ñañemomombyry Jehovágui. Peichagua tapicha ikatu voi oĩ kongregasiónpe, upéicharõ jepe ijerovia kangy hikuái. Térã ikatu haʼe ñane hénte, ñane vesíno, ñane kompañéro de traváho térã de eskuéla o koléhio ndoadoráiva Jehovápe. Tahaʼe haʼeháicha, umi hénte ndorekói enkuénta la Ñandejára omandáva. Upévare jajeheʼáramo hesekuéra ikatu hína ñambyai ñane amista Jehovándi. w18.07 páh. 19 párr. 9, 10
Viernes 29 de mayo
Ko múndo kompletoite oĩ pe aña poguýpe (1 Juan 5:19).
Satanás oipuru umi pelíkula ha prográma osẽva télepe omboʼe hag̃ua opensa lája. Haʼe oikuaa umi istória ndahaʼeiha oporoentretenénteva, síno omoldeaha umi mbaʼe ñapensáva, ñañandúva ha jajapóva. Jesús oipuru porã vaʼekue ko método oporomboʼe hag̃ua, por ehémplo omombeʼúrõ guare pe parávola oñeʼẽva pe samaritano ipyʼaporãvare ha pe taʼýra oho vaʼekuére hógagui ha hoʼupaite la iñerénsia (Mat. 13:34; Luc. 10:29-37; 15:11-32). Péro umi hénte opensáva Satanás opensaháicha ikatu oipuru koʼã istória ñanembyai hag̃ua. Upévare tekotevẽ ñaneakãguapy jaiporavo jave umi vyʼarã. Oĩ hína umi pelíkula ha prográma osẽva télepe ikatúva ñaneentretene ha ñanemboʼe porã. Ñañatendénte vaʼerã jaiporavo porã hag̃ua. Jaelehíta jave umi vyʼarã, iporãta ñañeporandu: “¿Chemomýipa ko pelíkula térã prográma añemeʼẽ hag̃ua umi deséo vaípe?” (Gál. 5:19-21; Efes. 2:1-3). ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã japilláramo peteĩ prográma omboʼeha Satanás opensa lája? Jajehekýi vaʼerã umívagui, jajapoháicha oĩ jave peteĩ mbaʼasy ikatúva ova ñanderehe. w19.01 páh. 15, 16 párr. 6, 7
Sábado 30 de mayo
Avei pemoĩ pene akãre peteĩ káskoicha pe salvasión (Efes. 6:17).
Pe kásko ningo oprotehe umi soldádo akã, péicha avei pe esperánsa de “salvasión” ñandeprotehe ñapensa hag̃ua hekoitépe (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). ¿Mbaʼépa ojapo Satanás oipeʼaka hag̃ua ñandéve ñane akãgui pe kásko? Epensamína mbaʼéichapa haʼe omoñuhãse kuri Jesúspe. Satanás oikuaa kuri Jesús ogovernataha ko yvy, péro upe mboyve osufri ha omano raẽ vaʼerãha. Upéi ohaʼarõ jey vaʼerã Jehová heʼi peve chupe mbaʼe tiémpopepa oikóta chugui Rréi. Upémarõ Satanás oofrese chupe ogovernáma hag̃ua yvyporakuérape ohaʼarõʼỹre mbaʼeve. Haʼe opromete Jesúspe ogovernatamaha ko múndo oadoráramo chupe una vemi jepe (Luc. 4:5-7). Satanás oikuaa avei Jehová oprometeha ñandéve heta mbaʼe iporãitereíva pe múndo pyahúpe g̃uarã. Péro upearã tekotevẽ ñahaʼarõ gueteri, ha upe aja ikatu jahasa heta mbaʼe ijetuʼúva. Upévare Satanás oofrese ñandéve koʼág̃ama voi jaiko porã hag̃ua. Haʼe oipota ñamotenonde umi mbaʼe ñandegustáva ha ñambotapykue Ñandejára Rréino (Mat. 6:31-33). w18.05 páh. 30, 31 párr. 15-17
Domingo 31 de mayo
Revyʼa vaʼerã nde pyʼaite guive nemitã aja (Ecl. 11:9).
Jehová ningo oipota revyʼa nemitã reheve voi. Embaʼapo memékena rehupyty hag̃ua umi méta espirituál, ha esegi Jehová konsého entéro mbaʼe replaneáva ha redesidívape. Amáske voive rejapo péicha, pyaʼeve avei rehechakuaáta Jehová ndegiaha, oñangarekoha nderehe ha nevendesiha. Epensa umi konsého neporãvare Ñandejára omeʼẽva ñandéve Iñeʼẽ rupive, ha esegi Eclesiastés 12:1 heʼíva: “Nemitã reheve nemanduʼa vaʼerã nde Apohare Ijojahaʼỹvare”. Añetehápe jaguerohoryeterei umi imitãvape oñemeʼẽmbaite haguére Jehová servísiope. Eñehaʼãkena emoĩ umi méta espirituál, ha ani nderesarái pe predikasión iñimportanteterei vaʼerãha ndéve g̃uarã. Upéicha avei, ani repermiti ko múndo nderesarea ha upéva káusare eju nderesarái ne metakuéragui. Pe tembiapo rejapóva Jehovápe g̃uarã arakaʼeve ndopytareimoʼãi. Avei, nemanduʼáke erekoha ne ermáno ha ermanakuéra nderayhuetereíva ha nepytyvõtava reikotevẽ jave. Emoĩkena Jehová pópe entéro mbaʼe rejapóva, ha entéro mbaʼe replaneáva osẽ porãta ndéve. w18.04 páh. 29 párr. 17, 19