Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w00 2/1 rau 8-13
  • Kara Dika Taudia be Do Idia Noho ela Bona Edena Negai?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Kara Dika Taudia be Do Idia Noho ela Bona Edena Negai?
  • Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Heiriheiri Ia Vara Tanona
  • Iehova ese “Kara” Idauna ta Ia Karaia
  • Helaro Ena Badina Goadana
  • Iehova Ena Hereva Ma Haida Ia Naria
  • Dirava Ena “Gaukara” Idauna Iseda Negai
  • Iehova Oi Abidadama Henia Bona Oi Mauri!
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2018
  • Ita Ia Hamauria Diravana Dekenai Ita Moale
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
  • Iehova be Do Ia Leiti Lasi
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
  • Nahumu, Habakuku, Bona Sepanaia Bukadia Edia Hereva Badadia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2007
Ma Haida Itaia
Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
w00 2/1 rau 8-13

Kara Dika Taudia be Do Idia Noho ela Bona Edena Negai?

‘Badina dahaka taunimanima dikadia ese namo taudia idia hadikaia neganai, oi [Iehova] ese hereva ta oi gwauraia lasi?’​—⁠HABAKUKU 1:​13.

1. Edena negai tanobada ibounai Iehova ena hairai do idia diba momokani?

NEGA ta, Dirava ese kara dika taudia do ia hamasea, a? Bema do ia hamasedia, do ita naria ela bona edena negai? Unai bamona henanadai be tanobada hegegemadai taunimanima ese idia henia. Haere be edeseniai ita davaria diba? Dirava ese ia abia hidi negana ena peroveta herevadia, iena lauma amo idia vara herevadia, lalonai ita davaria diba. Ita idia hamaoroa nega daudau lasi murinai Iehova ese kara dika taudia ibounai do ia hahemaoro henia. Unai nega sibona ai, tanobada ibounai Iehova ena hairai dekenai “diba momokani, be do ia bada, davara ena ranu ena bada hegeregerena.” Unai be Dirava ena Buka Helaga lalonai, Habakuku 2:14 dekenai, ita davaria peroveta gwauhamatana.

2. Habakuku bukana lalonai, Dirava ena hahemaoro herevadia toi be dahaka?

2 Lagani 628 B.C.E. bamona ai, Habakuku ese unai buka ia torea bona ia lalonai be Iehova Dirava ese ia henia hahemaoro herevadia toi idia noho. Unai hahemaoro herevadia rua idia guguru vadaeni. Ginigunana be Iehova ena hahemaoro karana idaunegai gwau-edeede Iuda besena dekenai. Iharuana be dahaka? Ia be Dirava ena hahemaoro karana dagedage tanona Babulonia dekenai. Vadaeni, badina namona dainai ita abia dae diba Dirava ena hahemaoro herevana ihatoina be do ia guguru danu. Momokani, ita diba nega daudau lasi murinai do ia guguru. Hari inai dina gabedia lalonai idia noho kara maoromaoro taudia dainai, Dirava ese kara dika taudia ibounai do ia hadikaia ore. Daudau lasi murinai, “Siahu Ibounai Diravana ena Dina Badana” tuarina lalonai, idia oredia be edia laga dokona do idia abia.​—⁠Apokalupo 16: 14, 16.

3. Iseda nega lalonai idia noho kara dika taudia dekenai dahaka do ia vara momokani?

3 Dirava ena dina badana ena tuari be ia mai kahirakahira. Bona Dirava ena hahemaoro karana iseda nega lalonai idia noho kara dika taudia dekenai be do ia vara, Iehova ena hahemaoro karadia Iuda bona Babulonia dekenai idia vara hegeregerena. To, harihari, namona be ita laloa ita be Habakuku ena nega ai Iuda dekena ita noho. Unai tano dekenai dahaka ia vara noho?

Heiriheiri Ia Vara Tanona

4. Habakuku ese edena sivarai dikana ia kamonai?

4 Mani oi laloa Iehova ena peroveta tauna Habakuku be ena ruma ena guhi palakana dekenai ia helai bona adorahi ena lai keruma ia moalelaia. Miusiki karaia gauna ta be ia badinai ia noho. (Habakuku 1:1; 3:​19, NW hereva dokona.) To Habakuku ese sivarai dikana ia kamonai. Iuda ena King Iehoiakimi ese Uria ia alaia mase bona ena mase tauanina be hanua taudia edia guri gabuna dekenai idia negea. (Ieremia 26:23) Momokani, Uria ena abidadama Iehova dekenai ia goada noho lasi dainai, ia gari bona Aigupito dekenai ia heau mauri. To, Habakuku ia diba Iehoiakimi be Iehova abia isi totona ena dagedage karana ia karaia lasi. Unai ia diba namonamo, badina king ese Dirava ena taravatu ia dadaraia bona Ieremia bona Iehova idia hesiai henia taudia ma haida ia inai henia.

5. Lauma dalanai Iuda taudia edia noho be edena bamona, bona unai dainai Habakuku be dahaka ia karaia?

5 Habakuku ia itaia kahirakahira idia noho rumadia edia guhi amo bonana namo muramura edia kwalahu ia daekau noho. Unai bonana namo muramura be Iehova tomadiho henia totona idia gabua lasi. Idia be tomadiho koikoi karadia, Iuda ena King dikana Iehoiakimi ese ia hagoadaia karadia, idia karaia. Unai be hemarai bada gauna! Habakuku be mai matana ranu ida ia noinoi: “Lohiabada e, nega momo oi dekenai lau boiboi vadaeni. Edena negai lauegu boiboi do oi kamonai, bona oi ese ai do oi durua, vadaeni inai dagedage dainai dika do ai davaria lasi? Lau ese taunimanima edia metau bona hisihisi bada lau itaia noho. Badina dahaka inai bamona hisihisi oi koua lasi? Badina dahaka oi ese inai hisihisi bona metau oi itaia noho, to hanamoa kara ta oi karaia lasi? Kahana ibounai dekenai lau itaia, taunimanima ese idia heatu bona heai henia noho, bona taunimanima edia kohu idia hadikaia noho. Taunimanima ese oiemu taravatu idia badinaia lasi, idia gwau taravatu be anina lasi. Bona kota maoromaoro idia karaia lasi. Dika taudia ese kara maoromaoro taudia edia dala idia koua noho. Bona unai dainai kota maoromaoro be ia gageva noho.”​​—⁠Habakuku 1:​2-4.

6. Iuda dekenai taravatu bona kota maoromaoro badinaia karadia be edena bamona?

6 Oibe, kohu hadikaia bona dagedage karadia be momo. Habakuku ese gabu iboudiai dekenai hekwakwanai, hepapahuahu, bona heatu ia itaia. “Taravatu idia badinaia lasi,” ia be siahu lasi. Bona kota maoromaoro be edena bamona? Madi, “idia karaia lasi” dainai ia kwalimu lasi! Ia vara lasi. To, “dika taudia ese kara maoromaoro taudia edia dala idia koua noho,” kara maoromaoro taudia durua taravatudia idia laloa maragi. Momokani, “kota maoromaoro be ia gageva noho.” Idia hagagevaia. Edia kara be dika momokani!

7. Habakuku ese ena lalona ia hadaia dahaka do ia karaia totona?

7 Habakuku ese unai gaudia ia laloa. Do ia hesiku, a? Lasi! Unai Dirava badinaia tauna ese Dirava ena abidadama hesiai taudia idia davaria dagedage ibounai ia laloa murinai, iena lalona ia hadaia lou do ia gini auka, Iehova ena peroveta gaukara do ia karaia noho. Habakuku ese Dirava ena hereva do ia gwauraia hedinarai noho​—⁠herevana ena anina be do ia mase.

Iehova ese “Kara” Idauna ta Ia Karaia

8, 9. Iehova ese edena “kara” idauna ta ia karaia?

8 Matahanai ta lalonai, Habakuku ese tomadiho koikoi taudia ia itaia, Dirava idia hahemaraia. Iehova ese idia ia hamaoroa herevana mani oi kamonai, ia gwau: “Idau bese taudia edia huanai dahaka ia vara do umui itaia namonamo.” Reana Habakuku ia daradara dahaka dainai Dirava ese unai dala dekenai kara dika taudia ia hereva henia. Bena ia kamonai Iehova be idia ia hamaoroa: “Do umui hoa bada herea. Badina be lau ese kara ta do lau karaia, bona unai kara ena sivarai umui kamonai neganai, do umui hamomokania lasi.” (Habakuku 1:⁠5) Momokani, Iehova ese unai kara, idia hamomokania lasi karana ta, ia karaia. To unai kara be dahaka?

9 Habakuku be Dirava ena hereva ma haida Habakuku 1:​6-11 lalonai ia kamonai namonamo. Inai be Iehova ena hereva​​—⁠bona koikoi diravana ta eiava mauri lasi kaivakukuna ta ese ia guguru dalana idia koua diba lasi: “Lau ese Babulonia taudia do lau haginia goada. Babulonia taudia be dagedage bona badu haraga besena. Harihari idia ese tano idauidau dekenai idia raka hanaia noho, idia edia tano lasi be idia abia kava noho. Babulonia taudia ese bese ibounai idia hagaria dikadika. Idia ese taravatu ta idia badinaia lasi. Idia ese edia ura sibona idia badinaia noho. Idia edia hosi edia heau be haraga, [lepadi] edia haraga idia hanaia, bona unai hosi be dagedage danu, uda sisia edia dagedage idia hanaia. Inai hosi dekenai idia guia taudia be tano daudau gabudia dekena amo idia heau mai noho. Ugava manudia bamona idia roho diho haraga, aniani abia totona. Babulonia tuari taudia [ibounai] be kahirakahira idia raka mai neganai, taunimanima idia gari maragi lasi. Vadaeni inai tuari taudia ese hanua idia hadikaia neganai, idia ese taunimanima momo idia kwatua, hesiai mai guia totona, duahia diba lasi, kone mirina bamona. Unai Babulonia taudia ese idau bese king bona lohia taudia dekenai idia kirikiri, bona hereva dika henia. Magu bona kohoro ese idia do idia koua diba lasi. Idia ese tano idia haboua daekau magu ena badinai, vadaeni magu idia hanaia, hanua idia halusia. Idia be tuari totona idia mai haraga, tuari idia haorea haraga, vadaeni ma gabu ta dekenai idia lao, lai ia mai bona lao bamona. Babulonia taudia be idia kerere, idia ese sibodia edia goada be edia dirava idia halaoa vadaeni.”

10. Iehova ese daidia ia abia isi?

10 Unai be peroveta hadibaia hereva badana Atai Herea Diravana amo! Iehova ese dagedage Babulonia besena ia abia isi. “Tano idauidau dekenai idia raka hanaia noho” neganai, noho gabudia momo herea do idia abia. Unai ese gari bada do ia havaraia! Babulonia tuari oreana ese bese ibounai “idia hagaria dikadika,” idia dika momokani. Sibodia edia taravatu aukadia idia haginia. “Edia ura sibona idia badinaia noho.”

11. Babulonia tuari taudia be Iuda tuari henia totona idia mai karana be edena bamona oi gwauraia diba?

11 Babulonia ena hosi idia heau haraga, lepadi ena haraga idia hanaia. Hosi guia taudia edia dagedage be hanuaboi ai hitolo bada uda sisia edia dagedage idia hanaia. Edia hosi idia ura idia heau, idia ura lasi idia naria. Daudau ia noho Babulonia amo Iuda dekenai idia heau lao. Babulonia taudia be ugava manudia bamona, aniani namona abia totona idia roho diho haraga. To tuari taudia haida sibona do idia lao bena do idia giroa haraga, a? Lasi! “Babulonia tuari taudia [ibounai] be kahirakahira idia raka mai neganai, taunimanima idia gari maragi lasi,” bona unai tuari taudia ese dika bada herea idia havaraia. Edia ura bada dainai edia vairana idia diari, west kahanai Iuda bona Ierusalema dekenai idia heau lao, ist kahana amo ia mai lai ia heau haraga hegeregerena. Babulonia taudia ese idia abia igui hesiai taudia be momo herea, idia “duahia diba lasi, kone mirina bamona.”

