SIJÈ KI SOU PAJ KOUVÈTI A | ÈSKE L BON POU NOU ONÈT?

Lè moun pa onèt, fason sa gen efè sou nou

“Toujou gen yon seri sitiyasyon difisil yon moun ka rezoud si l fè yon ti aksyon malonèt.” — Samantha, Afrik disid.

Èske w dakò ak pawòl sa a? Menm jan ak Samantha, anpil nan nou fè fas ak sitiyasyon ki difisil nan yon moman kèlkonk. Fason nou reyaji devan sitiyasyon ki vle fè nou pa ret onèt ka montre ki bagay ki gen valè pou nou. Pa egzanp, si sa ki pi enpòtan pou nou se pou n pa santi nou jennen, nou ka konsidere malonètete kòm yon bagay ki nesesè. Men, lè lòt moun vin dekouvri verite a, byen souvan, malonètete konn lakoz anpil move konsekans. Annou konsidere kèk ladan yo.

LÈ MOUN PA ONÈT, SA KRAZE KONFYANS LÒT MOUN

Relasyon moun genyen youn ak lòt chita sou konfyans. Lè de moun fè youn lòt konfyans, yo santi yo byen e yo an sekirite. Men, konfyans pa yon bagay moun devlope yon bon maten. De moun ka vin gen konfyans youn nan lòt lè yo pase tan ansanm, yo pale avèk franchiz epi yo aji yon fason ki pa egoyis. Sepandan, yon sèl aksyon malonèt yon moun fè kapab kraze konfyans yon lòt moun genyen nan li. Epitou, lè konfyans sa a fin kraze, li ka difisil anpil pou yo rekonstwi l.

Èske sa rive yon moun ou panse ki te bon zanmi w twonpe w? Lè sa a, ki jan w te santi w? Sandout, sa te fè w mal, ou te menm santi li trayi w. Li nòmal pou w te santi w konsa. Pa gen dout nan sa, lè moun pa onèt, sa ka kraze baz yon bèl relasyon.

LÈ MOUN PA ONÈT, SA FÈ LÒT MOUN VIN PA ONÈT

Selon yon etid Robert Innes, yon pwofesè ekonomi nan Inivèsite Kalifòni fè, li remake “malonètete se yon bagay ki vrèman gaye byen fasil”. Donk, malonètete ka menm jan ak yon viris. Plis ou an kontak ak yon moun k ap twonpe moun, se plis ou ka vin “enfekte” ak malonètete.

Ki jan w ka evite tonbe nan pyèj pou w vin yon moun ki pa onèt? Bib la ka ede w.

Kèk fòm malonètete

Manti

KI SA LI YE? Se lè yon moun di yon moun ki gen dwa pou l konnen laverite yon bagay ki pa vre. Bay manti gen ladan l defòme oswa tòde kèk enfòmasyon yon fason pou w twonpe moun, sa gen ladan l tou pa bay yon moun yon seri enfòmasyon enpòtan nan objektif pou w twonpe l oswa mete plis sou verite a pou w ka fè l pase pou sa l pa ye.

MEN SA BIB LA DI: “Jewova pa vle wè moun k ap fè sa k pa sa, men, li bon zanmi ak moun ki dwat.” (Pwovèb 3:32). “Piske kounye a nou kite afè bay manti a, se pou nou chak di pwochen nou laverite.” — Efezyen 4:25.

Medizans

KI SA LI YE? Se lè yon moun di pawòl ki pa sa sou yon moun e li di vye pawòl sou li yon fason pou l ka sal repitasyon l.

MEN SA BIB LA DI: “Moun k ap simen latwoublay lakòz divizyon, e moun k ap pale moun mal met bon zanmi dozado.” (Pwovèb 16:28). “Kote ki pa gen bwa, dife mouri, e kote ki pa gen moun k ap pale moun mal, kont sispann.” — Pwovèb 26:20.

Fwod

KI SA LI YE? Se lè yon moun pran lajan oswa yon lòt bagay yon moun genyen yon move fason.

MEN SA BIB LA DI: “Nou pa dwe eksplwate yon moun ki nan nesesite, ki pòv.” (Detewonòm 24:14, 15). “Moun ki twonpe malere a pou l pran sa l genyen derespekte Sila a ki fè l la, men, moun ki gen pitye pou pòv la bay Sila a ki fè l la glwa.” — Pwovèb 14:31.

Vòl

KI SA LI YE? Se lè yon moun pran sa yon moun posede san pèmisyon moun nan.

MEN SA BIB LA DI: “Se pou moun k ap vòlè a sispann vòlè, men se pou l travay di pito, pou l fè bon travay ak men l, dekwa pou l ka gen kichòy pou l pataje ak moun ki nan nesesite.” (Efezyen 4:28). “Pa twonpe tèt nou. [...] Moun k ap vòlè, moun ki ava, moun ki bwasonyè, moun k ap joure moun, moun ki dechèpiyè pap benefisye Wayòm Bondye a.” — 1 Korentyen 6:9, 10.