Duahia Taudia Edia Henanadai
Keristani taudia ese maoheni karana be edena bamona idia laloa be namo?
Maoheni karana be moale ia mailaia karana ta, to danu ia be mai anina bada karana ta. Lo Keristani tauna ta lasi ese maoheni karana ia laloa maragi be namo, do ia laloa lasi iena ura hegeregerena ai, ena maoheni do ia hadokoa kava diba. Danu, maoheni negana be tau bona ena turana do idia diba heheni namonamo negana.
Inai hereva ita herevalaia neganai, ita laloatao gabu bona nega idauidau ai taunimanima edia kastom headava dekenai bona headava totona idia karaia karadia be idauidau. Baibel ese unai ia hahedinaraia.
Lota ena natuna kekeni rua, “idia be sihari do diba lasi” kekenidia, be unai gabu ena tatau rua ida idia maoheni. Lota ena “natuna kekeni edia maoheni tatau” ese iena natuna do idia abidia, to Baibel ese ita ia hadibaia lasi dahaka dainai o edena bamona unai maoheni idia karaia. Iena natuna kekeni be taunimanima badadia, a? Idia sibodia ese adavana idia abia hidi diba, a? Taunimanima momo edia vairanai idia karaia kara haida amo idia maoheni, a? Ita diba lasi. (Genese 19:8-14) Ita diba Iakobo be sibona ena gwauhamata ia karaia Rahela ena tamana ida, lagani 7 iena gaukara do ia karaia bena murinai Rahela do ia adavaia. Ena be Iakobo ese Rahela ia gwauraia “lauegu adavana,” to unai lagani lalodiai idia mahuta hebou lasi. (Genese 29:18-21) Haheitalai ma ta be inai, Davida ese Saulo ena natuna kekeni do ia adavaia totona, ia be Filistia taudia do ia tuari henia bona do ia kwalimu guna. Saulo ena ura gauna ia karaia murinai Davida ese Saulo ena natuna, Mikala, ia adavaia diba. (1 Samuela 18:20-28) Unai “maoheni” ta be ma ta amo ia idau bona idia be hari inai negai tano momo lalodiai idia karaia maoheni amo idia idau.
Mose ena Taravatu lalonai headava bona maoheni taravatudia idia noho. Hegeregere, tau ta ese hahine momo ia adavaia diba; ia ese headava ia hadokoa diba badina idauidau dainai, to toana be hahine be unai bamona ia karaia diba lasi. (Esodo 22:16, 17; Deuteronomi 24:1-4) Bema tau ta ese ia do maoheni lasi rami-hebou kekenina ta ia hadikaia, unai tau ese do ia adavaia bema kekeni ena tamana ia ura neganai, bona ia ese edia headava do ia hadokoa diba lasi. (Deuteronomi 22:28, 29) Ma taravatu haida danu be headava lalonai idia badinaia, hegeregere edena nega ai mahuta hebou karana do idia karaia lasi. (Levitiko 12:2, 5; 15:24; 18:19) Edena maoheni taravatudia idia badinaia?
Taravatu henunai ia maoheni vadaeni Israela hahinena ena noho be ia do maoheni lasi hahinena ena noho amo ia idau; dala haida ai taunimanima ese headava hahinena bamona idia kara henia. (Deuteronomi 22:23-29; Mataio 1:18, 19) Israela taudia be edia varavara haida ida idia maoheni o headava diba lasi. Nega momo unai be edia varavara korikoridia, to maoheni bona headava haida idia koua ena badina be edia ahuna taravatudia dainai. (Levitiko 18:6-20; The Watchtower, March 15, 1978, rau 25-8 itaia.) Ia hedinarai goevagoeva Dirava ena hesiai taudia ese maoheni karana idia laloa maragi lasi be namo.
