Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • re karoa 35 rau 251-258
  • Babulono Badana Idia Haorea

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Babulono Badana Idia Haorea
  • Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Dahaka Dainai Idia Gwau Ia be King Namba 8?
  • King 10 Hora Tamona Lalonai
  • Ariara Hahine Idia Hadikaia Ore
  • Dirava Ena Palani Idia Karaia
  • Dagedage Gaudia Rua Tuari Henidia
    Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
  • Duahia Taudia Edia Henanadai
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu (Stadi)—2025
  • Apokalupo Bukana Ena Anina Dirava Ena Inai Taudia Totona
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu (Stadi)—2022
  • Iehova ese “Kahirakahira Do Idia Vara Gaudia” Ia Hahedinaraia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2012
Ma Haida Itaia
Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
re karoa 35 rau 251-258

Karoa 35

Babulono Badana Idia Haorea

ANERU ese Apokalupo 17:3 ena dagedage gauna kakakakana ia herevalaia neganai, Ioane dekenai ia be ma ia gwau: “Aonega tauna be inai gauna ena anina do ia diba. Inai kwara 7 be ororo 7, hahine be idia latanai ia helai. Bona unai kwara 7 danu be king 7 danu. Idia 5 be idia moru vadaeni. Idia ta be harihari king dagi ia dogoatao noho. To ta be king dagi ia do abia lasi. Do ia hedinarai neganai, do ia king nega sisina sibona.” (Apokalupo 17:​9, 10) Unai hereva amo aneru ese guba amo ia mai aonegana ia hahedinaraia, unai aonega sibona amo Apokalupo bukana ena laulau gaudia dekenai lalo-parara ita abia diba. (Iamesi 3:17) Unai aonega ese Ioane oreana taudia edia lalona ia hadiaria, hari iseda nega ena metau dekenai do idia lalo-parara totona. Kudou maorodia lalonai Iehova ena hahemaoro ura henia karana ia habadaia, kahirakahira Iehova ese iena hahemaoro karadia do ia karaia, bona danu Iehova gari henia karana ia atoa kudou maorodia dekenai. Aonega Herevadia 9:10 ena hereva hegeregerena, “Iehova gari henia karana be aonega ena matamana; Helaga Herea Diravana ita diba karana be lalo-parara karana.” Dirava amo ia mai aonegana ese dagedage gauna edena bamona ia hahedinaraia?

2 Unai dagedage gauna ena kwarana 7 ese “ororo” 7, eiava “king” 7 idia laulaulaidia. Baibel lalonai ororo bona king ese gavamani idia laulaulaidia diba. (Ieremia 51:​24, 25; Daniela 2:​34, 35, 44, 45) Baibel lalonai, bese badadia 6 edia kara be mai anina bada Dirava ena orea taudia dekenai. Idia be Aigupito, Asuria, Babulono, Mede-Parasa, Greece, bona Roma. Idia amo, 5 idia mai bona idia moru vadaeni, Ioane ese Apokalupo ena matahanai ia do abia lasi neganai. To, unai nega ai Roma be tanobada bese badana bamona ia do lohia noho. Unai ese inai hereva ia hamomokania: “Idia 5 be idia moru vadaeni. Idia ta be harihari king dagi ia dogoatao noho.” To, “king dagi ia do abia lasi” gauna ena sivarai be edena bamona?

