Marzo

Sapyʼánte ñane hénte térã ñane amígo ikatu hína ñandejopy jasegi hag̃ua umi kostúmbre orekóva hikuái omano jave peteĩ persóna. Ikatu hína ndaivaíri la iñintensión, péro upéicharõ jepe sapyʼánte umi kostúmbre oñemoĩ la Biblia heʼívare. ¿Mbaʼépa ikatu ñanepytyvõ upéicha jave? Ñanemanduʼa vaʼerã ñande jahayhuha Jehovápe ha avei Iñeʼẽ, upéva ñanepytyvõta jasegi hag̃ua ñaneñeʼẽrendu chupe. Ñane hénte térã ñane amigokuéra ikatu ñanemoñeñandu vai heʼívo ñande ndajarrespetái térã ndajahayhuiha pe omano vaʼekuépe. Térã ikatu heʼi pe omanóva ipochytaha ñande kúlpare ha upévare operhudikataha umi osegívape oikove. El Caríbepe oĩ peteĩ país umi hénte oroviahápe peteĩ persóna omanóramo, “ipóra” okorreha pérupi ha okastigaha umi otrata vai vaʼekuépe chupe. Peteĩ informasión heʼi pe omanóva “póra” ikatuha voi “ojapo sarambi peteĩ lugárpe”. Áfricape katu umi hénte ojepokuaa omoʼã umi espého oĩva pe omanóva rógape, avei omomaña hikuái umi fóto pe paréoty ládo. Haʼekuéra ojapo péicha oĩgui heʼíva pe omanóva ndovaleiha omaña ijehe. Ñande jaservíva Jehovápe ndajaroviái koʼãichagua japu Satanás omosarambíva ha ndajasegíri avei umi kostúmbre ojerekóva (1 Cor. 10:21, 22). w19.04 16 párr. 11, 12

Jesús omeʼẽ vaʼekue heta konsého oipytyvõtava idisipulokuérape otrata porã hag̃ua ótrope ha ihústo hag̃ua. Por ehémplo, haʼe omboʼe vaʼekue pe Rrégla de Óro. Ñande ningo jaipota enterove ñandetrata porã ha ihústo ñanendive, upévare ñande jatrata vaʼerã avei chupekuéra upéicha. Ha upéva ikatu hína omomýi chupekuéra ihústo hag̃ua ñanendive. ¿Péro mbaʼépa oikóta ojejapóramo ñanderehe algúna inhustísia? Jesús omboʼe vaʼekue avei idisipulokuérape ojerovia hag̃ua Jehová katuete oipytyvõtaha isiervokuéra ‘ojerure asývape chupe ára ha pyhare ojapo hag̃ua hustísia’ (Luc. 18:6, 7). Upéva ohechauka Ñandejára oikuaa porãha umi mbaʼe ijetuʼúva jahasáva koʼã ára pahápe, ha opromete itiempoitépe ojapotaha hustísia ñanderehehápe (2 Tes. 1:6). Jasegíramo umi konsého Jesús omeʼẽ vaʼekue, jatrata porãta ñande rapichakuérape ha ñandehústota hendivekuéra. Ha oimérire jahasa raʼe algúna inhustísia ko múndo añáme, tuicha ñanembopyʼaguapy jaikuaávo Jehová katuete ojapotaha hustísia ñanderehehápe. w19.05 5 párr. 18, 19

Oiméramo nde reho gueteri eskuéla térã koléhiope, ikatu oime oĩ ndejopýva repurahéi hag̃ua pe ímno nasionál térã refesteha hag̃ua kumpleáño. Oiméne nde redefendese la Biblia heʼíva koʼã mbaʼére, péro ikatu repensa nereimeiha preparádo rejapo hag̃ua upéva. Upéicharõ tekotevẽ restudia umi informasión oñeʼẽva koʼã mbaʼére. Restudia porãramo ikatúta rehupyty mokõi mbaʼe: 1) Reimevéta desidído ani hag̃ua rejeheʼa ko múndore, ha hesakã porãta ndéve mbaʼérepa Ñandejárape ndogustái ojefesteha umi kumpleáño, 2) reaprendéta mbaʼéichapa remyesakã porãvéta umi mbaʼe omboʼéva la Biblia (Juan 17:16; Mat. 14:6-11). Ñepyrũrã reñeporandu vaʼerã: “¿Mbaʼérepa che kompañerokuéra opurahéi pe ímno térã ofesteha kumpleáño?”, ha upéi katu einvestiga porã mbaʼépa heʼi ñane puvlikasionkuéra. Péicha ningo ifasilvéta ndéve redefende umi mbaʼe regueroviáva. Heta hénte ningo opensa opurahéi vaʼerãha pe ímno pórke peteĩ persóna haʼekuéra orrespetáva heʼi chupekuéra ojepurahéi vaʼerãha. Ha umi ofesteháva kumpleáño katu ojapo jepi upéva pórke ohecha enterovévante ofestehaha. Pe investigasión rejapóvape retopáramo peteĩ térã mokõi mbaʼe omyesakãva mbaʼérepa nde nderejapói umi mbaʼe, ikatúta hína reipytyvõ peteĩ añetehápe oikuaasévape mbaʼépa heʼi la Biblia (Col. 4:6). w19.05 29 párr. 13

