Մխիթարություն Աստծո մասին ճշգրիտ գիտությունից

ԱՅՆ, ինչ Աստվածաշունչն ասում է Արարչի սիրո ու ողորմածության մասին, ոմանց մեջ հարցեր է առաջացնում։ Նրանց սկսում է անհանգստացնել հետևյալը. եթե Աստված ցանկանում է վերջ դնել չարությանը, կարող է դա անել և գիտի այդ անելու ձևը, ապա ինչո՞ւ է չարությունը գնալով շատանում։ Բանն այն է, որ դժվար է համատեղել հետևյալ երեք պնդումները. 1) Աստված ամենազոր է, 2) Աստված սիրող է ու բարի, 3) շարունակ աղետալի իրադարձություններ են տեղի ունենում։ Քանի որ վերջին պնդումն անհերքելի է, սկսում է թվալ, թե մնացած երկուսից առնվազն մեկը ճշմարիտ չի կարող լինել։ Ուստի այդ մարդիկ եզրակացնում են, որ Աստված կամ չի կարող վերջ դնել չարությանը կամ էլ մտահոգված չէ այդ հարցով։

Նյու Յորքի Առևտրի համաշխարհային կենտրոնի հետ կապված դեպքերից մի քանի օր անց Միացյալ Նահանգներում հայտնի մի կրոնական գործիչ ասաց. «Կյանքում ինձ շատ են հարցրել, թե ինչու է Աստված թույլ տալիս դժբախտությունն ու տառապանքը։ Ստիպված եմ խոստովանելու, որ չեմ կարող տալ այնպիսի մի պատասխան, որ նույնիսկ ինձ բավարարի»։

Ի պատասխան այդ մեկնաբանության՝ աստվածաբանության բնագավառի մի պրոֆեսոր գրեց, որ տպավորված է այդ կրոնական գործչի կողմից քարոզվող «բարի վարդապետությամբ»։ Նա նաև ներկայացրեց մի գիտնականի կարծիք, համաձայն որի՝ «տառապանքի պատճառն Աստծո հետ առնչություն ունեցող անքննելի բաներից մեկն է»։ Իրո՞ք հնարավոր չէ հասկանալ, թե ինչու է Աստված թույլ տալիս չարությունը։

Չարության ծագումը

Ի տարբերություն կրոնական գործիչների՝ Աստվածաշունչը չի ասում, որ հնարավոր չէ հասկանալ Աստծո կողմից չարության թույլատրման պատճառը։ Սակայն դա ըմբռնելու համար նախ հարկավոր է ընդունել, որ Եհովան աշխարհը չար չի ստեղծել։ Ընդհակառակը՝ մարդկային առաջին զույգին նա ստեղծել էր կատարյալ՝ առանց մեղքի։ Նայելով իր ստեղծագործությանը՝ Եհովան ասել էր. «Շատ բարի [է]» (Ծննդոց 1։26, 31)։ Աստծո նպատակն էր, որ Ադամն ու Եվան ընդարձակեին եդեմական պարտեզի սահմանները և դրախտի վերածեին ողջ երկիրը, որը բնակեցված կլիներ երջանիկ մարդկանցով։ Վերջիններս ապահովություն կվայելեին Աստծո սիրառատ իշխանության տակ (Եսայիա 45։18)։

Չարությունը սկիզբ առավ մի ոգեղեն էակից, որը թեև սկզբում հավատարիմ էր Աստծուն, սակայն հետագայում իր մեջ զարգացրեց պաշտամունքի արժանանալու ցանկությունը (Յակոբոս 1։14, 15)։ Նրա ըմբոստ ընթացքը բացահայտ կերպով երևան եկավ այն ժամանակ, երբ նա դրդեց առաջին մարդկային զույգին միանալ իրեն՝ ընդդեմ Աստծո։ Բարու և չարի գիտության ծառի պտղից չուտելու՝ դրան չդիպչելու, Աստծո ցուցումին հակառակ՝ Ադամն ու Եվան քաղեցին այն ու կերան (Ծննդոց 3։1–6)։ Այդպես վարվելով՝ նրանք ոչ միայն չհնազանդվեցին Աստծուն, այլև ցույց տվեցին, որ ցանկանում են նրանից անկախ ապրել։

Վիճաբանական հարց

Եդեմում տեղի ունեցած ապստամբության ժամանակ ողջ տիեզերքի հետ առնչվող վիճաբանական հարց բարձրացավ։ Ապստամբները կասկածի ենթարկեցին մի շարք բաներ։ Օրինակ՝ արդյոք Եհովան ճի՞շտ ձևով է իրականացնում իր ղեկավարությունը։ Կամ թե՝ նա իրավունք ունի՞ մարդկանցից լիակատար հնազանդություն պահանջելու։ Իսկ մարդիկ Աստծուց անկախ ավելի լավ չէի՞ն ապրի։

Եհովայի արձագանքից երևաց, թե ինչ կատարյալ ներդաշնակության մեջ են նրա սերը, արդարությունը, իմաստությունը և զորությունը։ Իր զորությունը գործադրելով՝ Աստված կարող էր միանգամից վերջ դնել ապստամբությանը։ Դա գուցե արդարացի թվա. չէ՞ որ նա իրավունք ունի նման ձևով վարվելու։ Սակայն այդպես պատասխան չէր տրվի առաջ քաշված վիճաբանական հարցերին։ Աստված նաև կարող էր պարզապես անտեսել կատարված մեղքը, և այսօր ոմանք դա գուցե սիրո արտահայտություն համարեն։ Բայց այս դեպքում ևս պատասխան չէր տրվի Սատանայի բարձրացրած այն հարցին, թե արդյոք մարդիկ ավելի լավ կյանքի չէին հասնի, եթե իրենք իրենց ղեկավարեին։ Բացի այդ, մի՞թե նման քայլը ուրիշներին էլ չէր խրախուսի Եհովայի ճանապարհներից հեռանալու։ Իսկ դա կհանգեցներ անվերջ տառապանքի։

Իմաստություն ցուցաբերելով՝ Եհովան թույլ տվեց, որ մարդիկ ժամանակավորապես ապրեն իրենից անկախ։ Ու թեև դա չարության ժամանակավոր թույլատրություն կնշանակեր, սակայն հնարավորություն կստեղծեր, որ մարդիկ ցույց տային, թե կկարողանան արդյոք հաջողության հասնել առանց Աստծո՝ ապրելով չարի և բարու սեփական չափանիշներով։ Ի՞նչ ապացուցվեց։ Մարդկության պատմությանը միշտ էլ բնորոշ են եղել պատերազմները, կեղեքումը, տառապանքը։ Եհովայի դեմ ապստամբության վերջնական ձախողումը մեկընդմիշտ կլուծի Եդեմում արծարծված հարցերը։

Միևնույն ժամանակ Աստված ցույց տվեց նաև իր սերը՝ երկիր ուղարկելով իր Որդուն՝ Հիսուս Քրիստոսին, որն իր կյանքը տվեց որպես քավիչ զոհաբերություն։ Դա հնազանդ մարդկանց համար հնարավորություն ստեղծեց ազատվելու մեղքի և մահվան դատապարտությունից, ինչը Ադամի անհնազանդության հետևանքն էր։ Այդ զոհաբերությունը նաև հավիտենական կյանքի ճանապարհ բացեց բոլոր նրանց համար, ովքեր հավատ են ցուցաբերում Հիսուսի հանդեպ (Յովհաննէս 3։16)։

