«Կոնա». սրճի սիրահարների ուրախություն

ՄԵՐ ԹՂԹԱԿԻՑԸ՝ ՀԱՎԱՅԱՆ ԿՂԶԻՆԵՐԻՑ

ԱՅՆ մարդիկ, ովքեր այցելում են Հավայի կղզում գտնվող Կոնա շրջանը, հնարավորություն ունեն ըմբոշխնելու աշխարհի լավագույն սրճերից մեկը՝ «կոնա» սուրճը։ Շատերը այն համարում են սրճի սիրահարների ուրախություն։

Երբ անցնում ես այդ լեռնային շրջանի ոլոր–​մոլոր ճանապարհներով, տեսնում ես լեռնալանջերը հեկտարներով ծածկող սրճի թփերը։ Դրանց վառ, փայլփլուն տերևները աչք են շոյում։ Տարին մի քանի անգամ այդ թփերը պատվում են նրբագեղ, սպիտակ ծաղիկներով, և օդը լցվում է նրանց բուրմունքով։ Որոշ ժամանակ անց հայտնվում են պտուղները, կամ, ինչպես տեղի հողագործներն են ասում՝ կեռասները։

Կողք կողքի գտնվող մեծ և փոքր պլանտացիաները, որոնց մշակմամբ մարդիկ զբաղվում են ողջ ընտանիքով, երբեմն փոխանցվում են սերնդեսերունդ։ Դրանց թիվը անցնում է 600–ից։ Հավայի կղզու «սրճային» գոտին բավական մեծ է և ունի մոտ 1,5 կիլոմետր լայնություն ու մոտավորապես 50 կիլոմետր երկարություն։ Այն գտնվում է Հուալալաի և Մաունա Լոա հին հրաբուխների լանջերին։ Սուրճը լավագույնս աճում է 150–750 մետր բարձրության վրա։

Այս հրաշալի սրճից պատրաստված ըմպելիքը ձեզ կարող են առաջարկել Հավայի կղզու ցանկացած մասում՝ թե՛ հռչակավոր հանգստավայրերում, թե՛ հանրախանութներում, թե՛ փոքրիկ գյուղական խանութներում և թե՛ ճանապարհի եզրերին գտնվող սրճարաններում։ Սրճի սիրահարները այն բարձր են գնահատում իր հաճելի, թարմացնող համի և բուրմունքի համար։ Իսկ ինչպե՞ս է սուրճը հայտնվել այս վայրում, որը մի ժամանակ թագավորություն է եղել, և ինչպե՞ս է սրճի մշակումը վերածվել միլիարդավոր դոլարների շահույթ բերող բիզնեսի։

Ասում են, որ այս վայրերում սրճի մշակմանը սկիզբ է դրել Կամեհամեհա 1–ին թագավորի բժիշկ և խորհրդատու Ֆրանցիսկո դե Պաուլա Մարին։ 1813 թ.–ին նա սրճենին բերել է Օահու կղզի, որտեղից էլ մոտ 1828 թ.–ին այն տարել են Հավայիի Կոնա շրջանը։ Այդ մատղաշ թփերը սրճի հայտնի «արաբիկա» տարատեսակներից էին, որոնց մշակմամբ մինչև օրս էլ զբաղվում են Կոնայում։ 1830–ականներին սուրճը մեծ հեղինակություն ձեռք բերեց այս շրջանում և մտավ շուկա։

Ինչո՞ւ է սրճենին բարգավաճում Կոնայում

Թեև կենսաբանությունից հայտնի է, որ սրճենին թուփ է, նրա (1) բարձրությունը կարող է հասնել 10 մետրի։ Այդ իսկ պատճառով շատերը այն ծառ են անվանում։ Կոնայի աշխարհագրական դիրքն այնպիսին է, որ այնտեղ նպաստավոր պայմաններ կան սուրճ աճեցնելու համար։ Բանն այն է, որ կղզու արևելյան կողմից փչում են պասսատները, որոնք բախվելով ավելի քան 4 000 մետր բարձրություն ունեցող Մաունա Լոայի արևելյան լանջին՝ վերածվում են մեղմ հովիկների։ Ու երբ վերջիններս անցում են լեռան վրայով և հասնում Կոնա, չեն վնասում սրճենու նուրբ ծաղիկներին։