3 Ioane ena nega lagani handred momo murinai, Roma Basileiana ia lohia noho bona ena siahu ia habadaia danu. Lagani 330 C.E. ai, Pavapava Constantine ese ena gavamani ena gabu be Roma hanuana amo ia kokia, bona siti idauna ta ladana Byzantium dekenai ia haginia. Gabeai, unai siti ena ladana ia hatoa Constantinople. Lagani 395 C.E. ai, Roma Basileiana be Ist kahana bona West kahana dekenai idia hapararaia. Lagani 410 C.E. ai, Alaric, Visigoth taudia edia pavapava, ese Roma hanuana ia hamorua bona ia abia. (Visigoth taudia be Germany iduhuna ta, idia ese Keristen koikoi tomadihona ta idia badinaia.) Germany iduhudia ma haida (idia danu be Keristen koikoi taudia) ese Spain bona Roma ena tano North Africa dekenai idia abia. Lagani handred momo lalodiai, tuari, hepapahuahu, bona gavamani haidaua karadia be Europe dekenai idia vara. West kahanai, pavapava badadia idia lohia. Idia ta be Charlemagne. Lagani 800 C.E. murinai, ia be Pope Leo Ihatoina ida gwauhamata idia karaia hebou. Unai pavapava ma ta be Frederick Iharuana. Ia be lagani 1200 C.E. murinai ia lohia. Ena be unai pavapava ese idia lohiaia gabudia edia ladana idia hatoa Roma Basileiana Helagana, to unai gabu edia bada be Roma Basileiana gunana ia lohiaia gabudia edia bada hegeregerena lasi. Anina be Roma Basileiana Helagana be basileia matamatana ta lasi, to idia ese Roma Basileia gunana ena siahu idia haginia lou eiava idia gaukaralaia noho.

4 Roma Basileia ena Ist kahana, ena siti badana be Constantinople, bona Basileia ena West kahana ia tura henia namonamo lasi. Lagani 500 C.E. murinai, Ist kahana ena Roma Pavapava Justinian Ginigunana ese North Africa ena gabudia momo herea ia abia lou, bona Spain bona Italy lalonai ia tuari. Lagani 600 C.E. murinai, Roma ena Basileia totona, Justinian Iharuana ese Makedonia gabudia haida be Slav iduhu taudia amo ia abia lou. To, lagani 700 C.E. bamona murinai, Roma gunana ena gabu momo North Africa dekenai, Spain, bona Syria dekenai, be Islam taudia edia basileia matamatana ese ia biagua. Unai dainai, Constantinople bona Roma ese unai gabu idia biagua lasi.

5 Constantinople hanuana be nega sisina daudau lalonai ia gini noho. Ena be Persia taudia, Arab taudia, Bulgar taudia, bona Russia taudia ese Constantinople hanuana idia tuari henia loulou, to idia hamorua diba lasi. Bena, lagani 1203 ai, hanua ia moru​—⁠Muslim taudia lasi, to sibodia idia gwauraia Keristen Tuari Taudia West tanodia amo ese Constantinople hanuana idia hamorua. To, lagani 1453 ai, Muslim Ottoman lohiana ladana Mehmed Iharuana ese hanua ia biagua, bona nega sisina murinai, Constantinople be Ottoman, o Turkey, Basileiana ena siti badana ai ia lao. Unai dainai, ena be Roma hanuana be lagani 410 C.E. lalonai ia moru, to Roma Basileia ena politikol siahuna be tanobada amo ia ore lasi ela bona lagani handred momo idia ore. To unai negai danu, Roma ena pope edia amo bona Ist Otodoks Oreadia edia amo Roma Basileia ena siahu tomadiho basileia dekediai ia do hedinarai noho.

6 To, lagani 1400 murinai, tano haida ese basileia matamatadia idia haginia. Ena be nega gunanai Roma ese unai tano haida ia biagua, to edia basileia ese Roma Basileiana amo idia mai lasi. Portugal, Spain, France, bona Holland ese gabu daudaudia ai idia noho tanodia idia lohiaia. To Britain basileiana ia kwalimu bada, ma basileia iboudiai ia hanaidia. Tanobada ena kahana badana ia lohiaia dainai, ena basileia dekenai ‘dina ia diho lasi.’ Iena basileia ese North America, Africa, India, Southeast Asia, bona South Pacific tanodia ia biagua.

7 Lagani 1800 murinai, North America ena hanua haida be Britain ena siahu idia dadaraia, bona sibodia edia gavamani idia haginia, United States of America unai. Politikol dalana ai, United States bona Britain idia hepapahuahu. To tanobada ibounai tuarina ginigunana dainai unai tano rua idia lalo-parara idia durua heheni be namo bona idia hetura heheni. Unai dainai idia be basileiana badana mai ena kahana rua ai idia lao. Unai basileia lalonai United States of America, hari ia be tanobada ena taga herea tanona, bona Great Britain, tanobada ena basileia bada hereana ia lohiaia gavamanina, idia noho. Unai be ‘kwarana,’ o tanobada basileiana namba 7. Unai basileia ia gini ela bona nega dokona, bona hari inai negai unai basileia ese ia lohiaia gabudia dekenai Iehova ena Witness taudia ese edia orea idia haginia. Kwarana namba 6 be nega daudau lalonai ia lohia, to kwarana namba 7 be “nega sisina sibona” lalonai do ia lohia, ela bona Dirava ena Basileia ese bese edia gavamani iboudiai ia haorea.

