Նոր տարին Չինաստանում. քրիստոնյաները նշո՞ւմ են այն

ԱՄԵՆ տարի հունվար կամ փետրվար ամիսներին միլիոնավոր մարդիկ ուղևորվում են դեպի Հեռավոր Արևելք։ Նրանք վերադառնում են տուն՝ իրենց ընտանիքի հետ նշելու Նոր տարինa։

Արևելյան օրացույցում Նոր լուսնային տարին ամենակարևոր տոնն է։ Մի ամերիկացի գրող նշում է. «Այն տոնվում է ինչպես Ամանորը և Սուրբ ծնունդը»։ Չինաստանում Նոր տարին նշում են լուսնային օրացույցով։ Գլխավոր տոնակատարությունը տեղի է ունենում հունվարի 21–ից փետրվարի 20–ն ընկած ժամանակահատվածում՝ նորալուսնի ժամանակ։ Այն տևում է մի քանի օր կամ երկու շաբաթ։

Նոր տարվա խորհուրդն այն է, որ մարդիկ հրաժեշտ տան հին տարվան և դիմավորեն նոր տարին։ Չինաստանում ընդունված է տոնակատարությունից առաջ մաքրել ու զարդարել տունը։ Մարդիկ գնում են նոր հագուստներ, վճարում են իրենց պարտքերը։ Նոր տարվա սեղանը ավանդաբար ճոխ է լինում. չինացիները պատրաստում են առանձնահատուկ ուտեստներ, որոնց անունները հնչում են որպես բարեմաղթանք՝ «բարի բախտ», «հաջողություն»։ Այդ օրը մարդիկ տարբեր բաներ են նվիրում իրար, օրինակ՝ փող, որը դնում են կարմիր ծրարի մեջ՝ որպես հաջողության նշան։ Բարեմաղթանքներ են ասում իրար։ Կազմակերպվում են գունազարդ վիշապի կամ առյուծի պարեր, նաև հրավառություն է լինում։ Մարդիկ վայելում են տոնը ընտանիքի և ընկերների հետ։

Այս սովորությունների հետևում, սակայն որոշ իմաստ է թաքնված։ Չինական տոնակատարությունների մասին մի գրքում բացատըրվում է. «Ընտանիքների, ազգականների և ընկերների նպատակն այն է, որ լավ բախտ ունենան, հարգանք դրսևորեն աստվածների ու ոգիների հանդեպ և հաջողություն ցանկանան գալիք տարվա համար» (Mooncakes and Hungry Ghosts։ Festivals of China)։ Փաստորեն, այս տոնակատարության մեջ ընդգրկված են բազում ավանդույթներ և կրոնական տարրեր։ Ուստի հարց է առաջանում՝ ի՞նչ տեսակետ պետք է ունենա քրիստոնյան, կարո՞ղ է տոնել Նոր տարին և հետևել այդ սովորություններին։

«Հիշիր ակունքը»

Հայտնի մի չինական առակ ասում է. «Ջուր խմելիս հիշիր ակունքը»։ Շատ ասիացիներ մեծ հարգանք են դրսևորում իրենց ծնողների և նախնիների հանդեպ, քանի որ նրանք կյանք են տվել իրենց։ Դա է պատճառը, որ Նոր տարվա ժամանակ նրանք առանձնահատուկ կերպով են հարգանք դրսևորում ծնողների հանդեպ։

Արևելքի ժողովուրդների համար Նոր տարվա երեկոն մեծ նշանակություն ունի, ուստի ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամ ամեն բան անում է, որ տարին ընտանիքի հետ դիմավորի։ Որոշ երկրներում խնջույքի սեղանի շուրջ աթոռներ են դրվում ոչ միայն ներկաների, այլև մահացած հարազատների համար՝ հավատալով, որ նրանց հոգիները ներկա են։ Մի հանրագիտարանում նշվում է, որ խնջույքի ժամանակ «նախնիների և ընտանիքի անդամների միջև իսկական հաղորդակցություն կա»։ Իսկ մեկ ուրիշ աշխատության մեջ նշվում է, որ «կենդանի մարդկանց և մահացածների միջև վերահաստատված կապի շնորհիվ ողջ տարվա ընթացքում նախնիները պաշտպանում են ընտանիքին»։ Ինչպե՞ս պետք է վերաբերվի քրիստոնյան այս սովորությանը։

Քրիստոնյաները նույնպես մեծ հարգանք ու սեր են դրսևորում իրենց ծնողների հանդեպ։ Նրանք հետևում են Աստվածաշնչի հետևյալ հրահանգին. «Լսիր քո ծնող հօրը, եւ մի անարգիր քո մօրը, երբոր պառաւ է» (Առակաց 23։22)։ Նրանք նաև հնազանդվում են հետևյալ պատվերին. «Պատվի՛ր քո հորը և քո մորը,— սա առաջին պատվիրանն է խոստումով,— որպեսզի քեզ համար լավ լինի, և դու երկար ապրես երկրի վրա» (Եփեսացիներ 6։2, 3)։ Այո՛, ճշմարիտ քրիստոնյաները սիրում ու պատվում են իրենց ծնողներին։

Աստվածաշունչը նաև քաջալերում է քրիստոնյաներին ընտանեկան հավաքույթներ կազմակերպել (Յոբ 1։4; Ղուկաս 15։22–24)։ Պետք է հաշվի առնել, սակայն, որ Եհովան պատվիրում է. «Ձեր մեջ չպետք է լինի.... ոգեհարցի կամ գուշակի հետ խորհրդակցող կամ էլ մեռելներին հարցուփորձ անող» (Բ Օրինաց 18։10, 11, ՆԱ)։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև Ժողովող 9։5, 6, 10 (ԷԹ) համարները ցույց են տալիս, թե իրականում ինչ վիճակում են գտնվում մահացածները. «Նրանք, որ կենդանի են, գիտեն, թէ իրենք մեռնելու են, իսկ մեռածները ոչինչ չգիտեն»։ Քանի որ մահացածները անգիտակից վիճակում են, նրանք չեն կարող միջամտել մարդկանց գործերին. օգնել կամ վնասել նրանց։ Դեռ ավելին, Աստծու Որդին՝ Հիսուս Քրիստոսը, մահը համեմատեց խոր քնի հետ։ Հետևաբար մահացածները կարթնանան միայն հարության ժամանակ (Հովհաննես 5։28, 29; 11։11, 14)։

Աստվածաշունչը նաև հայտնում է, որ որպես մահացածների «հոգիներ» իրականում ներկայանում են չար ոգեղեն արարածները։ Ինչո՞ւ են նրանք ձևացնում, թե մահացածների հոգիներն են։ Նրանց նպատակն է մոլորեցնել մարդկանց և իշխել նրանց վրա (2 Թեսաղոնիկեցիներ 2։9, 10)։ Աստծու պատվիրանները մեզ պաշտպանում են։ Քրիստոնյաները սիրում են Եհովային և ուզում են ապահով լինել, ուստի խուսափում են ցանկացած սովորությունից, որ կապ ունի ոգիների հետ (Եսայիա 8։19, 20; 1 Կորնթացիներ 10։20–22)։

Քրիստոնյաները պատվում են «Հորը, որին ամեն ընտանիք երկնքում և երկրի վրա պարտական է իր անվան համար» (Եփեսացիներ 3։14, 15)։ Ո՞վ է Հայրը։ Մեր Արարիչը և կյանք Պարգևողը՝ Եհովա Աստված (Գործեր 17։26)։ Ուստի երբ մոտենում է նոր լուսնային տարին, լավ կլինի հարց տանք ինքներս մեզ. «Եհովան հավանություն տալի՞ս է Նոր տարվա հետ կապված սովորություններին» (1 Հովհաննես 5։3)։

Տան հովանավոր աստվածները

Կան բազում սովորություններ, որոնցով մարդիկ պատվում են տարբեր աստվածների, օրինակ՝ պահապան ոգուն, բախտի աստծուն, խոհանոցի աստծուն։ Տեսնենք, թե ինչպես են չինացիները պատվում խոհանոցի աստծունb։ Ըստ ավանդության՝ Նոր տարվա նախաշեմին խոհանոցի աստվածը ճանապարհ է ընկնում դեպի երկինք, որպեսզի լուր տանի այդ ընտանիքի մասին Ջեյդ կայսրին՝ չինացիների գերագույն աստծուն։ Որպեսզի խոհանոցի աստվածը լավ լուր տանի, ճանապարհ դնելուց առաջ նրա պատվին ընտանիքը պատրաստում է հատուկ ընթրիք, քաղցրավենիքներ ու թխվածքներ։ Այնուհետև ընտանիքի անդամները խոհանոցից հանում են նրա նկարը, շրթունքներին քաղցր բաներ են քսում և այրում են, որպեսզի աստվածը շուտ հասնի երկինք։ Իսկ Նոր տարվա երեկոյին նրանք նոր նկար են փակցնում խոհանոցում, որ այդ աստվածը իրենց տուն վերադառնա հաջորդ տարի։

Թեև որոշ սովորություններ անվնաս են թվում, սակայն քրիստոնյաները ցանկանում են հետևել Աստծու Խոսքի առաջնորդությանը։ Հիսուս Քրիստոսը երկրպագության վերաբերյալ ասաց. «Եհովայի՛ն՝ քո Աստծո՛ւն պետք է երկրպագես և միմիայն նրան սրբազան ծառայություն մատուցես» (Մատթեոս 4։10)։ Հստակ է ուրեմն, որ Աստված՝ մեր երկնային Հայրը, ուզում է, որ միայն իրեն պաշտենք։ Ինչո՞ւ։ Պատկերացրու, թե ինչ կզգա հայրը, եթե իր երեխաները անտեսեն իրեն և մեկ ուրիշին հայր անվանեն։ Մի՞թե նա չի վիրավորվի։

Հիսուսն ընդունում էր, որ իր երկնային Հայրը «միակ ճշմարիտ Աստվածն» է։ Եհովան նույնպես հստակ ասաց, որ իր երկրպագուները չպետք է «ուրիշ աստվածներ ունենան», բացի իրենից (Հովհաննես 17։3; Ելից 20։3)։ Հետևաբար ճշմարիտ քրիստոնյաները չեն ուզում հիասթափեցնել կամ վիրավորել Եհովային՝ պաշտելով ուրիշ աստվածների։ Նրանք ուզում են արժանանալ Եհովայի հավանությանը (1 Կորնթացիներ 8։4–6)։

Սնոտիապաշտություն և ոգեհարցություն

Չինաստանում Նոր տարին սերտորեն կապված է աստղագուշակության հետ։ Չինական կենդանացույցում կա 12 կենդանի՝ վիշապ, վագր, կապիկ, ճագար և այլն։ Լուսնային օրացույցի համաձայն՝ ամեն տարին ունի իր պահապան կենդանին, որը կառավարում է մեկ տարի։ Չինացիները հավատում են, որ կենդանակերպը մեծապես ազդում է այդ տարի ծնված երեխայի բնավորության և վարքագծի վրա ու հաջողություն է բերում բոլոր նրանց, ովքեր ծնվել են այդ նշանի տակ։ Չինացիները հետևում են նաև այլ սովորությունների, օրինակ՝ պատվում են բախտի աստծուն, որպեսզի վերջինս իրենց հաջողություն բերի։ Պե՞տք է արդյոք քրիստոնյաները հետևեն այդ սովորություններին։

Եհովա Աստվածը դատապարտում է նրանց, ովքեր իրենց ապագան իմանալու համար դիմում են «երկինքը զննողներին, աստղագէտներին, նոր լուսինով գուշակողներին»։ Նա նաև դատապարտում է նրանց, ովքեր երկրպագում են «Բախտի աստծուն» և «Ճակատագրի աստծուն» (Եսայիա 47։13; 65։11 ՆԱ, 12)։ Ուստի քրիստոնյաները չեն ապավինում առեղծվածային և անտեսանելի ուժերի, որոնք կապ ունեն ոգեղեն ոլորտի կամ աստղերի հետ։ Նրանք հետևում են աստվածաշնչյան այս հորդորին. «Տիրոջն ապաւինիր քո բոլոր սրտովը, եւ քո հասկացողութեանը մի վստահիր։ Քո բոլոր ճանապարհներումը ճանաչիր նորան, եւ նա կ’ուղղէ քո ճանապարհները» (Առակաց 3։5, 6)։ Իրականում սնոտիապաշտությունը մարդկանց գերության մեջ է պահում, մինչդեռ աստվածաշնչյան ճշմարտությունները ազատում են նրանց այդ կապանքներից (Հովհաննես 8։32)։

Ցույց տուր քո սերն Աստծու հանդեպ

Եթե քո երկրում ամեն տարի նշվում է Նոր տարին, և քո ընտանիքը հետևում է այդ տոնակատարության հետ կապված սովորություններին, ապա դու լուրջ որոշման առաջ ես կանգնած։ Մի բան է հասկանալ, թե ինչ ծագում ունեն այդ սովորություններն ու հավատալիքները, այլ բան է չհետևել դրանց։

Ինչ խոսք, քաջություն և վճռականություն է անհրաժեշտ մտերիմների ճնշմանը դիմադրելու համար։ Ասիայում ապրող մի քրիստոնյա կին ասում է. «Ես այնքան վախեցած ու շփոթված էի. իմ շրջապատի մարդիկ նշում էին Նոր տարին»։ Ի՞նչն օգնեց նրան հաղթահարելու վախի զգացումը։ «Ես շատ եմ սիրում Աստծուն, դրա համար էլ փոխզիջման չգնացի» (Մատթեոս 10։32–38)։

Իսկ դու սիրո՞ւմ ես Եհովա Աստծուն։ Նրան սիրելու շատ պատճառներ ունես։ Քո կյանքի աղբյուրը ոչ թե ինչ–որ առեղծվածային մի աստված է, այլ Եհովան է, որի մասին Աստվածաշնչում գրված է. «Կեանքի աղբիւրը քեզ մօտ է. եւ քո լոյսովն ենք տեսնում լոյս» (Սաղմոս 36։9)։ Եհովա Աստված է, որ հոգ է տանում քո մասին և երջանիկ կյանք է շնորհում քեզ, և ոչ թե բախտի աստվածը կամ խոհանոցի աստվածը (Գործեր 14։17; 17։28)։ Վստահ եղիր, որ Եհովան կօրհնի քեզ, եթե սիրես նրան (Մարկոս 10։29, 30)։

[ծանոթագրություններ]

[շրջանակ/​նկար 23–րդ էջի վրա]

Հավաստիացրու, որ սիրում ես նրանց

Ինչ խոսք, ընկերներդ ու հարազատներդ անակնկալի կգան, երբ իմանան, որ որոշել ես չնշել Նոր տարին։ Նրանք գուցե տխրեն, վիրավորվեն, և նույնիսկ մտածեն, որ դավաճանում ես իրենց։ Այդուհանդերձ, հնարավո՛ր է լավ փոխհարաբերություններ պահպանել մտերիմների հետ։ Տեսնենք, թե ինչպես են վարվել Հեռավոր Արևելքի տարբեր երկրներում ապրող քրիստոնյաները։

Ջյանգն ասում է. «Նոր տարուց առաջ այցելեցի իմ հարազատներին և նրբանկատորեն բացատրեցի, թե ինչու այլևս չեմ մասնակցում որոշ սովորությունների։ Ջանում էի նրանց հավատալիքների դեմ չխոսել և հարգանքով պատասխանում էի նրանց հարցերին՝ օգտվելով Աստվածաշնչից։ Արդյունքում մի քանի անգամ առիթ ունեցա հարազատներիս հետ զրուցելու հոգևոր թեմաներից»։

Լին ասում է. «Ես նախօրոք նրբանկատորեն և հարգանքով զրուցեցի ամուսնուս հետ և ասացի, որ իսկապես երջանիկ լինելու համար պետք է լսեմ խղճիս ձայնին։ Նաև խոստացա, որ երբ այցելենք նրա հարազատներին, անհարմար դրության մեջ չեմ դնի նրան։ Այն օրը, երբ նրա ընտանիքը պետք է երկրպագեր նախնիներին, անսպասելիորեն ամուսինս ինձ տարավ ժողովի հանդիպման»։

Շին պատմում է. «Ես միշտ հավաստիացրել եմ ընտանիքիս անդամներին, որ սիրում եմ նրանց և ասել եմ, որ իմ համոզմունքները կարող են ավելի լավ անձնավորություն դարձնել ինձ։ Շատ ջանքեր եմ թափել, որպեսզի դրսևորեմ քրիստոնեական հատկություններ՝ մեղմություն, նրբանկատություն, սեր։ Ժամանակի ընթացքում ընտանիքս սկսեց հարգել իմ համոզմունքները։ Իսկ հետագայում ամուսինս նույնպես սկսեց Աստվածաշունչ ուսումնասիրել և դարձավ Եհովայի վկա»։

Մինն ասում է. «Բարի բախտ ցանկանալու փոխարեն՝ մեղմորեն ու հարգանքով բացատրեցի ծնողներիս, որ միշտ աղոթում եմ Եհովային՝ մեր Արարչին, նրանց համար և խնդրում եմ, որ նա օրհնի իմ ծնողներին ու խաղաղություն և երջանկություն պարգևի նրանց»։

Ֆունգը պատմում է. «Ծնողներիս ասացի, որ ընտանիքիս անդամներին այցելելու համար կարիք չկա սպասելու Նոր տարվան։ Ես հաճախ եմ նրանց հյուր գնում։ Նրանք շատ են ուրախանում և չեն քննադատում իմ համոզմունքները։ Իսկ փոքր եղբայրս վերջերս սկսեց հետաքրքրություն ցույց տալ Աստվածաշնչի հանդեպ»։

[նկար 20–րդ էջի վրա. թույլտվությամբ]

Panorama Stock/age Fotostock