Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • g91 4/8 rau 11-15
  • Kahana 23: 1945 C.E. amo—Davana Henia Negana Ia Kahirakahira

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Kahana 23: 1945 C.E. amo—Davana Henia Negana Ia Kahirakahira
  • Noga!—1991
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Bible ena Hereva be Dahaka?
  • “Maino Idia Gwauraia Momo”
  • Tomadiho Gunalaia Taudia Idia Gaukara Goadagoada​—⁠Dahaka Totona?
  • Nega Oi Halusia Kava Lasi ​—⁠Oi Heau Lao Oi Roho Mauri Totona!
  • Maino Dirava ena Amo Edena Negai?
    1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Maino Momokanina—Daika Ena Amo?
    1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Gwaukau Taudia Koikoidia Dekenai Maino Do Ia Noho Lasi!
    1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • ‘Maino Ena Nega’ be Kahirakahira!
    1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
Noga!—1991
g91 4/8 rau 11-15

Tomadiho Sivaraina Amo Gabeai Idia Vara Gaudia Ita Diba

Kahana 23: 1945 C.E. amo—Davana Henia Negana Ia Kahirakahira

“Taunimanima do idia moale totona, tomadiho iboudiai idia haorea be gau badana.”—Germany tauna, Karl Marx, lagani 1800 murinai ia noho, bona taunimanima besedia bona moni gaukaralaia daladia ia stadilaia

ENA BE iena tamana bona sinana edia tubudia be Iuda rabbi taudia, to ena mauri laganidia be 6 neganai, Karl Marx be Protestant dubuna dekenai ia bapatiso. To iena mauri laganidia be momo lasi neganai, tomadiho bona politikol karadia ia dadaraia. Ia gwau taunimanima do idia moale totona, namona be tomadiho bona politikol karadia do idia haidaua momokani.

Bible ese Marx ena hereva ia hamomokania. Mauri idia haidaua totona Marx ena lalohadai idia badinaia neganai, mauri idia hanamoa momokani lasi, to Bible ese ia perovetalaia gaudia be hari iseda negai do idia vara, bona do idia kwalimu ela bona hanaihanai. Unai gau dekenai ita daradara diba lasi.

Lagani 1914 amo ema bona hari, tomadiho koikoi ena kerere rara dekenai ia bada momokani. Unai lagani amo ema bona hari tomadiho koikoi ia hekwarahi badina taunimanima momo ese tomadiho idia laloa bada lasi, bona momo ese tomadiho idia durua lasi. (Mani inai hereva kahana 21 bona 22 oi itaia.) To tomadiho momokanina be idau momokani; lagani ta ta iboudiai ia goada ia lao.

To dahaka do ia vara? Namona be hari ita henanadai: Tomadiho ena sivarai dainai gabeai dahaka do ia davaria?

Bible ena Hereva be Dahaka?

Keristen taudia ginigunadia edia nega ai idia vara gaudia haida ese unai henanadai idia haerelaia. Israel besena ese tomadiho koikoina ia badinaia dainai, Dirava ese unai bese ia hahemaoro henia, Bible lalonai ia perovetalaia hegeregerena. To Iuda tomadihona ia ore neganai, dala ia noho tomadiho momokani idia badinaia taudia do idia roho mauri totona. Iesu ese iena hahediba taudia ia hamaorodia, ia gwau: “Tuari orea ese Ierusalema do idia koua hagegea do umui itaia, vadaeni do umui diba iena dokona ia kahirakahira vadaeni. Unai neganai Iudea dekenai idia noho taudia be ororo dekenai do idia heau lao, bona hanua lalonai idia noho taudia be do idia heau murimuri dekenai, bona gunika dekenai idia noho taudia be hanua dekenai do idia raka vareai lasi.”​—⁠Luka 21:​20, 21.

Lagani 66 C.E. ai, Roma tuari oreadia ese Ierusalem hanuana idia koua hegege. Toana be hanua do ia moru. To kara haraga unai tuari oreadia idia raka siri, bona unai ese dala ia kehoa Keristen taudia be gabu namona dekenai idia heau lao. Bema tomadiho momokani idia dadaraia Israel taudia idia laloa panisi do idia abia lasi, lagani 4 murinai unai lalohadai idia negea; Roma taudia idia giroa mai, bona Ierusalema hanuana idia tuari henia lou, bena gabeai hanua idia hamorua bona hanua lalonai idia noho taudia momo idia hamasea. Lagani 3 murinai, Masada, Iuda taudia edia gabu goadana ginigabena ia moru danu. To tomadiho momokanina, kamonai Keristen taudia ese idia badinaia tomadihona, ia ore lasi.

Hari iseda negai, tanobada tomadiho basileiana ia ore gwauraia. “Tuari orea” idia hegaegae Dirava ena hahemaoro idia karaia totona. Keristen taudia ginigunadia edia negai Roma tuari oreadia idia siaia Pax Romana (Roma ena Maino) idia durua totona. Unai hegeregerena, hari idia noho “tuari orea” danu be maino durua gauna ta. Bible ena peroveta herevana ia hahedinaraia Iehova ese UN ena memba besedia haida edia tuari oreadia do ia gaukaralaia, hari inai negai Ierusalem bamona gauna, Kerisendom, bona Babulono Badana orena do ia panisia totona.​—⁠Apokalupo 17:​7, 16.