Dahaka Dainai Idia Gwau Ia be King Namba 8?

8 Aneru be Ioane dekenai ma ia gwau: “Bona inai dagedage gauna, guna be ia noho, to hari be ia noho lasi, ia be king namba 8. To ia be idia edia orea tauna ta, bona ia be mase hanaihanai gabunai do ia lao.” (Apokalupo 17:11) Dagedage gauna kakakakana be kwarana 7 “edia orea tauna ta”; anina be dagedage gauna gunana, “davara dekena amo ia daekau” gauna, ena kwarana 7 amo ia vara. Dagedage gauna be unai dagedage gauna gunana ena laulau ta. Edena dala ai? Lagani 1919 ai, Anglo-America basileiana be unai dagedage gauna ena kwarana badana, iena siahu ia habadaia gauna. Kwara gunadia 6 idia moru vadaeni, bona kwara namba 7, mai ena kahana rua gauna, be tanobada ena basileia badana ai ia lao. Hari inai negai, tanobada ena basileia badadia iboudiai ia gunalaia gauna bamona, unai kwarana namba 7 ese League of Nations oreana ia haginia bona ema bona hari ia ese United Nations oreana ia abia isi bona moni momo ia henia ia durua totona. Unai dala amo, laulau dalana ai, dagedage gauna kakakakana​—⁠king namba 8​—⁠be kwara 7 “edia orea tauna ta.” Unai bamona ita laloa neganai, ita itaia, unai kwarana be kwarana 7 edia orea tauna ta ena hereva ese Apokalupo ena hereva ma ta ia hamomokania. Unai hereva be dagedage gauna mai doana rua, mamoe ena natuna ena doana toana bamona, (Anglo-America Tanobada Basileiana, dagedage gauna ginigunana ena kwarana namba 7 unai) ese taunimanima ia oda henia dagedage gauna ena laulau do idia karaia bona unai laulau dekenai mauri ena laga ia henia.​—⁠Apokalupo 13:​1, 11, 14, 15.

9 Danu, League of Nations oreana ena memba ginigunadia be Great Britain sibona lasi, to kwara gunadia edia gavamani danu. Idia be Greece, Iran (Parasa), bona Italy (Roma). Gabeai, tanobada bese badadia ginigunadia 6 edia basileia idia lohiaia gavamanidia ese dagedage gauna ena laulau ena orea lalonai idia vareai, idia durua totona. Unai dala amo danu, ita gwau diba unai dagedage gauna kakakakana be tanobada bese badadia 7 edia amo ia mai.

10 Dagedage gauna kakakakana “be king namba 8.” Unai dainai, hari inai negai United Nations oreana ena toana be tanobada ibounai ena gavamani ena toana bamona. Nega haida ia be gavamani bamona ia karaia danu. Tuari oreadia ia siaidia lao bese edia hepapahuahu ia koua totona, hegeregere Korea dekenai, Sinai Peninsula dekenai, Africa tanodia haida dekenai, bona Lebanon dekenai. To ia be king ena laulau ta sibona. Tomadiho ena kaivakuku ta bamona siahu korikorina ia dogoatao lasi, to unai laulau idia havaraia bona idia tomadiho henia taudia ese siahu idia henia dainai, ia be mai ena siahu. Nega haida unai dagedage gauna ena toana be hegeregere ia manoka bamona; to dagedage lohiadia ese unai orea idia rakatania vaitani lasi, League of Nations oreana idia rakatania bamona, bona guri dobu masemase dekenai idia negea bamona lasi. (Apokalupo 17:⁠8) Ena be gau haida dekenai idia parara momokani, to lagani 1987 ai guna idia gwauraia Soviet Union ena gunalaia tauna ta bona Rome ena pope taudia idia gaukara hebou UN oreana idia hanamoa totona. Unai Soviet tauna ia gwau, namona be UN oreana ena amo “tanobada ena gavamani iboudiai idia gaukara hebou tanobada ibounai do ia noho namo totona.” Ioane ia itaia hegeregerena, UN oreana be mai ena siahu bada ida kara ta do ia karaia. Bena, unai murinai, ia danu “be mase hanaihanai gabunai do ia lao.”