Israela taudia be Taravatu ena hahegani iboudiai henunai idia noho, to Keristani taudia be unai Taravatu, maoheni eiava headava haheganidia danu, edia henunai idia noho lasi. (Roma 7:4, 6; Efeso 2:15; Heberu 8:6, 13) Momokani, Iesu ese taunimanima ia hadibaia Keristani taudia edia lalohadai headava dekenai be Mose ena taravatu ese ia hahedinaraia lalohadai amo ia idau. (Mataio 19:3-9) To, ia ese headava eiava maoheni ena anina bada ia hamaragia lasi. Unai dainai, ita herevalaia gauna maoheni karana Keristani taudia huanai, be edena bamona?
Tano momo lalodiai ta ta sibona ese idia abia hidi daika do ia adavaia. Tau ta bona hahine ta idia gwauhamata do idia headava neganai, taunimanima idia abia dae idia maoheni unai. Nega momo, unai maoheni hamomokania totona ma kara haida idia karaia lasi be hegeregere. Momokani, gabu haida dekenai vaia edia kara tau be ena adavana ai do ia lao hahinena dekenai rini ta ia henia edia maoheni ena toana hahedinaraia totona. Eiava kastom karana ta be, idia ese edia varavara bona turadia vairanai edia maoheni karana idia gwauraia hedinarai totona reana ruma bese idia aniani hebou o moale hebou maragina ta idia karaia. Unai be ta ta sibona ese idia abia hidi gaudia, Baibel ese ia gwauraia karadia lasi. Maoheni ena anina korikorina be idia ruaosi idia gwauhamata heheni.a
Keristani tauna be hetura karana, maoheni, eiava headava ia karaia matamaia haraga lasi be namo. Ai ese Baibel bukadia bona magasin ai karaia headava lasi taudia durua totona. Edia heduru amo idia abia hidi diba ta ida hetura karana idia hamatamaia, maoheni idia karaia, eiava idia headava totona kara haida do idia karaia be aonega karana eiava lasi.b Sisiba hereva badana be Keristani headavana be ia noho hanaihanai.—Genese 2:24; Mareko 10:6-9.
Namona be Keristani taudia rua idia diba heheni namonamo guna bena gabeai maoheni idia lalohadailaia. Idia ta ta idia henanadai diba, ‘Egu turana ena goada lauma dalanai bona ena badinaia karana Dirava dekenai be lau diba namonamo, a? Egu mauri ibounai lalonai ia ida Dirava do ai hesiai henia hebou be lau laloa diba, a? Ta ta ena kara korikoridia ai itaia namonamo vadaeni, a? Lau diba momokani ai be do ai gaukara hebou hanaihanai diba, a? Ta ta emai kara gunadia bona harihari emai noho daladia ai diba namonamo, a?’
Keristani taudia rua idia gwauhamata murinai, idia bona ma haida danu be idia laloa diba headava be murinai do idia karaia. Iesu ia gwau: “Unai dainai inai bamona oiemu hereva do oi gwauraia, ‘Oibe’ sibona, o ‘Lasi’ sibona.” (Mataio 5:37) Idia maoheni Keristani taudia ese edia hereva idia hamomokania be namo. To, nega ta ta, ia maoheni Keristani tauna be reana do ia dibaia idia do gwauhamata lasi neganai ena turana ese mai anina bada gauna ta ia gwauraia lasi o ia hunia. Unai be reana ena turana ena mauri lalonai guna ia vara karana ta, reana taravatu utua karana o matabodaga karana ta. Namona be unai ia dibaia Keristani tauna be do ia laloa dahaka do ia karaia. Reana idia ruaosi ese unai gauna idia herevalaia namonamo bona edia lalona idia hadaia do idia maoheni noho. Eiava reana edia lalona do idia hadaia edia maoheni idia hadokoa. Ena be unai bamona idia karaia diba—ma haida do idia herevalaia lasi, edia lalohadai idia gwauraia lasi, o idia hahemaoro henia lasi be namo—to idia laloa namonamo guna be gau badana. To danu, reana unai metau gauna ia dibaia tauna sibona do ia laloa maoheni karana do ia hadokoa, ena be ma ta ia ura do idia maoheni noho.—The Watchtower, June 15, 1975, gauna lalonai “Duahia Taudia Edia Henanadai” itaia.
Badina namona ia noho headava idia do karaia lasi neganai unai gaudia idia hamaoromaoroa totona. Iesu ia gwau Baibel ena taravatu hegeregerena ta ese ena headava ia hadokoa bena ma ta ia adavaia diba ena badina maorona tamona be por·neiʹa, unai be headava tauna o hahinena ese ia karaia matabodaga karana ta. (Mataio 5:32; 19:9) Ia gwau lasi ta ese headava maorona ia hadokoa diba bema ta be idia do headava lasi negana ai ia vara hekwakwanai badana o kara kererena ia dibaia.
Hegeregere, Iesu ena nega ai lepera gorere be taunimanima ese idia abia diba. Bema Iuda headava tauna ta be ia dibaia, idia do headava lasi neganai iena hahine (reana hahine be unai ia diba o ia diba lasi) be lepera gorere ia abia, unai be badina ta ia ese headava ia hadokoa totona, a? Taravatu henunai ia noho Iuda tauna ta be unai dainai headava do ia hadokoa diba, to Iesu ia gwau lasi unai be ia namo iena murinai idia raka taudia dekenai. Mani hari inai negai idia vara gaudia haida oi laloa. Tau ta be sifilis, hepis, HIV, o ia hanaia diba gorere dikana ma ta ia abia to unai ia gwauraia hedinarai lasi bena ia headava. Reana idia do maoheni lasi neganai o maoheni lalonai ia ese sihari kava karana amo unai gorere ia abia. Ena be ena hahine be gabeai iena gorere o guna ia karaia matabodaga karana (natuna ia havaraia diba lasi o headava karana ia karaia diba lasi danu) ia dibaia, to unai gauna ese hari idia headava vadaeni be ia haidaua lasi. Idia do headava lasi neganai ta ese ia karaia kara dikana be Baibel ese ia gwauraia lasi, headava idia hadokoa ena badina. Unai be idia headava neganai hahine be mai ena gorere ta vadaeni o ia ese ena rogorogo karana ma tau ta amo be ia hunia hegeregerena. Hari idia headava bona idia be ta ta dekenai idia gwauhamata heheni vadaeni.
Momokani, unai bamona lalohisihisi gaudia be idia vara momo lasi, to unai haheitalai ese gau badana idia hahedinaraia: Maoheni karana ita laloa maragi lasi be namo. Maoheni negana vairanai bona maoheni negana lalonai, Keristani taudia idia hekwarahi be namo, idia diba heheni namonamo totona. Ena bamona ia ura dibaia gaudia o ia be mai ena maoro do ia dibaia gaudia dekenai hereva momokani idia gwauraia be namo. (Tano haida dekenai gavamani ena taravatu hegeregerena, tau bona hahine be idia do headava lasi neganai gorere tahua totona doketa dekenai idia lao. Ma haida be unai bamona idia karaia idia sibona be diba idia ura abia dainai.) Unai dala ai mai moale bona anina bada maoheni be mai ena badina namona idia ruaosi ese mai anina bada bona moale bada headava negana idia hamatamaia gwauraia lalonai.—Aonega Herevadia 5:18, 19; Efeso 5:33.
[Footnotes]
a Gabu haida lalodiai tama sina ese edia natudia totona gwauhamata idia karaia. Unai taudia rua be headava totona idia do hegeregere lasi negana ai, reana unai gwauhamata idia karaia. Unai nega lalonai taunimanima idia abia dae idia maoheni vadaeni, o ta ta dekenai idia gwauhamata vadaeni, to idia do headava lasi.
b Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese ia halasia, Memero Kekeni Edia Henanadai—Haere Maorodia bukana karoa 28-32 bona The Secret of Family Happiness bukana karoa 2 oi itaia.