Շատ դասեր սորվեցանք մեր Մեծ Ուսուցիչէն

ԾՆՈՂՔԻՍ ՁԳԱԾ ՕՐԻՆԱԿԸ

1950–ականներուն վերջաւորութեան, ծնողքս, եղբայրս, երկու քոյրերս եւ ես փոխադրուեցանք՝ Իտալիայէն դէպի Քինտրզլի, որ կը գտնուի Սասքաչուանի մէջ, Քանատա։ Ատկէ քիչ ժամանակ ետք, ծնողքս ճշմարտութեան ծանօթացաւ եւ ատիկա մեր կեանքին ամենակարեւոր բանը դարձաւ։ Կը յիշեմ երբ պզտիկ էի, երկար օրեր կ’անցընէի ընտանիքիս հետ քարոզելով. ատոր համար, ատեններ կատակով կ’ըսեմ, թէ ութ տարեկանիս «օժանդակ ռահվիրայ» էի։

Ծնողքս աղքատ էր, բայց մեզի լաւ օրինակ եղան Եհովային համար զոհողութիւններ ընելու մէջ։ Օրինակ, 1963–ին, իրենց ունեցած շատ մը բաները ծախեցին, որ դրամ հաւաքեն միջազգային համաժողովի ներկայ ըլլալու համար Բասատենայի մէջ, Քալիֆորնիա (ԱՄՆ)։ 1972–ին, իտալախօս դաշտին մէջ օգնելու համար փոխադրուեցանք Թրէյլ, որ շուրջ 1000 քիլոմեթր հեռու էր Քանատայի Բրիտանական Քոլոմպիայէն։ Հայրս շէնքի պահակ էր։ Ան շատ մը գործի առաջարկներ մերժեց, որ կեդրոնանայ հոգեւոր բաներու վրայ։

Ես կը գնահատեմ ծնողքիս ձգած օրինակը։ Իրենցմով սկսաւ իմ հոգեւոր մարզումս, որուն ընթացքին սորվեցայ, որ եթէ Թագաւորութիւնը առաջին տեղը դնեմ՝ Եհովան ինծի հոգ պիտի տանի (Մատ. 6։33)։ Այս դասը ականջիս օղ եղաւ։

ԼԻԱԺԱՄ ԾԱՌԱՅՈՒԹԻՒՆԸ ՀԱՄՏԵՍԵԼ

1980–ին, ամուսնացայ Տէպիին հետ։ Ան աղուոր յատկութիւններ ունէր եւ կեդրոնացած էր հոգեւոր նպատակներու վրայ։ Նպատակ դրինք որ լիաժամ ծառայենք։ Մեր ամուսնութենէն երեք ամիս ետք, Տէպին ռահվիրայ եղաւ։ Եւ մեր ամուսնութենէն մէկ տարի ետք՝ ես ալ ռահվիրայ եղայ։

Ժամանակ մը ետք, յուսախաբ եղանք եւ ուզեցինք ուրիշ տեղ փոխադրուիլ։ Բայց նախ խօսեցանք շրջանային տեսուչին հետ։ Ան քաղցրութեամբ՝ բայց բացէ ի բաց ըսաւ. «Խնդիրը քիչ մը ձեզմէ է։ Դուք գէշ բաներուն վրայ կը կեդրոնանաք։ Բայց եթէ լաւ բաներ փնտռէք, լաւ բաներ պիտի գտնէք»։ Ճիշդ ա՛յդ խրատին պէտք ունէինք (Սաղմոս 141։5)։ Շուտով խրատը գործադրեցինք եւ տեսանք որ իրապէս ալ շատ լաւ բաներ կային։ Ժողովքին մէջ շատեր կ’ուզէին Եհովային աւելի ծառայել, օրինակ՝ պատանիներ եւ անձեր, որոնց կողակիցները Եհովային չէին ծառայեր։ Ասանկով, սորվեցանք լաւ բաներու վրայ կեդրոնանալ եւ Եհովային սպասել, մինչեւ որ մեր դժուարութիւնը լուծէ (Միքիա 7։7)։ Ժամանակի ընթացքին մեր ուրախութիւնը ետ գտանք եւ մեր պայմաններն ալ լաւացան։

Մեր առաջին ռահվիրայական դպրոցին ուսուցիչները օտար երկիրներու մէջ ծառայած էին։ Անոնք նկարներ ցուցուցին եւ իրենց դժուարութիւններուն եւ վայելած օրհնութիւններուն մասին պատմեցին։ Մեր մէջը փափաք արթնցաւ որ միսիոնար ըլլանք։

Միսիոնար ըլլալու մեր նպատակին հասնելու համար՝ 1984–ին փոխադրուեցանք Քեպէք՝ ուր մայր լեզուն ֆրանսերէնն էր եւ ատիկա Բրիտանական Քոլոմպիայէն 4000 քիլոմեթրէ աւելի հեռու է։ Այսինքն, պէտք էր վարժուէինք նոր մշակոյթի ու լեզուի, եւ շատ անգամ բաւարար դրամ չէինք ունենար։ Ատեն մը, միայն գետնախնձոր կ’ուտէինք։ Հողագործ մը արտօնած էր որ իր արտին մէջ մնացած գետնախնձորները հաւաքենք։ Տէպին գետնախնձորով տարբեր տեսակի ճաշ կ’ընէր։ Հակառակ դժուարութիւններուն, ջանք ըրինք որ ծառայութեան մէջ մեր ուրախութիւնը պահենք։ Միեւնոյն ատեն, կը տեսնէինք թէ Եհովան ինչպէ՛ս մեզի հոգ կը տանէր (Սաղ. 64։10)։

Օր մը, անակնկալ հեռաձայն մը ստացանք եւ հրաւիրուեցանք Քանատայի Բեթէլը։ Շուարեցանք թէ ընդունինք կամ ոչ, քանի որ դիմած էինք Գաղաադի դպրոց։ Բայց ընդունեցինք, եւ երբ Բեթէլ հասանք, Մասնաճիւղի յանձնախումբի անդամ՝ եղբայր Գեննեթ Լիթլին հարցուցինք. «Ի՞նչ պիտի ընենք, եթէ Գաղաադ հրաւիրուինք»։ Ըսաւ. «Այդ կամուրջը կը կտրենք, երբ հոն հասնինք»։

Մէկ շաբաթ ետք, այդ «կամուրջին» առջեւն էինք, քանի որ Գաղաադի դպրոցը հրաւիրուեցանք։ Եղբայր Լիթլը մեզի ըսաւ. «Ի՛նչ ալ ընտրէք, օրեր պիտի ըլլան, որ պիտի ըսէք. ‘Երանի՜ միւսը ընտրէինք’։ Չենք կրնար ըսել որ մէկը միւսէն աւելի լաւ է։ Եհովան երկուքն ալ կրնայ օրհնել»։ Որոշեցինք Գաղաադի դպրոցը երթալ, եւ տարիներու ընթացքին տեսանք, որ եղբայր Լիթլին խրատը ճիշդ էր։ Շատ անգամ մե՛նք ալ նոյն խրատը ուրիշներուն տուած ենք, երբ երկու քարի միջեւ մնացած են։

ՄԵՐ ՄԻՍԻՈՆԱՐԱԿԱՆ ԿԵԱՆՔԸ

Շատ ուրախ էինք որ մաս կազմեցինք Գաղաադի դպրոցին 83–րդ դասարանին, որ տեղի ունեցաւ ապրիլ 1987–ին՝ Պրուքլինի մէջ, Նիւ Եորք։ Մենք 24 աշակերտներ էինք եւ մեր գլխաւոր ուսուցիչներն էին՝ Եուլիսիզ Կլաս եւ Ճէք Ռէտֆորտ։ Աչքերնիս գոցեցինք–բացինք, հինգ ամիսը անցած էր եւ շրջանաւարտ եղանք 6 սեպտեմբեր 1987–ին։ Հայիթի նշանակուեցանք՝ Ճոն եւ Մերի Կուտի հետ։

1962–ին, վերջին միսիոնարները վռնտուած էին Հայիթիէն, եւ ատկէ ի վեր ուրիշ միսիոնարներ չէին ղրկուած հոն։ Մեր շրջանաւարտութենէն երեք շաբաթ ետք, արդէն սկսած էինք Հայիթիի մէջ ծառայել 35 հրատարակիչներէ կազմուած ժողովքի մը մէջ, որ լեռներուն մէջ կը գտնուէր։ Տարիքով պզտիկ էինք, փորձառութիւն չունէինք եւ միսիոնարական տունին մէջ առանձին կ’ապրէինք։ Հոն, մարդիկը շատ աղքատ էին եւ անոնց մեծամասնութիւնը գրել–կարդալ չէր գիտեր։ Այդ օրերուն, մեր աչքերով տեսանք երկրին մէջ տակնուվրայութիւններ, զինուորական ըմբոստութիւններ, ցոյցեր եւ բնական աղէտներ։

Շատ բաներ սորվեցանք Հայիթիի զօրաւոր եւ ուրախ եղբայրներէն ու քոյրերէն։ Անոնցմէ շատեր դժուար կեանք մը ունեցած էին, բայց կը սիրէին Եհովան եւ ծառայութիւնը։ Տարեց քոյր մը կար, որ կարդալ չէր գիտեր, բայց գրեթէ 150 համարներ գոց սորված էր։ Հայիթիի մէջ կեանքի պայմանները ձգեցին, որ ուզենք աւելի քարոզել եւ մարդոց ըսել որ Աստուծոյ Թագաւորութիւնը միակ լուծումն է մեր խնդիրներուն։ Շատ ուրախ ենք որ ոմանք, որոնց հետ Սուրբ Գիրքը սերտեցինք, ժամանակ մը ետք եղան՝ կանոնաւոր ռահվիրաներ, մասնաւոր ռահվիրաներ եւ երէցներ։

Հայիթիի մէջ ծանօթացայ Դրէւըր անունով մորմոն միսիոնարի մը, եւ մի քանի անգամ խօսեցանք Սուրբ Գիրքին մասին։ Տարիներ ետք, անակնկալ նամակ մը ստացայ իրմէ, ուր ըսաւ. «Ես պիտի մկրտուի՛մ եկող համաժողովին։ Կ’ուզեմ Հայիթի վերադառնալ եւ մասնաւոր ռահվիրայ ըլլալ այդ նոյն տեղը՝ ուր մորմոն միսիոնար էի»։ Իրապէս ալ, Դրէւըրը իր կնոջ հետ հոն ծառայեց երկար տարիներ։

ՆԱԽ ԵՒՐՈՊԱ ԵՒ ԵՏՔԸ՝ ԱՓՐԻԿԷ

Նշանակում ստացանք ծառայելու Եւրոպայի մէջ շրջան մը, ուր սկսած էինք աւելի ազատօրէն քարոզել։ 1992–ին, Սլովենիայի Լիւպլիանա քաղաքը հասանք, որ մօտ էր այն շրջանին, ուր ծնողքս մեծցած էր՝ Իտալիա փոխադրուելէ առաջ։ Այդ ատեն, նախկին Եուկոսլաւիայի մէջ դեռ պատերազմ կար։ Այդ շրջանին մէջ մեր գործունէութեան վերահսկէր Վիեննայի մասնաճիւղը (Աւստրիա), նաեւ Զաղրեպի (Խրուաթիա) ու Պելկրատի (Սերպիոյ) գրասենեակները։ Բայց այլեւս ամէն մէկ հանրապետութիւն ի՛ր Բեթէլը պիտի ունենար։

Հիմա պէտք ունէինք վարժուելու ուրիշ լեզուի եւ մշակոյթի մը։ Հոն ապրողները կ’ըսէին. «Եէժէք եէ դէժէք» որ կը նշանակէ՝ «Այս լեզուն դժուար է». եւ իրապէս ալ դժուար էր։ Մենք շատ կը գնահատէինք այն եղբայրներուն ու քոյրերուն հաւատարմութիւնը, որոնք պատրաստ էին ընդունելու որեւէ փոփոխութիւն որ կազմակերպութիւնը կ’ընէր, եւ տեսանք որ Եհովան ինչպէ՛ս զանոնք կ’օրհնէր։ Անգամ մը եւս տեսանք, թէ Եհովան ինչպէ՛ս միշտ հարցերը կը շտկէ ճիշդ ատենին եւ սիրալիր կերպով։ Սլովենիայի մէջ ապրիլը մեզի յիշեցուց շատ դասեր որ անցեալին սորված էինք, եւ նոյն ատեն նոր դասեր ալ սորվեցուց։

Բայց մեր կեանքին մէջ ուրիշ փոփոխութիւններ ալ եղան։ 2000–ին, նշանակուեցանք Փղոսկրեայ Ափունք, որ Արեւմտեան Ափրիկէի մէջ կը գտնուի։ Բայց նոյեմբեր 2002–ին՝ երկրէն դուրս փախանք, քանի որ հոն քաղաքացիական պատերազմ կար։ Գացինք Սիերա Լէոնէ, ուր տակաւին նոր վերջացած էր 11 տարի տեւած քաղաքացիական պատերազմը։ Մեզի համար դժուար էր այսքան արագ հեռանալ Փղոսկրեայ Ափունքէն։ Բայց մեր կեանքին ընթացքին մեր սորված դասերը մեզի օգնեցին, որ մեր ուրախութիւնը պահենք։

Կեդրոնացանք թաղամասին մէջ մտիկ ընողներուն վրայ եւ փորձեցինք սորվիլ այն եղբայրներէն, որոնք տարիներով պատերազմ տեսած էին։ Թէեւ աղքատ էին, բայց առատաձեռն էին։ Օրինակ, քոյր մը ուզեց հագուստ տալ Տէպիին, եւ երբ Տէպին քաշուեցաւ առնելու, քոյրը պնդեց ու ըսաւ. «Պատերազմի ատեն, ուրիշ երկիրներէ եղբայրներ մեզի օգնեցին եւ հիմա մե՛ր կարգն է»։ Միտքերնիս դրինք որ այսպիսի եղբայրներու ու քոյրերու օրինակին հետեւինք։

Ի վերջոյ վերադարձանք Փղոսկրեայ Ափունք, բայց քաղաքական խնդիրներուն պատճառաւ վայրագութիւնները վերսկսան։ Անոր համար, նոյեմբեր 2004–ին՝ ուղղաթիռով փախանք։ Ամէն մէկս կրցաւ հետը առնել միայն 10 քիլօ կշռող պայուսակ։ Իրիկունը քնացանք գետինը՝ ֆրանսական զինուորական կայանի մը մէջ, եւ յաջորդ օրը Զուիցերիա ճամբորդեցինք։ Երբ գրեթէ կէսգիշերին հասանք մասնաճիւղ, Մասնաճիւղի յանձնախումբը եւ Ծառաներու մարզումի դպրոցին ուսուցիչները եւ անոնց կիները մեզ ջերմութեամբ դիմաւորեցին, փաթթուկ ըրին, տաքուկ ճաշ մը հրամցուցին եւ լեցուն զուիցերիական շոքոլա տուին։ Շա՜տ ազդուեցանք։

Հազիւ քաղաքային խռովութիւնը հանդարտեցաւ, ժամանակաւորապէս նշանակուեցանք Կանա եւ ետքը՝ դարձեալ Փղոսկրեայ Ափունք։ Այդ դժուար ժամանակները շատ լաւ մարզում եղան մեզի համար եւ եղբայրներուն ազնուութիւնն ալ մեզի շատ օգնեց։ Ասոր համար, Տէպին ու ես համաձայնեցանք, որ մենք բնա՛ւ այս սէրը թեթեւի պիտի չառնենք, թէեւ սովորական է որ Եհովային կազմակերպութեան մէջ եղբայրները այս սէրը ցուցնեն։

ԴԷՊԻ ՄԻՋԻՆ ԱՐԵՒԵԼՔ

2006–ին, կեդրոնատեղիէն նամակ ստացանք, ուր մեզի ըսուեցաւ որ Միջին Արեւելք նշանակուեցանք։ Անգամ մը եւս պիտի ունենայինք նոր փորձառութիւններ ու դժուարութիւններ, եւ պիտի վարժուէինք նոր լեզուներու ու մշակոյթներու։ Հոն շատ բաներ պիտի սորվէինք, քանի որ քաղաքական եւ կրօնական շատ խնդիրներ կային։ Մեզի համար շատ հաճելի էր տեսնել, որ ժողովքներուն մէջ որքա՛ն շատ լեզուներ կը խօսուին։ Նաեւ տեսանք որ ժողովքները որքա՛ն միացած կ’ըլլան, երբ հետեւինք Եհովային կազմակերպութեան տուած ուղղութիւններուն։ Այդտեղի եղբայրները մեր սրտին շատ մօտիկ էին, քանի որ անոնց մեծ մասը հաւատարմութեամբ դիմացած էին հալածանքի՝ ընտանիքի անդամներու, դասընկերներու, գործընկերներու եւ դրացիներու կողմէ։

2012–ին, մասնաւոր համաժողովի մը ներկայ եղանք Թէլ Աւիւի մէջ, Իսրայէլ։ Ք.Ե. 33–էն ի վեր ասիկա առաջին անգամն էր, որ Եհովայի ծառաները այսքան մեծ թիւով անձեր կը հաւաքուին հոն։ Բնա՛ւ պիտի չմոռնանք այդ առիթը։

Այդ տարիներուն ղրկուեցանք երկիր մը, ուր մեր գործը արգիլուած է։ Մեր հետը տարինք կարգ մը հրատարակութիւններ, եւ հոն ծառայութեան ելանք եւ պզտիկ համաժողովներու ներկայ եղանք։ Ամէն տեղ կը տեսնէինք զինուորներ եւ անցարգելներ, բայց միշտ ապահով կը զգայինք, քանի որ ուշադրութեամբ կ’երթայինք–կու գայինք այդտեղի քիչ թիւով հրատարակիչներուն հետ։

ՎԵՐԱԴԱՐՁԱՆՔ ԱՓՐԻԿԷ

2013–ին, լման տարբեր նշանակում մը ստացանք որ ծառայենք Քինշասայի մասնաճիւղին մէջ, Քոնկօ։ Քոնկոն մեծ քաղաք է եւ գեղեցիկ բնութիւն ունի, բայց շատ աղքատութիւն եւ պատերազմ տեսած է։ Սկիզբը ըսինք. «Մենք գիտենք Ափրիկէն. պատրաստ ենք հոն երթալու»։ Բայց սորվելիք եւ տեսնելիք շատ բաներ ունէինք, մանաւանդ քանի որ պիտի երթայինք տեղեր, ուր ճամբաներուն հոգ չէր տարուած։ Հակառակ ասոր, կեդրոնացանք լաւ բաներուն վրայ։ Օրինակ, թէեւ եղբայրները դրամական նեղութիւններ ունէին, բայց կը համբերէին եւ ուրախ էին, ծառայութիւնը կը սիրէին եւ ժողովներուն ու համաժողովներուն ներկայ կ’ըլլային։ Տեսանք թէ քարոզչութիւնը ինչպէ՛ս աւելի առջեւ կ’երթար. ասիկա միայն Եհովային օրհնութեամբ կ’ըլլար։ Քոնկոյի մէջ մեր անցուցած տարիները մեզի շատ կարեւոր դասեր սորվեցուցին, եւ հոն նոր ընկերներ ունեցանք, որոնք մեր ընտանիքին պէս եղան։

2017–ի վերջաւորութեան, Հարաւային Ափրիկէի մասնաճիւղը նշանակուեցանք։ Ատիկա ամենամեծ մասնաճիւղն էր ուր ծառայած ենք, եւ այդտեղի մեր նշանակումները նոր էին մեզի համար։ Դարձեալ նոր դասեր պիտի սորվէինք, բայց անցեալին մեր սորվածները մեզի օգնեցին։ Տակաւին հոն ենք եւ կը սիրենք այդտեղի եղբայրները, որոնք տարիներով հաւատարիմ մնացած են։ Հիանալի է տեսնել թէ Բեթէլի ընտանիքը ինչպէ՛ս միութեամբ կը ծառայէ, թէեւ եղբայրները տարբեր ցեղերէ ու մշակոյթներէ են։ Շատ յստակ է որ Եհովան խաղաղութիւն կու տայ իր ժողովուրդին, երբ նոր անձնաւորութիւնը հագուին եւ Սուրբ Գիրքին սկզբունքներով ապրին։

Տարիներու ընթացքին, Տէպին եւ ես հետաքրքրական նշանակումներ ստացած ենք, տարբեր մշակոյթներ տեսած ենք եւ նոր լեզուներ սորված ենք։ Ասիկա ատեններ մեզի դժուար եղած է, բայց մենք միշտ Եհովային հաւատարիմ սէրը զգացած ենք իր կազմակերպութեան եւ մեր եղբայրութեան միջոցաւ (Սաղ. 144։2)։ Լիաժամ ծառայութեան մէջ մեր ստացած մարզումը ձգեց որ Եհովային աւելի լաւ ծառաներ ըլլանք։

Ես շատ կը գնահատեմ իմ ծնողքիս տուած կրթութիւնը, իմ սիրելի կնոջս՝ Տէպիին օգնութիւնը եւ աշխարհի չորս կողմ եղող եղբայրներուն հիանալի օրինակները։ Մինչ Տէպին ու ես կը շարունակենք ծառայել, որոշած ենք որ պիտի շարունակենք սորվիլ մեր Մեծ Ուսուցիչէն։