Արևը առատորեն ջերմացնում է Կոնայի շրջանը։ Հաճախ կեսօրին ամպերը ծածկում են երկինքը՝ հովանի լինելով սրճենիներին։ Այս ամպերը մեկ ուրիշ ծառայություն էլ են մատուցում. կեսօրին առատորեն ջրում են թփերը։ Քանի որ այստեղ կլոր տարին տաք է, ցրտահարության վտանգ չկա։

Բերքահավաքն ու սրճի մշակումը

Որքա՞ն ժամանակ է անցնում, մինչև նորատունկ սրճենին այնքան բերք է տալիս, որ բավական լինի վաճառքի հանելու համար։ Առնվազն երեք տարի։ Տարվա ընթացքում սրճենին ծաղկում է մի քանի անգամ։ Ուստի ամեն տարի բերքը ձեռքով հավաքում են ութ անգամ։

Սրճենու պտուղը, որ վառ կարմիր, փափուկ կեռասի հատիկ է հիշեցնում, սովորաբար պարունակում է երկու սերմ, կամ՝ ունդ։ Քանի որ ունդերը պատված են բարակ թաղանթանյութով, պտուղները պետք է ենթարկվեն մշակման՝ փափուկ շերտն ու թաղանթանյութը հեռացնելու համար (2)։ Ապա ունդերը թրջում են ջրի մեջ (3) և չորացնում (4), ինչի հետևանքով բերքի քաշը զգալիորեն նվազում է։ Կախված սրճի որակից՝ ութ պարկ պտուղներից ստանում են ընդամենը մեկ պարկ բոված սուրճ։

Հատիկների բովումը (5) իսկական արվեստ է, որի համար ոչ միայն լավ սարքավորումներ են հարկավոր, այլև մեծ հմտություն։ Թե որքան ժամանակ կպահանջվի սուրճը բովելու համար, կախված է տարբեր գործոններից։ Օրինակ՝ հատիկների խոնավությունից, քաշից, տեսակից, որակից, ինչպես նաև եղանակից և այն բանից, թե ինչ գույնի սուրճ են ուզում ստանալ։

Սրճի բազմաթիվ պլանտացիաներում և աղացներում կիրառվում են շուկայավարության ժամանակակից ձևեր. մարդկանց հրավիրում են էքսկուրսիայի, որպեսզի վերջիններս տեսնեն, թե ինչպես է մշակվում «կոնա» սուրճը, և համտեսեն այն։ Մինչև օրս էլ պահպանվել են ճանապարհներին գտնվող խայտաբղետ նշաններ և գեղեցիկ հին աղացներ, ինչպես նաև հնաոճ սրճարաններ ու հյուրանոցներ։ Բոլոր այս տեղերում, իհարկե, առաջարկում են վայելել «կոնա» սուրճը։

Մի ժամանակ սուրճը տեղափոխում էին ավանակներով, որոնք իրենց բարձր ձայնի համար ստացել են «Կոնայի սոխակներ» անունը։ Հետագայում նրանց փոխարինեցին զինվորական ջիպերը, որոնք ժամանակի ընթացքում նույնպես դուրս եկան գործածությունից։ Սակայն մինչև օրս էլ այնտեղ կարելի է տեսնել թե՛ ավանակներ, թե՛ հին ջիպեր. ավանակները ապրում են բնական միջավայրում և գտնվում են պաշտպանության տակ, իսկ ջիպերը ժանգոտում են սրճի մշակմամբ զբաղվողների բակերում։