Proféta Elías okañýrõ guare ohóvo ani hag̃ua ojejuka chupe, haʼe oñeñandu vaieterei ha omanose voi. Upémarõ Jehová omondo peteĩ ánhel ipoderósova hendápe omokyreʼỹ hag̃ua chupe. Pe ánhel omeʼẽ Elíaspe pe oikotevẽva upe jave. Haʼe omeʼẽ chupe pan haku asýva ha mborayhúpe heʼi chupe hoʼu hag̃ua (1 Rey. 19:5-8). Upe oiko vaʼekue ñanemboʼe peteĩ mbaʼe iñimportánteva: Jajapóramo jepe peteĩ mbaʼe michĩva ñande rapicha rehehápe, ikatu tuicha ñaipytyvõ upe persónape. Jahechauka hag̃ua jahayhuha ñane ermáno térã ñane ermána osufrívape ikatu jajapo chupe álgo hoʼu vaʼerã, jarregala chupe peteĩ mbaʼe michĩva jepe, jaskrivi peteĩ notaʼi térã peteĩ mensáhe ñamokyreʼỹ hag̃ua chupe. Oiméramo ijetuʼu ñandéve ñañeʼẽ pe ermáno térã ermánandi umi mbaʼe oñandúvare, ikatu hína jajapo koʼã mbaʼe jaʼe vaʼekue jahechauka hag̃ua jajepyʼapyha hese. Peteĩ milágro rupive Jehová omombarete Elíaspe ojapo hag̃ua pe viáhe pukuete ikatu hag̃uáicha og̃uahẽ Sérro Horébpe. Oiméne Elías oñeñandu raʼe segúro upe lugár opytávape mombyryete, pórke upépe haʼe oĩta mombyry porã umi ojukasévagui chupe. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende ko ehémplogui? Oiméramo ñande ñakonsolase peteĩ ojeavusa térã ojeviola vaʼekuépe, tekotevẽ ñamoñeñandu raẽ chupe segúro, tahaʼe hógape térã Salón del Réinope. w19.05 16 párr. 11; 17 párr. 13, 14

Ñamoĩ chupe jaleeha hína Zacarías kapítulo 12, oĩháme pe profesía heʼíva pe Mesías omanotaha (Zac. 12:10). Ñag̃uahẽvo pe versíkulo 12-pe jalee heʼiha “Natán rogaygua” ojaheʼotaha pe Mesías omano haguére. Ñambohasa rei rangue upe detálle, iporãta japytaʼimi ha ñañeporandu: “¿Mbaʼéicha rupi piko Natán rogaygua ojaheʼóta pe Mesíasre?”. Jaikuaa hag̃ua upéva tekotevẽta ñainvestigamie. Pe rreferénsia marhinál ñandegueraha 2 Samuel 5:13, 14-pe, ha upépe jatopa heʼiha Natán haʼe hague rréi David raʼy. Ótra rreferénsia marhinál ñandegueraha Lucas 3:23, 31-pe, heʼihápe Jesús haʼeha Natán familiare, María rupive. ¡Upépe katu ñandekuriosovéntema! Ñande jaikuaa kuri la Biblia heʼíma hague voi Jesús outaha David familiarégui (Mat. 22:42). Péro David ningo mas de 20 voi itaʼýra. ¡Ajépa jahecharamoite mbaʼéichapa kavalete Zacarías heʼíma vaʼekue voi Natán rogaygua ojaheʼotaha Jesús omano haguére! w19.05 30 párr. 17

¿Mbaʼépa tekotevẽ jajapo? Jastudia pyʼỹiramo la Biblia ha ñane puvlikasionkuéra, ñaiméta segúro ha jaikuaa porãta siertoha umi mbaʼe ñaaprende vaʼekue, ha ñañekonvenséta oĩ porãha umi mandamiénto ha léi Jehová omeʼẽva. Péicha ñaime hatãta ñande jeroviápe peteĩ yvyramáta hapo pypukúvaicha (Col. 2:6, 7). Ñanemanduʼa vaʼerã ñande añoite ikatuha ñamombarete ñande jerovia. Upévare jasegi vaʼerã ñambopyahu ñapensa lája, ñañemboʼe kontinuadoite ha jajerure asy Jehovápe tañanepytyvõ ijespíritu rupive. Jajepyʼamongeta vaʼerã avei ha jasegi jahecha tekotevẽpa ñakambia ñapensa lája ha umi mbaʼe ñanemomýiva jajapo hag̃ua álgo. Jaiporavo porãkena ñane amigorã ha jajeheʼa umi ñanepytyvõtavare ñambopyahu hag̃ua ñapensa lája. Jajapóramo upéicha, Satanás múndo venéno ndojapomoʼãi ñanderehe mbaʼeve ha jaitýta yvýre “umi pensamiénto japu ha opa mbaʼe ijyvatéva ha ojokóva umi héntepe oikuaa hag̃ua Ñandejárape” (2 Cor. 10:5). w19.06 13 párr. 17, 18

Rut opyta haguéicha pe viúda Noemíndi, ñande avei jasegi vaʼerã ñaipytyvõ umi viúdo térã viúdape (Rut 1:16, 17). Paula omombeʼu: “Che ména omano riremínte hetaiterei hénte ou vaʼekue chepytyvõ ha chekonsola. Péro tiémpo riremínte haʼekuéra osegíma hembiapo jepiveguáicha. Che katu la che rekovemi okambiaite voi. Tuichaite ningo ñanepytyvõ la hénte ohechakuaa jave pe oñembyasýva oikotevẽha oñekonsola chupe ohasáramo jepe heta mése térã áño”. Péro jaikuaa káda persóna idiferenteha mbaʼéichapa ogueropuʼaka iñembyasy. Oĩ umi pyaʼeve ojerrekuperáva, ha ótrope g̃uarã katu ijetuʼu ojapo hag̃ua umi mbaʼe ymave ojapo vaʼekue hembiayhúndi, pórke omomanduʼa jey chupe umi mbaʼe ohasa vaʼekuére oñondive. Ñanemanduʼákena Jehová omeʼẽ hague ñandéve tuicha priviléhio ha rresponsavilida: Ñañangareko umi omano vaʼekuére chugui iména térã hembireko. w19.06 24 párr. 16

Ág̃a ojeproivi vove ñandehegui jaadora Jehovápe, jahechakuaa vaʼerã oĩtaha “tiémpo ñakirirĩ hag̃ua” (Ecl. 3:7). Tekotevẽ ñañatende ani hag̃ua ñamombeʼu umi informasión ótro ndoikuaái vaʼerã, por ehémplo ñane ermáno ha ermanakuéra réra, moõpa ñañembyaty, mbaʼéichapa japredika ha jarresivi umi informasión ñamombarete hag̃ua ñande jerovia. Nañamombeʼúi vaʼerã koʼã informasión umi autoridápe, ni umi ñane amígo térã parientekuéra oĩvape ñane retãme térã ótro tetãme. Péicha jajapóramo, japrotehéta ñane ermanokuérape ani hag̃ua ojeapeligra hikuái. Avei, ani jaiko vai ñane ermanokuérandi oimeraẽ vyroreíre. Satanás oikuaa peteĩ família ndohopukumoʼãiha opuʼãmbárõ ojuehe (Mar. 3:24, 25). Haʼe ningo kontinuadoite oñehaʼãta ñandedividipa. Upéicha ojapóvo, haʼe ohaʼarõ ñande jaiko vaipa oñondive ñañorairõ rangue ikóntrape. Umi ermáno ha ermána ijerovia mbaretéva jepe tekotevẽ oñatende ani hag̃ua hoʼa ko Satanás ñuhãme. Ñañehaʼãmbaitéramo ñasolusiona umi provléma jarekóva ñane ermanokuérandi, nañapermitimoʼãi mbaʼeve ñandedividi (Col. 3:13, 14). w19.07 11, 12 párr. 14-16

Japredika jave, heta vése umi hénte orresponde porãve jepi ndahaʼéi katuete umi mbaʼe jaʼévare, síno upe jaʼe lájare. Haʼekuéra omombaʼe jepi ñanderory, ñanderrespetuóso ha jahechaukáramo añetehápe ñañeinteresaha hesekuéra. Ñande ningo ndajaovligái umi héntepe ohendu hag̃ua la jaʼéva. Upéva rangue, ñañehaʼã ñantende mbaʼérepa nointeresái chupekuéra umi rrelihión. Ñande ñañehaʼã vaʼerã jarrespeta haʼekuéra oñandúva. Oñeʼẽrõ guare umi judíondi, Pablo oipuru vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ, péro oñeʼẽrõ guare umi filósofo griégondi pe Areópagope, haʼe ndeʼíri oguenohẽha Ñandejára Ñeʼẽgui umi mbaʼe heʼíva chupekuéra (Hech. 17:2, 3, 22-31). ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi apóstol Pablo ehémplo? Jatopáramo peteĩ persóna ndojeroviáiva la Bíbliare, iporãvéta ndajaʼéiramo chupe jaipuruha hína la Biblia ñañeʼẽ hag̃ua hendive. Ñapensáramo upe persóna otĩtaha ojehecháramo chupe oleeha la Biblia ñanendive, upéicharõ iporãvéta jaleéramo umi téxto ojepillaʼỹ hag̃uáicha, upearã por ehémplo ikatu jaipuru selulár térã távlet. w19.07 21 párr. 5, 6

Satanás ningo iletradoiterei ha ombotavy vaʼekue umi israelítape oadora hag̃ua umi taʼanga. Haʼe oikuaa umi israelita oikotevẽha hiʼupy, ha oaprovecha upéva ojapoka hag̃ua chupekuéra haʼe oipotáva. Haʼekuéra oikérõ guare pe Tiérra Prometídape oaprende vaʼerã peteĩ fórma pyahu oñemitỹ hag̃ua. Oĩ aja Egíptope, umi israelita oipuru vaʼekue y pe Rrío Nílogui orrega hag̃ua ikokue. Péro pe Tiérra Prometídape ndaipóri vaʼekue peteĩ rrío tuicháva ojerrega hag̃ua umi kokue, upévare oikotevẽ hikuái pe amáre ha pe ysapýre (Deut. 11:10-15; Is. 18:4, 5). Upéicha rupi umi israelita oaprende vaʼerã peteĩ fórma pyahu ombaʼapo hag̃ua kokuépe. Péro, ¿mbaʼérepa Jehová oavisa umi israelítape ani hag̃ua oadora umi dios fálsope, heʼírõ guare idiferentetaha mbaʼéichapa oñemitỹta hikuái? Jehová oikuaa vaʼekue umi israelita oaprendesetaha mbaʼéichapa oñemitỹ vaʼerã umi puévlo ndoservírivagui Ñandejárape. Umi cananeo oadora vaʼekue Baálpe, ha pe oñemitỹ lája ohechauka vaʼekue ojeroviaha hese (Núm. 25:3, 5; Juec. 2:13; 1 Rey. 18:18). w19.06 3 párr. 4-6

Apóstol Pablo, Silas, Lucas ha Timoteo og̃uahẽrõ guare Filípospe, oĩva Roma poguýpe, otopa vaʼekue hetaiterei hénte oikuaasevéva umi notísia porã. Koʼã 4 ermáno ikyreʼỹetéva oipytyvõ oñeforma hag̃ua upépe peteĩ kongregasión, ha amalisia enterove umi ermáno ha ermána pyahu oñepyrũ oñembyaty Lidia rógape, peteĩ ermána imbaʼeporãitereíva (Hech. 16:40). Pe kongregasión ensegidaiténtema voi ombohovái peteĩ situasión ijetuʼúva. Satanás omokyreʼỹ umi hénte ndaijaʼéivape kristianokuérare oñemoĩ hag̃ua Pablo ha iñirũnguérare. Pablo ha Sílaspe ojejagarra, ojegarrotea ha ojegueraha kárselpe. Oñeguenohẽ rire chupekuéra kárselgui, haʼekuéra oho ovisita umi ermáno ha ermána pyahúpe ha omokyreʼỹ chupekuéra. Upéi Pablo, Silas ha Timoteo oho pe siudágui, péro amalisia Lucas opyta upépe. ¿Mbaʼépa oiko raʼe umi ermáno ha ermána pyahúgui? Jehová oipytyvõ chupekuéra ijespíritu rupive ikatu hag̃uáicha osegi oservi chupe kyreʼỹme (Filip. 2:12). ¡Oime vaʼerã Pablo ovyʼaite raʼe hesevekuéra! w19.08 8 párr. 1, 2

¿Ramoiténte piko java raʼe? Javátaramo peteĩ lugárgui ikatu hína jagasta heta, ha ndahasyiete japyta hag̃ua jadeve. Upévare, ani hag̃ua jadeve heta, ñañatende vaʼerã pono jadeve jajogua hag̃ua umi mbaʼe añetehápe nañaikotevẽiva (Prov. 22:3). Ikatu voi ijetuʼu hína ñandéve jadesidi hag̃ua mboy plátapa jaipurúta ótrogui jahasa jave umi situasión ivaíva, por ehémplo tekotevẽ jave ñañangareko peteĩ ñane hénte hasykatúvare. Upéicha jave ñanemanduʼa vaʼerã ‘ñañemboʼe ha jajerure asýramo’ Ñandejárape, haʼe ikatuha ñanepytyvõ jadesidi porã hag̃ua. Jehová ningo ikatu ombohovái ñandéve ñane ñemboʼe omeʼẽvo ñandéve pyʼaguapy ‘oñangarekótava ñane korasõre ha umi mbaʼe ñapensávare’, ha péicha ñanepytyvõ ñaime hag̃ua trankílo ikatu hag̃uáicha jadesidi porã (Filip. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7). Jasegíkena jajogueraha porã ñane amigokuéra ha ñane parientekuérandi. Ñamombeʼu umi ñane amigoitépe, koʼýte umi ohasa vaʼekuépe avei peichagua situasión, mbaʼéichapa ñañeñandu ha umi mbaʼe ijetuʼúva jahasáva hína. Jajapóramo upéicha ikatu ñanepytyvõ ñañeñandu porãve hag̃ua (Ecl. 4:9, 10). Umi ñane amigokuéra jareko vaʼekue java mboyve osegíta ñaneamígoramo. w19.08 22 párr. 9, 10

¿Mbaʼérepa Jehová imanduʼa Meguidóre oñeʼẽ hag̃ua pe iñorairõ guasúre? Pórke Meguidópe ha pe válle de Jezreélpe, oĩva ijypýpe, oiko vaʼekue heta gérra ha sapyʼánte Jehová ointerveni ipuévlo rehehápe umi gérrape. Por ehémplo, “pe Meguidó y oríllape” Ñandejára oipytyvõ vaʼekue pe hués israelita Barácpe ogana hag̃ua pe ehérsito cananéope, omoakãva Sísara. Barac ha pe profetísa Débora oagradese vaʼekue Jehovápe oipytyvõ haguére chupekuéra. Peteĩ purahéi rupive haʼekuéra heʼi: “Umi estrélla yvága guive oñorairõ [...] Sísara kóntrape. [...] Péicha toñehundipa umi ne enemigokuéra Jehová. Péro umi nderayhúva tomimbi pe kuarahýicha” (Juec. 5:19-21, 31). Armagedónpe Ñandejára enemigokuéra oñehundíta avei péicha, péro umi ohayhúva chupe ojesalváta. Péro tuicha idiferénte Armagedón ha pe gérra oñorairõ haguépe Barac. Armagedónpe Ñandejára puévlo noñorairõmoʼãi ni ndoguerekomoʼãi mbaʼeveichagua árma. Haʼekuéra ‘tuicha imbaretevéta opytáramo pyʼaguapýpente ha ojerovia’ Jehováre ha ijehérsito yvagapeguáre (Is. 30:15; Apoc. 19:11-15). w19.09 9 párr. 4, 5

Ñañemoag̃ui hag̃ua Jesús rehe, tekotevẽ ñaaprende ikatúva guive umi mbaʼe haʼe heʼi ha ojapo vaʼekuégui (Luc. 1:1-4). Upévare ñandete voi jastudia vaʼerã umi mbaʼe la Biblia omombeʼúva Jesúsre, upéva avave ndaikatúi ojapo ñande vése. Ñañemoag̃ui avei Jesús rehe jadesidívo jajevautisa ha oiko ñandehegui idisípulo. Ótra fórma ñañemoag̃ui hag̃ua Jesús rehe haʼe hína ñañembojávo umi ansiáno rendápe ñaikotevẽ jave ajúda. Umi ansiáno ningo haʼe hína peteĩ rregálo, ha Jesús ojevale hesekuéra oñatende hag̃ua ijovechakuérare (Efes. 4:7, 8, 11; Juan 21:16; 1 Ped. 5:1-3). Péro nañahaʼarõi vaʼerã haʼekuéra olee ñane pensamiénto ha oikuaa mbaʼépa ñaikotevẽ, síno ñande voi jajerure vaʼerã chupekuéra tañanepytyvõ. Jahechamína mbaʼépa heʼi peteĩ ermáno hérava Julian: “Ajerure ajúda umi ansiánope, ha ahechakuaa upe visíta haʼe hague peteĩva umi rregálo iporãvéva arresivi vaʼekue che rekovépe”. Umi mokõi ansiáno ovisita vaʼekue Juliánpe ningo ifiél, ha umichagua ansiáno ñanepytyvõ jaikuaa hag̃ua ‘Cristo opensáva’, péicha ikatúta ñantende ha jasegi iñehémplo ñapensa lájape ha umi mbaʼe jajapóvape (1 Cor. 2:16; 1 Ped. 2:21). Añetehápe, iporãiterei ko rregálo haʼekuéra ikatúva omeʼẽ ñandéve. w19.09 21 párr. 4, 5

La Biblia oñeʼẽ oĩ hague heta kuña ha kuimbaʼe ifiélva Jehová ogia vaʼekue avei ijespíritu rupive, péro noĩriva umi 144.000 apytépe, por ehémplo Juan el Bautista ha David (Mat. 11:11; Hech. 2:34). Koʼã kuimbaʼe ha avei hetave persónape oñemoingove jeýta oiko hag̃ua peteĩ paraísope ko yvy ape ári. Enterove koʼã persóna ha avei pe aty guasu orekóta upépe pe oportunida ohechaukávo ifielha Jehovápe ha oñemoĩha ipoguýpe. Arakaʼeve ojapoʼỹ haguéicha, Jehová ombyaty hína hetaiterei hénte oparupiguápe oservi hag̃ua chupe. Tahaʼe jarekóva esperánsa jaiko hag̃ua yvágape térã ko yvy ape ári, enterovéva ñaipytyvõ vaʼerã opa ikatúvape oike hag̃ua pe aty guasu oĩháme umi “ótro ovechakuéra”. Saʼietereíma ningo ofalta Jehová ogueru hag̃ua pe jehasa asy guasu, upépe ohundíta entéro umi goviérno ha rrelihión japu hetaitéma ombosufríva la héntepe. Enterovete oĩva pe aty guasúpe orekóta peteĩ priviléhio ijojahaʼỹva: ikatúta oservi Jehovápe pára siémpre ko yvy ape ári (Apoc. 7:14). w19.09 31 párr. 18, 19