12. Babulonia taudia edia kara be edena bamona, bona dahaka dainai unai dagedage bese badana ia “kerere”?

12 Babulonia tuari taudia ese idau bese king bona lohia taudia idia kirikirilaia, idia iboudiai ese Babulonia idia koua diba lasi. “Magu bona kohoro ese idia do idia koua diba lasi,” badina Babulonia taudia ese “tano idia haboua daekau magu ena badinai,” vadaeni magu iboudiai idia hanaia diba. Iehova ia abia hidi negana ai, unai dagedage bese badana be “lai ia mai bona lao bamona” do ia heau. Iuda bona Ierusalema idia dagedage henia neganai, idia be “idia kerere” badina Dirava ena taunimanima idia kara dika henia. Idia kwalimu haraga murinai, Babulonia ena tuari biaguna do ia heagi, do ia gwau: ‘Emai goada be emai dirava amo.’ To iena diba be bada lasi!

Helaro Ena Badina Goadana

13. Dahaka dainai Habakuku ena helaro bona abidadama idia goada?

13 Habakuku ese Iehova ena ura ia lalo-pararalaia matamaia neganai, iena kudouna lalonai helaro ia goada ia lao. Iehova ia abidadama henia momokani, bona Iehova ia hanamoa. Habakuku 1:12 ai, peroveta tauna ia gwau: “Lohiabada e, hamatamaia negana ia mai bona hari oi be Dirava. Oi be egu Dirava Helagana, bona oi noho hanaihanai.” Momokani, Iehova be Dirava “ela bona hanaihanai.”​​—⁠Salamo 90:​1, 2.

14. Hereva momokani idia negea Iuda taudia edia kara be edena bamona?

14 Peroveta tauna ese Dirava ia henia matahanai bona ia amo ia abia lalo-parara ia moalelaia dainai, ia gwau: “Lohiabada e, lau oi naria noho Dirava e, oi ese Babulonia taudia oi abia hidi, bona oi hagoadaia vadaeni, ai do idia panisia totona.” Dirava ese Iuda dekenai idia noho hereva momokani negea taudia ia kota henia vadaeni, bona Iehova ena sisiba bona davana aukana do idia abia. Namona be idia laloa Ia be edia Nadi Badana, edia kohoro, heau mauri gabuna, bona hahemauri ena Badina korikorina. (Salamo 62:7; 94:22; 95:⁠1) To, Iuda ena gunalaia taudia, hereva momokani negea taudia unai, be Dirava kahirakahira idia lao lasi, bona Dirava idia tomadiho henia manau taudia idia dagedage henia.

15. Iehova ena “matana idia goeva momokani dainai dika [ia] itaia be hegeregere lasi,” ena anina be dahaka?

15 Unai gaudia ese Iehova ena peroveta tauna idia hahisia bada. Unai dainai ia gwau: “Oiemu matana idia goeva momokani dainai dika oi itaia be hegeregere lasi; bona kara kerere oi raraia diba lasi.” (Habakuku 1:​13, NW ) Oibe, Iehova ena “matana idia goeva momokani dainai dika [ia] itaia be hegeregere lasi,” ena anina be kara dika do ia haheaukalaia diba lasi.

16. Habakuku 1:​13-​17 ena hereva be edena bamona oi gwauraia diba?

16 Unai dainai, Habakuku ese lalona idia veria henanadai haida ia laloa. Ia henanadai: “Badina dahaka inai Babulonia taudia dikadia ese ai namo sisina Iuda taudia idia hadikaia neganai, oi ese hereva ta oi gwauraia lasi? Taunimanima be gwarume bona biluga bamona lasi. Unai dainai, badina dahaka idia oi rakatania, vadaeni gwarume bona biluga bamona idia noho? Bona Babulonia taudia ese taunimanima idia abia noho, kimai dekenai gwarume idia abia noho bamona. Reke dekena amo danu idia abidia, bona idia veridia lao, mai moale bada ena boiboi danu. Unai kara dekenai amo, kohu momo bona mauri namona idia davaria. Idia ese edia reke, dirava koikoi bamona idia tomadiho henia noho, bona idia ese, unai reke dekenai danu boubou idia henia. Babulonia taudia ese idau bese taudia dekenai idia bogahisihisi henia lasi, bona idia ese unai idau bese taudia idia hadikaia ore noho. Lohiabada e, oi ese idia do oi koua lasi, a?”​​—⁠Habakuku 1:​13-​17.

17. (a) Babulonia taudia ese Iuda bona Ierusalema idia hadikaia neganai, edena dala ai Dirava ena ura idia karaia? (b) Iehova ese dahaka ia hahedinaraia Habakuku dekenai?

17 Babulonia taudia ese Iuda bona ena hanua badana, Ierusalema, idia dagedage henia neganai, idia sibona edia ura idia karaia. Idia diba lasi Dirava ena gaukara ta idia karaia bona abidadama lasi taudia dekenai Iena hahemaoro maoromaoro karana idia karaia. Ita itaia diba dahaka dainai Dirava ese ena hahemaoro karana karaia totona kara dika Babulonia taudia do Ia gaukaralaia ena badina be Habakuku ese ia lalo-pararalaia be auka. Unai hebogahisi lasi Babulonia taudia ese Iehova idia tomadiho henia lasi. Idia laloa taunimanima be “gwarume bona biluga bamona” bona idia abia bona idia biagua be maoro. To Habakuku ia daradara daudau lasi. Karaharaga Iehova ese ena peroveta tauna dekenai ia hahedinaraia unai Babulonia taudia be edia mataganigani karadia bona edia rara bubua karadia dainai davana do idia abia.​​—⁠Habakuku 2:⁠8.

Iehova Ena Hereva Ma Haida Ia Naria

18. Habakuku 2:1 ai ia hedinarai hegeregerena, Habakuku ena lalohadai amo dahaka ita dibaia diba?

18 To hari, Habakuku ese Iehova ena hereva ma haida ia naria. Peroveta tauna be mai ena lalo-goada ida ia gwau: “Lau ura iena haere lau naria. Unai dainai lau ese tuari taudia edia gima kohoro dekenai lau daekau, unuseni lau naria.” (Habakuku 2:⁠1) Habakuku ia ura dikadika ia diba Dirava be ia amo edena bamona peroveta hereva ma haida do ia henia. Ia diba momokani Iehova be kara dika ia haheaukalaia lasi Diravana dainai, ia daradara dahaka dainai kara dika ia do noho, to ia ura ena laloa dalana ia hamaoromaoroa. Vadaeni, ita be edena bamona? Kara dika haida be dahaka dainai idia vara noho ita daradaralaia neganai, namona be iseda abidadama Iehova Dirava ena kara maoromaoro dekenai ese ita do ia durua, ita laloa maoromaoro noho bona ia ita naria totona.​​—⁠Salamo 42:​5, 11.

19. Dirava ese Habakuku dekenai ia henia herevana hegeregerena, dahaka ia vara gwau-edeede Iuda taudia dekenai?

19 Dirava ese Habakuku dekenai ia henia herevana hegeregerena, gwau-edeede Iuda besena ia hahemaoro henia, bona ia karaia dalana be Iuda tanona dekenai Babulonia taudia idia vareai neganai, idia ia koua lasi. Lagani 607 B.C.E. ai, idia ese Ierusalema bona ena dubu idia hadikaia ore, buruka taudia bona matamata taudia idia hamasea, bona mauri taudia momo idia abia lao. (2 Sivarai 36:​17-20) Nega daudau Babulonia dekenai idia noho murinai, abidadama Iuda orena taudia be edia tano dekenai idia giroa lao bona gabeai edia dubu idia haginia lou. To unai murinai, Iuda taudia be ma nega ta idia hahedinaraia Iehova idia abidadama henia lasi​—⁠Mesia tauna Iesu idia dadaraia neganai, unai idia hahedinaraia goevagoeva.