Վաճառքն ընդլայնվում է

Երկար ժամանակ «կոնա» սուրճը հիմնականում խառնել են ցածրորակ սրճերի հետ և այդպես վաճառել։ Բայց 1950–ականների կեսերին մեծ փոփոխություն տեղի ունեցավ։ Բանն այն է, որ սրճի գինը շատ բարձր էր ամբողջ աշխարհում, մինչդեռ ընդամենը մի հեկտարից կարելի էր «կոնա» սրճի բավական մեծ բերք հավաքել։ Ուստի Հավայիի համալսարանի կողմից հատուկ ծրագիր իրականացվեց. սուրճ մշակողների համար կազմակերպվեցին ժողովներ, որոնց ժամանակ նրանց քաջալերեցին ավելի շատ սրճենիներ աճեցնել։ Բացի այդ, հողագործները, սրճի մշակմամբ ու հետազոտմամբ զբաղվողները, ինչպես նաև այդ կրթական ծրագիրն իրականացնողները մտքեր փոխանակեցին սուրճ աճեցնելու վերաբերյալ։

Արդյունքները շատ գոհացուցիչ էին։ 1970 թ.–ից սկսած՝ «կոնան», արժանանալով սրճի սիրահարների բարձր գնահատականին, աստիճանաբար սկսեց վաճառվել ոչ թե ցածրորակ սրճերի հետ միախառնված, այլ առանձին, ընդ որում՝ ոչ միայն ԱՄՆ–ում, այլև ուրիշ երկրներում։ «Կոնայի» գինը սկսեց բարձրանալ։ Սակայն միջազգային առևտրական պայմանագրերի շնորհիվ այն կայուն դարձավ։ Այդ պայմանագրերը օգնեցին, որ տարբեր վայրերում «կոնայի» գների միջև խիստ տարբերություն չլինի։ «Կոնա սուրճ» պիտակը խթանեց այդ սրճի վաճառքը։ Ներկայումս «կոնա» մշակողներից շատերն իրենց արտադրանքը վաճառում են Ինտերնետով և մեծ եկամուտ են ստանում դրանից։

«Կոնա» սրճի փառատոնը

Ամեն տարի կազմակերպվում է «կոնա» սրճի փառատոն, որի դռները բաց են բոլորի առջև։ Փառատոնի ժամանակ անցկացվում են սրճի պատրաստման ու մատուցման մրցույթներ, գոլֆի մրցումներ և բազմաթիվ այլ միջոցառումներ։ Փառատոնի ամենագլխավոր միջոցառումը սրճի մրցույթն է, որի ժամանակ գիտակները համտեսում են ըմպելիքները և տալիս են իրենց գնահատականը։ Այս մրցույթը շատ լարված է ընթանում, քանի որ հաղթողների արտադրանքի գինը մեծապես բարձրանում է։

Ահա թե ինչ խորհուրդներ են տրվել փառատոնի ժամանակ «ընտիր «կոնա սուրճ»» եփելու վերաբերյալ. «Սուրճը լավագույնս պատրաստվում է էլեկտրական սրճեփի և թղթե ֆիլտրի օգնությամբ։ Օգտագործեք թարմ, սառը ջուր. 178 միլիգրամ ջրին պետք է ավելացնել մեկ ճաշի գդալ «կոնա» սուրճ։ Որպեսզի կարողանաք պահպանել եփված սրճի բուրմունքը, մի թողեք, որ այն սառչի, և խմեք մեկ ժամվա սահմաններում»։

Կցանկանա՞ք փորձել այս սուրճը։ Եթե այո, ապա ըմբոշխնած կլինեք մի ըմպելիք, որը շատերի կարծիքով՝ աշխարհի լավագույն սրճերից մեկն է։ Իրոք, «կոնան» սրճի սիրահարների ուրախությունն է։

[Քարտեզ 25–րդ էջի վրա]

(Քարտեզը ամբողջությամբ տեսնելու համար նայիր պարբերագրում)

Կոնա

[Թույլտվությամբ]

Map: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Նկար 25–րդ էջի վրա]

Կոնա շրջան

[Նկար 25–րդ էջի վրա]

սրճենու ծաղիկներ

[Նկար 26–րդ էջի վրա]

պտուղ

[Նկար 26–րդ էջի վրա]

ունդեր

[Նկար 26–րդ էջի վրա]

թաղանթանյութի հեռացում

[Նկար 26–րդ էջի վրա]

բոված հատիկներ