Edena negai unai do ia vara? Tesalonika Ginigunana 5:3 ia haere, ia gwau: “Inai bamona hereva, ‘Maino bona gari lasi ita noho inai,’ taunimanima idia gwauraia noho neganai, karaharaga hisihisi dika momokani bona mase do ia ginidae! Rogorogo hahine ese mara ena hisihisi ia davaria haraga bamona unai hisihisi do ia ginidae. Bona unai taunimanima do idia roho mauri diba lasi.”

“Maino Idia Gwauraia Momo”

Lagani 1988 lalonai, guna ia be U.S. gavamani seketere tauna, George Schultz, ia gwau “maino be gabu iboudiai dekenai idia havaraia.” Tano idauidau edia kara ia diba namonamo tauna ta ia gwau “maino idia gwauraia momo.” Germany ena magasin ta, wiki iboudiai idia karaia gauna, Die Zeit, lalonai ia henanadai, ia gwau: “Reana hari iseda dika momo negana ai, lagani 1990 bamona murinai, taunimanima ese edia hadikaia karana reana do idia hadokoa, bona maino do idia haginia hamatamaia, a?” Bona Time magasin lalonai ia gwau: “Iran-Iraq, Kampuchea, Afghanistan, Africa ena diho tanodia bona Central America dekenai danu maino idia havaraia gwauraia.”

Lagani 1989 lalonai maino idia herevalaia momo. February lalonai Germany ena niuspepa ta, Süddeutsche Zeitung, lalonai ia gwau: “Lagani 1985 amo, bese badadia ese tuari dalana idia koua. . . Hari inai negai, tano kahirakahira iboudiai dekenai U.S.A. bona U.S.S.R. idia tura heheni toho. . . . Toana be gau namodia do idia vara. U.S.A. bona U.S.S.R. ese maino idia tahua goadagoada, bona dala momo ai dala namona ai idia gaukara hebou. Guna, unai bamona idia karaia lasi.”

Lagani 6 gunanai, toana be unai bamona ia namo lasi. Toretore tauna Roy Larson ia gwau: “Lagani 1983 lalonai tomadiho gunalaia taudia tanobada ibounai dekenai idia boiboi idia gwau ‘maino, maino,’ to maino be lasi.” Vadaeni, unai lagani murinai idia vara hoa gaudia ese 1 Tesalonika 5:3 ena hereva idia hagugurua, a? Ita diba lasi. To, ia hedinarai goevagoeva hari inai negai, “maino bona gari lasi” ia mai kahirakahira momokani.

Tomadiho Gunalaia Taudia Idia Gaukara Goadagoada​—⁠Dahaka Totona?

Larson ia hahedinaraia tomadiho gunalaia taudia idia gaukara goadagoada maino idia tahua totona. Lagani 1983 ena sivarai ia gwauraia, ia gwau John Paul Iharuana be Central America bona Caribbean dekenai ia lao “maino ia tahua totona.” Danu, unai lagani lalonai, U.S. National Conference of Catholic Bishops ese revareva ta ena hereva idia abia dae, iena hereva kwarana be “Maino Tahua Dalana Aukana.” Unai nega sisina murinai, dubu 300 bona ma haida amo bona tano 100 amo idia mai dubu taudia be General Assembly of the World Council of Churches edia hebouhebou namba 6 dekenai idia mai bona gwaubou herevana ta, unai revareva ena hereva bamona, idia abia dae. Larson ia gwau “tanobada ibounai dekenai taunimanima ese maino idia laloa momo.” Protestant dubu taudia momo danu be unai kara lalonai idia vareai.

Lagani 1948 ai ia matamaia neganai bona lagani 1966 ai ia hebou neganai, World Council of Churches ia gwau hari inai negai idia karaia tuari gaudia be dika herea. Unai hegeregerena, dubu taudia momo ese tuari gaudia idia gaukaralaia maino idia havaraia totona. Unai taudia ta be Germany Protestant tomadiho stadilaia tauna Helmut Gollwitzer. Lagani 1989 ai, iena mauri laganidia be 80 neganai, Switzerland ena Protestant magasin ta, wiki ta ta iboudiai idia karaia gauna, lalonai idia gwau ia be “politikol gaukara karaia tomadiho stadilaia tauna, nega ibounai maino ia tahua, bona ena hahediba herevadia amo bona iena politikol ura amo tomadiho stadilaia taudia momo ia veria bona danu dubu ena maino tahua karana ia durua.”

Unai dainai, Babulono Badana ese lagani 1986 International Year of Peace ia durua bada. United Nations oreana ese lagani 1986 unai bamona ia gwauraia. United Nations oreana ena taravatu pepana lalonai ia gwau unai orea ese “maino tanobada ibounai dekenai ia havaraia.” Unai lagani ai, Katolik pope, Anglican Archbishop of Canterbury, bona dubu gunalaia taudia ma 700 be Assisi, Rome kahirakahira dekenai, idia hebou bona maino totona idia guriguri. Idia hebou taudia haida be sibodia idia gwauraia Keristen taudia, Buddhist taudia, Hindu taudia, Muslim taudia, bona Africa animist taudia, America (India) taudia, Iuda taudia, Sikh taudia, Zoroastrian taudia, Shintoist taudia bona Jain taudia.

January 1989 ai, Sydney, Australia ena niuspepa ta, Sunday Telegraph, lalonai idia gwau “Buddhist, Keristen, Hindu, Iuda, Muslim, Sikh, Unitarian, Baha’i, Confucian, Jain, Shinto, Tao, Raja Yoga bona Zoroastrian” memba taudia be Melbourne dekenai idia hebou, World Conference on Religion and Peace ena hebouhebou namba 5 idia karaia totona. Unuseniai idia hebou taudia iboudiai be 600 bona ma haida bona idia be tano 85 amo idia mai. . . . Idia gwau nega daudau lalonai tomadiho edia hepapahuahu ese tuari idia havaraia.”

Tomadiho be maino tahua karadia lalonai idia vareai dainai, unai ese ia hamomokania Dag Hammarskjöld, guna ia be United Nations ena seketere-jeneral tauna, ena hereva be maoro, ia gwau: “[UN] Oreana bona dubu idia gini hebou bona kudou-maoro taudia iboudiai danu idia gaukara hebou, maino tanobada dekenai do idia havaraia totona, unai taunimanima edia abidadama bona tomadiho be herevana.”

Ena be unai bamona ia karaia, to Babulono Badana taudia ese edia badu idia hahedinaraia totona idia raka hebou, dala dekenai idia boiboi bona ma kara haida amo politikol karadia lalonai idia vareai dainai, dika do idia davaria.a Tomadiho ese hepapahuahu momo ia havaraia vadaeni. Dominican dubu tauna ta South Africa dekenai, ladana Albert Nolan, ia gwau: “Dirava ena ura hegeregerena maino ita havaraia dalana be tamona: tuari lalonai ita vareai. . . . Tuari gaudia do idia kokia totona, gavamani do ita tuari henidia; ma dala ta be lasi.”

Babulono Badana be maino totona ia boiboi noho be herevana. Pope be Kirisimasi bona Ista negadia ai Urbi et orbi (hanua [Rome] bona tanobada dekenai) hanamoa herevana ia gwauraia be herevana. Ia laloa​—⁠May 1989 ai ia laloa hegeregerena​—⁠hari gavamani idauidau ese edia hepapahuahu idia hadokoa karana ena anina be Dirava ese “Keristen” guriguri ia kamonai henia; to unai bamona ia laloa be herevana. Babulono Badana ese maino ia herevalaia bona ia hereva koikoi ia gwau Dirava ese ia hanamoa; to unai kara ese ena kerere rara dekenai ia kokia diba lasi. Unai dainai ia hedinarai taunimanima huanai bona Dirava bona taunimanima huanai maino dalana ia koua gauna badana be Babulono Badana. Taunimanima edia hekwakwanai iboudiai ia havaraia eiava dala ia kehoa unai hekwakwanai idia vara diba totona!

Tomadiho koikoi bona UN oreana idia gaukara hebou “maino bona gari lasi” idia havaraia totona, to unai ese dala ia kehoa do ia moru haraga totona! Tomadiho koikoi ia ore dainai do ia hedinarai goevagoeva tomadiho momokanina Diravana ena kara be maoro, ia gwau: “Umui laloa kerere lasi, Dirava ita koia diba lasi. Bema tau ta aniani uhena ia hadoa, vadaeni unai bamona aniani sibona be do ia abia.”​—⁠Galatia 6:⁠7.

Nega Oi Halusia Kava Lasi ​—⁠Oi Heau Lao Oi Roho Mauri Totona!

Kahirakahira tomadiho koikoina ese ena davana do ia abia! Do ita mase lasi totona, dala tamona be kara haraga tomadiho koikoina ita heautania. (Apokalupo 18:⁠4) Kahirakahira do idia hadikaia ore.

Tomadiho koikoi bona tomadiho bamona karana, bese ta abia isi karana, be Dirava ena tanobada hairaina amo do idia kokia murinai, tomadiho momokanina sibona Dirava ena gavamani henunai do ia noho. Unai gau idaudia amo do idia roho mauri taudia idia moale bada! Oi be unai taudia danu do oi roho mauri, a? Oi ura “Tomadiho Momokanina ena Hairai Hanaihanai Gaudia” do oi moalelaidia ela bona hanaihanai, a? Bema oibe, namona be inai hereva ginigabena, rau 16 dekenai oi duahia, roho mauri dalana oi diba totona.

[Footnote]

a Revelation​—⁠Its Grand Climax At Hand! bukana, lagani 1988 ai Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese ia karaia gauna, ia hahedinaraia edena dala amo unai do ia vara.

[Picture on page 13]

UN ena hedikwota New York dekenai bona tanobada mainona ena laulau—⁠tau ta ese tuari kaia be tano geia gauna ai ia halaoa

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia