Ճշմարտությունը մեղքի մասին

ՀԻՎԱՆԴԸ մի՞թե կարող է պնդել, որ ջերմություն չունի՝ պարզապես կոտրելով ջերմաչափը։ Իհա՛րկե ոչ։ Թեև այսօրը շատերը չեն ընդունում մեղքի վերաբերյալ Աստծու տեսակետը, սակայն դա ամենևին էլ չի նշանակում, որ մեղք գոյություն չունի։ Աստվածաշունչը լույս է սփռում այս հարցի վրա։

Բոլորս ձախողվում ենք

Մոտ երկու հազար տարի առաջ Պողոս առաքյալը հիասթափության զգացումով մի փաստ արձանագրեց. «Բարին, որ ուզում եմ անել, չեմ անում, բայց չարը, որ չեմ ուզում անել, հենց այն եմ անում» (Հռոմեացիներ 7։19)։ Եթե անկեղծ ենք, ապա կընդունենք, որ մենք նույնպես նման զգացում ունենում ենք։ Թերևս շատ ենք ուզում ապրել Տասը պատվիրանների և այլ բարոյական չափանիշների համաձայն, սակայն ուզենք թե չուզենք, բոլորս ձախողվում ենք։ Դա չի նշանակում, որ միտումնավոր կերպով ենք ուզում խախտել չափանիշները։ Մենք պարզապես թույլ արարածներ ենք։ Ինչո՞ւ։ Պողոսը պատասխանում է. «Եթե ես անում եմ այն, ինչը որ չեմ ուզում, ապա այդ անողը այլևս ոչ թե ե՛ս եմ, այլ մեղքը, որ բնակվում է իմ մեջ» (Հռոմեացիներ 7։20)։

Մարդիկ ի ծնե ունեն թուլություններ, ինչպես Պողոսը ուներ, քանի որ մեղք են ժառանգել և անկատար են։ «Բոլորը մեղք գործեցին ու չհասան Աստծու փառքին»,— գրեց առաքյալը։ Ո՞րն է պատճառը։ Պողոսը շարունակում է գրել. «Մեկ մարդու [Ադամի] միջոցով մեղքը մտավ աշխարհ, և մեղքով էլ՝ մահը, և այդպիսով մահը տարածվեց բոլոր մարդկանց վրա, որովհետև բոլորն էլ մեղք գործեցին» (Հռոմեացիներ 3։23; 5։12)։

Թեև շատերն են մերժում այն միտքը, որ մեր նախածնողների կատարած սխալը հեռացրեց մեզ Աստծուց և զրկեց մեզ կատարելությունից, սակայն իրականում Աստվածաշունչը հենց սա է սովորեցնում։ «Ծննդոց» գրքի առաջին հինգ գլուխներից մեջբերելով՝ Հիսուսը ցույց տվեց, որ հավատում է Ադամի ու Եվայի մասին արձանագրությանը (Ծննդոց 1։27; 2։24; 5։2; Մատթեոս 19։1–5)։

Աստվածաշնչի հիմնական թեմաներից մեկը հենց այն է, որ Հիսուսը երկիր եկավ, որպեսզի հավատ ունեցող մարդկանց ազատի մեղավոր վիճակից (Հովհաննես 3։16)։ Մեր ապագան կախված է Եհովայից. նա միջոցներ է ձեռնարկել, որպեսզի հնազանդ մարդկանց փրկի այն ծանր իրավիճակից, որը մենք չենք կարող վերահսկել։ Սակայն եթե չենք ընդունում մեղքի վերաբերյալ Աստծու տեսակետը, չենք կարող հասկանալ և գնահատել այն, ինչ Եհովան արել է մեր փրկության համար։

Հիսուսի զոհը. ինչո՞ւ դրա կարիքը առաջացավ

Եհովան առաջին մարդուն ստեղծեց հավիտյան ապրելու հեռանկարով։ Եթե նա ըմբոստանար Աստծու դեմ, կկորցներ այդ հրաշալի ապագան։ Ցավոք, Ադամը այդպես վարվեց և դարձավ մեղավոր (Ծննդոց 2։15–17; 3։6)։ Նա հակառակվեց Աստծու կամքին, ուստի կորցրեց կատարելությունը և վնասեց իր փոխհարաբերությունները Աստծու հետ։ Խախտելով Աստծու օրենքը՝ նա մեղք գործեց և բռնեց մահվան ուղին։ Դա է պատճառը, որ Ադամի հետնորդները ի ծնե մեղավոր են և դատապարտված են մահվան։

Մեր անկատար նախածնողները չէին կարող կատարյալ երեխաներ ունենալ։ Պողոս առաքյալը ասում է. «Մեղքի վճարած վարձը մահն է» (Հռոմեացիներ 6։23)։ Սակայն այս նույն համարի երկրորդ մասը մեզ հույս է ներշնչում. «Աստծու տված պարգևը հավիտենական կյանքն է մեր Տեր Քրիստոս Հիսուսի միջոցով»։ Այսինքն՝ Հիսուսի զոհաբերական մահը հնարավորություն է տալիս հնազանդ մարդկությանը մաքրվելու ադամական մեղքից ու դրա հետևանքներիցa (Մատթեոս 20։28; 1 Պետրոս 1։18, 19)։ Ինչպե՞ս է այս բանի իմացությունը ազդում քեզ վրա։

Քրիստոսի սերը «ստիպում է մեզ»

Աստծուց ներշնչված Պողոս առաքյալը տալիս է վերոնշյալ հարցի պատասխանը. «Այն սերը, որ Քրիստոսը ունի, ստիպում է մեզ, քանի որ այսպես ենք դատում, թե մեկը մահացավ բոլորի համար.... և նա բոլորի համար մահացավ, որպեսզի նրանք, ովքեր ապրում են, այլևս ոչ թե իրենց համար ապրեն, այլ նրա համար, ով մահացավ իրենց համար և հարություն առավ» (2 Կորնթացիներ 5։14, 15)։ Եթե անհատը գնահատում ու հասկանում է, որ Հիսուսի զոհը կարող է ազատել իրեն մեղքի հետևանքներից, և ուզում է արտահայտել իր երախտագիտությունը, ապա պետք է Աստծու կամքը կատարի։ Դա նշանակում է, որ նա պետք է հասկանա, թե ինչ է Աստված պահանջում իրենից, մարզի իր խիղճը Աստվածաշնչի չափանիշների համաձայն և ապրի իր սովորածին ներդաշնակ (Հովհաննես 17։3, 17)։

Սխալներ գործելը վնասում է Եհովա Աստծու հետ ունեցած մեր փոխհարաբերությունները։ Երբ Դավիթ թագավորը անբարոյություն գործեց Բերսաբեի հետ և սպանեց նրա ամուսնուն, ամոթի զգացում ունեցավ ու հասկացավ իր արածի լրջությունը։ Բայց ամենից շատ նրան մտահոգեց այն, որ իր արարքով վիրավորել է Աստծուն։ Նա զղջաց ու խոստովանեց Եհովային. «Միմիայն քեզ դէմ մեղանչեցի, եւ չարը քո աչքի առաջին գործեցի» (Սաղմոս 51։4)։ Նույն ձևով էլ, երբ Հովսեփին մի կին դրդեց անբարոյություն գործել, նրա խիղճը տանջեց նրան, ու նա ասաց. «Ի՞նչպէս գործեմ այս մեծ չարութիւնը, եւ Աստուծոյ դէմ մեղանչեմ» (Ծննդոց 39։9)։

Փաստորեն, մեղքը պարզապես սխալ արարքի հետևանքով առաջացած ամոթի զգացում չէ։ Մեղքը նաև այն զգացումը չէ, որ պետք է դրդի մեզ մեր արարքի համար պատասխան տալու հասարակության առաջ։ Կա ավելի լուրջ պատճառ։ Սեքսի, ազնվության, հարգանքի, երկրպագության և այլ հարցերում Աստծու օրենքները խախտելը վնասում է նրա հետ ունեցած մեր փոխհարաբերությունները։ Եթե գիտակցաբար մեղք ենք գործում, թշնամի ենք դառնում Աստծու աչքին։ Սա ճշմարտություն է, ուստի մենք պետք է լրջորեն վերաբերվենք այս հարցին (1 Հովհաննես 3։4, 8)։

Այժմ պարզ է, թե ինչու է մարդկանց տեսակետը փոխվել մեղքի վերաբերյալ։ Նրանք պարզապես դրան այլ անվանում են տվել, որպեսզի նվազեցնեն իրողության լրջությունը։ Շատերը կա՛մ լռեցրել են իրենց խղճի ձայնը, կա՛մ անտեսել են այն։ Սակայն նրանք, ովքեր ուզում են արժանանալ Աստծու հավանությանը, չպետք է այդպիսի մտածելակերպ ունենան։ Ինչպես տեսանք, մեղքի վճարած վարձը ոչ միայն ոտնահարված «ես»-ն է կամ ընկճվածությունը, այլև մահը։ Դա կյանքի ու մահվան հարց է։

Մխիթարական է իմանալ, որ Հիսուսի զոհաբերական մահը հնարավորություն է տալիս մեզ ներում ստանալ, եթե իհարկե անկեղծորեն զղջում ենք և ձգտում ենք մեղք չգործել։ Պողոս առաքյալը գրեց. «Երջանի՛կ են նրանք, որոնց անօրեն գործերը ներվեցին, և որոնց մեղքերը ծածկվեցին. երջանի՛կ է այն մարդը, որի մեղքը Եհովան բնավ հաշվի չի առնի» (Հռոմեացիներ 4։7, 8)։

[Ծանոթագրություն]

[Շրջանակ/​Նկար 10–րդ էջի վրա]

Շրջադարձային փոփոխություն

Կաթոլիկների մեծամասնության համար Լիմպոսի գաղափարը միշտ անհասկանալի է եղել։ Վերջին տասնամյակներում այս գաղափարը այն աստիճան է զիջել իր դիրքերը, որ այլևս այդ մասին չի հիշատակվում կաթոլիկական որոշ հին գրքերում (կատեխիզիսներում)։ 2007​թ. կաթոլիկ եկեղեցին պաշտոնապես վերջ դրեց Լիմպոսի ուսմունքին՝ փաստաթղթում նշելով «աստվածաբանական և ծիսական հիմքերը, որոնք հույս են ներշնչում, որ նորածինները, ովքեր մահանում են առանց կնքվելու, կարող են փրկվել և հավիտենական կյանք ստանալ» (International Theological Commission)։

Ինչո՞ւ նման շրջադարձային փոփոխություն տեղի ունեցավ։ Եկեղեցին այդպիսով ազատեց իրեն այն ամենից, ինչ ֆրանսիացի լրագրող Հենրի Թեկը անվանեց ««ծանրաբեռնող ժառանգություն», որը միջին դարերից մինչև 20-րդ դար պահպանել է հնարամիտ եկեղեցին։ Լիմպոսի ուսմունքը օգտագործվել է որպես սպառնալիք, որպեսզի ծնողները որքան հնարավոր է շուտ կնքեն իրենց երեխաներին»։ Սակայն Լիմպոսի ուսմունքի փոփոխությունը այլ հարցեր է առաջ քաշում։

Ավանդո՞ւյթ, թե՞ Սուրբ գիրք։ Լիմպոսի ուսմունքը ձևավորվել է 12-րդ դարում, երբ աստվածաբանները վիճում էին քավարանի հետ կապված հարցերի շուրջ։ Կաթոլիկ եկեղեցին սովորեցնում էր, որ հոգին վերապրում է մահից հետո, ուստի պետք է նաև բացատրեր, թե ինչ են լինում երեխաների հոգիները, ովքեր չեն կնքվել, սակայն միևնույն ժամանակ արժանի չեն դժոխքում տանջվելու։ Այսպես ծնվեց Լիմպոսի գաղափարը։

Աստվածաշունչը, սակայն, չի սովորեցնում, որ հոգին վերապրում է մահից հետո։ Ընդհակառակը՝ այն հստակ նշում է, որ մարդու հոգին անմահ չէ, այն մեղավոր է և կարող է «բնաջինջ» լինել ու «մահանալ» (Գործեր 3։23; Եզեկիէլ 18։4)։ Հետևաբար Լիմպոսի ուսմունքը հնարված է, քանի որ Աստվածաշունչը սովորեցնում է, որ մահը անգիտակից վիճակ է, և մահացածը նման է քնած մարդուն (Ժողովող 9։5, 10; Հովհաննես 11։11–14)։

Աստվածաշունչը ցույց է տալիս, որ Աստված քրիստոնյաների երեխաներին սուրբ է համարում (1 Կորնթացիներ 7։14)։ Այս խոսքերը անհիմն կլինեին, եթե նորածիններին կնքելն անհրաժեշտ պայման լիներ նրանց փրկության համար։

Լիմպոսի ուսմունքը իրականում անարգանք է բերում Աստծուն, քանի որ ներկայացնում է նրան ոչ թե որպես արդար ու սիրող Հոր, ինչպիսին որ նա իրականում կա, այլ որպես դաժան բռնապետի, որը պատժում է անմեղ երեխաներին (Բ Օրինաց 32։4; Մատթեոս 5։45; 1 Հովհաննես 4։8)։ Զարմանալի չէ, որ ոչ սուրբգրային այս ուսմունքը երբեք չի ընդունվել ճշմարիտ քրիստոնյաների կողմից։

[Նկար 9–րդ էջի վրա]

Եթե ապրենք Աստվածաշնչի համաձայն, լավ փոխհարաբերություններ կունենանք Աստծու և մարդկանց հետ