Եհովան վստահեցնում է, որ մարդկանց տառապանքը ժամանակավոր է, և դա մխիթարում է մեզ։ «Դեռ մի քիչ ժամանակ էլ, եւ ամբարիշտը չ’կայ,— գրել է սաղմոսերգուն,— երբոր նորա տեղին մտիկ տաս՝ նա չ’կայ։ Բայց խոնարհները երկիրը կ’ժառանգեն եւ կ’ուրախանան խաղաղութեան առատութիւնովը» (Սաղմոս 37։10, 11)։

Ապահովություն ու երջանկություն՝ ապագայում

Աստվածաշնչյան մարգարեությունների իրականացումը ցույց է տալիս, որ մոտ է այն ժամանակը, երբ Աստված վերջ է դնելու հիվանդությանը, ցավին ու մահվանը։ Ահա թե ինչ հրաշալի տեսիլք էր տեսել Հովհաննես առաքյալը գալիք բաների վերաբերյալ։ Նա գրում է. «Տեսայ նոր երկինք եւ նոր երկիր. որովհետեւ առաջի երկինքը եւ երկիրն անցաւ. եւ էլ ծով չ’կայ։ ....ինքն Աստուած [մարդկության] հետ կ’լինի նորանց Աստուած։ Եւ կ’ջնջէ Աստուած բոլոր արտասուքը նորանց աչքերիցը. եւ մահն այլեւս չի լինիլ, ոչ սուգ, եւ ոչ աղաղակ. եւ ոչ ցաւ այլեւս չի լինիլ, որովհետեւ առաջիններն անցան»։ Ի հաստատում այն բանի, որ այդ խոստումները արժանի են վստահության՝ Հովհաննեսին ասվեց հետևյալը. «Գրիր. որ այս խօսքերը ճշմարիտ եւ հաւատարիմ են» (Յայտնութիւն 21։1–5)։

Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել միլիարդավոր այն անմեղ մարդկանց մասին, ովքեր մահացել են։ Եհովան խոստացել է, որ նորից կյանքի է կոչելու նրանց։ Պողոս առաքյալն ասել է. «Յոյս ունեմ առ Աստուած, որ.... յարութիւն է լինելու արդարների եւ մեղաւորների» (Գործք 24։15, ԷԹ)։ Այդ անհատները հնարավորություն կստանան ապրելու մի աշխարհում, որտեղ «արդարութիւն է բնակվում» (Բ Պետրոս 3։13)։

Ժամանակավորապես թույլ տալով չարությունը՝ Եհովան վարվել է սիրող հոր նման, որը թույլ կտար՝ իր երեխային ցավոտ վիրահատության ենթարկեին, եթե իմանար, որ դա տևական օգուտներ կբերի։ Հավիտյան օրհնություններ են սպասում նրանց, ովքեր ձգտում են կատարել Աստծո կամքը։ Պողոսն ասում է. «Ստեղծուածները հնազանդեցին ունայնութեան, ոչ թէ [իրենց] կամքով այլ նորա համար՝ որ հնազանդեցրեց այն յոյսով, որ՝ ստեղծուածներն իրանք էլ ապականութեան ծառայութիւնիցը կ’ազատուին՝ Աստուծոյ որդկանց փառաւոր ազատութեան մէջ մտնելով» (Հռովմայեցիս 8։20, 21)։

Սա իսկապե՛ս նորություն է. բայց նման չէ այն նորություններին, որ կարելի է լսել հեռուստատեսությամբ ու ռադիոյով, կամ էլ կարդալ թերթերում։ Սա լա՛վ նորություն է։ Սա նորություններից լավագո՛ւյնն է։ Այն մենք ստացել ենք «ամեն մխիթարութեան» Աստծուց, որն իրականում հոգ տանում է մեր մասին (Բ Կորնթացիս 1։3)։

[նկարներ 6–րդ էջի վրա]

Ժամանակը ցույց տվեց, որ մարդիկ չեն կարող հաջողության հասնել՝ Աստծուց անկախ

[թույլտվությամբ]

Somalian family: UN PHOTO 159849/M. GRANT; atom bomb: USAF photo; concentration camp: U.S. National Archives photo