King 10 Hora Tamona Lalonai

11 Apokalupo bukana ena karoa ta ia hahedinaraia, aneru namba 6 bona namba 7 ese Dirava ena badu disi idia bubua. Unai ese ita ia hadibaia inai tanobada ena king idia haboua Dirava ena tuari dekenai, Aramagedono dekenai bona ‘Dirava ese unai Babulono Badana do ia laloa.’ (Apokalupo 16:​1, 14, 19) Inai karoa ese ia hahedinaraia goevagoeva Dirava ese ena hahemaoro karadia idia dekenai be edena bamona do ia karaia. Mani oi kamonai lou, Iehova ena aneru be Ioane dekenai ia hereva, ia gwau: “Iena doana 10, oi itaia gaudia, be king 10, to edia basileia idia do abia lasi. Idia ese unai dagedage gauna danu king siahuna do idia abia, hora tamona sibona. Inai king 10 ibounai edia lalona be tamona, vadaeni edia siahu bona dagi be unai dagedage gauna dekenai do idia henia. Idia ese Mamoe ena Natuna do idia tuari henia, to Mamoe ena Natuna be do ia kwalimu. Badina be inai: Ia be lohia ibounai edia Lohia, bona king ibounai edia King. Iena kwalimu, be Mamoe ena Natuna idia badinaia taudia, bona ia idia abidadama henia taudia ese danu do idia abia nega tamona, idia be ia ese ia abia hidi vadaeni taudia.”​—⁠Apokalupo 17:​12-14.

12 Doana 10 ese hari inai negai tanobada dekenai politikol siahuna idia dogoatao bona dagedage gauna ena laulau idia durua gavamanidia iboudiai idia laulaulaia. Ioane ena negai, hari inai negai idia noho tanodia momo idia do vara lasi. Bona Ioane ena negai idia noho tanodia, hegeregere Aigupito bona Parasa (Iran) edia politikol oreadia hari inai negai be idau momokani. Unai dainai, Keristen taudia ginigunadia edia negai, ‘doana 10 ese edia basileia idia do abia lasi.’ To, hari, Lohiabada ena dina lalonai, idia be mai edia “basileia,” eiava politikol siahuna. Tanobada ibounai tuarina iharuana ena nega amo tanobada ena basileia momo idia moru, bona gavamani matamatadia momo idia haginia. Unai gavamani matamatadia, bona gavamani gunadia danu, be nega sisina lalonai​—⁠“hora tamona sibona”​—⁠dagedage gauna ida do idia lohia hebou bena Iehova ese tanobada politikol orea iboudiai edia siahu do ia haorea Aramagedono lalonai.

13 Hari inai negai unai doana ena kara momo edia badina be sibodia edia bese idia abia isi. Idia edia “lalona be tamona,” badina idia ura sibodia edia siahu edia bese lalonai do idia dogoatao, to idia ura lasi Dirava ena Basileia do idia abia dae. Unai badina dainai League of Nations oreana bona United Nations oreana lalonai idia vareai​—⁠idia ura tanobada ena maino do idia havaraia, bona sibodia edia siahu do ia noho. Unai bamona idia laloa dainai, unai doa ese Mamoe ena Natuna, “lohia ibounai edia Lohia, bona king ibounai edia King,” do idia tuari henia badina Iehova ena ura be kahirakahira, iena Basileia, Iesu henunai, ese unai basileia iboudiai do ia kokia bona edia gabu ai do ia gini.​—⁠Daniela 7:​13, 14; Mataio 24:30; 25:​31-​33, 46.

14 Momokani, inai tanobada ena lohiadia ese Iesu idia tuari henia diba lasi. Ia be daudau herea, guba dekenai, ia noho. To Iesu ena tadikaka, hahine ena garana taudia oredia, be tanobada dekenai idia do noho, bona tanobada taudia ese idia tuari henidia diba. (Apokalupo 12:17) Unai doa momo ese edia badu be idia dekenai idia hahedinaraia vadaeni, bona unai dala amo Mamoe ena Natuna idia tuari henia vadaeni. (Mataio 25:​40, 45) To, kahirakahira, Dirava ena Basileia ese “unai basileia iboudiai do ia hamakohia maragimaragi bona do ia haorea.” (Daniela 2:44) Unai neganai, inai tanobada ena king bona Mamoe ena Natuna do idia tuari heheni, kahirakahira do ita itaia unai. (Apokalupo 19:​11-​21) Unai siri ia hahedinaraia tanobada bese badadia do idia kwalimu lasi. Ena be idia bona UN oreana ena dagedage gauna kakakakana edia “lalona be tamona,” to “lohia ibounai edia Lohia, bona king ibounai edia King” idia halusia diba lasi, bona danu “Mamoe ena Natuna idia badinaia taudia, bona ia idia abidadama henia taudia,” idia haida be tanobada dekenai idia do noho ena horoa taudia, do idia halusidia lasi. Idia danu do idia kwalimu, badina edia kara maoromaoro lalonai idia gini goada, bona unai dala amo Satana ena samani koikoi herevadia dikadia idia hakoikoia.​—⁠Roma 8:​37-​39; Apokalupo 12:​10, 11.

Ariara Hahine Idia Hadikaia Ore

15 Dirava ena orea taudia sibodia lasi, to ma haida danu ese doana 10 edia badu idia mamia. Aneru ese ariara hahine ena sivarai ia gwauraia lou Ioane dekenai, ia gwau: “Bona aneru ese lau ia hamaoroa, ia gwau, ‘Oi itaia ranu momo gabudia, hahine be idia dekenai ia helai gabudia. Idia be tano idauidau taudia, bese idauidau taudia, kopina idauidau taudia bona gado idauidau taudia. Bona dagedage gauna mai ena doana 10, oi itaia vadaeni gaudia ese ariara hahine do idia badu henia. Do idia hadikaia momokani, iena dabua do idia kokia, kopina kavakava do idia rakatania. Vadaeni iena tauanina do idia ania, bona lahi dekenai do idia gabua.’ ”​—⁠Apokalupo 17:​15, 16.

16 Idaunegai Babulono be ena ranu magudia dekenai ia tabekau hegeregerena, hari inai negai Babulono Badana ese ena memba taudia momo, “tano idauidau taudia, bese idauidau taudia, kopina idauidau taudia bona gado idauidau taudia,” dekenai ia tabekau. Aneru ese unai ia gwauraia hedinarai, bena hoa gauna ta ia sivarailaia, ia gwau: Politikol gavamanidia ese Babulono Badana do idia dagedage henia. Unai neganai, unai “tano idauidau taudia, bese idauidau taudia, kopina idauidau taudia bona gado idauidau taudia” ese dahaka do idia karaia? Dirava ena orea taudia ese taunimanima idia hadibaia vadaeni Babulono Badana ena Eufrate sinavai ena ranu ia ore gwauraia. (Apokalupo 16:12) Gabeai, unai ranu do idia ore vaitani. Ariara hahine dikana ena hekwakwanai be bada herea neganai, ia do idia durua namonamo diba lasi.​—⁠Isaia 44:27; Ieremia 50:38; 51:​36, 37.

17 Momokani, Babulono Badana ena moni bona kohu momo ese ia do idia hamauria diba lasi. Reana ena dokona do idia haharagaia, badina matahanai ia hahedinaraia dagedage gauna bona doana 10 be edia badu be ia dekenai idia hahedinaraia neganai, iena pavapava dabua bona davana bada herahera gaudia be ia amo do idia kokia. Iena moni ibounai do idia dadia. “Iena dabua do idia kokia, kopina kavakava do idia rakatania,” ena dika ibounai do idia hahedinaraia goevagoeva bona do idia hahemaraia. Ia do idia hadikaia vaitani! Iena dokona danu be mai hemarai bada herea do ia davaria. Ia idia hadikaia ore, “iena tauanina do idia ania,” bona ia be mauri lasi turia kavakava gauna ai do idia halaoa. Bena, “lahi dekenai do idia gabua.” Daihanai gorere dikana ia henia hanai gauna bamona idia gabua. Idia matauraia lasi dainai idia guria lasi! Tanobada besedia, doana 10 ese idia laulaulaia gaudia, sibona lasi, to danu “dagedage gauna,” UN oreana unai, ese ariara hahinena badana ia hadikaia. Unai UN oreana ese gwaumaoro do ia henia tomadiho koikoi do idia hadikaia ore totona. Unai orea lalonai idia noho besedia 190 bona ma haida. Edia vouti karana amo idia hahedinaraia vadaeni tomadiho idia badu henia, bona Kerisendom idia badu henia bada.

18 Dahaka dainai tanobada besedia ese edia lalokau gauna gunana idia kara dika henia? Hari inai negai idia vara gaudia idia hahedinaraia vadaeni, haida be Babulono tomadihona idia tuari henia diba. Gavamani ena taravatu dainai guna idia gwauraia Soviet Union bona China bona unai bamona tanodia lalonai tomadiho ena siahu idia hamaragia momokani. Europe ena Protestan tanodia lalonai, taunimanima ese tomadiho idia laloa lasi bona idia daradaralaia dainai, dubu dekenai idia lao taudia be momo lasi, unai dainai tomadiho ena siahu kahirakahira ibounai ia ore. Katolik tanodia be momo, to gwau-edeede bona hepapahuahu dainai idia parara, bona ena be edia hakaua taudia be unai tano ta ta dekenai idia lao, to edia gwau-edeede bona hepapahuahu idia koua diba lasi. To, namona be ita laloaboio lasi, nega ginigabenai Babulono Badana do idia tuari henia momokani neganai, idia ese Dirava ena hahemaoro aukana ariara hahine badana dekenai idia karaia.

Dirava Ena Palani Idia Karaia

19 Iehova ese unai hahemaoro edena bamona ia karaia? Ia haheitalaia gauna ta be Iehova ena kara tomadiho momokanina idia dadaraia idaunegai Israel taudia dekenai. Unai taudia be inai bamona ia herevalaia, ia gwau: “Ierusalem peroveta taudia dekenai gau dika rohorohodia lau itaia, idia heudahanai, bona koikoi dalana idia badinaia; kara dika taudia edia imana idia hagoadaia, idia ta ta be sibona ena dika sibona ena dika amo do idia rakatania garina. Lau dekenai idia iboudiai be Sodoma bamona, bona iena noholaia taudia be Gomora bamona.” (Ieremia 23:14) Lagani 607 B.C.E. ai, Iehova ese Nebukadnesara ia gaukaralaia, lauma dalana ai ia heudahanai hanuana, ‘ena dabua do ia kokia oho bona ena herahera nadidia namo herea do ia abia oho, bona kopina kavakava do ia rakatania’ totona. (Esekiela 23:​4, 26, 29) Unai negai, Ierusalem be hari inai negai ia noho Kerisendom bamona, bona Ioane be matahanai ma haida lalonai ia itaia vadaeni hegeregerena, Iehova ese Kerisendom bona tomadiho koikoi oreana do ia panisia, Ierusalem ia panisia hegeregerena. Lagani 607 B.C.E. murinai, Ierusalem be tano gagaena bamona ia noho. Unai haheitalai ese Kerisendom ena toana ia hahedinaraia, iena kohu do idia kokia oho bona ena dika be mai hemarai bada ida do idia hahedinaraia murinai. Bona Babulono Badana ena kahana oredia danu ese unai dika do idia davaria.

20 Iehova ese iena hahemaoro ia karaia totona tanobada lohiadia ia gaukaralaidia. “Oibe, Dirava ese iena palani be unai king 10 edia lalona dekenai do ia atoa. Vadaeni mai edia laloa tamona idia ese edia dagi siahuna be dagedage gauna dekenai do idia henia. Unai bamona do idia karaia ela bona Dirava ese iena hereva ibounai do ia hamomokania vadaeni.” (Apokalupo 17:17) Dirava ena “palani” be dahaka? Dala ia hegaegaelaia, Babulono Badana do idia hadikaia taudia do ia haboua, ia do idia hadikaia ore totona. Momokani, unai lohia edia ura be sibona edia “palani” do idia karaia. Do idia laloa, edia bese ena siahu idia naria totona, ariara hahine idia dagedage henia be namo. Reana do idia laloa bema tomadiho oreadia be edia tano lalonai idia noho, edia lohia siahuna do idia hadikaia diba. To, Iehova ese edia kara do ia biagua; idia ese iena palani do idia karaia, iena idaunega amo ia noho heudahanai dagedage hahinena, be karaharaga do idia hamasea!​—⁠Ieremia 7:​8-​11, 34 itaia.

21 Oibe, Babulono Badana do idia hadikaia ore totona, tanobada besedia ese dagedage gauna kakakakana, United Nations, do idia gaukaralaia. Sibodia edia lalohadai amo do idia karaia lasi, badina Iehova ese iena palani be edia kudouna lalonai ia atoa. “Vadaeni mai edia laloa tamona idia ese edia dagi siahuna be dagedage gauna dekenai do idia henia.” Nega korikori ai, tanobada ena bese badadia do idia itaia United Nations oreana ena siahu idia habadaia be namo. Do idia kara hegeregere isena idia henia bamona. Edia siahu bona edia dagi do idia henia, tomadiho koikoi do ia dagedage henia bona do ia tuari henia namonamo “ela bona Dirava ese iena hereva ibounai do ia hamomokania” totona. Unai dala amo, idaunegai ariara hahinena do ia ore vaitani. Bona unai be namo herea!

22 Aneru ese iena hereva ia hadokoa neganai, reana ia ura ia hamomokania Iehova ese tanobada ena tomadiho koikoi ibounai oreana do ia hahemaoro henia. Ia gwau: “Bona hari oi itaia hahine be unai hanua badana, tanobada ena king ibounai ia ese ia biagua hanuana.” (Apokalupo 17:18) Belesasara ena negai ia noho Babulono hegeregerena, Babulono Badana ‘ena metau be sikeili dekenai ia hahetohoa vadaeni, bona ia hegeregere lasi.’ (Daniela 5:27) Do idia hadikaia haraga bona do idia hadikaia vaitani. Ariara hahine bona dagedage gauna kakakakana edia sivarai hehunina ena anina ia hedinarai dainai, Iehova ena Witness taudia ese dahaka idia karaia? Mai edia lalo-goada ida Iehova ena hahemaoro dinana idia harorolaia, bona tomadiho momokani idia tahua kudou-maoro taudia edia henanadai idia haerelaia “mai laloa namona” ida. (Kolose 4:​5, 6; Apokalupo 17:​3, 7) Inai buka ena karoa gabena do ia hahedinaraia hegeregerena, gau badana be ariara hahine ena dokona amo idia ura roho mauri taudia iboudiai ese kara ta idia karaia, bona idia karaia haraga be namo!

[Study Questions]

1. Aneru ese dagedage gauna kakakakana, edena bamona ia herevalaia, bona Apokalupo bukana ena laulau gaudia dekenai ita lalo-parara totona, dahaka aonega ita abia be namo?

2. Dagedage gauna kakakakana ena kwarana 7 edia anina be dahaka, bona edena bamona ‘idia 5 be idia moru vadaeni, to idia ta be dagi ia dogoatao noho’?

3. (a) Roma Basileiana be edena dala ai kahana rua dekenai idia hapararaia? (b) West kahana dekenai dahaka ia vara? (c) Roma Basileiana Helagana be edena bamona ita laloa be maoro?

4. Roma Basileiana ena Ist kahana ese dahaka kwalimu ia abia, to North Africa, Spain, bona Syria lalonai, idaunegai Roma ia lohiaia gabudia momo dekenai dahaka ia vara?

5. Ena be Roma hanuana be lagani 410 C.E. ai ia moru, to dahaka dainai Roma Basileiana ena politikol siahuna ibounai be tanobada amo ia ore lasi ela bona lagani handred momo idia ore?