Amáske opa pota Satanás múndo jahasáta hetave mbaʼe ijetuʼúva, ha upépe ojehecháta ñandefiélpa Ñandejára ha Irréinope. Posívlemente umi hénte osegíta oñembohory ñanderehe. ¿Mbaʼérepa upéva? Pórke ñande ndajajeheʼái Satanás múndore. Koʼág̃a ñandefiélramo ikatúta avei ñandefiél pe jehasa asy guasúpe. Pe jehasa asy guasu aja oĩta peteĩ kámbio Jehová odirihi lájape ipuévlope ko yvy ape ári. Og̃uahẽta peteĩ moménto umi unhído oĩva gueteri ko yvy ape ári ohopaitetaha yvágape, ikatu hag̃uáicha oñorairõ pe Armagedónpe (Mat. 24:31; Apoc. 2:26, 27). Péva heʼise pe Kuérpo Governánte noĩmoʼãveimaha ñanendive ko yvy ape ári. Upéicharõ jepe, pe “aty guasu” osegíta oĩ organisádo. Umi ermáno ikatupyrýva oĩva umi ótro ovechakuéra apytépe ogiáta Jehová siervokuérape ko yvýpe. Tekotevẽta jahechauka ñandefielha jaapojávo chupekuéra ha jasegívo umi instruksión omeʼẽva chupekuéra Ñandejára. Upévagui odependéta hína ñane salvasión. w19.10 17 párr. 13, 14

Noemí ningo ohayhu vaʼekue Jehovápe ha ifiél chupe. Péro omano rire chugui iména ha umi mokõi imemby, haʼe okambiase vaʼekue héra, ndoipotavéima oñehenói chupe Noemí síno “Mará”, heʼiséva “Iróva” (Rut 1:3, 5, 20, nóta, 21). Noemí nuéra Rut ningo opyta hendive ohasa asy aja entéro. Rut oipytyvõ vaʼekue chupe oreko hag̃ua umi mbaʼe oikotevẽva ha avei okonsola chupe umi mbaʼe heʼíva rupive. Rut ningo oipuru vaʼekue umi palávra isensíllova heʼi hag̃ua Noemíme ipyʼaite guive ohayhu ha oapojaha chupe. Peteĩ ermáno térã ermánagui omanóramo imborayhu jára, haʼe katuete oikotevẽ ñakonsola chupe. Umi omendáva ningo ikatu ñakompara mokõi yvyramáta okakuaávare ojoykére. Oĩ rupi oñondive, tiémpo rire umi hapo ojoajupa ojuehe, upéicha rupi ojehapoʼo jave peteĩvape ha omano, katuete ojeperhudika avei pe ótro yvyramátape. Upéicha avei oiko umi omendávagui omanóramo chugui iñirũ, haʼe opyta vaieterei ha heta tiémpore osegi ohasa asy. w19.06 23 párr. 12, 13

Tekotevẽ reñeñangareko redesidi hag̃ua mbaʼeichagua entretenimiéntopa reiporavóta, ha mboy tiémpopa reipurúta rejediverti hag̃ua. Nereñatendéiramo ikatu hína reipuru hetave tiémpo rejediverti hag̃ua ke la reservi hag̃ua Jehovápe. Primeroite voi rehecha vaʼerã mboy tiémpopa reipuru upearã. Ikatu reanota peteĩ kalendáriope mboy órapa reipuru una semánape rehecha hag̃ua téle, reipuru hag̃ua Internet térã rehuga hag̃ua nde selulár térã távletpe. Rehecháramo reipuruha hetaiterei tiémpo koʼã mbaʼépe, iporãta rejapóramo peteĩ prográma. Primeroite redesidi vaʼerã mboy tiémpo reipurúta umi mbaʼe iñimportantevévape, ha upéi pe entretenimiéntope. Upéi ejerure Jehovápe tanepytyvõ rejapo hag̃ua reanota haguéicha. Upéicha rerekóta tiémpo ha fuérsa rejapo hag̃ua nde estúdio personál, estúdio de família, reho hag̃ua rreuniónpe, predikasiónpe ha remboʼe hag̃ua la héntepe. Rejapopáramo koʼã mbaʼe, nereñeñanduvaimoʼãi reipuru haguére avei ne tiémpo pe entretenimiéntope. w19.10 30 párr. 14, 16; 31 párr. 17

Pe áño 55 rupi d.C., umi kristiáno Corintogua odesidi peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva. Haʼekuéra oñentera iñermanokuéra Jerusalén ha Judeagua ohasaha heta nesesida, ha odesidi hikuái ombyatytaha avei pláta okontrivui hag̃ua, ha oipytyvõ hag̃ua chupekuéra (1 Cor. 16:1; 2 Cor. 8:6). Upéicharõ jepe, unos kuánto mése rire apóstol Pablo oikuaa haʼekuéra nombyatýi hague gueteri mbaʼeve. Upéicha rupi, provávlemente haʼekuéra ndorekomoʼãi gueteri preparádo ikontrivusión ág̃a oñemondo vove Jerusalénpe pe pláta ombyaty vaʼekue umi ótra kongregasión (2 Cor. 9:4, 5). Umi Corintogua ningo odesidi kuri peteĩ mbaʼe iporãitereíva, ha Pablo oguerohory chupekuéra ijerovia mbarete ha ipojerase rupi hikuái. Péro heʼímante avei chupekuéra oñehaʼã hag̃ua otermina upe omoñepyrũ vaʼekue (2 Cor. 8:7, 10, 11). Upe oiko vaʼekue hesekuéra ñanemboʼe umi kristiáno ifiélvape sapyʼánte ijetuʼuha avei okumpli upe odesidi vaʼekue. ¿Mbaʼérepa? Pórke ñaneimperfékto rupi ñambotapykue jepi umi mbaʼe. Avei sapyʼánte oiko umi mbaʼe ñahaʼarõʼỹva, ha upévare ndaikatúi jajapo umi mbaʼe jadesidi vaʼekue (Ecl. 9:11). w19.11 26, 27 párr. 3-5

Peteĩ eskúdo guasu ningo oprotehe haimete kompletoite ñande rete, péicha avei ñande jerovia ñandeprotehe umi mbaʼe vaiete oĩvagui ko múndope. Por ehémplo, pe tekovai, violénsia ha oimeraẽ mbaʼe oñemoĩva Ñandejára heʼívare. Jaikuaaháicha ñande ñañorairõ hína umi demónio ehérsito yvagapeguándi (Efes. 6:10-12). ¿Mbaʼéicha ikatu jaikuaa imbarete porãpa hína ñande jerovia ombohovái hag̃ua umi pruéva? Primero, ñañemboʼe vaʼerã Jehovápe ha jajerure chupe tañanepytyvõ. Upe rire, jaipuru vaʼerã la Biblia jahecha hag̃ua oimépa ñande jerovia oĩ porã hína asegún pe Jehová ohaʼarõva ñandehegui (Heb. 4:12). La Biblia heʼi: “Rekonfia vaʼerã Jehováre nde pyʼaite guive, ha ani rejerovia umi mbaʼe nde repensávare” (Prov. 3:5, 6). Koʼág̃a ñapensami peteĩ situasión jahasa vaʼekuére ha mbaʼépa jajapo raʼe. Por ehémplo, oimérõ jajejopy vai raʼe ekonómikamente, ¿ñanemanduʼápa raʼe Jehová promésare oĩva Hebreos 13:5-pe? Upépe heʼi: “Núnka ndorohejamoʼãi ha núnka nderepytamoʼãi neaño”. ¿Ñanepytyvõpa raʼe ko promésa jajerovia hag̃ua Jehová ñanepytyvõtaha? Oimérire péicha, entónse ñande eskúdo oĩ porã hína. w19.11 14 párr. 1, 4

Peteĩ mitã ningo oikotevẽ isy ha itúa oiko heseve ha oñemotiémpo chupe g̃uarã. Péro haʼekuéra oúramo ifamília ojoapykueripaite, ndaikatumoʼãvéima oñatende porã káda únore. Umi matrimónio ohasa vaʼekue ko situasiónre omombeʼu oñandu hague nomeʼẽveimaha. Ikatu hína pe sy ikaneʼõiterei ha oñedesanima. Upéicha rupi ikatu voi ou ndostudiaguasuvéi, noñemboʼememéi ha ndopredikaguasuvéi. Avei ikatu hína ijetuʼu chupe oñatende porã rreunionhápe térã oñevenefisia umívagui. Jaikuaaháicha, pe ména ohayhúva hembirekópe ojapóta ikatúva entéro oipytyvõ hag̃ua chupe, tahaʼe umi rreuniónpe térã hógape. Por ehémplo, oipytyvõta hembirekópe ojapo hag̃ua umi mbaʼe ogapypegua, oñehaʼãmbaitéta enterovéva oñevenefisia hag̃ua pe estúdio de famíliagui, ha avei pyʼỹinte osẽta opredika hembireko ha ifamíliandi. w19.12 24 párr. 8

¿Mbaʼéichapa oipytyvõ raʼe umi israelítape pe Jubileo? Ñamoĩ chupe peteĩ israelita ouha tuichaiterei odeve ha ovendémante vaʼerã ijyvy ikatu hag̃uáicha opaga ideveha. Pe Áño de Liverasión aja haʼe ‘orrekupera jeýta ijyvy’, ha péicha itaʼyrakuéra ndopytamoʼãi erensiaʼỹre. Térã ñapensamína peteĩ israelita ojejopy vaietereiha ha oñevende esklávoramo opaga hag̃ua idéuda, térã ovende peteĩva umi ifamíliape. Pe Áño de Liverasión aja ojelivera vaʼerã umi esklávope, ha péicha haʼekuéra “oho jeýta oiko ifamíliandi” (Lev. 25:10). Upéicha rupi umi oñevende vaʼekue esklávoramo ndoperdéi la esperánsa, oikuaágui katuete ojeliverataha chupekuéra. Avei Jehová heʼi: “Avave naimboriahumoʼãi pende apytépe, pórke Jehová katuete penevendesíta pe yvy Jehová pende Jára omeʼẽvape peẽme penembaʼerã” (Deut. 15:4). ¡Ajépa idiferentete upéva umi mbaʼe oikóvagui ñane tiémpope! Koʼág̃arupi pyʼỹinte pe ipláta hetáva amás día ipláta hetave, ha pe imboriahúva katu amás día imboriahuve. w19.12 8, 9 párr. 3, 4

Ombohováirõ guare umi situasión ijetuʼúva, Jesús “hatã osapukái” ha “hasẽ” vaʼekue oñemboʼévo Itúape (Heb. 5:7). Umi ñemboʼe ojapóva ipyʼaite guive ohechauka vaʼekue haʼe ifiél hague Jehovápe, ha omombarete chupe osegi hag̃ua iñeʼẽrendu Itúape. Jehovápe g̃uarã, umi ñemboʼe ojapóva Jesús ojogua vaʼekue pe insiénso hyakuã asývape. Entéro mbaʼe Jesús ojapóva ombovyʼaiterei vaʼekue Itúape, ha ohechauka vaʼekue Ñandejára goviérno iporãveha ñandéve g̃uarã. Ñande ikatu jasegi Jesús ehémplo ñañehaʼãmbaitévo ñaneñeʼẽrendu Jehovápe ha ñandefiél chupe. Jahasa jave umi mbaʼe ijetuʼúva, ñañemboʼe vaʼerã ñande pyʼaite guive ha jajerure Jehovápe tañanepytyvõ jajapo hag̃ua haʼe oipotáva. Avei ñanemanduʼa vaʼerã haʼe ndoaseptamoʼãiha ñane ñemboʼe jajapóramo jaikóvo umi mbaʼe ombojeguarúva chupe. Péro jajapóramo umi mbaʼe haʼe oguerohorýva, ikatu jajerovia umi ñemboʼe jajapóva ñande pyʼaite guive haʼetetaha Jehovápe g̃uarã pe insiénso hyakuã asyetéva. Ha ikatu ñaime segúro ñande Ru yvagapegua ovyʼaitereiha ñandefiél ha ñaneñeʼẽrendúramo chupe. w19.11 21, 22 párr. 7, 8

Áño 1919-pe, Jesús onombra peteĩ grúpo michĩva de unhídope oiko hag̃ua chugui “pe esklávo de konfiánsa ha iñarandúva”. Ko esklávo ningo omoakã hína pe predikasión ha avei oñenkarga ‘omeʼẽ hag̃ua aliménto hiʼoraitépe’ Jesús segidorkuérape. Satanás ha imúndo oñehaʼãmbaite ani hag̃ua ko esklávo okumpli hembiapo. Ha añetehápe, Jehová noipytyvõirire chupe, ndaikatumoʼãi kuri ojapo hembiapo. Por ehémplo, oiko jepéma mokõi gérra mundiál, sapyʼánte ko múndope entéro mbaʼe hepypa ha oĩ heta país opytáva imboriahueterei, ojepersegi mbarete Testigokuérape térã ojejapo ñanderehe heta inhustísia. Upéicharõ jepe, pe esklávo de konfiánsa ha iñarandúva osegi omeʼẽ pe aliménto Cristo segidorkuérape oĩva ko yvy ape ári. Ñapensamíntena: ¡Jareko hetaiterei puvlikasión gratiete mas de 900 idiómape! Upéva ohechauka porãiterei Jehová oapojaha hína ko esklávope. Avei pe predikasión ohechauka Jehová ovendesiha ipuévlope. Umi notísia porã añetehápe ojepredika hína “oparupiete ko yvy ape ári” (Mat. 24:14). w19.11 24 párr. 15, 16

Káda áño, pe Día Oñeperdonahápe umi Pekádo, pe súmo saserdóte ohapy vaʼerã pe insiénso oofrese mboyve umi sakrifísio. Péicha haʼe oĩta segúro Ñandejára oguerohoryha chupe oofrese vove umi sakrifísio. Ñapensamína Jesús kásore. Jaikuaa haʼe ou hague ko yvy ape ári omeʼẽ hag̃ua hekove sakrifísioramo. Péro ojapo mboyve upéva, Jesús ojapo vaʼerã kuri peteĩ mbaʼe iñimportantevéva yvyporakuéra salvasióngui. ¿Mbaʼépa upéva? Ikatu hag̃uáicha Jehová oasepta isakrifísio, Jesús ifiél ha iñeʼẽrendu vaʼerã kuri Itúape entéro mbaʼépe. Péicha Jesús ohechaukáta jaiko porãveha jajapóramo opa mbaʼe Jehovápe ogustaháicha, avei Itúa orekoha derécho ñanegovernávo ha igoviérno iporãveha ñandéve g̃uarã. Oikove aja entéro ko yvy ape ári, Jesús iñeʼẽrendu vaʼekue Jehovápe entéro mbaʼépe. Ombohováiramo jepe umi tentasión, pruéva ijetuʼúva, ha oikuaáramo jepe heta ohasa asytaha omano mboyve, haʼe oĩ vaʼekue desidído ohechaukataha Itúa siémpre ñanegoverna porãha (Filip. 2:8). w19.11 21 párr. 6, 7

Jesús opredika tiémpope ko yvy ape ári, ijapostolkuéra ifiélva oĩ vaʼekue ijykére ojapoháicha umi amígo teete (Prov. 18:24). Jesús omombaʼeterei vaʼekue iñamigokuérape. Haʼe opredika tiémpope, iñermanokuéra tee ndojeroviái kuri hese (Juan 7:3-5). Peteĩ vuéltape ihentekuéra oimoʼã voi haʼe operdéma hague ihuísio (Mar. 3:21). Péro umi apóstol idiferentete chuguikuéra. Upévare, pe pyhare omano mboyve, Jesús heʼi chupekuéra pe jaleéva pe téxto koestediaguápe. Sapyʼánte umi apóstol osẽ jepi heʼi térã ojapo peteĩ mbaʼe Jesús nohaʼarõietéva, upéicharõ jepe haʼe ndaipochýi hendivekuéra, síno oreko enkuénta haʼekuéra ojeroviaha hese (Mat. 26:40; Mar. 10:13, 14; Juan 6:66-69). Pe pyhare ojejuka mboyve chupe, Jesús heʼi koʼã kuimbaʼe ifieletévape: “Che koʼág̃a poguereko che amígoramo, aikuaaukágui peẽme opa mbaʼe che Ru heʼi vaʼekue chéve” (Juan 15:15). Jahechaháicha, Jesús amigokuéra omokyreʼỹeterei vaʼekue chupe. w19.04 11 párr. 11, 12

¿Mbaʼéichapa peteĩ ermáno térã ermána oikuaa ojeporavo hague chupe oho hag̃ua yvágape? Pe rrespuésta jatopa umi mbaʼe apóstol Pablo heʼi vaʼekuépe umi kristiáno unhído oĩvape Rómape. Haʼe heʼi vaʼekue chupekuéra umi mbaʼe jatopáva pe téxto koestediaguápe, ha upéi heʼive: “Ñandejára espíritu rupive peẽ ndahaʼevéi esklávo ni ndapekyhyjevéi. Peẽ perresivi peteĩ espíritu ohechaukáva Ñandejára pendeadoptaha itaʼýraramo, ha upe espíritu ñanemomýi jaʼe hag̃ua: ‘¡Abba, che Ru!’” (Rom. 1:7; 8:15). Ijespíritu sánto rupive Jehová oikuaauka porã térã oasegura umi ermánope ojeporavo hague oho hag̃ua yvágape, ha haʼekuéra ni michĩmi ndodudái (1 Tes. 2:12). Jehová oinvita vove peteĩ kristiánope oho hag̃ua yvágape, oñenkarga ani hag̃ua ni michĩmi oduda orekoha upe esperánsa. Haʼe oikuaa porã upéva ha oguerovia ipyʼaite guive (1 Juan 2:20, 27). Umi kristiáno unhído noikotevẽi avave okonfirma chupekuéra haʼeha unhído. w20.01 22 párr. 7, 8

“Cristo léi” ningo oreko pe simiénto iporãvéva, pórke oñemopyenda mborayhúpe (Gál. 6:2). Jesús ojapo vaʼekue entéro mbaʼe oporohayhúgui. Jesús oporohayhu rupi oiporiahuvereko vaʼekue umi héntepe, upévare oporomboʼe, omonguera umi hasývape, omongaru umi iñembyahýivape ha omopuʼã jey umi omano vaʼekuépe (Mat. 14:14; 15:32-38; Mar. 6:34; Luc. 7:11-15). Jesús vyʼápe omotenonde hapichakuéra oikotevẽva, haʼe oñemotenonde rangue. Ha opa mbaʼe ári, haʼe omeʼẽ vaʼekue hekove ñanderehehápe, ha upéicha ohechauka ñanderayhuetereiha. ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Jesús ehémplo? Ikatu jajapo upéva siémpre ñamotenondévo umi mbaʼe ñande rapichakuéra oikotevẽva, ñande ñañemotenonde rangue, avei jahechaukávo jaiporiahuverekoha umi hénte oĩvape ñande territóriope. Japredika ha ñamboʼe jave umi notísia porã jaiporiahuverekógui umi héntepe, ñakumpli hína Cristo Léi. w19.05 4 párr. 8-10

Jesús olivera vaʼekue umi héntepe umi enseñánsa japu ha ipohyietéva omboʼévagui umi líder rrelihióso. Upe tiémpope ningo heta judíope ojeovliga vaʼekue osegi hag̃ua umi kostúmbre ha enseñánsa japu (Mat. 5:31-37; 15:1-11). Umi heʼíva ijehe oipytyvõha umi héntepe oadora hag̃ua Ñandejárape, añetehápe ndoadorái chupe haʼe oipotaháicha, upévare ikatu jaʼe isiégo hague hikuái. Ha orrechasávo pe Mesíaspe ha umi mbaʼe omboʼéva, haʼekuéra ndoikuaajepéi Ñandejárape, osegi hikuái isiégo ha opyta pekádo poguýpe (Juan 9:1, 14-16, 35-41). Péro Jesús ohechauka vaʼekue umi hénte ipyʼaporãvape mbaʼéichapa ikatu ojelivera umi enseñánsa japúgui, pórke haʼe omboʼe pe añetegua ha oheja ehémplo iporãva (Mar. 1:22; 2:23–3:5). Avei, Jesús oipytyvõ umi héntepe ojelivera hag̃ua pe pekádogui. Jesús omeʼẽ rupi hekove sakrifísioramo, Ñandejára ikatu operdona umi hénte pekádo, upearã haʼekuéra ojerovia vaʼerã Jesús sakrifísiore ha ohechauka upéva umi mbaʼe ojapóva rupive (Heb. 10:12-18). w19.12 10 párr. 8; 11 párr. 10, 11

Jehová oipuru ijespíritu sánto oikuaauka porã hag̃ua umi unhídope oiporavóma hague chupekuéra. Péicha, “pe espíritu sánto haʼe hína peteĩ garantía” oaseguráva chupekuéra oikotaha pára siémpre yvágape, ndahaʼéi ko yvy ape ári (2 Cor. 1:21, 22). Peteĩ kristiáno oñeunhi jave, ¿heʼisépa upéva katuete ohotaha yvágape? Nahániri. Haʼe ningo ndodudái ojeporavo hague, upéicharõ jepe, tekotevẽ imanduʼa ko konséhore: “Ermanokuéra, peñehaʼãmbaitékena pendefiél, ikatu hag̃uáicha pesegi peime umi persóna Ñandejára ohenói ha oiporavo vaʼekue apytépe. Pórke pesegíramo pejapo koʼã mbaʼe, ni mbaʼevéicharõ ndapehejamoʼãi pe jerovia” (2 Ped. 1:10). Upéicharõ, ojeporavóramo jepe peteĩ kristiánope oho hag̃ua yvágape, haʼe ohupytýta iprémio iñeʼẽrendúramo añoiténte (Filip. 3:12-14; Heb. 3:1; Apoc. 2:10). w20.01 21, 22 párr. 5, 6

¿Mbaʼérepa umi mbohapy iñamígo guaʼu, okonsola rangue Jóbpe, ndoiporiahuverekói vaʼekue chupe ni michĩmi? Haʼekuéra noñehaʼãi ontende mbaʼépa añetehápe ojehu Jóbpe. Upéicha rupi koʼã mbohapy amígo guaʼu opensa vai Job rehe ha heʼi hese omereseha voi osufri. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã ani hag̃ua jajavy haʼekuéraicha? Jahechakuaa vaʼerã Jehová añoite oikuaaha entéro mbaʼe ohasáva peteĩ persóna. Upévare jajapysaka porã vaʼerã ñane ermánore omombeʼu jave ñandéve iprovléma. Péro ani ñahendúnte la heʼíva, síno ñañehaʼã vaʼerã ñañandu umi mbaʼe haʼe oñandúva. Upéicharõ añoite ikatúta jahasa asy ñane ermánondi ha ñañemoĩ ilugárpe. Jaiporiahuverekóramo ñane ermánope ndajaikomoʼãi ñamosarambi upérupi umi provléma orekóva. Pe ichismósova nomombaretéi kongregasiónpe, síno omokangy (Prov. 20:19; Rom. 14:19). Upe persóna ikatu omoñeñandu vaivéntema pe osufrívape hína (Efes. 4:31, 32). Upévare ikuentave jajesareko umi kualida orekóvare ñane ermáno, ha ñapensa mbaʼéichapa ikatu ñaipytyvõ chupe ogueropuʼaka hag̃ua iprovléma. w19.06 21, 22 párr. 8, 9