20. Edena dala ai Paulo ese Habakuku 1:5 ia gaukaralaia, Iesu dadaraia karana ena anina ia hahedinaraia totona?

20 Kara 13:​38-41 ena hereva hegeregerena, aposetolo Paulo ese Antioka Iuda taudia dekenai Iesu bona ena mauri davalaia boubouna dadaraia karana ena anina ia hahedinaraia. Paulo ese Habakuku 1:5 be Greek Septuagint Baibel amo ia gwauraia lou, bona inai sisiba ia henia: “Umui naria namonamo, namo lasi peroveta taudia idia gwauraia gaudia be umui dekenai idia vara, idia gwau: ‘Ura lasi taudia e, umui itaia, umui hoa, bona umui mase. Badina be emui dina dekenai gaukara ta lau karaia. Inai gaukara be, dohore umui abia dae lasi, bema tau ta ese ia hadibaia umui.’ ” Paulo ese ia torea hanai herevana hegeregerena, Habakuku 1:5 ia guguru negana iharuana be lagani 70 C.E. ai, Roma tuari taudia ese Ierusalema bona ena dubu idia hadikaia ore lou neganai ia vara.

21. Habakuku ena negai idia noho Iuda taudia ese Dirava ena “gaukara,” Babulonia taudia ia gaukaralaia Ierusalema hadikaia totona, be edena bamona idia laloa?

21 Habakuku ena negai idia noho Iuda taudia dekenai, Dirava ena “gaukara,” Babulonia taudia ia gaukaralaia Ierusalema hadikaia totona, be idia hamomokania diba lasi, badina unai siti be Iehova ena tomadiho gabuna badana bona ia horoa king ena terona ia noho gabuna. (Salamo 132:​11-​18) Ierusalema be guna unai bamona idia hadikaia ore lasi. Ena dubu be guna idia gabua lasi. Davida ena lohia besena be guna idia hamorua lasi. Idia abia dae diba lasi Iehova ese unai bamona gaudia do ia koua lasi. To Habakuku amo, Dirava ese idia ia hamaoroa unai gau dikadia be do idia vara. Bona histori ese ia hamomokania unai gaudia idia vara Dirava ia gwauraia hegeregerena.

Dirava Ena “Gaukara” Idauna Iseda Negai

22. Hari inai negai Iehova ena “gaukara” idauna be dahaka?

22 Dirava ese “gaukara” idauna ta do ia karaia hari inai negai, a? Namona be oi diba momokani do ia karaia, herevana daradara taudia ese unai idia abia dae lasi. Hari, Iehova ena gaukara idauna be, Kerisendom do ia hadikaia ore. Idaunegai Iuda hegeregerena, Kerisendom ia gwau Dirava ia tomadiho henia, to ena kara ia dika momokani. Iehova ese Kerisendom ena tomadiho oreana ibounai do ia hadikaia ore, bona “Babulonia Badana,” tanobada ena tomadiho koikoi ibounai, do ia hadikaia ore danu.​​—⁠Apokalupo 18:​1-24.

23. Dirava ena lauma ese Habakuku ia hasiahua dainai dahaka ia karaia?

23 Lagani 607 B.C.E. ai, Ierusalema idia do hadikaia ore lasi lalonai, Iehova ia ura Habakuku be gaukara ma haida do ia karaia. Dirava ese ena peroveta tauna dekenai dahaka ia hamaoroa? Habakuku be do ia kamonai gaudia ese ia do idia doria dainai, iena miusiki karaia gauna ia gadaralaia bona Iehova dekenai lalohisihisi gurigurina do ia anelaia. To, gau ginigunana be, Dirava ena lauma ese unai peroveta tauna do ia hasiahua dika badadia ia gwauraia totona. Momokani ita ura Dirava ese ia abia hidi negana ena peroveta herevadia edia anina dobudia ita lalo-pararalaia. Unai dainai namona be Habakuku ena peroveta herevana ita laloa noho.

Oi Laloatao, A?

• Habakuku ena negai Iuda taudia edia noho be edena bamona?

• Habakuku ena negai Iehova ese edena “kara” idauna ia karaia?

• Habakuku ena helaro ena badina be dahaka?

• Iseda negai Dirava ese edena “gaukara” idauna do ia karaia?

[Picture on page 9]

Habakuku ia daradara dahaka dainai Dirava ese kara dika ia koua lasi. Oi danu, a?

[Picture on page 10]

Babulonia taudia ese Iuda do idia hadikaia karana be Habakuku ese ia perovetalaia

[Picture on page 10]

Akioleji taudia ese idia davaria Ierusalema ena kahana ta, lagani 607 B.C.E. ai idia hadikaia ore

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia