Taravatu Do Oi Badinaia, o Hutuma Do Oi Hamoaledia, A?
GREID sikis merona ta ladana Norihito be sikuli ena gadara heluluna ta ai ia vareai. Unai neganai tisi ese idia haganidia, iboudiai ese edia bese ladana abia isi karana ta do idia karaia. Unai be vaia edia kara ta, to Norihito ese do ia karaia be namo eiava?
Norihito ia diba Baibel ia gwau Iehova mo sibona ita tomadiho henia be maoro, dirava idauna ta ita tomadiho henia be kerere. (Esodo 20:4, 5; Mataio 4:10) Ma ia diba Keristen taudia be tanobada ena politikol karadia amo idia gini siri be namo. (Daniel 3:1-30; Ioane 17:16) Unai dainai, ena be ena bamona ese idia doria unai kara do ia karaia totona, to mai ena hemataurai ida ia gini auka, gari lasi. Unai bamona hetoho bema oi davaria, dahaka do oi karaia?
Oi Ura Oi Do Idia Abia Dae
Buka Helaga ese ia hahedinaraia Dirava ese taunimanima ia karadia, do idia hebamo heheni bona mai moaledia ida kara idauidau do idia karaia hebou. Vaia, taunimanima idia ura sibodia edia uru taudia do idia bamodia bona idia ese do idia abidia dae. Unai bamona ita karaia neganai, moale bona maino bona lalo-tamona ita havaradia.—Genese 2:18; Salamo 133:1; 1 Petero 3:8.
Bese haida edia kastom ese idia hahedinaraia taunimanima idia ura ma haida ese do idia abidia dae. Japan memerodia kekenidia idia maragi neganai, edia tamadia sinadia ese idia hadibadia, hutuma edia kara do idia tohotohoa be namo. Edia sene herevana ese ia hadibadia edia maduna badana be edia bese taudia ida do idia noho hebou mai edia lalo-tamona ida. Edwin Reischauer, U.S. ena gwaukau tauna Japan ai ese Japan taudia edia kara ia itaia namonamo murinai, ia gwau, ‘Japan taudia idia ura edia orea ta ta ai idia gaukara hebou.’ Ma ia gwau, ‘America bona Europe taudia momo be ta ta ena ura ena ura hegeregeredia idia kara, to Japan taudia momo edia lalodia idia hegeregere, edia orea taudia edia dabua, edia kara, edia noho dalana, bona edia lalohadai idia tohotohodia.’ Japan taudia sibodia lasi, to tanobada hegegemadai taunimanima edia lalodia idia hegeregere, edia orea taudia edia kara do idia tohotohoa.
Edia Lalodia Idia Doridia
Ena be eda diba hegeregerena taunimanima ita tura henidia be namo, to hutuma ese idia ura henia karana tohotohoa kava karana be mai ena dika. Badina be idia ura henia karadia momo be Dirava ese ia ura henidia lasi. Baibel ia gwau: “Satani ese tanobada taudia ibounai ia gunalaia noho.” (1 Ioane 5:19) Kara idauidau, kohu ura henia bada, lebulebu, idau bese taudia bona tomadiho idaudia taudia lalo dika henidia, bona sibodia edia bese ena ladana abia isi karadia, be Satana ese ia gaukaralaidia mai ena koikoi ida, hutuma edia lalodia do ia anidia bena Dirava do idia dadaraia totona. Bema ta ese unai bamona kara ia karaia, anina be Iehova Dirava bona iena ura ia tuari henidia. Unai dainai Baibel ena sisiba Keristen taudia ediai be inai: “Inai tanobada taudia edia kara bamona do umui karaia lasi, to Dirava ese emui lalona do ia hagiroa, do ia matamata, bona idau momokani. Unai dekena amo Dirava ena ura be do umui diba momokani. Do umui diba edena kara be namo, edena kara Dirava ia ura henia, bona edena kara be goeva momokani.”—Roma 12:2.
Inai tanobada ese Keristen taudia edia lalodia ia doridia loulou, hutuma edia kara do idia tohotohoa totona. Memero kekeni edia lalodia idia doridia be haraga. Idia ura bada edia sikuli turadia edia toana bona edia kara do idia tohotohodia. Kara haida do idia karaia lasi ena badina be edia bamodia idia hadibadia diba totona, namona be idia boga-auka. To, bema idia hadibadia lasi, lauma dalanai do idia dika reana.—Hereva Lada-isidia 24:1, 19, 20.
Taunimanima badadia danu ese edia gaukara gabudia ai unai bamona hedibagani idia davaridia. Reana edia kampani idia ura gaukara negana murinai eiava holide dinadia ai moale karadia haida do idia karaia hebou. Bema edia ura hegeregerena idia karaia lasi, reana haida do idia laloa idia hekokoroku eiava idia ura lasi idia durudia, bena gaukara gabunai do idia hekwarahi reana. Reana haida idia laloa edia bamodia haida be ova-taim horadia momo idia karaia dainai edia biaguna ia ura idia danu do idia karaia. Unai kara idauidau bema idia karaia, unai ese lauma dalanai do ia hadikadia, bona idia be nega lasi edia maduna ma haida do idia huadia.—1 Korinto 15:33; 1 Timoteo 6:6-8.
Gabu idaudia ai danu haida ese mamina idia abia taunimanima oredia hamoaledia karana idia karaia be namo. Keristen hahinena ta ia gwau nega ta ena be ena natuna ia panisia be namo to ia panisia lasi, badina be hahine haida idia noho bona ia laloa reana idia ese ena kara do idia moalelaia lasi.—Hereva Lada-isidia 29:15, 17.
Hutuma Idia Kerere Diba
Baibel ese hutuma murinai raka karana ia sisibalaia. Iehova ese Israel besena ia hamaorodia, ia gwau: “Bema taunimanima momo idia kerere, edia laloa umui abia dae lasi. Kota lalonai taunimanima momo hamoalea totona hereva koikoi umui gwauraia lasi. Badina be unai dekena amo kara maoro-maoro do umui hadikaia garina.” (Esodo 23:2; ma danu Roma 6:16 itaia.) Unai sisiba be nega haida idia badinaia lasi. Aigupito idia rakatania murinai, Mose ia noho lasi neganai, Arona bona Israel taudia ma haida edia lalodia idia anidia, boromakau natuna laulauna be golo amo do idia karaia, bena ‘aria do idia karaia, Iehova ena’ bona unai laulau do idia tomadiho henia. Taunimanima idia aniani, idia inuinu, ane idia abia, bona idia mavaru, boromakau natuna laulauna vairanai boubou idia karaia lalonai. Unai kara dikana dainai, taunimanima 3,000 bamona idia aladia mase, bona Iehova ese ma momo ia hahisidia, badina be hutuma murinai idia raka kava.—Esodo 32:1-35.
Iesu Keriso ena negai, haida ese hutuma murinai idia raka dainai, iena mase idia tahua. Tomadiho gunalaia taudia, Iesu idia mama henia taudia, edia lalo-ani dainai hutuma idia ura Iesu do ia mase. (Mareko 15:11) Pentekoste neganai, Iesu ia toreisi lou bona guba ia lao vadaeni murinai, Petero ese edia kerere ia gwauraia hedinarai, bena idia momo “idia gari momo” bona edia lalodia idia parara hutuma murinai idia raka dainai unai bamona idia kara kerere.—Kara 2:36, 37.
Baibel Ena Taravatu Badinaia be Namo
Unai sivarai ese idia hahedinaraia hegeregerena, hutuma murinai raka kava bona hamoaledia karadia dainai dika bada ia vara diba. Namona be Baibel ena hereva ita abia dae bona ena taravatu ita badinadia! Iehova ia gwau: “Guba be tanobada ataiai hegeregerena, lauegu dala be emui dala ataiai, bona lauegu lalohadai be emui lalohadai ataiai.” (Isaia 55:9) Ia hedinarai loulou vadaeni, taunimanima edia mauri daladia ai bona idia kara heheni karadia ai, hutuma idia ura henia dalana idia badinaia be dika, Iehova ena dala idia badinaia be namo. Unai dala amo moale bona mauri namona idia davaria diba.
Mani tau ta ladana Kazuya ena sivarai oi laloa. Ena be nega taina daudau Baibel ia stadilaia, to hutuma edia kara ia tohotohoa—taga bona kwalimu ia tahudia goadagoada. Ena biagudia hamoaledia bona ia ida idia gaukara hebou taudia edia lalo-namo abia totona, nega momo ia be idia ida idia inuinu hebou ela bona daba kahana. Ena kara idia idau idia lao—ia kara auka, ia haheauka diba lasi, bona ia badubadu. Ena noho dalana idauna dainai, nega daudau lasi murinai ena tauanina ena kahana ta ia mase. Hospital ai ia hekure noho lalonai, Baibel amo ia dibadia vadaeni herevadia bona sibona ena noho dalana ia lalodia. Ena lalona ia hadaia Baibel ena hereva do ia badinaia. Ena bosi dagina amo ia risain bona taunimanima idaudia ia bamodia. Ia hekwarahi, Keristen maurina matamatana do ia hahedokilaia bona ena lalohadai kohu dekenai do ia haidaua totona. Unai dainai, guna ia laloa bada gaudia be gabeai ia lalodia maragi, bona ena tauanina ia goada ia lao danu. Gabeai, ena mauri be Iehova ia gwauhamatalai henia bona ia bapatiso.
Ta be hutuma idia ura henia lasi dalana do ia badinaia mai ena kwalimu ida totona, namona be unai dala ena taravatu ia diba bona ia diba momokani idia maoro. Mero ta ladana Masaru ena sivarai ese unai ia hamomokania. Sikuli ai, greid sikis ia karaia neganai, ena klas taudia idia ura ia be sikuli memerodia edia kaunsolo ena presiden dagina do ia abia. Hari ia be unai nega ia laloa lou mai ena hemarai sisina ida, badina be unai neganai Baibel ena taravatu ia diba momokani lasi dainai, unai politikol dagina do ia abia diba lasi ena badina be ena klas taudia ia hadibalaidia diba lasi. Taunimanima garidia ia gari dainai, ia hamaorodia lasi ia be Keristen merona. Ena kwarana ia atoa diho bona mai ena taitai ida ia gwau lou gwau lou, “Lau abia dae diba lasi.”
Unai ia vara dainai, Keristen tauna be politikol karadia ai ia vareai lasi ena badina ia tahua. (Ioane 6:15 itaia.) Gabeai, haisikuli ai unai bamona hetoho ma ta ia davaria. To, unai neganai ia hegaegae vadaeni, ena kara ena badina be ena tisa do ia hadibaia. Ena tisa ese ena hereva ia abia dae, bona ena sikuli turadia haida danu ese.
Iboudiai Do Idia Kara Maoromaoro Neganai
Keriso do ia lohiaia tanobadana matamatana ai, hutuma do idia kara maoromaoro. Unai nega ia do mai lasi neganai, namona be ita naria namonamo, hutuma edia kara do ita tohotohoa garina. Paulo ia gwau: “Namona be ita idia hametaua gaudia ibounai, bona ita idia guia noho kara dikadia do ita negea momokani. Vadaeni iseda vairana dekenai ia noho heau helulu mai haheauka danu do ita heau.”—Heberu 12:1.
Hedibagani do oi davaridia negadiai, edena bamona do oi karaia? Taunimanima garidia do oi gari bona hutuma hamoaledia karana do oi karaia a? Eiava Dirava ena taravatu Baibel lalonai do oi badinadia a? Kara gabena bema oi karaia, unai ese oi do ia hanamoa hari inai negai, bona oi be mai emu helaro, abidadama bona haheauka taudia ida Dirava ese ia gwauhamatalaia gauna do oi abia.—Heberu 6:12.