6. Dahaka basileia matamatadia idia vara, bona edena ta ia kwalimu bada?

7. Edena dala amo tanobada basileiana ta mai ena kahana rua ia vara, bona Ioane ia gwau ‘kwarana,’ o basileia badana, namba 7 do ia lohia ela bona edena negai?

8, 9. Aneru ese dagedage gauna kakakakana edena bamona ia gwauraia, bona edena dala amo ia be kwarana 7 edia orea tauna ta?

10. (a) Dahaka dainai ita gwau dagedage gauna kakakakana “be king namba 8”? (b) Guna idia gwauraia Soviet Union ena gunalaia tauna ta be edena bamona ia hahedinaraia United Nations oreana ia ura henia?

11. Iehova ena aneru ese dagedage gauna kakakakana ena doana 10 edena bamona ia gwauraidia?

12. (a) Doana 10 ese dahaka idia laulaulaia? (b) Edena bamona doana 10 ese “edia basileia idia do abia lasi”? (c) Doana 10 be edena dala amo “basileia” harihari idia abia, bona idia abia ela bona edena negai?

13. Edena dala ai doana 10 edia “lalona be tamona,” bona unai dainai Mamoe ena Natuna dekenai dahaka do idia karaia?

14. Inai tanobada ena lohiadia be edena dala amo Mamoe ena Natuna idia tuari henia diba, bona unai tuari lalonai dahaka do ia vara?

15. Aneru ese doana 10 bona dagedage gauna edia kara ariara hahine dekenai be edena bamona ia herevalaia?

16. Politikol gavamanidia ese Babulono Badana idia dagedage henia neganai, dahaka dainai Babulono Badana ese ia biagudia ranudia dekenai do ia tabekau diba lasi?

17. (a) Dahaka dainai Babulono Badana ena moni bona kohu momo ese ia do idia hamauria lasi? (b) Babulono Badana be edena bamona mai hemarai bada herea danu ena dokona do ia davaria? (c) Doana 10, o tanobada besedia ta ta iboudiai sibona lasi, to ma dahaka gauna danu ese Babulono Badana do idia hadikaia?

18. (a) Dahaka gaudia idia hahedinaraia vadaeni, tanobada besedia ese Babulono tomadihona idia tuari henia diba? (b) Ariara hahine badana idia tuari henia momokani ena badina be dahaka?

19. (a) Lagani 607 B.C.E. ai Iehova ese tomadiho momokanina ia dadaraia idaunegai Ierusalem taudia ia panisia dalana be edena bamona iena hahemaoro karana ariara hahine badana dekenai ia haheitalaia? (b) Lagani 607 B.C.E. murinai, Ierusalem be tano gagaena bamona ia noho dalana ese hari iseda nega lalonai dahaka ia laulaulaia?

20. (a) Ioane be edena bamona ia hahedinaraia Iehova ese tanobada lohiadia do ia gaukaralaidia lou iena hahemaoro do ia karaia totona? (b) Dirava ena “palani” be dahaka? (c) Tanobada besedia be edena dala amo edia “palani” do idia karaia, to momokani idia ese daika ena palani do idia karaia?

21. Dagedage gauna kakakakana do idia gaukaralaia, Babulono Badana idia hadikaia ore totona, unai dainai ia hedinarai tanobada ena bese badadia ese dahaka do idia karaia United Nations oreana dekenai?

22. (a) Apokalupo 17:​18 ai, aneru ena hereva dokona amo dahaka ia hedinarai? (b) Sivarai hehunina ena anina ia hedinarai dainai Iehova ena Witness taudia ese dahaka idia karaia?

[Pictures on page 252]

Tanobada Ena Bese Badadia 7

AIGUPITO

ASURIA

BABULONO

MEDE-PARASA

GREECE

ROMA

ANGLO-AMERICA

[Pictures on page 254]

“Ia be king namba 8”

[Picture on page 255]

Mamoe ena Natuna idia dadaraia, bona “edia siahu bona dagi be unai dagedage gauna dekenai do idia henia”

[Picture on page 257]

Babulono Badana ena kahana badana, Kerisendom, ena toana be idaunegai Ierusalem idia hadikaia ore murinai ena toana hegeregerena

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia